Subscribe HoaVoUu Youtube
Kính mời Subscribe kênh
YouTube Hoa Vô Ưu
Sitemap Hoavouu.com
Điền Email để nhận bài mới

Xã Hội Phật Tánh

Wednesday, February 26, 202519:00(View: 390)
Xã Hội Phật Tánh

Xã Hội Phật Tánh

Nguyễn Thế Đăng


1 


Khi đa số người trong một xã hội không có niềm tin về chính mình, không biết “tôi là ai”, người khác là ai” thì xã hội ấy sẽ mất phương hướng, dẫn đến hỗn loạn. Những lỗi lầm đối với chính mình và đối với người khác sẽ tạo ra một xã hội nhiểu lỗi lầm, thiếu nhiều đức tính để tạo thành một xã hội hài hòa và tiến bộ.

 

Theo Luận Phật tánh (Buddha Nature, Mahayana Uttaratantra Shastra, by Arya Maitreya), con người bình thường ở đời có các lỗi lầm đối với chính mình và đối với những người khác như sau.

 

156. Phật đã dạy ở những chỗ khác nhau rằng mọi sự có thể biết được bao giờ cũng là Không, như một đám mây, một giấc mộng hay một ảo ảnh. Thế rồi tại sao ngài lại nói tinh túy của Phật quả là ở nơi mọi chúng sanh?

Trong lần thuyết pháp thứ hai, đức Phật nói nhiểu về tánh Không, mọi sự là Không, nhưng đức Phật còn nói về tánh Như, Chân Như, sự thanh tịnh của các pháp… Còn ở đây, lần thuyết phápthứ ba, ngài nói về Phật tánh, trong mọi sự là Không ấy, có một thực tại thường hằng, gọi là Phật tánh.

 

157. Có năm lỗi lầm: yếu lòng, khinh người khả năng kém, tin vào cái hư giả, nói về chân tánhmột cách xấu tệ, và yêu chuộng mình trên mọi người.

Đây là năm lỗi lầm đối với chính mình và đối với những người khác. Chính năm lỗi lầm này làm cho đời sống chính mình và đời sống xã hội rơi vào bất an, vô trật tự, đưa đến hỗn loạn.

 

158. Chân tánh tối hậu luôn luôn là không hợp tạo (duyên sanh), nên nói rằng những nhiễm ô và nghiệp, nghiệp quả giống như một đám mây…

159. Những nhiễm ô được nói giống như mây, nghiệp như kinh nghiệm trong mộng, quả của nghiệp và nhiễm ô – các uẩn – giống như trò ảo thuật.

160. Trước đã nói như vậy, cuối cùng, hơn nữa, dạy sự hiện diện của Phật tánh trong “sự tương tục bất biến” ở đây, khiến năm lỗi lầm có thể loại bỏ.

 

Lần thuyết pháp thứ hai nhấn mạnh vào tánh Khôngnhư huyễn, như mộng của mọi sự, chú ý đến những nghiệp, nghiệp quả và những nhiễm ô. Chúng là hợp tạo, duyên sanh, không có tự tánh nên có thể tẩy sạch, loại bỏ.

“Mọi sự có thể biết được” là tất cả kinh nghiệm tạo thành thế giới của con người. Chúng là Không, thế giới như chúng ta kinh nghiệm là tánh Không.

 

Ở đây nói về lần thuyết pháp thứ ba, lần chót, trong đó nêu lên “chân tánh tối hậu là không hợp tạo”. Chân tánhPhật tánhNhư Lai tạng, “tinh túy của Phật quả ở nơi mọi chúng sanh” là chủ đềcủa lần thuyết pháp thứ ba này.

“Sự tương tục bất biến” cũng là nhan đề của luận này, “uttara tantra”.

So với Phật tánhchân lý tuyệt đối với tối hậu (chân đế), thì những nhiễm ô, nghiệp và nghiệp quả là duyên sanh, hợp tạo, vô thường nên chúng là chân lý quy ước và tương đối (tục đế hay thế đế). Duyên sanh, hợp tạo, vô thường nên chúng được ví như những đám mây so với hư không, như những giấc mộng so với trạng thái thức tỉnh, những ảo ảnh của một trò ảo thuật so với cái thấy như thật.

