Subscribe HoaVoUu Youtube
Kính mời Subscribe kênh
YouTube Hoa Vô Ưu
Sitemap Hoavouu.com
Điền Email để nhận bài mới

Pháp Tu: “Tứ Chánh Cần”

Saturday, December 28, 202419:45(View: 404)
Pháp Tu: “Tứ Chánh Cần”

Pháp Tu: “Tứ Chánh Cần” 

Thích Nữ
 Hằng Như

 hinhphat14



 KHÁI NIỆM “TỨ CHÁNH CẦN”

Phàm làm việc gì muốn được thành côngtrước tiên đòi hỏi người ta phải siêng năng. Nếu làm biếng thì chắc chắn sự thất bại đang nằm ngay trước mắtĐời sốngthế gian hay đời sống trong đạo cũng vậy.  Người tu muốn thành tựu cứu cánh đều cần phải siêng tu. Trong nhà Phật gọi siêng tu là tinh tấn hay tinh cần.  Ngày tu, ngày nghỉ, không được gọi là siêng.  Siêng tu là tu liên tục theo thời gian. Nhưng nếu siêng năng tu tập đúng giờ đúng giấc, mà tu cho có lệ, tức tu cho có hình thức, cứ tà tà đến đâu thì đến, hoặc vì nhiệm vụ bắt buộc phải có mặt như mọi người để tránh bị kiểm điểm. Siêng tu như vậy là siêng về hình thức sẽ không có hiệu quả, vì nội dung tu không có. Cho nên ngoài việc siêng năng, người tu còn cần phải nỗ lực.  Nỗ lực là cố gắng đặt hết tâm huyết vào nội dung tu tập. Người tu hết mình là người nỗ lực tu. Tu liên tục bất kể thời giancho đến khi nào thành tựu cứu cánh, thì người đó siêng năng. Những ai có đủ siêng năng và nỗ lực thì người đó đang thực hành pháp “Chánh Cần”. Vậy  “Chánh Cần” là gì?

Trong kinh điển nhà Phật có pháp “Tứ Chánh Cần”.  “Tứ” là bốn. “Chánh”  ở đây đối nghịch với tà. Pháp tu nào đưa đến sự an vui hạnh phúc thoát khỏi mọi khổ đau, luân hồi sanh tử, thì gọi là chánh pháp. Đường tu theo chánh pháp gọi là chánh đạoThí dụ như Bát Chánh đạotrong Tứ Diệu Đế, là con đường tu đưa đến giải thoát mọi khổ đau. Ngược lại, đường tu nào đưa đến phiền não,  hay luân hồi sinh tử thì trong nhà Phật gọi đó là Tà đạo“Cần” là cần cù, siêng năng, có nghĩa là tinh tấn. Tinh là tinh chuyêntinh cần, tấn là tiến tới.    

Tứ Chánh Cần“ là một trong bảy phẩm trợ đạođức Phật dạy, đó là: Tứ Niệm XứTứ Chánh CầnTứ Như Ý TúcNgũ CănNgũ LựcThất Giác Chi và Bát Chánh Đạo.

 

                                  III. NỘI DUNG “TỨ CHÁNH CẦN”

Tứ Chánh Cần là pháp tu tập nhằm xiển dương pháp Thiện và đoạn trừ pháp Ác. Thiện Ác có hai phần: Một là Thiện ở trong tâm và Thiện ở ngoài tướng. Ác cũng ở trong tâm và Ác ở ngoài tướng. Trong kinh dạy tu tập “Tứ Chánh Cần” có 4 điều cần thực hiện:

1. Đầu tiên : Cần nỗ lực ngăn chận các Ác pháp đang diễn ra trên thân và tâm của mình: Người tu tập phải dứt khoát chấm dứt ngay Ác pháp đang diễn ra trên Thân hay trong Tâm của mình.   

- Thế nào là pháp Ác đang diễn ra trên Thân? Đó là lời nói, hành động khiến cho thân tâmmình khổ và làm cho người xung quanh khổ. Mình phải nỗ lực chận đứng ngay tức thời.

Thí dụ qua lời nói dối, hổn láo, hung dữ...  xúc phạm đến danh dự người khác khiến người ta tức giận. Đó là lời nói của mình làm khổ người đối diện. Có khi người đối diện nhẫn nhục im lặng, có khi không chịu đựng nỗi, người ta trả đủa lại mình, cũng bằng lời nói hay hành động nặng nề, lại khiến cho mình tức giận, như vậy là mình khổ.  Hoặc mình dùng lời nói ngon ngọt xúi giục người khác làm bậy, hậu quả là cả hai bên đều phạm tội. Như vậy cái miệng làm khổ mình và khổ người. Đó là ác pháp diễn ra trên Thân qua lời nói tạo Khẩu nghiệp.

