Subscribe HoaVoUu Youtube
Kính mời Subscribe kênh
YouTube Hoa Vô Ưu
Tác Giả Authors
Sitemap Hoavouu.com
Điền Email để nhận bài mới
Bài Mới Nhất

Sự Nguy Hại Của Tâm Phẫn Nộ

10 Tháng Sáu 201409:14(Xem: 13062)
Sự Nguy Hại Của Tâm Phẫn Nộ

SỰ NGUY HẠI CỦA TÂM PHẪN NỘ

Thanh Tinh Chậu


su_nguy_hai_cua_tam_phan_noPhẫn nộ (kodha) là hình thái bùng vỡ của tâm giận dữ bất mãn hay lòng sân hận bực phiền. Nó là sự phản ứng thô thiển của tâm thức bị dồn nén trong trạng thái giận dữ bực bội bởi tác động của các hành vi không thích ý hay cảnh ngộ không thân thiện. Chẳng hạn, điều gì mình không ưa thích mà cứ phải “chạm trán”liên tục thì tâm bất mãn bùng phát biến thành phẫn nộ, hoặc trong trường hợp thường xuyên bị kẻ khác chỉ trích tấn công với lời lẽ gay gắt thì sự bực phiền dồn nén trong lòng trào dâng chuyển thành cơn phẫn nộ. Phẫn nộ, do đó, là hệ quả của tâm giận dữ bất mãn bị kích động. Nó là hiện tượng duyên sinh, bộc phát chủ yếu do sự tác động của các yếu tố không thân thiện và môi trường không lành mạnh. Nó là sự phản ứng u tối và bạo loạn của tâm sân hận biểu lộ ra bên ngoài bằng lời nói và hành động thô bạo gắn liền với các hậu quả khó lường . Kinh Phật kể câu chuyện như vầy:

“Thuở xưa, tại thành Savatthi, có nữ gia chủ tên là Vedehika. Tiếng đồn tốt đẹp sau đây được khởi lên về nữ gia chủ Vedehika: “Nữ gia chủ Vedehika là hiền thục, nữ gia chủ Vedehika là nhu thuận, nữ gia chủ Vedehika là ôn hòa”. Nữ gia chủ Vedehika có người nữ tỳ tên là Kali, người này khéo tay, siêng năng và làm việc cẩn thận chu toàn. Rồi nữ tỳ Kali khởi lên ý nghĩ: “Chủ của ta được tiếng đồn tốt đẹphiền thục, nhu thuận, ôn hòa”. Không biết nữ chủ của ta có nội sân mà không tỏ lộ hay không có nội sân, hay vì công việc ta làm cẩn thận chu toàn nên nữ chủ ta có nội sân nhưng không tỏ lộ, không phải không có. Vậy ta hãy thử nữ chủ của ta!” Rồi nữ tỳ Kali sáng ngày sau dậy thật trễ. Nữ gia chủ Vedehika nói với nữ tỳ Kali:

- Này Kali

- Thưa nữ chủ, có việc gì?

- Sao hôm nay ngươi dậy trễ vậy?

- Thưa nữ chủ, có việc gì đâu?

- Thật sự không có việc gì à? Ác nữ tỳ kia, hôm nay ngươi dậy trễ!

Và nữ chủ nhân phẫn nộ, bất mãn, trừng mắt

Rồi nữ tỳ Kali suy nghĩ: “Nữ chủ của ta thật sự có nội sân nhưng không tỏ lộ, không phải không có. Vì những công việc ta làm cẩn thận chu toàn, nên nữ chủ của ta tuy có nội sân nhưng không tỏ lộ, không phải không có. Vậy ta hãy thử thêm nữa nữ chủ của ta!”. Rồi nữ tỳ Kali ngày sau lại dậy trễ hơn nữ. Nữ chủ Vedehika nói với nữ tỳ Kali:

- Này Kali

- Thưa Nữ chủ, có việc gì?

- Sao hôm nay, ngươi dậy trễ vậy?

- Thưa Nữ chủ, có việc gì đâu?

- Thật sự không có việc gì à? Ác nữ tỳ kia, hôm nay ngươi dậy trễ!

Và nữ chủ nhân phẫn nộ, bất mãn, thốt lên những lời bất mãn.