Những tương quan giữa mình và những người khác tạo thành xã hội. Năm lỗi lầm trong tương quan với chính mình và với những người khác cũng là năm lỗi lầm biểu hiện trong xã hội. Năm lỗi lầm ấy sẽ được loại bỏ khi tin và sống trong niềm tin, “tất cả chúng sanh đều có Phật tánh.”

 

161. Không học theo thực trạng này, một số người nản lòng, do tự khinh mình một cách sai lầm, và tâm bồ đề không phát triển nơi họ.

Lỗi lầm thứ nhất là chỉ thấy “mọi sự có thể biết được đều là Không” mà không biết rằng nơi mình có Phật tánh “liên tục bất biến”, nên tự coi thường mình, và khi có khổ đau xảy ra, còn tự khinh miệt mình, tự hành hạ mình.

Tự coi thường, khinh miệt mình khiến sinh ra một thái độ tự ti mặc cảm, một trầm cảm liên tục, và khi có những biến cố lớn xảy ra cho cá nhân, người ấy có thể đi đến tự tử.

Ở mặt tích cựccon đường đưa đến giải thoát và thức tỉnh, sự yếu lòng, nản lòng, thiếu tự tin này khiến tâm bồ đề không thể khai triển trong cuộc đờiSáu ba la mật bố thí, giữ kỷ luật, kham nhẫntinh tấnthiền định và trí huệ, phải dựa trên Phật tánh của mình và của người để hoạt động.

Tóm lạiphát tâm bồ đề, làm Bồ tát hạnh, đều phải dựa vào Phật tánh làm nền tảng.

 

162. Một số người, khi kiêu mạn, nghĩ rằng, ‘Ta giỏi nhất’, bởi vì tâm bồ đề đã xuất hiện nơi họ và họ cố chấp vào ý tưởng rằng nơi những người nào tâm bồ đề chưa xuất hiện thì thấp kém.

Lỗi lầm thứ hai là:

Một số người khi tâm bồ đề đã bắt đầu xuất hiện, như mặt trời bắt đầu mọc lên, thì bởi vì bầu trời tâm vẫn còn nhiều đám mây nhiễm ô phiền não còn nhiều sự che chướng của nghiệp và nghiệp quả nên sanh ra ý nghĩ sai lầm (vọng tưởng) rằng ta có, người không có. Chính những phiền nãonhiễm ô này, bóng tối che chướng còn nhiều này – so với ánh sáng của tâm bồ đề – khiến khởi lên kiêu mạn, ‘ta có bồ đề tâm đã sáng, còn những người khác chưa sáng’, và khinh thường người khác.

Ta tu học nhiều, người khác tu học ít, đó là kiêu mạn. Thay vì hồi hướng sự tu học của mình cho chúng sanh, lại ôm lấy làm riêng của mình, rồi khởi lên kiêu căng, khinh thường những người khác. Kinh điển thường nói, “khen mình chê người”, đây là một chướng ngại lớn.

 

Kiêu mạn, khinh người, đây là sự biểu lộ thô của phiền não nhiễm ô, sự biểu lộ của chấp ngã và chấp pháp ở cấp độ thô. Trong khi đó, tâm bồ đềPhật tánh thì không có ngã (vô ngã) và không có đối tượng là thế giới hiện tượng (vô pháp). Phật tánh chỉ có một vị tự do giải thoát và an lạc.

Cho nên, loại trừ, xóa bỏ kiêu mạn, khinh người thì bồ đề tâmPhật tánh hiện ra. Và càng ở trong bồ đề tâmPhật tánh, thì kiêu mạn, khinh người càng mất dần.