Thí dụ khác, như cái thân mình có hành vi đồi bạiác độc như sát sanhtrộm cắptà dâm... khiến nạn nhân và gia đình của nạn nhân chịu nhiều đau khổ. Nếu phạm tội nặng bị thưa kiện, không khéo mình sẽ bị xử phạt giam cầm. Như vậy, hành động của mình khiến người ngoài đau khổ mà bản thân mình cũng không thoát khổ. Đây là Ác pháp do hành động nơi thân gây ra.

 Nói chung, tất cả những gì thân mình gây ra làm khổ mình và những người xung quanh khổ thì đó là Ác pháp. Kinh dạy, mình cần nỗ lực chận đứng ngay.   

Ác pháp diễn ra trong tâm mình: Đó là tham, sân, si. Ba tam độc này là những bất thiệnpháp, cần phải chận đứng nó. Ác pháp trên thân chận đứng đã khó, bây giờ chận đứng ác pháp trong tâm càng khó hơn. Tại sao lại khó? Đó là vì những ác pháp trong tâm này lại chính là những cái gì mình ưa thích, mong muốn. Mình mê nhìn người đẹp, thích nghe lờinịnh hót, mê ăn ngon, thích ngửi hương thơm, mê được đụng chạm vuốt ve ...  Những cái mê thích đó tức là tham. Tham sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp. Không thỏa mãn được lòng tham ái thì khổ.

Để thực hiện được Chánh cần đầu tiên, đòi hỏi hành giả phải nỗ lực tinh tấn dẹp tham, sân, si... đang diễn ra trên thân hay trên tâm bằng cách chuyên cần học Chánh pháp của Phật để biết rõ đường lối tu tập, giữ gìn giới hạnhnỗ lực chuyên cần thiền Quánthiền Định và nuôi dưỡng đại nguyện như đức Thế Tôn thì mới có thể dừng được tâm ác. 

                                                                                                                                       

           2) Điều thứ hai: Cần Nỗ lực chận đứng  Ác pháp chưa sanh, đừng cho nó sanh:Ác pháp chưa sanh là gì? Đó là những tính toán, suy nghĩ, những dự định, manh nha, móng tâm xấu ác, hại người. Nếu thực hiện, nó sẽ biến thành pháp Ác diễn ra trên thân và tâm của mình. Vì thế những điều gì mình dự định làm sẽ làm tổn hại mình, tổn hại người, tổn hại cả hai, thì phải dừng lại ngay cái ý nghĩ ác ấy.

Chánh cần thứ hai này bắt buộc người có trí tuệ mới làm được. Người có trí tuệ hiểu biết về luật Nhân Quả.  Biết bây giờ mình gây nhân xấu ác thì sớm muộn gì quả ác sẽ đến với mình, nên trong tâm vừa móng lên Ác pháp tham lam, hại người, thì dừng ngay ác ý mới phát sanh trong tâm, không để nó phát sanh ra ngoài thành lời nói và hành động.

Muốn tiêu trừ ác pháp vừa khởi sanh trong tâm, người tu cần có sự thấy biết, tư duy, và sám hối mới có thể dẹp được những dự định xấu ác vừa phát sinh ở trong lòng. 

           

3) Điều thứ ba: Cần vun bồi những pháp thiện đang có, làm cho lớn mạnh thêm. Thế nào gọi là thiện phápThiện pháp là pháp lành, lợi ích cho mình và lợi ích cho những người xung quanh. Có hai loại Thiện pháp:

Thiện pháp diễn ra trên thân: Đây là thiện pháp bên ngoài, là sự thực hành hạnh Bồ-Tát, đem thân phục vụ đời, thí dụ như: Giúp đỡ người sa cơ thất thế, an ủi người già cả ốm đau, bố thí tiền bạc, công sức v.v... Việc thiện đang làm, nỗ lực làm thêm.

