NHỮNG HẠT NGỌCTRÍ TUỆPHẬT GIÁO Nguyên tác: Gems of Buddhist Wisdom Buddhist Missionary Society, Malaysia, 1983, 1996 Thích Tâm Quang dịch
VI. TỔNG QUÁT
29. TÔN GIÁO TRONG MỘT XÃ HỘI ÐA TÔN GIÁO
- Hòa ThượngTiến Sĩ K. Sri Dhammananda
Giáo
lý và các thông điệp của các đại đạo sư, các nhà khai sáng ra tôn giáo trên thế giới, trước nhất nhằm vào giảm thiểu khổ đau và mang hòa bình và hạnh phúc cho nhân loại nhờ sự áp dụngluân lý, hạnh kiểm đạo đức và cuộc sống chính đáng. Tuy nhiên, ngày nay tôn giáothế giới đã phát triển thành những cơ quan tổ chức lớn có tính cách khách quan với kết quả là những giáo lý nguyên thủy của nhũng vị khai sáng về tính giản dị,
kiềm chế, chân thật và vị tha đã bị sói mòn hay sao lãng nên khó còn ảnh hưởng đến những tín đồ. Nội dung tinh thần của tôn giáo và các giá trịtinh thầnvận động hòa bình của nó đã bị che mờ bởi những giá trịvật chấtlôi cuốn hơn. Nhiều tín đồ của các tôn giáo trên thế giới đã không còn lưu ý và coi nhẹ những huấn thị của vị đạo sư để tìm quyền uy,
danh tiếng, và lợi lạcvật chất cho sự bành trướng riêng tư. Sự lạm dụng này có xu hướngô nhiễm tâm những nhà tôn giáohiện đại và gây nên những sự cạnh tranh không lành mạnh và những bức tường ngăn cách giữa những nhóm tôn giáo khác cũng như trong phạm vi cùng một cộng đồngtôn giáo.
Sự Khoan Dung Trong Tôn Giáo
Khi ta nghiên cứulịch sử của một số tôn giáo trên thế giới và ảnh hưởng to lớn của tôn giáo đến con người sau một thời gian dài, ta có
thể hiểu được điều lầm lẫn ghê gớm gì đã phạm phải do sự bất khoan dung
trong tôn giáo. Những từ như 'hành hạ', 'dị giáo', 'ngoại đạo', 'tà giáo' và nhiều từ có nghĩa rộng tương tự khác, đã thâm nhập vào ngữ vựng
của các sách tôn giáo để mô tả những tàn bạo, độc ác, thành kiến và kỳ thị dưới danh nghĩatôn giáo do sự bất khoan dung trong tôn giáo. Những sự việc bất hạnh này để lại một vết nhơ trong tôn giáo, nhiều đến nỗi nhiều người biết suy nghĩ có ý định quay mặt làm ngơ trước những tổ chức
tôn giáo hay trước chính từ 'tôn giáo'. Giá trị thực sự của tôn giáo đã
bị tan rã nhanh chóng và biến mất khỏi tâm trícon người, thậm chí cả đến giữa những người mệnh danh là người có đạo lý. Muốn chống lại trào lưu này, rất cần đến sự nghiên cứu và tìm hiểuthích hợp việc tu tậptôn
giáo để tất cả những ai liên quanhành trì hầu mang lại sự hiểu biết thấu đáo hơn cùng sự nhận thức được giá trịtinh thầntôn giáochân chính tránh được những lỗi lầmbất hạnh trong quá khứ.
