01. Canh bí đao

Đã bao giờ bạn ăn canh bí đao nấu tôm? Xào tôm, đổ nước, chờ nước sôi bỏ bí đao đợi chín, rồi cắt hành ngò, bỏ tiêu. Nước bí đao nấu tôm thêm chút bột ngọt, ngọt bùi. Ngọt như nước suối pha đường, thấm ruột, thấm gan ... 

Vài ngày, nhà tôi lại nấu canh bí đao. Ngon hay không, nó cũng trở thành món ăn quen thuộc của gia đình. Cao lương mỹ vị bao nhiêu, bí đao vẫn đó. Nó nuôi tôi khôn lớn. Nó tạo vị ngọt trên môi. Nhưng thấm được hương vị ngọt ngào của nó, có lẽ chỉ một lần duy nhất trong đời …

Những năm đầu giải phóng, cơ cực thiếu trước hụt sau không như bây giờ. Người giàu không dám xài tiền. Cũng không có gì để xài. Đèn đuốc loét loe. Chị bếp biến mất. Lò ga không sử dụng được. Mọi thứ đều thay đổi ... Chỉ nồi canh bí đao là còn. Trong ánh sáng lúc tỏ lúc mờ của ngọn đèn dầu, mẹ oằn lưng thổi to ngọn lửa nồi canh bí đao, cho con có cái lùa cơm. Mười mấy năm trời, mẹ đó, canh đó, tôi đó, nhưng chỉ chừng đó rồi thôi không thêm gì nữa. Canh ngọt trên môi, tới ruột, cuối cùng ra khỏi hậu môn, không gì thêm nữa. Bởi mọi thứ quá bình lặng tự nhiên. Sự bình lặng tự nhiên không cho mình thấy những giọt mồ hôi nhọc nhằn ẩn tàng trong đó. Mình nếm vô vàn chất ngọt của tôm, nhưng không nếm được cái ngọt pha lẫn vị mặn của giọt mồ hôi. Những giọt mồ hôi, trong thời đại văn minh vật chất, đã trở mình núp bóng, khiến con trẻ quên đi những nỗi nhọc nhằn lo lắng của mẹ cha. Dù nó vắt kiệt sức con người nhiều hơn những giọt mồ hôi rõ nét hình hài. Chỉ trong hoàn cảnh tranh tối tranh sáng, khi điều kiện vật chất dư giả không còn, nó mới khiến mình nhận rõ những nỗi thương yêu lo lắng, lớn đến dường nào! 

Một chút ánh sáng nhỏ nhoi, giúp con soi tỏ những giọt mồ hôi không hình nơi mẹ. Nhưng phải tự khi làm mẹ, mới thấu vô vàn cái nhọc mẹ mang. Qua bao biến động bể dâu, khổ nạn vất vả không thiếu, ốm đau cực nhọc cũng nhiều, nhưng chưa bao giờ khiến tôi cảm nhận kiếp người là khổ. Một lần sinh nở, liền thấy cái khổ thênh thang ở một kiếp người. Chín tháng cưu mang, nhọc nhằn nôn ọe, không bằng một lần con trẻ chào đời. Cái đau xé ruột để mình còn nhớ, mẹ từng mang nặng đẻ đau, mẹ từng xẻ ruột để ta có đời ...