Thiện pháp diễn ra trong tâm: Là tâm đang thực hành pháp tu đoạn diệt ác pháp tham, sân, si ... chứ không phải là lòng từ thiện đi giúp đời. Tu ở đây là một quá trình đoạn diệttham, sân, si, tức là đoạn diệt căn gốc của phiền não. Như vậy thiện pháp ở đây là gì? Thiện pháp là tu tập đánh thẳng vào tâm mình, đoạn trừ căn gốc phiền não. Những phiền não đó chính là 5 triền cái (Tham, Sân, Hoài nghiHôn trầmTrạo Cử) và 10 kiết sử ( 5 hạ phần gồm: Thân kiếnHoài nghiGiới cấm thủ, Tham, Sân. Và 5 thượng phần gồm: Sắc áiVô sắc ái, Ngã mạnTrạo cử và Vô minh) .

Thiện pháp này đòi hỏi người tu phải nỗ lực cả đời để đoạn tận 15 loại trói buộc kể trên. Đoạn tận bằng cái gì? – Đó là bằng 2 con đườngThiền Quán và  thiền Định. Người nào đang nỗ lực trên con đường thiền Định và thiền Quán là đang có thiện pháp.

Chánh cần thứ ba này dạy những hành giả nào đang có thiện pháp thì nỗ lực phát huy cho thiện pháp được gia tăng. Nói cách khác người tu thiền Định hay thiền Quán thì phải nỗ lựctinh tấn nhiều hơn nữa.   

 

4) Điều thứ tư: Nỗ lực vun bồi Thiện pháp chưa phát sinh, có điều kiện được phát sinh: Thiện pháp chưa phát sinh, nghĩa là mới tác ý nhưng chưa thực hànhThí dụ: Trong tâm mình dấy lên ý muốn tu, như tu thiền chẳng hạn, thì tạo ngay điều kiện để bắt tay vào việc thực tập tu. Vì tu thiền hay tu bất cứ pháp môn nào đưa đến an vui hạnh phúc thì đó là pháp thiện. - Trước hết  tìm Thiện tri thức để học hỏi về thiền. Khi tâm có kiến thức về thiền rồi, bước kế tiếp là phải thực hành. Để thực hành thiền thì cần sắm bồ đoàntọa cụ, sửa soạn một ô tâm linh nho nhỏ tại nhà để thực hành (bhavana) mỗi ngày. Đó là mình tạo ngay điều kiện để thực hiện được pháp lành.

Đời người qua nhanh lắm, nên việc gì làm được hôm nay, hãy làm liền, không nên để đến ngày mai. Hai chữ “ngày mai” không bao giờ tới đối với mình. Chánh cần thứ tư nhắc nhở hành giả nếu thiện pháp chưa phát sanh, thì nên nỗ lực tạo điều kiện cho nó được phát sanh.

 

 III. KẾT LUẬN  

Tóm lại, pháp tu “Tứ Chánh Cần” gồm bốn điều cần tu tập. Hai điều nhằm đoạn trừ pháp Ác và hai điều xiển dương pháp Thiện, nên hành giả cần có tuệ trí phân biệt thế nào là Thiện pháp, thế nào là Ác pháp

Thiện pháp ở bên ngoài là thân làm lành, làm phước, cúng dườngbố thí, giúp đỡ người già cả neo đơn, bệnh tật  v.v...  Còn thiện pháp trong tâm, là tu tập, hướng tới tâm thiền, tâm vô thamvô sânvô si,  tâm đại lượngtừ bi hỷ xả, là tâm tu tập hướng tới giác ngộ giải thoát.

Ác pháp bên ngoài là những điều do mình gây ra làm khổ mình, khổ người trên lời nói và hành động. Ác pháp bên trong là những tham, sân, si, phiền nãoác ý cần phải đoạn tận.

Muốn đoạn trừ tham, sân, si hành giả phải học Pháp Phật, giữ Giớithiền Quánthiền Địnhvà phải có đại nguyệnThực hành năm điều này có nghĩa là hành giả đang tu tập (bhavana), tức đang hành thiện. Bên cạnh việc tu tập này hành giả cần tu thêm pháp “Tứ Chánh Cần” bằng cách dùng thời gian và công sức nỗ lực hành trì tăng cái thiện lên và giảm cái ác xuống nhiều chừng nào tốt chừng nấy. Đấy là cốt lõi của bài học “Tứ Chánh Cần”. Không có sự nỗ lực chuyên cần này, người tu khó thành tựu giải thoát mau chóng được. Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật.