Rồi nữ tỳ Kali suy nghĩ: “Nữ chủ của ta thật sự có nội sân nhưng không tỏ lộ, không phải không có. Vì những công việc ta làm cẩn thận chu toàn nên nữ chủ của ta tuy có nội sân nhưng không tỏ lộ, không phải không có. Vậy ta hãy thử thêm nữ nữ chủ của ta”. Rồi nữ tỳ Kali sáng hôm sau lại dậy trễ hơn nữa. Nữ chủ Vedehika nói với nữ tỳ Kali:

- Này Kali

- Thưa Nữ chủ, có việc gì?

- Sao hôm nay ngươi dậy trễ vậy?

- Thưa Nữ chủ, có việc gì đâu?

- Thật sự không có việc gì à? Ác nữ tỳ kia, hôm nay ngươi dậy trễ!

Rồi phẫn nộ, không hoan hỷ, nàng cầm cái then gài cửa, đánh một cú trên đầu nữ tỳ khiến nữ tỳ bể đầu.

Nữ tỳ Kali, với đầu bể máu chảy, liền đi kể lể với các nhà láng giềng: “Hãy xem việc làm của nữ chủ hiền thục! Hãy xem việc làm của nữ chủ nhu thuận! Hãy xem việc làm của nữ chủ ôn hòa! Sao nữ chủ nói với nữ tỳ độc nhất: “Hôm nay ngươi dậy trễ”, rồi phẫn nộ, bất mãn, nàng cầm then gài cửa đánh tôi một cú trên đầu khiến tôi bể đầu”.

Một thời gian sau, tiếng đồn xấu sau đây được khởi lên về nữ chủ Vedehika: “Nữ chủ Vedehika là độc ác! Nữ chủ Vedehika là không nhu thuận! Nữ chủ Vedehika là không ôn hòa!” (1)

Câu chuyện lưu ý với chúng ta về hậu quả tai hại của tâm phẫn nộ bất mãn bùng phát do thái độ “chọc giận” quá đáng của cô người hầu Kali. Nữ gia chủ Vedehika không phải là bậc Thánh mà chỉ do duyên may được sống trong môi trường khá thoải mái và thuận ý nên tâm sân hận bực phiền không có điều kiện dấy khởi và tăng trưởng. Cô được tiếng nhu hòa và hiền thục vì ít hoặc không tỏ lộ thái độ phẫn nộ nhưng sự sân hận vẫn hiện hữu tàng ẩn ở trong tâm thức. Cô bị người hầu “chọc giận”quá đà nên tâm sân hận bùng phát biến thành phẫn nộ lấy mất tiếng thơm của cô. Cô mất tiếng thơm và người hầu thì chịu tai họa vỡ đầu chảy máu chỉ vì không kìm nén được lòng giận dữ bực phiền, một kết quả đầy phiền toái khổ đau cho cả hai mà kinh Phật bảo là “do bị sân chinh phục, tâm mất tự chủ, trở thành mù lòa, (người ấy) nghĩ đến hại mình, hại người, hại cả hai; không như thật rõ biết lợi mình, lợi người, lợi cả hai” (2). Câu chuyện cũng gián tiếp gợi ý với chúng ta rằng trừ những bậc giác ngộ, không ai có thể biết được tâm tư của người khác vận hành thế nào và ẩn chứa những gì. Vì vậy mà không nên khích động tâm sân hận của người khác vì bất cứ lý do gì. Kinh Pháp Cú nhắc nhở mọi người:

Chớ nói lời ác độc,

Nói ác, bị nói lại,

Khổ thay lời phẫn nộ,

Đao trượng phải chạm người”(3)

