- 01-Chức năng của giáo dục
- 02-Vấn đề của tự do
- 03-Tự do và tình yêu
- 04-Lắng nghe
- 05-Bất mãn có tính sáng tạo
- 06-Tổng thể của cuộc sống
- 07-Tham vọng
- 08-Suy nghĩ có trật tự
- 09-Cái trí khoáng đạt
- 10-Vẻ đẹp bên trong
- 11-Tuân phục và phản kháng
- 12-Sự tự tin của hồn nhiên
- 13-Bình đẳng và tự do
- 14-Kỷ luật tự tạo
- 15-Cộng tác và chia sẻ
- 16-Làm mới mẻ cái trí
- 17-Con sông của cuộc sống
- 18-Cái trí chú ý
- 19-Hiểu biết và truyền thống
- 20-Sống đời sống tôn giáo là nhạy cảm đến thực tại
- 21-Mục đích của học hỏi
- 22-Tánh đơn giản của tình yêu
- 23-Sự cần thiết ở một mình
- 24-Năng lượng của sự sống
- 25-Sống không nỗ lực
- 26-Cái trí không là mọi thứ
- 27-Tìm Chúa
Nguyên tác: Think on These Things by Jiddu Krishnamurti
Lời dịch: ÔNG KHÔNG Bản dịch 2006 – Hiệu đính 7- 2008
Con sông của cuộc sống
Tôi
không biết trên những chuyến đi dạo bạn có nhận thấy
một cái ao hẹp, dài bên cạnh con sông hay không. Vài người
dân chài chắc đã đào nó, và nó không được khơi vào con
sông. Con sông đang chảy đều đều, sâu và rộng, nhưng cái
ao này lại đầy những lớp váng cặn bã bởi vì nó chẳng
liên quan gì với cuộc sống của con sông, và không có con
cá nào trong nó. Nó là một cái ao nước tù, còn con sông sâu
đầy sức sống và sinh lực, chảy mau lẹ dọc theo.
Bây
giờ, bạn không nghĩ rằng những con người cũng giống như
thế đó hay sao? Họ đào một cái ao nhỏ xíu cho chính họ
tách biệt khỏi dòng chảy xiết của cuộc sống, và trong
cái ao nhỏ xíu đó họ trì trệ, chết; và sự trì trệ này,
sự thối rữa này chúng ta lại gọi là tồn tại. Đó là,
tất cả chúng ta đều muốn có một trạng thái bền vững;
chúng ta muốn những ham muốn nào đó kéo dài mãi mãi, chúng
ta muốn những vui thú không bao giờ chấm dứt. Chúng ta đào
một cái hố nhỏ xíu và ngăn chặn chính mình trong nó với
gia đình chúng ta, với những tham vọng của chúng ta, những
văn hoá của chúng ta, những sợ hãi của chúng ta, những thần
thánh của chúng ta, vô số hình thức thờ phụng của chúng
ta, và ở đó chúng ta chết, bỏ mặc cuộc sống trôi qua –
cuộc sống đó mà là không cố định, liên tục đang thay
đổi, thật mau lẹ, có chiều sâu lớn lao, một sức sống
và vẻ đẹp lạ thường.
Bạn
không nhận thấy rằng nếu bạn ngồi yên lặng trên bờ sông
bạn nghe được bài ca của nó – tiếng vỗ của nước, âm
thanh của dòng nước chảy qua? Luôn luôn có một ý thức của
chuyển động, một chuyển động lạ lùng hướng về cái
rộng hơn và sâu hơn. Nhưng trong cái ao nhỏ xíu đó không
có chuyển động gì cả, nước của nó là tù hãm. Và nếu
bạn quan sát bạn sẽ nhận thấy rằng đây là cái gì hầu
hết chúng ta đều muốn: những cái ao tù hãm nhỏ xíu của
sự tồn tại tách khỏi cuộc sống. Chúng ta nói rằng sự
tồn tại ao tù của chúng ta là đúng, và chúng ta đã sáng
chế ra một triết lý để chứng minh điều đó đúng; chúng
ta đã phát triển những lý thuyết xã hội, chính trị, kinh
tế và tôn giáo để ủng hộ nó, và chúng ta không muốn bị
quấy rầy bởi vì, bạn thấy không, điều gì chúng ta theo
đuổi là một ý thức của bền vững.