 

THÍCH NỮ HẰNG NHƯ

(Sinh hoạt online ngày 24/11/2024 với hai Hội Thiền Tánh Không Sacramento và  San Jose,  CA, USA)

 

Send comment
Off
Telex
VNI
Your Name
Your email address
(View: 162)
Bên ngoài trời đã lạnh. Ra ngoài phải khoác thêm áo ấm; trong nhà phải vặn lò sưởi.
(View: 183)
Trái tim không phải để suy nghĩ. Trái tim là để yêu thương.
(View: 265)
Từ nguyên thủy, tất cả chúng sinh đều muốn được hạnh phúc, và không muốn đau khổ.
(View: 337)
Trong khi một số vị pháp sư cố gắng hết sức để quảng bá giáo lý của họ - bằng cách...
(View: 426)
Đợi cha mẹ già qua đời rồi mới báo hiếu làm đàn tràng cầu siêu thiệt to, mua đất nghĩa trang thiệt rộng, xây mồ xây mả thiệt đẹ
(View: 350)
Phật giáo đề cao giá trị của hạnh buông xả – một trong những đức hạnh căn bản giúp con người thoát khỏi khổ đau, đạt được sự an lạc và tự do nội tâm.
(View: 378)
Không chỉ riêng với Phật giáo dân gian, hầu hết (và có thể là tất cả) các tôn giáo khác, đều tin rằng có một kiếp sau, hay một đời sau.
(View: 387)
Phật tánh là chủ đề của Kinh Đại Bát Niết Bàn và được luận giảng trong Phật tánh luận.
(View: 362)
Chữ Tánh, Bản tánh, Tự tánh được nói đến trong rất nhiều kinh, luận Đại thừa. Đó cũng chính là mục đích rốt ráo cần tu chứng.
(View: 342)
Trong khi một số vị Pháp sư cố gắng hết sức để quảng bá giáo lý của họ – bằng cách viếng thăm các chùa và tu viện khác nhau trên khắp thế giới
(View: 579)
Hãy quán niệm thật sâu. Một khi có sinh, phải có khổ. Tất cả chúng ta đều phải chịu đựng theo cách đó.
(View: 464)
Khát khao là một cảm xúc tự nhiên của con người, biểu hiện qua mong muốn đạt được điều mà mình cho là quan trọng hoặc cần thiết.
(View: 468)
Từ nguyên thủy, tất cả chúng sanh đều muốn được hạnh phúc, và không muốn đau khổ.
(View: 709)
Vipassana và sathama là hai phương phápthiền nổi bật mang đến những trải nghiệm tâm hồn độc đáo.
(View: 591)
Nguyện là lý tưởng, là mục đích, là định hướng cho cuộc hành trình.
(View: 827)
Một trong những đóng góp to lớn của Hoà thượng Thích Minh Châu là sự nghiệpphiên dịch kinh điển.
(View: 558)
Trong kinh Hoa nghiêm Đức Phật có dạy: “Nhất niệm sân tâm khởi, bách vạn chướng môn khai”
(View: 543)
Chúng ta có cuộc sống khác nhau trên những giai tầng xã hội, cung bậc tình cảm, cảnh giới tâm linh.
(View: 690)
Khi đức Phật thành đạo dưới cội Bồ Đề, ngài đứng trước một lựa chọn trọng đại:
(View: 537)
Ngày xưa, đa phần chùa ở Á Châu được xây dựng trên núi, nên vị Thầy đến đó dựng chùa gọi là Thầy Khai sơn, Trụ trì.
(View: 513)
Sống trong một nền văn hóa dựa trên sợ hãi, điều đó chắc chắn ảnh hưởng đến trạng thái tâm của bạn và những quyết định bạn đưa ra.
(View: 688)
Cho đến trọn đời, các vị A-la-hán dùng mỗi ngày một bữa, không ăn ban đêm, từ bỏ không ăn ban đêm, từ bỏ ăn phi thời.
(View: 731)
Khi nói đến thiền Quán là nói đến Tứ Niệm Xứ. Quán Tứ Niệm Xứthiết lập Chánh niệm trên bốn lãnh vực Thân, Thọ, Tâm, Pháp.
(View: 747)
Muốn chuyển hóa cảm xúc thì chúng ta cần chuyển hóa nhận thức trước, đau khổ đơn thuần cũng chỉ là một trạng thái của tâm.
(View: 583)
Bất cứ dược phẩm nào được tìm ra trong thế giới, dù nhiều và đa dạng, không có thứ nào bằng Pháp (trích từ Milindapanha).
(View: 576)
Trong khi một số vị Pháp sư cố gắng hết sức để quảng bá giáo lý của họ – bằng cách viếng thăm các chùa và tu viện khác nhau