Bởi phẫn nộ đem lại và để lại hậu quả tai hại khổ đau cho mình và cho người như vậy nên Đức Phật khuyên nhắc mọi người chớ sinh tâm phẫn nộ, mặt khác chớ làm cho người khác sinh tâm phẫn nộ. Chớ sinh tâm phẫn nộ nghĩa là đừng vì bực phiền giận dữ trong lòng mà nói hay làm những điều độc ác, phải biết chế ngựđiều phục tâm sân hận, không để cho nó tự do hoạt động hay bị kích động mà biến thành lời nói hay việc làm xấu ác. Điều này đồng nghĩa với việc tập nhận ra tâm sân hậnhậu quả nguy hại của sân hận để nỗ lực khắc phục và loại bỏ. Cố nhiên, không phải cùng lúc mà làm được điều này, nhưng với một sự nỗ lực kiên trì trong việc nhận diện tâm sân hậnhậu quả xấu ác của nó thì có thể giúp khắc phục và loại bỏ dần tâm sân hận. Cũng không ai khác chính mỗi người phải nhận ra mồi lửa giận dữ nguy hại ở ngay trong tâm mình để nỗ lực chế ngựdiệt trừ. Phải dùng tình thươngtâm từ bi để khắc chế và loại trừ sân hận. Một khi tâm sân hận được chế ngự đi đến tiêu trừ thì phẫn nộ không còn cơ hội dấy khởi. Chớ làm cho người khác sinh tâm phẫn nộ tức là tránh những lời nói hay việc làm ác độc, không thân thiện khiến gây kích động đến lòng sân hận của người khác hay khiến tâm giận dữ bực phiền của người ấy có cơ hội tăng trưởngbộc phát. Phẫn nộ là hệ quả phát tán của tâm sân hận bao lâu tâm ấy bị kích động đạt đến cực độ. Dĩ nhiên, không ai có thể dập tắt mồi lửa sân hận cháy ngầm trong lòng người khác, nhưng người ta có thể hạn chế hậu quả của tâm sân hận giận dữ bằng cách tránh kích động đến nó. Vậy nên người nào biết điều phục tâm mình thoát khỏi sân hận, không còn phẫn nộ, tức là hạn chế được sự phẫn nộ phát sinh từ người khác, bởi vì người ấy không nói hay làm điều gì khiến người khác giận dữ đi đến phẫn nộ. Người ấy được xem là có đức kham nhẫn lớn, vì “không nhiếc mắng lại kẻ đã nhiếc mắng mình, không sân hận lại kẻ đã sân hận, không gây lộn lại kẻ đã gây lộn với mình” (4). Đức Phật gọi một người như vậy là “tìm lợi ích cho mình và cho người”, nghĩa là:

Những ai bị phỉ báng

Không phỉ báng chống lại

Người ấy đủ thắng trận,

Thắng cho mình,cho người.

Vị ấy tìm lợi ích,

Cho cả mình và người,

Và kẻ đã phỉ báng,

Tự hiểu, lắng nguôi dần (5).

Tóm lại, phẫn nộ phát sinh do tâm sân hận bực phiền bị kích động và hậu quả của nó xấu ác khó lường. Nó là hiện tượng do duyên (sự tác động) phát sinh nên hạn chế phẫn nộ là điều khả dĩ. Thực tế là không ai biết rõ tâm người khác vận hành thế nào và sự sân hận là có hay không, mạnh hay yếu để lúc nào đó sẽ bùng phát biến thành cơn phẫn nộ. Đức Phật nói cho chúng ta biết do tập khí nên chúng sinhcăn tính bất đồng. Có hạng người dễ phẫn nộ, não hại nhiều, tuy bị nói ít, liền nổi nóng, nổi giận, nổi sân, sừng sộ, gây hấn, biểu lộ phẫn nộ, sân hận, bất mãn. Nhưng cũng có hạng người không phẫn nộ, não hại không nhiều, tuy bị nói nhiều, nhưng không có nổi giận, nổi nóng, nổi sân, sừng sộ, gây hấn, không biểu lộ phẫn nộ, không sân hận, không bất mãn (6). Vì thế, trong mọi trường hợp, cách hay nhất để hạn chế hậu quả của tâm sân hận phẫn nộmọi người hãy dùng lời lẽ ôn hòa từ ái và hành động thân thiện để đối xử với nhau, tuyệt đối tránh tình trạng “thêm dầu vào lửa”, thậm chí đừng cố thử đo lòng người khác theo cách “chọc giận quá đà” như trường hợp cô người hầu dại dột Kali.