Giáo Dục Trong Tôn Giáo
Muốn chung sống hòa bình và hòa hợp trong một xã hội đa tôn giáo, ta nên có một nền giáo dụctôn giáo mạnh mẽ nhấn mạnh vào giá trịluân lý và đạo đức như là bước tiến tích cực thứ nhất đến việc hiểu biếttốt hơn và sự hợp táchỗ tương giữa tất cả những nhà tôn giáo. Tất cả những nhà tôn giáo nên đoàn kết và hợp tácvới nhau để thúc đẩy và thành
lập một nền giáo dụctôn giáothích hợp không những cho một tôn giáođặc biệt nào đó mà cho phần cốt tủy của tất cả các giáo lý của các tôn giáo có thể soi sáng cũng như đưa tuệ giác vào bản chất của một cuộc sống tinh thần cao hơn, nhất là về giá trịluân lý và đạo đức. Một bước như vậy sẽ là sự trợ giúp rõ ràng làm giảm thiểunếu không phải là quét sạch hạt nhân cuồng tíntôn giáo và những thành kiếntruyền thống đã là nguyên nhânsuy sụp của sự xung đột giữa các tôn giáo. Biện pháp khác giúp tạo sự hiểu biếttốt hơn giữa các tôn giáo và tôn trọng lẫn nhau phải là sự thành lập những tổ chức liên tôn có những cuộc thuyết giảngthường xuyên, nhửng cuộc nói chuyện, bàn luận, hội thảo và diễn đàn về tôn giáo và những môn học cùng tính chất. Làm như vậy, sự vận động lúc nào cũng phải là sự tìm kiếm đường lối chung có thể vận động hòa bình và
hòa hợp hơn là áp dụng một thái độ kẻ cả hay lấn át của tôn giáo này đối với tôn giáo kia.
Hoạt Ðộng Phúc Lợi
Tổ chức các hội nghịthân hữu, thể chế của các chương trìnhphục
vụcộng đồng, hoạt độngxã hội và phúc lợi nhờ đó tất cả các nhà tôn giáohoạt động chặt chẽ với nhau vì sự nghiệpnhân đạo chung, nâng cao số phận các người bất hạnh hơn trong xã hội, là những phương tiệnphục vụ cho tình hữu nghị chung vượt qua những dị biệt tôn giáo và tạo ra tinh thầntôn trọng và đánh giá cao lẫn nhau dẫn đền hòa bình và hòa hợp
giữa các tôn giáo.
Tổ Chức Thiếu Niên
Một lãnh vực quan trọng khác mà những nhà tôn giáo phải nghiện cứu là lãnh vực tổ chức thiếu niên và những hoạt độngliên quan. Những thiếu niên ngày nay sẽ là những người trưởng thành ở ngày mai. Không được phép để chúng sa vào những cạm bẫy của thời đại hiện nay. Tất cả sức lực và tài lực trẻ phải được khai thác và điều động thích nghi vào những mục tiêuxây dựng. Chúng cần phải biết đến tất cả những giáo lý căn bản trong việc xây dựng một xã hội hòa bình và hòa hợp và không bị tiêm nhiễm bởi nọc độc của nhạo bángtín ngưỡng của người này hay tín ngưỡng của người khác. Nếu được hướng dẫn đứng đắn do những nguyên tắc tôn giáo, như kiên nhẫn, khoan dung và hiểu biết, giới thanhthiếu niên ngày nay là một tài sản vĩ đại trong việc phát triển sự hòa hợptôn giáo
và cộng tác lớn lao giữa những nhà tôn giáo trong những ngày tới.
Khoan Dung và Kính Trọng
Khoan dung và kính trọng là hai từ chủ yếu phải được ghi nhớ trong tâm trong một xã hội đa tôn giáo. Ta không nên chỉ thuyết giảngkhoan dung, mà phải cố gắng vào tất cả các dịp có thể được, đem thực hànhtinh thầnnhân hậu về khoan dung sẽ tiến xa trong việc tạo bầu không khí hòa bình và hòa hợp. Chúng ta có thể không hiểu hay cảm nhận giá trịthực chất của một số nghi lễ và tu tập mới lạ thi hành bởi một số các nhà tôn giáo bạn. Tương tự như vậy, những người khác cũng có thể không ở trong hoàn cảnh hiểu được và cảm nhận nghi lễ và những sự tu tập
của chúng ta. Nếu chúng ta không muốn người khác chế diễu các hành động
của chúng ta, thì chúng ta cũng đừng chế diễu những người khác. Chúng ta nên cố gắngthăm dò hay tìm hiểu sự tu tập lạ đối với chúng ta vì như
vậy sẽ giúp tạo được niềm thông cảm hơn, như vậy làm tăng thêm tinh thầnkhoan dung giữa những tín đồ của các giáo phái bạn.
Ðược biết rằng kính trọng sinh kính trọng. Nếu chúng tamong mỏi
những nhà tôn giáo bạn dành sự kính trọng về sự tu tập của chúng ta, thì đến lượt chúng ta cũng không ngần ngại gì biểu lộ lòng kính trọng với người khác khi họ thực hành sự tu tậptôn giáo của họ. Một thái độ như vậy, nhất định đóng góp vào một sự tương quan thân hữutốt đẹp trong
một xã hội đa tôn giáo.