Bạn
có biết tìm kiếm sự bền vững là gì hay không? Nó có nghĩa
là muốn những vui thú tiếp tục vô tận và muốn đau khổ
chấm dứt càng mau càng tốt. Chúng ta muốn cái tên mà chúng
ta mang được nổi tiếng và muốn tiếp tục qua gia đình,
qua tài sản. Chúng ta muốn một ý thức của bền vững trong
những liên hệ của chúng ta, trong những hoạt động của
chúng ta, mà có nghĩa rằng chúng ta đang tìm kiếm một cuộc
sống liên tục, kéo dài trong cái ao tù hãm; chúng ta không
muốn bất kỳ sự thay đổi thực sự nào ở đó, vì vậy
chúng ta đã xây dựng nên một xã hội đảm bảo cho chúng
ta sự bền vững của tài sản, của tên tuổi, của danh tiếng.
Nhưng
bạn thấy không, cuộc sống không giống như thế chút nào
cả; cuộc sống không bền vững. Giống như những chiếc lá
rơi khỏi một cái cây, tất cả mọi sự vật đều không
bền vững, không có gì tồn tại ; luôn luôn có sự thay đổi
và cái chết. Bạn có khi nào nhìn thấy một cái cây đang
đứng trơ trụi tương phản với bầu trời, nó đẹp làm
sao đâu? Tất cả những cành của nó đều hiển hiện theo
đường nét, và trong sự trơ trụi của nó có một bài thơ,
có một bài ca. Mỗi chiếc lá đều rụng hết và nó đang
ngóng trông mùa xuân. Khi mùa xuân đến cái cây lại tràn đầy
tiếng nhạc của nhiều chiếc lá, mà vào đúng mùa lại rơi
rụng và bị thổi bay đi, và đó là phương cách của cuộc
sống.
Nhưng
chúng ta không muốn bất kỳ sự việc nào thuộc loại đó.
Chúng ta bám vào con cái của chúng ta, vào những truyền thống
của chúng ta, vào xã hội của chúng ta, vào tên tuổi của
chúng ta và những đức hạnh nhỏ nhoi của chúng ta, bởi vì
chúng ta muốn sự bền vững; và đó là lý do tại sao chúng
ta sợ chết. Chúng ta khiếp sợ khi mất đi những sự việc
mà chúng ta biết. Nhưng cuộc sống không là cái gì chúng ta
muốn nó hiện diện; cuộc sống không bền vững gì cả. Chim
chóc chết, tuyết tan, cây cối bị gãy hay bị tàn phá bởi
những cơn bão, và vân vân. Nhưng chúng ta muốn mọi thứ cho
chúng ta sự thỏa mãn đều được bền vững; chúng ta muốn
chức vụ, uy quyền chúng ta có trên những người khác, được
kéo dài mãi mãi. Chúng ta từ chối chấp nhận cuộc sống
như nó hiện diện trong thực tế, sự thật.
Sự
thật rằng là cuộc sống giống như con sông: chuyển động
không ngừng nghỉ, luôn luôn tìm kiếm, khám phá, xô đẩy,
tràn qua bờ, thâm nhập mọi khe rãnh với nguồn nước của
nó. Nhưng bạn thấy không, cái trí sẽ không cho phép điều
đó xảy ra cho nó. Cái trí nhận thấy rằng thật là nguy hiểm,
liều lĩnh, khi sống trong một tình trạng không bền vững,
không an toàn, vì vậy nó xây dựng một bức tường quanh chính
nó; bức tường của truyền thống, của tôn giáo có tổ chức,
của những lý thuyết chính trị và xã hội. Gia đình, tên
tuổi, tài sản, những đức hạnh nhỏ nhoi mà chúng ta đã
vun quén – đây là mọi thứ ở trong những bức tường, tách
biệt khỏi cuộc sống. Cuộc sống là chuyển động, không
bền vững, và nó liên tục cố gắng để xuyên thấu, để
phá vỡ những bức tường này, mà đằng sau chúng có hoang
mang, rối loạn và đau khổ. Thần thánh trong những bức tường
này đều là những thần thánh giả dối, và những tác phẩm
lẫn những triết lý của họ không có ý nghĩa gì cả bởi
vì cuộc sống vượt khỏi chúng.