Chú thích:

  1. Kinh Ví dụ cái cưa, Trung Bộ
  2. Kinh Channa, Tăng Chi Bộ
  3. Kinh Pháp Cú, kệ số 133
  4. Kinh Kham nhẫn, Tăng Chi Bộ
  5. Kinh Phỉ báng, Tương Ưng Bộ
  6. Kinh Màllika, Tăng Chi Bộ.
Tạp Chí Văn Hóa Phật Giáo số 104
Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
(Xem: 9468)
Theo Viện Nghiên cứu nông học quốc gia Pháp, uống nửa lít nước cam mỗi ngày có thể cải thiện áp lực máu và tái hoạt động của mạch máu...
(Xem: 9088)
Theo báo The Times of India dẫn nguồn từ các chuyên gia dinh dưỡng Ấn Độ, dùng một số loại hạt để ăn vặt có thể giúp cải thiện sức khỏe.
(Xem: 9592)
Theo các nhà khoa học Tây Ban Nha, nước ép cà rốt được xem là “vua” các loại nước ép rau củ. Cà rốt chứa nhiều beta-carotene, vitamin B, ka-li...
(Xem: 9496)
Trong các bữa ăn của người bệnh tiểu đường, nên thường xuyên dùng món rau lang luộc. Lá rau lang có đặc tính giảm đường huyết.
(Xem: 8587)
Ăn nhiều loại trái cây có ruột màu trắng như táo, lê, dưa chuột... có thể giảm đáng kể nguy cơ đột quỵ.
(Xem: 9027)
Theo các nhà nghiên cứu, một ly rượu nói trên có chứa 12 gam cồn ethanol (ví dụ một ly rượu khoảng 100ml nồng độ 12% sẽ chứa 12 gam cồn ethanol).
(Xem: 11334)
Đun sôi nước, thả bánh vào luộc, đun lửa vừa phải, bao giờ những viên bánh nổi đều, vớt ra thả vào chậu nước sôi để nguội. Bánh nguội, cho ra đĩa...
(Xem: 11649)
Đậu xanh và nước dừa sữa (coconut milk) bỏ vào máy xay (blender) xay cho mịn. Để lên bếp, quậy bằng lửa nhỏ (low heat) đến khi đặc lại...
(Xem: 11520)
Dùng nồi nấu nước cho sôi rồi quậy đường cho tan. Sau đó để nguội, rồi quậy chung với bột nếp, đến khi không còn màu bột trắng.
(Xem: 11343)
Rây bột mì all purpose với self rising, muối, đường. Đổ yeast vào, xong mới đổ từ từ nước vào, nhồi (nếu có máy thì cho máy đánh chừng 20 phút)...
(Xem: 13389)
Trải bánh tráng pía ra, cho nhân đã trộn vào giữa, đặt 1 miếng chocolate 1x1cm lên, gói bánh lại theo hình tam giác...
(Xem: 10379)
Trộn đều bột mì với muối, cho nước vào nhào đều, cán bột mỏng, cho vào khuôn tròn sao cho bột cán lót đều lên thành bánh.
(Xem: 8808)
Bắc nồi nước sôi lên bỏ bột đã cắt rồi vào luộc khi nổi lên trên mặt là chín. Vớt ra cho đậu xanh vô giữa, gấp lại làm đôi...
(Xem: 9023)
Dùng máy đánh tan 60gr bơ và 90gr đường cho đến khi hỗn hợp chuyển thành kem, cho trứng và vani vào đánh tiếp. Đun nóng chảy số bơ còn lại.
(Xem: 10781)
Masala chai là một thức uống từ tiểu lục địa Ấn Độ, trà được pha với hỗn hợp các loại gia vị thơm và thảo dược.
(Xem: 9803)
Dụng công một chút trong chế biến, các món chay sẽ trở nên thơm ngon, ăn nghe lạ miệng.
(Xem: 9871)
Hội tim Hoa kỳ vừa cập nhật hướng dẫn mới về hồi sinh tim phổi trong vài năm gần đây. Đây là vài tóm tắt về thay đổi mới về HSTP năm 2011.
(Xem: 9879)
Lá đu đủ và nước rau má có thể trở thành liệu pháp trị bệnh sốt xuất huyết, theo kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học Malaysia.