Phật tánh hiện hữu nơi tất cả mọi người, dù có người sáng hơn, người tối hơn, do người ấy tự tạo ra ít hay nhiều phiền não. Ở rất nhiều người, Phật tánh vẫn còn là một tiềm năng, một kho tàng chôn dưới đấtdưới đất tâm của họ. Nhưng nhìn toàn bộPhật tánh là cái toàn thể có mặt ở tất cả.

Thế nên, nếu kiêu mạn, khinh người thì chúng ta đã chia cắt cái toàn thể ấy thành của ta và của người, ta có và thế giới ngoài kia, không có. Chúng ta không còn tiếp thông được với Một Phật tánh, với Một thừa. Đây là sự mất mát lớn lao nhất cho người có tâm khinh mạn.

Phật tánh là trí huệ thấy cái Một, và là từ bi bao trùm và thấm nhuần tất cả.

 

163. Hiểu đúng không thể sanh khởi nơi người nghĩ như vậy, bởi vì họ giải thích sai lầm sự thật, họ sẽ không hiểu chân lý.

Lỗi lầm thứ ba là không hiểu đúng về cái thật là Phật tánh vốn có nơi mỗi chúng sanh, mà lại tin vào cái hư giả là những hình tướng, kể cả những hình tướng phiền não nhiễm ô đang tạm thời che lấp họ và cho chúng là có thật và thường còn.

Giải thích sai lầm về sự thật, tin vào cái hư giả là tin vào “thế giới có thể biết được” là có thật, trong khi mơ hồ về Phật tánh, môi trường, nền tảng cho thế giới ấy xuất hiện.

Tóm lạisai lầm ở đây là lầm lẫn giữa tục đế và chân đế. Nói theo kinh Đại Bát Niết Bàn, một kinh chuyên dạy về Phật tánh, thì sự lầm lẫn ấy là: cho rằng vô thường là thường, khổ là lạc, vô ngã là ngã, và bất tịnh là thanh tịnh, và ngược lại, cho thường là vô thường, lạc là khổ, ngã là vô ngã, và tịnh là bất tịnh.

 

164. Những khuyết điểm của chúng sanh đều không thật, chỉ là tạo tác và duyên sanh. Thật ra, những lỗi lầm ấy không phải là những thực thể, trong khi những phẩm tính thì vốn thanh tịnh.

Lỗi lầm thứ tư:

Chân tánh tối hậu thì không hợp tạo (câu 158) trong khi đó những khuyết điểm của chúng sanhchỉ là tạo tác, hợp tạo và duyên sanh, cho nên không thật, so với Phật tánh là thật.

Những lỗi lầm ấy không phải là những thực thể, chúng vô tự tánh, như mây, như mộng, như ảothuật, trong khi những phẩm tính của Phật tánh thì vốn thanh tịnh.

Biết phân biệt hai phạm trù này, biết phân biệt lỗi lầm của mình và người so với Phật tánh vốn luôn luôn thanh tịnh, đó là bắt đầu con đường đi đến Phật tánh rốt ráo, trong đó không còn lỗi lầm.

Nếu cho những lỗi lầm của chúng sanh là những thực thể không thể xóa bỏ, chính những kiến chấp này che lấp sự có mặt của Phật tánh nơi chúng sanh. Như thế là xa lìa từ bi và trí huệ của chính mình.

 

165. Nếu người bám chấp vào các lỗi lầm, cái không thật, và xem thường, chê bai những phẩm tính, cái thật, người ta sẽ không có lòng từ của bậc trí thấy được sự bình đẳng của những người khác và chính mình.

Lỗi lầm thứ năm:

Nếu bám chấp vào những lỗi lầm không thật của những người khác và coi rẽ những phẩm tính của Phật tánh vốn có ở họ, người ta sẽ không thấy biết tính bình đẳng hiện diện nơi tất cả chúng sanh. Thấy và sống được tính bình đẳng của Phật tánh, đó là thấy và sống trong tâm từ bi.

Từ bi và Phật tánh là một. Không có Phật tánh thì không có từ bi và bình đẳng.