Bây
giờ, một cái trí không có những bức tường, không bị đè
nặng bởi những thu lợi, tích lũy, hiểu biết riêng của
nó, một cái trí sống không thời gian, không an toàn – với
một cái trí như thế đó, cuộc sống là một sự việc lạ
thường. Một cái trí như thế đó tự chính nó là cuộc sống,
bởi vì cuộc sống không có nơi nghỉ ngơi. Nhưng hầu hết
chúng ta đều muốn có một nơi nghỉ ngơi; chúng ta muốn một
ngôi nhà nhỏ, một cái tên, một vị trí, và chúng ta nói
những sự việc này là rất quan trọng. Chúng ta đòi hỏi
sự bền vững và tạo ra một nền văn hoá được dựa vào
đòi hỏi này, sáng chế ra những thần thánh mà không phải
là thần thánh gì cả nhưng chỉ là một chiếu rọi những
ham muốn riêng của chúng ta.
Một
cái trí đang tìm kiếm bền vững chẳng mấy chốc sẽ trì
trệ; giống như cái ao đó dọc theo con sông, chẳng mấy chốc
đầy rác rưởi, thối rữa. Chỉ có một cái trí không còn
những bức tường, không nơi bấu víu, không rào chắn, không
nơi nghỉ ngơi, một cái trí đang chuyển động hoàn toàn cùng
cuộc sống, đang xô đẩy không ngừng nghỉ, đang thông hiểu,
đang nổ tung – chỉ một cái trí như thế đó mới có thể
hạnh phúc, mới mẻ mãi mãi, bởi vì nó có tánh sáng tạo
trong chính nó.
Bạn
có hiểu tôi đang nói về điều gì hay không? Bạn nên hiểu,
bởi vì tất cả điều này là bộ phận của nền giáo dục
thật sự và, khi bạn hiểu rõ nó, toàn cuộc sống của bạn
sẽ được thay đổi, liên hệ của bạn với thế giới, với
người láng giềng của bạn, với người vợ hay người chồng
của bạn, sẽ có một ý nghĩa hoàn toàn khác hẳn. Lúc đó
bạn sẽ không cố gắng để thành tựu chính mình qua bất
kỳ sự việc gì, đang thấy rằng việc theo đuổi sự thành
tựu chỉ mời mọc thêm khốn khổ và sầu não. Đó là lý
do do tại sao bạn nên hỏi những giáo viên của bạn về tất
cả điều này và thảo luận nó giữa các bạn. Nếu bạn
hiểu rõ nó, bạn sẽ bắt đầu hiểu rõ sự thật lạ thường
của cuộc sống là gì, và trong hiểu biết rõ ràng đó có
vẻ đẹp và tình yêu lớn lao, nở hoa của tốt lành. Nhưng
những nỗ lực của một cái trí đang tìm kiếm một cái ao
của an toàn, của bền vững, chỉ có thể dẫn đến sự tối
tăm và phân hóa. Ngay khi đã được thiết lập trong một cái
ao, một cái trí như thế đó sợ hãi để mạo hiểm ra ngoài,
để thông hiểu, để khám phá; nhưng sự thật, Chúa, thực
tại hay bất kỳ cái gì bạn muốn, ở bên ngoài cái ao.