(Xem: 8955)
Sống lành mạnh đòi hỏi phải có một chế độ ăn uống phù hợp mỗi ngày. Và tốt hơn hết là nên ăn cùng với rau quả...
(Xem: 8851)
Nấm chiếm khá nhiều trong danh sách thực đơn chay, bởi món ăn từ nấm vừa giòn thơm ngon ngọt, vừa có sự thanh tịnh nhẹ nhàng...
(Xem: 11953)
Mâm cơm chay là nghệ thuật ẩm thực, vừa là nghệ thuật tạo hình, rực rỡ sắc màu, tất cả bắt nguồn từ hoa, quả, thực vật.
(Xem: 9650)
Bữa ăn cuối tuần mùa Vu Lan báo hiếu vẫn đủ các món canh, cơm, thức ăn đậm đà… nhưng lại là món chay, được chế biến từ rau quả...
(Xem: 8832)
Cơm cuộn sushi chay là món ăn ngon, dễ làm, đẹp mắt và bổ dưỡng, thường được những người con lựa chọn dâng lên cha mẹ.
(Xem: 8652)
Măng tây có giá trị dinh dưỡng cao cho một chế độ ăn uống khỏe mạnh, bảo vệ tim mạch.
(Xem: 8329)
Trà khổ qua làm từ khổ qua xắt mỏng, phơi khô, hãm như hãm trà uống mỗi ngày, vừa ổn định nồng độ đường trong máu...
(Xem: 8745)
Nhân mùa Vu lan, TNTS giới thiệu các món chay đơn giản, dễ thực hiện để bạn trổ tài cùng gia đình.
(Xem: 8330)
Tỉ lệ mật độ xương suy giảm trong nhóm ăn mặn là 1.9%, so với nhóm ăn chay là 0.9%. Nói cách khác, nhóm ăn chay ít bị mất xương hơn nhóm ăn mặn.
(Xem: 10217)
Cho bơ vào 1 cái tô để vào microwave 1 phút cho mềm ra. Đập trứng vào tô bơ cùng với đường...
(Xem: 9748)
Đánh butter cho mềm, cho đường, mật ong và vanilla vào đánh cho tan đều rồi cho trứng vào đánh tiếp cho đến sốp.
(Xem: 9088)
Chia bột ra làm 14 viên hay tùy ý thích bánh to hay nhỏ. Lăn bột vào nước rồi vào mè và nặn đi nặn lại...
(Xem: 12184)
Lá dứa xay với nước, lọc bỏ xác quậy với bột, bắc lên bếp quậy lửa vừa đến khi bột chín trong là được.
(Xem: 8706)
Cho kem sữa tươi và nước cốt dừa vào máy đánh trứng, đánh thật nổi, cho nước gelatine vào trộn đều.
(Xem: 9186)
Cho 1 ít đường vào chảo nóng, vặn lửa vừa, đảo đều tay đến khi chuyển màu nâu thì đổ nhanh tay vào khuôn...
(Xem: 12712)
Khoai mì để xả đá cho mềm. Trộn đều hết tất cả các vật liệu xong bỏ vào một khuôn tròn đã thoa dầu.
(Xem: 11794)
Trộn tất cả đổ vào khay mang đi hấp khoảng 25 phút hay khi nào châm cái tăm vào mà thấy đặc chín là được.
(Xem: 8779)
Việc tiết quá nhiều mồ hôi có thể khiến bạn khó chịu, gây trở ngại cho các hoạt động giao tiếp hằng ngày. Bạn cần nhận biết được những tác nhân gây ra tình trạng trên...
(Xem: 8899)
Là một nguồn phong phú kali, mít có tác dụng điều hòa huyết áp và do đó giúp giảm nguy cơ bị đột quỵ và mắc bệnh tim mạch.
(Xem: 9040)
Chiết xuất từ hạt nho có thể giúp ngăn ngừa hoặc trì hoãn bệnh Alzheimer (một dạng bệnh mất trí nhớ) tiến triển.
(Xem: 8316)
Tăng huyết áp phổi xảy ra khi các động mạch trong phổi thu hẹp, làm hạn chế dòng máu chảy và tăng huyết áp trong động mạch.
(Xem: 9251)
Cho tô trứng và đường bên trên nồi nước simmering, whisk nhẹ cho trứng đường tan tới khi hỗn hợp đó đo được khoảng 140 độ F (khoảng 3 phút).
(Xem: 17501)