Không có sự áp dụngthực tiễntinh thầnkhoan dung và tôn kínhvới nhau, nọc độc xấu xa của kỳ thị, nhạo báng và hận thù sẽ đổ xuống như vòi nước để phá hoại hòa bình, yên ổn của xã hội và xứ sở chúng ta. Thực tế là tại một số quốc giatinh thầnkhoan dungtôn giáo và tôn trọng lẫn nhau không tồn tại, thay vào đó giết người, đốt nhà, phá hoạitài sản có giá trị lại xẩy ra. Hành động ngu dại như thế, gây thiệt hại không thể sửa chữa nổi cho nhiều sinh mạng quý giá và tài sản sẽ là điển
hình để mở mắt cho tất cả những ai yêu quý hòa bình và hòa hợp. Tất cả những tôn giáo bạn nên nắm tay nhau trong tình bạn bè, quan hệ thân thiện, và một tinh thầnthiện chí đối với nhau để đạt niềm hy vọng ấp ủ của tất cả những người yêu chuộng hòa bình trong việc xây dựng một xã hộihòa hợp và yên ổn.
Những Khía Cạnh Tinh Thần Của Cuộc Sống
Ðời sống trên thế giới này ngắn chẳng tầy gang so với khoảng thời gianvô tận. Chúng ta tham đắm đạt vật chất nhưng chúng ta không nên chểnh mảng những mặt tinh thần của đời sống như các bậc đạo sưtiền bối của chúng ta đã dạy. Chúng ta nên làm phong phúđời sống bằng cách đem thực hànhgiáo lý cổ xưa cao thượng của các đạo sư để sống một cuộc đời khả kính, đứng đắn và hữu ích, làm điều lành bất cứ lúc nào có thể được, và lúc nào cũng tránh xa tội lỗi. Thông điệp chung do các đạo sư trên thế giớiđề xuất là tất cả nhân loại sống một cuộc sống nhân đạo giữ vững những khía cạnh tinh thần của những giáo lýliên hệ hầu đóng góp vào hòa bình và hòa hợp.
Truyền BáTôn Giáo
Ðể truyền bá một tôn giáođặc biệt nào đó, việc cần thiết là khía cạnh quan trọng nhất của tôn giáo ấy phải được đề xuất. Ðường lối đó rất được trông đợi bởi một bề ngoàihấp dẫn là cần thiết để thu hút sự chú ý. Ðể đi nhanh hết sức mình là một đề nghị rất tốt mà tất cả các nhà tôn giáo đều cố gắng làm như vậy trong khi bán món hàng tôn giáo của
họ, việc làm như vậy không thay đổi. Tuy nhiên, trong một xã hội đa tôn
giáo có sự cạnh tranh mãnh liệt để có người theo đạo hoặc đổi đạo, cho nên phải có một sự hiểu biết lẫn nhau giữa những nhà lãnh đạotôn giáo để tránh sự coi thường, phê bìnhhay nói xấu niềm tin và tu tập của các tôn giáo khác. Rất có lý là tất cả những điều đẹp đẽ, hấp dẫn và lợi lạc
trong một tôn giáo nào đó nên được trình bày bởi người truyền bá, chứ không nên nói xấu sau lưng sau lưng một nhà tôn giáo khác nhằm rêu raotôn giáo của mình là tôn giáo tốt nhất và tôn giáo mình mới thuần túy còn niềm tin và tu tậptôn giáo khác chỉ là giả mạo. Việc áp dụng một thái độ như vậy có khuynh hướng tạo các cảm nghĩ xấu và thậm chí thù oán
giữa những nhà cùng làm tôn giáo đưa đến trả thùchửi rủa lẫn nhau, nhất định không phải là mục đích của bất cứ một tôn giáođáng kính nào đáng được gọi là tôn giáo.