 

Thấy và sống được Phật tánh, người ta sống trong một xã hội và thế giới thấm nhuần Phật tánh, nghĩa là một xã hội tràn đầy từ bi và trí huệ bình đẳng.

Phật tánh là nền tảng cho một xã hội hài hòa và tốt đẹpxã hội đó có đầy đủ những phẩm tính của Phật tánh.

 

166. Học theo cách như thế sẽ sanh khởi nhiệt thành, tôn trọng như đối với Phật, trí huệ và tình thương bao la

Học theo năm phẩm tính ở trên, nhiệt thành, tôn trọngtrí huệtình thương bao la… sẽ sanh khởi.

Nhiệt thành với con đường thành Phật của mình, con đường ấy vốn ở nơi mình, chính là Phật tánh. Nhiệt thành với những người khác, vì “họ là những vị Phật sẽ thành”. Khi thấy ra sự thật là tất cả chúng sanh đều có Phật tánhchúng ta tự nhiên có sự tôn trọng.

Trí huệ và tình thương không phải do hợp tạo, mà có sẵn trong Phật tánh. Chỉ cần lấy đời sốngbình thường mỗi ngày làm nhân duyên, làm môi trường, hoàn cảnh để khai mở chúng, để chúng tràn đầy khắp xã hội và thế giới.

 

167. Nhờ sự khai triển năm phẩm tính này, những phương diện xấu sẽ không còn và tính bình đẳng sẽ thấy được. Nhờ không có lỗi lầm, qua những phẩm tính nội tại vốn có và qua từ bi, người ta thấy được tính bình đẳng của mình và người, Phật quả sẽ chóng thành tựu.

Đến đây là chấm dứt chương thứ nhất về Như Lai tạng.

Nhờ sự khai triển, tinh lọc, năm phẩm tính vốn có trong Phật tánh này, người ta loại bỏ được những cái xấu đang che chướng Phật tánh. Ánh sáng trí huệ, từ bibình đẳng, nhiệt thành, tôn trọng… sẽ dần dần tỏa chiếu trong cuộc đời người ấy. Năng lực làm ích lợi cho đời sống xã hộicủa người ấy là năng lực của Phật tánh, và những phẩm tính của Phật tánh sẽ tỏa chiếu sang những người khác qua các hành động thân, khẩu, ý của người ấy.

Cần phải thấy rằng Phật tánh gồm đủ mọi phẩm tính để đưa cá nhân và xã hội đến hoàn thiện, đó là đạo đứcnhận thức đúng, tình thương bao la, hành động cho sự tốt đẹp của người khác, sự hòa hợp cảm thông…

 

Chỉ cần làm cho những người trong xã hội tin rằng mình và những người khác đều có Phật tánh, năm lỗi lầm lớn (giết. trộm cướp, tà dâmnói dối, say sưa) sẽ bớt đi cho đến không còn. Xã hộisẽ dần dần tiến đến sự hài hòa, tốt đẹp vốn có của nó.

Đây là một xã hội Phật tánh.

 