Cho dừa và đường vào chảo trộn đều, xào dừa và đường cho quyện lại với nhau, khi dừa bắt đầu trong trong sợi, thì quậy 3 tablespoons bột năng...
(Xem: 9862)
Đậu xanh ngâm cho mềm, rửa sạch, cho 1 tí muối vào hấp chín. Xay nhuyễn cho đường vào, sên với lửa vừa đến khi nặng tay.
(Xem: 8603)
Hương thơm đặc trưng của trái vải được sử dụng rất nhiều trong ẩm thực, vải vừa có thể làm thức uống, món tráng miệng hoặc kết hợp với rau củ...
(Xem: 8698)
Rau muống là loại rau dân dã rất quen thuộc trong các bữa ăn, chế biến nhanh, đơn giản nhưng dùng ngon miệng
(Xem: 9048)
Chìa khóa để đánh bại Alzheimer (một dạng bệnh mất trí nhớ) và các bệnh suy thoái thần kinh khác có thể là từ bông cải xanh.
(Xem: 8243)
Các chất chống ô-xy hóa có trong rau củ như cà rốt có thể giúp ngừa nguy cơ mất thị lực ở người lớn tuổi.
(Xem: 8773)
Vận dụng chế độ ăn cân bằng. Bao gồm các loại thực phẩm giàu chất xơ sẽ giúp ích cho cơ thể và hệ tiêu hóa của bạn.
(Xem: 8744)
Theo báo The Times of India dẫn nguồn từ các chuyên gia Ấn Độ, thực hiện theo lời khuyên sau có thể giúp “dập” cơn khát quá độ.
(Xem: 8240)
Kết quả cho thấy, ở những ai thường xuyên dùng dầu ô-liu, nguy cơ đột quỵ giảm được 41% so với nhóm người không dùng dầu ô-liu.
(Xem: 13055)
Vào những ngày hè nóng nực, đậu đen rất được các gia đình ưa dùng, thường để nấu chè, rang lên đun nước uống hay nấu cháo đỗ đen...
(Xem: 9008)
Lá chuối rửa sạch, trụng sơ, lau khô. Lá dứa rửa sạch, xay nhuyễn với 300ml nước, vắt lấy 300ml nước lá dứa.
(Xem: 8923)
Cho sữa tươi + đường + muối vô 1 cái nồi. Để lửa medium cho đường và muối hòa tan, bắc xuống để nguội.
(Xem: 10616)
Ðậu nành và các sản phẩm biến chế từ nó, có đầy đủ protein và nhiều hóa thảo quý báu, là nguồn dinh dưỡng tuyệt hảo của nhân loại...
(Xem: 10890)
Bữa ăn sáng rất quan trọng, giúp cho cơ thể có đủ năng lực hoạt động trong ngày và đường trong máu được ổn định. Vì thế món cháo chúng tôi đề nghị bao gồm năm thứ hạt...
(Xem: 9699)
Một số thực phẩm sau đây sẽ giúp bạn trông xinh xắn hơn với tóc dày, bóng mượt, da mịn màng và mắt sáng..., theo báo The Times of India...
(Xem: 8680)
Báo The Times of India dẫn nguồn từ các chuyên gia dinh dưỡng Ấn Độ cho hay quả me có nhiều lợi ích.
(Xem: 7735)
Các nhà khoa học thuộc Đại học Ogeron State (Mỹ) phát hiện ra trong trà xanh có hợp chất có thể giúp chống lại bệnh tự miễn...
(Xem: 8494)
Dâu tây, xoài, cà chua, đu đủ, đều chứa lượng carotene và một số hóa chất thực vật khác rất phong phú, giúp ích cho việc kháng suy lão...
(Xem: 8685)
Mùa hè bạn luôn thấy háo nước, 2 món đồ ăn và thức uống dưới đây sẽ giải tỏa cơn khát của bạn rất tốt đấy!
(Xem: 10465)
Nếu được bảo quản đúng cách trong tủ lạnh, đậu phụ sẽ tươi ngon và dùng được trong vòng từ bảy đến mười ngày.
Quảng Cáo Bảo Trợ
Gủi hàng từ MỸ về VIỆT NAM
Get a FREE Online Menu and Front Door: Stand Banner Menu Display for Your Restaurant