Sự thật là tất cả các tôn giáohiện hữu đều phục vụ cho lợi íchnhân loại. Tất cả những đạo sư vĩ đại của tôn giáo trên thế giớithuyết giảng hòa bình và hòa hợp cho tất cả nhân loại. Những nhà lãnh đạotôn giáo khả kính với trí tuệ mang tới tất cả cái thiện, nhân đức, và đạo đức vì sự giải thoát và giải phóngnhân loại. Những đạo sưtôn giáo cao thượng không khiển trách hay làm bẽ mặt lẫn nhau để tạo hỗn lo?n, hiểu nhầm hay xích mích giữa quần chúng. Các ngài đều đạtù hạnh phúc và phúc lợi của nhân loại trong tâm. Mục đíchduy nhất của các ngài là tạo một thế giới tốt đẹp hơn cho mọi người sống trong tình hữu nghị và hòa hợp.
Sự kiện các nhà lãnh đạotôn giáothế giớixuất hiện trên thế giới vào những thời điểm và tại những địa điểm khác nhau, có xu hướng tạo sự đa dạng rõ ràng và vô sốniềm tinđạo lý và tu tậpthịnh hành trong những môi trường khác nhau và tại những nơi khác nhau trên thế giới. Mỗi nhà lãnh đạotôn giáo đều có quan niệm riêng của mình, cách thức và đường lối truyền đạtgiáo lýcăn cứ vào nền văn hóa của tín đồ ở
múc rộng. Từ cái dường như dị biệt phát xuất nhiều dạng thức niềm tinđạo giáo và tu tập đa dạng.
Nạn Nhân Của Hoàn Cảnh
Nếu đứa trẻ sinh ra ở nơi một gia đình Ky tô giáo, không có sự chọn lựa nào cả ngoại trừ nuôi dưỡng nó theo tín nguỡng tôn giáo và truyền thống của một gia đình Ky tô giáo. Tương tự như vậy một đứa trẻ sinh ra từ một gia đìnhHồi Giáo, đứa trẻ được nuôi dưỡng theo tín ngưỡng và tu tập của niềm tinHồi Giáo, và một đứa trẻ sinh ra từ một gia đìnhPhật Giáo thì nhất địnhgia đình đó cũng theo lối sống của người Phật Giáo. Một đứa trẻ sinh ra từ một gia đình Ấn Ðộ Giáo, nó sẽ được nuôi dưỡng như môt người Ấn Giáo. Tất cả chúng ta đều bị ràng buộc bởi hoàn cảnh, môi sinh, tôn giáo, chủng tộc, và văn hóa đối với những điều ấy, chúng ta không kiểm soát được. Là đứa trẻ trong một gia đìnhtôn giáođặc biệt, chúng ta được nuôi dưỡng theo mênh lệnh và quá trình tôn giáo của cha mẹ. Niềm tinđạo giáo của cha mẹnhất địnhtrở thànhniềm tin của chúng ta và một quá trình văn hóa cho lối sống của chúng ta
.
Mỗi nhà tôn giáo nên cố gắngtìm hiểu sự khác biệt môi trường sống, di sảnvăn hóa của mỗi chúng ta và kính trọng mỗi cá nhân, và điều
mà người ấy tin vào như một lối sống hơn là đem tọng niềm tin của mình vào cuống họng người ấy, bằng cách khoe khoang "Tôn giáo của tôi mới thật là tôn giáo - bạn phải theo tôn giáo của tôi - tôn giáo của bạn là một tôn giáo sai". Thịt đối với người này có thể là thuốc độc đối với người kia. Không ép buộc, không cưỡng bách, hay không áp bức phải được thực thi trong một xã hội đa tôn giáo nếu chúng ta muốn sống trong hòa bình và hòa hợp.