Send comment
Off
Telex
VNI
Your Name
Your email address
(View: 103)
Bản kinh dưới đây là “Bahiya Sutta,” trong Tiểu Bộ Kinh (Khuddhaka Nikaya) trong Tam Tạng Pali,
(View: 325)
Tứ Như Ý Túc, là pháp hành thứ ba, đứng sau Tứ Niệm Xứ và Tứ Chánh Cần. Sau Tứ Như Ý Túc là Ngũ Căn, Ngũ Lực,
(View: 268)
Sự kiện Đức Phật nhập Niết-bàn thường được các giới Phật giáo tổ chức thành một lễ hội thiêng liêng.
(View: 289)
Chúng ta hành thiền để tìm hạnh phúc, nhưng trước hết chúng ta phải mang chút hạnh phúc đến với thiền nếu ta muốn có kết quả.
(View: 366)
Hộ niệm hay giáo hóa cho người bệnh sắp chết là pháp hành quan trọng và phổ biến trong thời đại Thế Tôn. Pháp tu này
(View: 381)
Chúng ta hành thiền để tìm hạnh phúc, nhưng trước hết chúng ta phải mang chút hạnh phúc đến với thiền nếu ta muốn có kết quả.
(View: 429)
Tứ Như Ý Túc, là pháp hành thứ ba, đứng sau Tứ Niệm Xứ và Tứ Chánh Cần.
(View: 393)
Bộ Cao Tăng truyện của nhà sử học Phật giáo cao tăng Huệ Kiểu (497-554) là bộ sử liệu quan trọng
(View: 425)
Trong Kinh Từ Bi (Metta Sutta). Đức Phật liệt kê mười lăm điều kiện thiện lành, tạo nên sự bình an bên trong, và đưa chúng ta đến lòng từ bi.
(View: 557)
Trong cuộc sống chúng ta thường lẫn lộn giữa thực tế và ước mơ, thế nhưng ước mơ cũng có thể giúp chúng ta nhìn vào thực tế một cách thực tế hơn
(View: 553)
Sau thực phẩm, ngôn ngữ là nguồn nước của dòng chảy văn hóa trong đó văn là vẻ đẹp (văn vẻ), hóa là sự thay đổi.
(View: 482)
Trong cuộc sống chúng ta thường lẫn lộn giữa thực tế và ước mơ, thế nhưng ước mơ cũng có thể giúp chúng ta nhìn vào thực tế
(View: 596)
Đức Phật đã từng xác định pháp tu Tứ Niệm Xứ là “Con đường độc nhất đưa đến: Thanh tịnh chúng sanh; Vượt khỏi sầu não;
(View: 639)
Khi nào bạn thấy tâm và cảnh vốn là không, bạn sẽ thấy bất kỳ nơi nào cũng là Niết Bản.
(View: 776)
“Tâm linh” vốn là cụm từ mà đối với nhiều người vẫn xem đó là những gì thuộc về thế giới siêu linh, huyền bí, thuộc về cõi âm.
(View: 691)
Phát xuất từ lời Phật dạy trên đây mà ngài Châu Hoằng nhắc nhở các Sa di không được nghe lén Tỷ kheo tụng giới.
(View: 644)
Ngay cả khi con trẻ không hiểu ý nghĩa, việc quy y vẫn có thể giúp chúng phát triển nghiệp duyên với Pháp.
(View: 613)
Trong thực tế đời sống, có những vấn đề lặp lại thường gắn với sự đơn diệu tẻ nhạt,
(View: 945)
Duy thức tam thập tụng là một bộ trước tác rất trọng yếu trong pháp tướng duy thức, còn là cương lĩnhyếu chỉ của duy thức học.
(View: 861)
Phi-bạo-lực là một giải pháp thực tế trước các sự xung đột trong thời đại của chúng ta.
(View: 854)
Phật tử chúng ta thường đặt hoa trên bàn thờ. Chúng ta biết hoa rất đẹp, nhưng đó không phải là mục đích chúng ta đặt chúng ở đấy.
(View: 959)
Bài này sẽ viết trong tinh thần đối chiếu Kinh Pháp Cú với Thiền Tông.
(View: 766)
Bên ngoài trời đã lạnh. Ra ngoài phải khoác thêm áo ấm; trong nhà phải vặn lò sưởi.
(View: 795)
Trái tim không phải để suy nghĩ. Trái tim là để yêu thương.
(View: 770)
Từ nguyên thủy, tất cả chúng sinh đều muốn được hạnh phúc, và không muốn đau khổ.
(View: 1054)