Bạn
có biết tôn giáo là gì không? Nó không ở trong những câu
kinh, nó không ở trong thực hành những nghi lễ, hay là bất
kỳ nghi thức nào khác, nó không ở trong sự thờ phụng những
vị thần thánh bằng thiếc hay những hình ảnh bằng đá,
nó không ở trong những đền chùa và những nhà thờ, nó không
ở trong việc đọc kinh Bible hay kinh Gita, nó không ở trong
sự lặp đi lặp lại một cái tên thiêng liêng hay trong việc
theo đuổi một điều mê tín nào đó được sáng chế ra bởi
con người. Những việc này không là tôn giáo.
Tôn
giáo là trạng thái cảm thấy của tốt lành, tình yêu đó
mà giống như con sông, đang sống, đang chuyển động mãi mãi.
Trong trạng thái đó bạn sẽ phát hiện ra rằng kia kìa có
một khoảnh khắc khi không còn bất kỳ tìm kiếm nào cả;
và sự kết thúc của tìm kiếm này là khởi đầu của một
cái gì đó hoàn toàn khác hẳn. Tìm kiếm Chúa, sự thật,
cảm thấy của hoàn toàn tốt lành – không phải là sự vun
quén của tốt lành, của khiêm tốn, nhưng tìm kiếm từ một
cái gì đó vượt khỏi những sáng chế và những ma mãnh của
cái trí, mà có nghĩa rằng có một cảm thấy cho một cái
gì đó, đang sống trong nó, đang là nó – đó là tôn giáo
thực sự. Nhưng bạn có thể làm được việc đó chỉ khi
nào bạn rời khỏi cái ao mà bạn đã đào cho chính mình và
đi ra ngoài để vào con sông của cuộc sống. Vậy thì cuộc
sống có một cách kinh ngạc để chăm sóc bạn, bởi vì lúc
đó không còn sự chăm sóc nào về phần bạn nữa. Cuộc sống
chuyên chở bạn đến nơi nó muốn bởi vì bạn là một bộ
phận của chính nó; lúc đó không còn vấn đề của an toàn,
của người ta nói gì hay không nói gì, và đó là vẻ đẹp
của cuộc sống.
Người hỏi: Điều gì làm cho chúng ta sợ chết?
Krishnamurti:
Bạn nghĩ rằng một chiếc lá rơi xuống mặt đất có sợ
hãi chết hay sao? Bạn nghĩ rằng một con chim sống trong sợ
hãi chết à? Nó gặp gỡ chết khi chết đến; nhưng nó không
quan tâm đến chết, nó quá bận rộn cùng đang sống, cùng
bắt những côn trùng, làm một cái tổ, hót một bài hát,
bay vì niềm vui được bay. Bạn có khi nào nhìn ngắm những
con chim lượn lờ vút cao trong không gian không cần vẫy
cánh, đang được mang đi bởi cơn gió hay không? Chúng dường
như thích thú vô tận. Chúng không lo ngại chết. Nếu chết
đến thì cũng được thôi, chúng kết thúc. Không có lo ngại
chuyện gì sắp xảy ra; chúng đang sống khoảnh khắc này sang
khoảnh khắc khác, phải vậy không? Chính là chúng ta những
con người mới luôn luôn sợ chết – bởi vì chúng ta không
đang sống. Đó là điều rắc rối: chúng ta đang chết, chúng
ta không đang sống. Những người già ở gần gần nấm mồ,
và những người trẻ thì không xa đó lắm.
Bạn
thấy không, có sự lo lắng này với chết bởi vì chúng ta
sợ hãi mất đi cái đã được biết, những thứ mà chúng
ta đã thâu lượm. Chúng ta sợ hãi mất đi người vợ hay
người chồng, một đứa con hay người bạn; chúng ta sợ hãi
mất đi những gì chúng ta đã học được, đã tích lũy được.
Nếu chúng ta có thể mang theo tất cả những thứ mà chúng
ta đã thâu lượm – bạn bè của chúng ta, những sở hữu
của chúng ta, những đức hạnh của chúng ta, nhân cách của
chúng ta – vậy thì chúng ta không sợ chết, phải vậy không?