Người Ði Bán Dạo
Nhiều lần các chủ nhà phàn nàn sự an lạc và yên tĩnh của nhà họ bị quấy rầy bởi những người bán dạo cố ý đem bán hàng tôn giáo ế ẩm của họ, những món hàng hữu ích hay không hữu ích cho người chủ nhà chất phác. Rao bán với cường độ mạnh mẽ bởi những người bán rong thiếu kinh nghiệm nhưng quá tích cực, có thể là một phiền toái cho người chủ nhà. Những người bán rong không nghe thấy tiếng 'không' lễ phép, là câu trả lời của người chủ nhà mà cứ năn nỉ là ai mua hàng của họ sẽ bước lên bậc
thang dẫn đến thiên đường. Họ không quan tâm gì đến loại tôn giáo mà người chủ nhà theo. Họ cũng không lo lắng liệu sự bán dạo của họ có thể là một sự sỉ nhụctrí thông minh hay cảm xúctôn giáo của chủ nhà. Quả là bất hạnh một số loại tôn giáo đã gửi nhừng người bán dạo quá tích cực
đem bán rong món hàng tôn giáo. Hành động như vậy có khuynh hướng làm suy yếu hơn là làm nổi bậttôn giáo của họ. Không ai thích người khác bảo mình là phải theo một tôn giáođặc biệt nào đó bằng cách đọc một sốù
sách tôn giáo của họ bằng không sẽ bị đọa vĩnh viễn tại địa ngục. Mọi người đều có quyền được kính trọng như một người biết suy nghĩchín chắn, có thể tự quyết định về giá trị của một tôn giáođặc biệt nào đó và liệu tôn giáo đó dẫn người ấy đến thiên đường hay địa ngục. Ðó là quyền chọn lựa của một người- sự chọn lựa được ấn định bởi hiến pháp của
quốc giachúng ta về tự dotôn giáo.
Xét thấy trong một xã hội đa chủng tộc và đa tôn giáo, những người cùng làm tôn giáo không nên hạ xuống quá thấp để tự làm suy yếu chính mình bằng cách kết tội hay nói xấu những nhà tôn giáo khác, những người đã chấp nhận một tôn giáo hình thành bởi những nhà lãnh đạotôn giáonổi tiếng từ nhiều thế kỷ qua. Cũng tốt cho một nhà tôn giáo hát ca
tụng một tôn giáođặc biệt nào đó trong một diễn đàntôn giáođặc biệt và tránh bôi bẩn những nỗ lực của những nhà tôn giáo khác, nên để cho người khác quyết định về tính chất và loại tôn giáohọ thích theo. Một người phải được hoàn toàntự do trong việc chọn lựa tôn giáo nào mà người ấy thích, không nên có những nỗ lựcquấy rầy của những người đi bán dạo đem bán rong "sản phẩm" tôn giáo và năn nỉ người ta nên theo tôn
giáo của họ. Muốn đạt hòa bình và hòa hợp khó khăn này trong một xã hội
đa tôn giáo, mỗi người chúng ta phải được hoàn toàn tư do ca hát tán dươngtôn giáo của mình nhưng, bằng bất cứ giá nào, phải tránh ném bùn vào tôn giáo khác. Bùn sẽ tràn ra và hậu quả sẽ thật tai hại.
Chính Trị và Tôn Giáo
Một khía cạnh khác phải được xét đến trong việc đi tìm hòa bình và an lạc trong một xã hội đa tôn giáo là những vấn đề chính trị và chủng tộc không nên đem những vấn đề chính trị và chủng tộc vào diễn đàntôn giáo. Nhận thấy chính trị ngày nay, và cả trong quá khứ, những chính trị gia thường muốn gây ảnh hưởng tất cả những cơ cấu kể cả những cơ cấu tôn giáo vào mục đích chính trị của họ. Tất cả những phương tiện đều là những lá bài của chính trị gia, nhưng tôn giáo phải tránh né chính trị và các chính trị gia. Diễn đàntinh thần dành cho nhu cầu tinh
thần của người có tâm đạo lý, kể cả những chính trị gia, những người có
tâm đạo lý, nhưng những diễn đàn này không nên mở rộng cho những chính trị gia, vì những người này có thể phá hoạian lạc và thanh bình của tôn
giáo ở nơi thờ phượng do liên kếtå chính trị. Tôn giáo lúc nào cũng dang tay - vậy nên không có bức tường ngăn cách chủng tộc nào .
Mỗi người trong chúng ta, trong khi kính trọng và gìn giữtôn giáo của chúng ta, không nên, trong bất cứ hoàn cảnh nào, làm mất giá trị hay coi thườngtôn giáo bạn. Chúng ta nên cố gắngnghiên cứu và hiểu
căn bản của tất cả các tôn giáo, tìm raưu điểm và điểm chung và loại bỏ những tính chất có thể gây tranh luận. Nói tóm lại, gìn giữtôn giáo của mình, nhưng kính trọngniềm tin của người khác. Nhất định điều này sẽ giúp duy trì hòa bình và hòa hợp trong một xã hội đa tôn giáo.