(View: 711)
Từ xưa đến nay, chánh ngữ vẫn là yếu tố cần thiết để khẳng định “tính người” trong mỗi cá nhân,
(View: 602)
Sinh, lão, bệnh và tử: những điều này là bình thường. Sinh là bản chất bình thường của sự vật
(View: 683)
Thay đổi, biến động, dịch chuyển vốn là tính chất thường hằngcủa vạn hữu: có sinh ắt có diệt.
(View: 679)
Trong cuộc sống đời thường, mỗi ngày chúng ta phải quyết định hàng trăm, hàng ngàn lần.
(View: 551)
“Thử tại tâm trung xuất hình ư ngoại” Đó là câu nói của cổ nhân, cũng có thể nói: “ Tâm sanh tướng”.
(View: 718)
Khi đề cập đến những người tu trong Phật Giáo, thì chúng ta thấy có phân ra hai khuynh hướng tu học, một số vị thì nghiêng về pháp học, còn số vị khác lại chuyên về pháp hành.
(View: 789)
Người xuất gia mang trên mình một hoài bão lớn là hướng tâm đến giải thoát tự thân và giúp người khác giải thoát.
(View: 953)
Đức Quán Thế Âm trở nên thân thiết trong đời sống của người dân Việt đến mức trong sâu thẳm trái tim của mỗi người...
(View: 956)
Nghe nói đến người tu, tưởng chừng như người ấy làm cái gì to lớn, đội đá vá trời, dời non, lấp biển;
(View: 831)
Ngũ cănngũ lực tiếng Phạn là Pancindriya và Pancabala. Indriya có nghĩa là nguồn gốc, khả năng để tất cả các thiện pháp sinh khởi.
(View: 791)
Nếu người nam hay người nữ nào, hành pháp ác bất thiện, phạm giới; thân thành tựu ác hạnh; khẩu, ý thành tựu ác hạnh;
(View: 894)
Tu theo Giáo môn hoặc Thiền môn, họ tuân theo lời dạy của Phật hoặc Tổ sư, bám chặt vào lời nói của Phật hay Tổ ghi chép
(View: 854)
Ăn chay, không ăn thịt, là một truyền thống cao đẹp hơn ngàn năm nay ở nước ta, phù hợp một cách sâu xa với tinh thần sùng cao của Phật giáo.
(View: 760)
Chuyện người tu hành bị ma quỷ nhiễu hại xưa nay không phải là hiếm. Những bậc Thánh tăng còn bị làm hại huống gì phàm tăng.
(View: 888)
Khi thức dậy, điều gì là điều đầu tiên chúng ta nghĩ đến?
(View: 868)
Đời sống của con người thọ mạng nhiều lắm chỉ trên dưới trăm năm.
(View: 925)
Khi chúng ta thức dậy vào buổi sáng và nghe radio hoặc đọc báo, chúng ta phải đối mặt với những tin buồn: bạo lực, tội ác, chiến tranh và thiên tai.
(View: 961)
Một trong những đặc điểm của đời sống xuất giadu hành. Không thường ở một nơi cố định, Tỳ-kheo có thể tùy duyên vân du giáo hóa.
(View: 871)
Trong kinh Duy Thức thuộc tạng kinh phát triển, để chỉ cho sự huân tập thành khối nghiệp lực (A Lại Da ThứcMạt Na Thức,) được xem là
(View: 1115)
Sinh già bệnh chết là bản chất của đời sống con người. Ai cũng phải trải qua tiến trình này vì có sinh ắt có diệt. Có điều việc này đến với mỗi người nhanh chậm khác nhau.
(View: 834)
Những lời chỉ dạy của đức Phật có khả năng chuyển hóa nỗi khổ niềm đau, thành an vui hạnh phúc ngay tại đây và bây giờ bằng sự tin sâu nhân quả
(View: 858)
Có người ở chùa mấy mươi năm mà không ý thức được mình đang ở đoạn đường nào trên con đường mà mình đang đi.
(View: 863)
Quán Thế Âm Bồ Tát có rất nhiều nhân duyên với chúng sanh trong cõi Ta Bà này.
(View: 856)
Có lẽ ai cũng cảm nhận được rằng, cuộc sống này hiếm khi yên bình mà luôn đầy ắp những biến động. Với nghịch cảnh
Quảng Cáo Bảo Trợ
Get a FREE Online Menu and Front Door: Stand Banner Menu Display for Your Restaurant
Gủi hàng từ MỸ về VIỆT NAM