Trong khi một số vị pháp sư cố gắng hết sức để quảng bá giáo lý của họ - bằng cách...
(View: 1314)
Đợi cha mẹ già qua đời rồi mới báo hiếu làm đàn tràng cầu siêu thiệt to, mua đất nghĩa trang thiệt rộng, xây mồ xây mả thiệt đẹ
(View: 1207)
Phật giáo đề cao giá trị của hạnh buông xả – một trong những đức hạnh căn bản giúp con người thoát khỏi khổ đau, đạt được sự an lạctự do nội tâm.
(View: 1380)
Không chỉ riêng với Phật giáo dân gian, hầu hết (và có thể là tất cả) các tôn giáo khác, đều tin rằng có một kiếp sau, hay một đời sau.
(View: 1287)
Phật tánhchủ đề của Kinh Đại Bát Niết Bàn và được luận giảng trong Phật tánh luận.
(View: 1246)
Phàm làm việc gì muốn được thành công, trước tiên đòi hỏi người ta phải siêng năng.
(View: 954)
Chữ Tánh, Bản tánh, Tự tánh được nói đến trong rất nhiều kinh, luận Đại thừa. Đó cũng chính là mục đích rốt ráo cần tu chứng.
(View: 1181)
Trong khi một số vị Pháp sư cố gắng hết sức để quảng bá giáo lý của họ – bằng cách viếng thăm các chùa và tu viện khác nhau trên khắp thế giới
(View: 1206)
Hãy quán niệm thật sâu. Một khi có sinh, phải có khổ. Tất cả chúng ta đều phải chịu đựng theo cách đó.
(View: 1465)
Khát khao là một cảm xúc tự nhiên của con người, biểu hiện qua mong muốn đạt được điều mà mình cho là quan trọng hoặc cần thiết.
(View: 1296)
Từ nguyên thủy, tất cả chúng sanh đều muốn được hạnh phúc, và không muốn đau khổ.
(View: 1828)
Vipassana và sathama là hai phương phápthiền nổi bật mang đến những trải nghiệm tâm hồn độc đáo.
(View: 1574)
Nguyện là lý tưởng, là mục đích, là định hướng cho cuộc hành trình.
(View: 2087)
Một trong những đóng góp to lớn của Hoà thượng Thích Minh Châu là sự nghiệpphiên dịch kinh điển.
(View: 1434)
Trong kinh Hoa nghiêm Đức Phật có dạy: “Nhất niệm sân tâm khởi, bách vạn chướng môn khai”
(View: 1252)
Chúng ta có cuộc sống khác nhau trên những giai tầng xã hội, cung bậc tình cảm, cảnh giới tâm linh.
(View: 1733)
Khi đức Phật thành đạo dưới cội Bồ Đề, ngài đứng trước một lựa chọn trọng đại:
(View: 1400)
Ngày xưa, đa phần chùa ở Á Châu được xây dựng trên núi, nên vị Thầy đến đó dựng chùa gọi là Thầy Khai sơn, Trụ trì.
(View: 1372)
Sống trong một nền văn hóa dựa trên sợ hãi, điều đó chắc chắn ảnh hưởng đến trạng thái tâm của bạn và những quyết định bạn đưa ra.
(View: 1584)
Cho đến trọn đời, các vị A-la-hán dùng mỗi ngày một bữa, không ăn ban đêm, từ bỏ không ăn ban đêm, từ bỏ ăn phi thời.
(View: 1609)
Khi nói đến thiền Quán là nói đến Tứ Niệm Xứ. Quán Tứ Niệm Xứthiết lập Chánh niệm trên bốn lãnh vực Thân, Thọ, Tâm, Pháp.
(View: 1618)
Muốn chuyển hóa cảm xúc thì chúng ta cần chuyển hóa nhận thức trước, đau khổ đơn thuần cũng chỉ là một trạng thái của tâm.
(View: 1180)
Bất cứ dược phẩm nào được tìm ra trong thế giới, dù nhiều và đa dạng, không có thứ nào bằng Pháp (trích từ Milindapanha).
(View: 1283)
Trong khi một số vị Pháp sư cố gắng hết sức để quảng bá giáo lý của họ – bằng cách viếng thăm các chùa và tu viện khác nhau
Quảng Cáo Bảo Trợ
Get a FREE Online Menu and Front Door: Stand Banner Menu Display for Your Restaurant
Gủi hàng từ MỸ về VIỆT NAM