“Nói Thiền tôngViệt Nam là nói Phật giáo Việt Nam. Và những bậc cao Tăng làm sáng cho Phật giáo, làm lợi ích cho dân tộc từ thế kỷ thứ 6 mãi đến nay đều là các Thiền sư.”
Tôi đặt bút bắt đầu viết "Lời Vào Sách" nầy đúng vào lúc 7 giờ sáng ngày 21 tháng 6 năm 1995 sau khi tụng một thời kinh Lăng Nghiêm và tọa thiền tại Chánh điện.
Có lẽ đây cũng là một trong những viễn ảnh của tâm thức và mong rằng những trang sách tiếp theo sẽ phơi bày hết mọi khía cạnh của vấn đề, để độc giả có một cái nhìn tổng quát hơn.
Ai trói buộc mình? Không biết có bao giờ chúng ta tự đặt câu hỏi đó với chúng ta chưa? Đến chùa học pháp hay đi tu chỉ để cầu giải thoát. Mục đíchtu hoặcxuất gia là cầu giải thoátsinh tử. Giải thoát có nghĩa là mở, mở trói ra. Cầu giải thoát là đang bị trói. Nhưng ai trói mình, cái gì trói mình? Khi biết mối manh mới mở được.
Sống Trong Từng Sát Na là phương phápthực tập sống tỉnh thức, sống và ý thức về sự sống trong từng mỗi phút giây. Đây là phương thức tu tậpdựa trêntinh thần Kinh Bốn Lãnh VựcQuán Niệm.
Nhẫn nhục là thù diệu nhất vì người con Phật thực hành hạnh nhẫn nhụcthành thục, thì có thể trừ được sân tâm và hại tâm, là nhân tố quan trọng để hành giảthành tựutừ tâmgiải thoát và bi tâmgiải thoát.
Một bản dịch về Thiền Nhật Bản vừa ấn hành tuần này. Sách nhan đề “Thiền Lâm Tế Nhật Bản” của tác giả Matsubara Taidoo. Bản Việt dịch do Hòa Thượng Thích Như Điển thực hiện.
Tuyển tập “Bát Cơm Hương Tích” của Thượng Tọa Thích Nguyên Tạng là một phần lớn của đời tác giả, ghi lại những gì Thầy mắt thấy tai nghe một thời và rồi nhớ lại...
Quyển sách "Hãy làm một cuộc cách mạng" trên đây của Đức Đạt-lai Lạt-ma khởi sự được thành hình từ một cuộc phỏng vấn mà Ngài đã dành riêng cho một đệ tửthân tín là bà Sofia Stril-Rever vào ngày 3 tháng giêng năm 2017.
Người đứng mãi giữa lòng sông nhuộm nắng, Kể chuyện gì nơi ngày cũ xa xưa, Con bướm nhỏ đi về trong cánh mỏng, Nhưng về đâu một chiếc lá xa mùa (Tuệ Sỹ)
Một năm lại sắp trôi qua với những vết tích điêu tàn, khổ nạn để lại trên khắp trái đất. Nhìn lại, chúng ta không khỏi giật mình, và chạnh lòng thương tưởng
Một năm lại sắp trôi qua với những vết tích điêu tàn, khổ nạn để lại trên khắp trái đất. Nhìn lại, chúng ta không khỏi giật mình, và chạnh lòng thương tưởng
Trong tập sách nhỏ này tôi đã bàn đến hầu hết những gì mọi người đều công nhận là giáo lý tinh yếu và căn bản của Đức Phật... Con Đường Thoát Khổ - Đại đức W. Rahula; Thích NữTrí Hải dịch
Tôi cảm động, vì sống trong đạo giải thoát tôi đã tiếp nhận được một thứ tình thiêng liêng, trong sáng; một thứ tình êm nhẹ thanh thoát đượm ngát hương vị lý tưởng...
Đọc “Dấu Thời Gian” không phải là đọc sự tư duysáng tạo mà là đọc những chứng tíchlịch sửthời đại, chứng nhân cùng những tâm tình được khơi dậy trong lòng tác giảxuyên qua những chặng đường thời gian...
We use cookies to help us understand ease of use and relevance of content. This ensures that we can give you the best experience on our website. If you continue, we'll assume that you are happy to receive cookies for this purpose.