Đây là lý do tại sao chúng ta bịa đặt những lý thuyết
về chết và đời sau. Nhưng sự thật là rằng chết là một
kết thúc và hầu hết mọi người chúng ta đều không sẵn
lòng đối diện với sự thật này. Chúng ta không muốn rời
bỏ cái đã được biết; vì vậy chính do sự bấu víu vào
cái đã được biết mới tạo ra sợ hãi trong chúng ta, không
phải là cái không được biết. Cái không được biết không
thể nào trực nhận được bởi cái đã được biết. Nhưng
cái trí, được cấu thành từ cái đã được biết, nói rằng,
“tôi sắp kết thúc,” và vì vậy nó bị sợ hãi.
Bây
giờ, nếu bạn có thể sống từ khoảnh khắc này sang khoảnh
khắc khác và không lo ngại về tương lai, nếu bạn sống
không có tư tưởng về ngày mai – mà không có nghĩa một
hời hợt của bận rộn ngày hôm nay; nếu, ý thức được
toàn qui trình của cái đã được biết, bạn có thể buông
bỏ cái đã được biết, xóa sạch nó hoàn toàn, rồi thì
bạn phát giác rằng một sự việc kinh ngạc xảy ra. Hãy thử
nó trong một ngày – gạt đi mọi thứ bạn biết, quên nó
đi, và chỉ nhìn điều gì đang xảy ra. Đừng đem theo những
lo âu của bạn từ ngày này sang ngày khác, từ giờ này sang
giờ khác, từ khoảnh khắc này sang khoảnh khắc khác, hãy
buông bỏ tất cả chúng đi, và bạn sẽ thấy rằng từ buông
bỏ này có một sống lạ thường mà gồm cả sống và chết.
Chết chỉ là kết thúc của một cái gì đó, và trong chính
chết đó có một cái mới mẻ lại.
Người hỏi: Người ta nói rằng trong mỗi người chúng ta đều có chân lý vĩnh cửu và không thời gian; nhưng, vì cuộc sống chúng ta rất ngắn ngủi, làm thế nào có chân lý trong chúng ta?
Krishnamurti: Bạn thấy không, chúng ta đã biến chân lý thành một cái
gì đó vĩnh cửu. Và chân lý có vĩnh cửu hay không? Nếu nó
vĩnh cửu, vậy thì nó vẫn còn ở trong lãnh vực của thời
gian. Khi nói một cái gì đó là vĩnh cửu ngụ ý rằng nó
tiếp tục; và cái gì tiếp tục không là chân lý. Đó là
vẻ đẹp của chân lý: nó phải được phát hiện từ khoảnh
khắc sang khoảnh khắc, không phải được ghi nhớ. Một chân
lý được ghi nhớ là một sự việc không còn sinh khí. Chân
lý phải được phát hiện từ khoảnh khắc sang khoảnh khắc
bởi vì nó đang sống, nó không bao giờ giống nhau; và tuy
nhiên mỗi lần bạn phát hiện nó, nó lại giống y hệt.
Điều
quan trọng là không tạo ra một lý thuyết của chân lý, không
nói rằng chân lý là vĩnh cửu trong chúng ta và tất cả chuyện
còn lại của nó – đó là một sáng chế của những con người
già nua khiếp sợ cả chết lẫn sống. Những lý thuyết tuyệt
vời này – rằng chân lý là vĩnh cửu, rằng bạn không cần
phải sợ hãi bởi vì bạn là một linh hồn bất diệt, và
vân vân – đã được sáng chế ra bởi những con người khiếp
sợ mà cái trí của họ đang thối rữa và những triết lý
của họ không có giá trị gì cả. Sự thật là rằng chân
lý là sống, và sống không có vĩnh cửu. Sống phải được
phát hiện từ khoảnh khắc sang khoảnh khắc, từ ngày sang
ngày; nó phải được phát hiện, nó không thể trở thành
quen thuộc. Nếu bạn quen thuộc với ý nghĩ rằng bạn biết
sống, bạn không đang sống. Ba bữa ăn mỗi ngày, quần áo,
chỗ ở, ái ân, công việc của bạn, vui chơi của bạn và
qui trình suy nghĩ của bạn – cái qui trình, lặp đi lặp lại,
nhàm chán đó không là sống. Sống là một cái gì đó để
được phát hiện; và bạn không thể nào phát hiện nó nếu
bạn không chết đi, nếu bạn không xóa đi tất cả những
thứ mà bạn đã tìm được. Hãy thử nghiệm điều gì tôi
đang nói. Hãy gạt đi những triết lý của bạn, những tôn
giáo của bạn, những phong tục của bạn, những điều cấm
kỵ thuộc chủng tộc của bạn và tất cả những chuyện
đó, vì chúng không là sống. Nếu bạn bị trói buộc trong
những sự việc kia bạn sẽ không bao giờ phát hiện được
sống; và chức năng của giáo dục, chắc chắn như vậy, là
giúp đỡ bạn luôn luôn phát hiện sống.
Một
người nói rằng anh ta biết không còn sinh khí nữa. Nhưng
một người nghĩ rằng, “Tôi không biết,” đang khám phá,
đang tìm ra, không đang tìm kiếm một kết thúc, không đang
suy nghĩ dựa vào ý tưởng đến hay trở thành – một người
như thế đang sống, và đang sống đó là chân lý.
Người hỏi: Tôi có thể có một ý tưởng hoàn hảo hay không?
Krishnamurti: Có thể bạn có được. Bằng cách giả thuyết, phỏng đoán, chiếu rọi, bằng cách nói rằng, “Đây là xấu xa và kia là hoàn hảo,” bạn sẽ có một ý tưởng của sự hoàn hảo. Nhưng ý tưởng của hoàn hảo đó, giống như niềm tin của bạn trong Chúa, không có ý nghĩa gì cả. Hoàn hảo là một cái gì đó được sống trong một khoảnh khắc không được định trước, và khoảnh khắc đó không có sự tiếp tục; vì vậy hoàn hảo không thể nào được suy nghĩ ra, và cũng không thể nào tìm được một phương pháp biến nó thành vĩnh cửu. Chỉ có cái trí rất yên lặng, không có ý định từ trước, không sáng chế, không chiếu rọi, mới có thể biết được một khoảnh khắc của hoàn hảo, một khoảnh khắc mà là trọn vẹn.
Người hỏi: Tại sao chúng ta lại muốn trả thù bằng cách gây tổn thương người đã gây tổn thương cho chúng ta?
Krishnamurti: Đó là phản ứng thuộc về sinh tồn, thuộc bản năng, phải vậy không? Trái lại, cái trí thông minh, cái trí tỉnh thức, đã suy nghĩ về nó rất sâu sắc, cảm thấy không có ham muốn đánh trả lại – không phải bởi vì nó đang cố gắng có đạo đức hay tu dưỡng sự tha thứ, nhưng bởi vì nó thấy rằng đánh trả lại là ngu ngốc, nó không có ý nghĩa gì cả. Nhưng bạn thấy không, điều đó đòi hỏi suy nghĩ sâu sắc.
Người hỏi: Tôi có niềm vui khi chọc ghẹo những người khác, nhưng chính tôi lại tức giận khi bị chọc ghẹo.
Krishnamurti: Tôi sợ rằng nó cũng như vậy đối với những người lớn. Hầu hết chúng ta thích khai thác những người khác, nhưng chúng ta lại không thích bị khai thác. Muốn gây tổn thương hay muốn gây bực dọc cho những người khác là trạng thái thiếu suy nghĩ nhất, phải vậy không? Nó phát sinh từ lối sống tự cho mình là trung tâm. Dù bạn hay người bạn khác thích được chọc ghẹo, vì vậy tại sao cả hai không chấm dứt chọc ghẹo? Đó là sự thể hiện có suy nghĩ chín chắn.
Người hỏi: Công việc của con người là gì?
Krishnamurti:
Bạn nghĩ nó là gì? Nó có phải là học tập, đậu những
kỳ thi, có một việc làm và làm nó trong suốt cuộc đời
của bạn? Nó có phải là đi đến đền chùa, tham gia những
tổ chức, đưa ra những đổi mới khác nhau? Có phải công
việc của con người là giết những thú vật cho lương thực
riêng của anh ấy? Có phải công việc của con người là xây
một cây cầu cho chiếc xe lửa băng qua, đào những cái giếng
trong vùng đất khô cạn, tìm ra dầu mỏ, leo lên những ngọn
núi, chinh phục quả đất và không gian, làm những bài thơ,
vẽ, thương yêu, căm ghét? Tất cả những việc này là công
việc của con người phải không? Xây dựng những nền văn
minh bị sụp đổ trong vài thế kỷ, tạo ra những cuộc chiến
tranh, sáng chế Chúa trong hình ảnh riêng của con người, giết
chóc những người khác nhân danh tôn giáo hay chính thể, nói
chuyện về hoà bình và tình huynh đệ trong khi lại chiếm
giữ quyền lực và thô bạo với những người khác – đây
là điều gì con người đang làm quanh bạn, phải vậy không?
Và đây là công việc thực sự của con người hay sao?
Bạn
có thể thấy rằng tất cả những việc này đều dẫn đến
hủy diệt và đau khổ, đến hỗn loạn và vô vọng. Những
thứ xa xỉ lớn lao tồn tại kề bên khốn khổ cực độ;
bệnh tật và đói khát, cùng những cái tủ lạnh và máy bay
phản lực. Tất cả những việc này là công việc của con
người; và khi bạn thấy nó bạn không tự hỏi chính mình,
“Đó là tất cả à? Bộ không có cái gì khác nữa mà là
công việc thực sự của con người hay sao?” Nếu chúng ta
có thể tìm ra điều gì là công việc thực sự của con người,
vậy thì những chiếc máy bay phản lực, những cái máy giặt,
những cây cầu, nhà trọ, tất cả sẽ có một ý nghĩa hoàn
toàn khác hẳn; nhưng nếu không tìm được công việc thực
sự của con người là gì, chỉ mải mê buông thả trong những
đổi mới, trong việc đẽo gọt cái gì con người đã làm,
sẽ không dẫn đến nơi nào cả.
Vì
vậy, công việc thực sự của con người là gì? Chắc chắn
công việc thực sự của con người là khám phá sự thật,
Chúa; nó là thương yêu và không bị trói buộc vào những
hoạt động khép kín riêng của anh ấy. Trong chính sự khám
phá cái gì là sự thật có tình yêu, và tình yêu đó trong
liên hệ của con người với con người sẽ sáng tạo một
văn minh khác hẳn, một thế giới mới mẻ.
Người hỏi: Tại sao chúng ta thờ phụng Chúa?
Krishnamurti: Tôi e rằng chúng ta không thờ phụng Chúa. Đừng cười. Bạn thấy không, chúng ta không yêu Chúa; nếu chúng ta có yêu Chúa, sẽ không có việc này mà chúng ta gọi là thờ phụng. Chúng ta thờ phụng Chúa bởi vì chúng ta sợ hãi Ngài; có sợ hãi trong những quả tim của chúng ta, không phải là thương yêu. Đền chùa, nghi lễ, sự ràng buộc thiêng liêng – những sự việc này không thuộc về Chúa, chúng là những tạo tác của lòng kiêu hãnh và sợ hãi của con người. Chỉ những người bất hạnh, những người sợ hãi mới thờ phụng Chúa. Những người mà có của cải, chức vụ và quyền hành không là những người hạnh phúc. Một người tham vọng là một người bất hạnh nhất. Hạnh phúc đến chỉ khi nào bạn được tự do khỏi tất cả những điều đó – và vì vậy bạn không thờ phụng Chúa. Chính những người đau khổ, những người bị hành hạ, những người thất vọng mới lê lết đến một ngôi đền; nhưng nếu họ gạt đi điều tạm gọi là thờ phụng và hiểu rõ sự đau khổ của họ, vậy thì họ sẽ là những người đàn ông và người đàn bà hạnh phúc, vì họ sẽ khám phá sự thật là gì, Chúa là gì.