Subscribe HoaVoUu Youtube
Kính mời Subscribe kênh
YouTube Hoa Vô Ưu
Tác Giả Authors
Sitemap Hoavouu.com
Điền Email để nhận bài mới
Bài Mới Nhất

Thuật ngữ

27 Tháng Mười Hai 201000:00(Xem: 7639)
Thuật ngữ

LƯỢC SỬ THỜI GIAN

Nguyên tác: Brief History of Time của Stephen Hawking
Dịch Việt: Cao Chi và Phạm Văn Thiều
Nhà xuất bản: Khoa học Kỹ thuật, Hà Nội 2000
Nhà xuất bản Văn hóa Thông tin, Hà Nội, 2000

Thuật ngữ

1. Bảo toàn năng lượng (Conservation of energy): Định luật khẳng định rằng năng lượng (có thể tính tương đương qua khối lượng) không sinh không diệt.

2. Bức xạ viba phông hay nền (Microwave background radiation): Bức xạ từ lúc vũ trụ còn nóng, hiện nay dịch về phía đỏ nhiều đến mức không còn là ánh sáng nữa mà là dưới dạng viba (tức sóng radio với bước sóng khoảng vài cm).

3. Bước sóng (Wave length): Khoảng cách giữa hai đỉnh hoặc hai hõm sóng kề nhau.

4. Chân trời sự cố (Event horizon): Biên của lỗ đen.

5. Chiều của không gian (Spatial dimension): một trong ba chiều của không gian, các chiều này đồng dạng không gian khác với chiều thời gian.

6. Chuyển dịch đỏ (Red shift): Sự chuyển dịch về phía đỏ của ánh sáng phát ra từ một sao đang chuyển động xa dần bởi hiệu ứng Doppler.

7. Cơ học lượng tử (Quantum Mechanics): Lý thuyết phát triển từ nguyên lý lượng tử của Planck và nguyên lý bất định của Heisenberg.

8. Điện tích (Electric charge): Một tính chất của hạt đẩy (hoặc hút) một hạt khác có cùng (hoặc khác) dấu điện tích.

9. Điều kiện không có biên (No boundary condition): Ý tưởng cho rằng vũ trụ là hữu hạn song không có biên (trong thời gian ảo).

10. Định lý kỳ dị (Singulaitry theorem): Một định lý chứng minh rằng dưới những điều kiện nào đó kỳ dị phải tồn tại và nói riêng vũ trụ phải xuất phát từ một kỳ dị.

11. Đường trắc địa (Geodesic): Đường ngắn nhất (hoặc dài nhất) giữa hai điểm.

12. Electron (Electron): Hạt mang điện tích âm quay chung quanh hạt nhân nguyên tử.

13. Gia tốc (Acceleration): Tốc độ thay đổi của vận tốc.

14. Giây ánh sáng (năm ánh sáng) (Light second (light year): Khoảng cách ánh sáng đi trong một giây (một năm).

15. Giới hạn Chandrasekhar (Chandrasekhar limit): Khối lượng tối đa khả dĩ cho một sao lạnh bền, lớn hơn khối lượng đó thì sao co lại thành lỗ đen.

16. Hạt ảo (Virtual particle): Trong cơ học lượng tử, đó là một hạt ta không ghi nhận được trực tiếp nhưng sự tồn tại của nó gây ra những hệ quả đo được.

17. Hạt nhân (Nucleus): Hạch trung tâm của nguyên tử, gồm neutron và proton liên kết với nhau bởi tương tác mạnh.

18. Hằng số vũ trụ (Cosmological Constant): Một hằng số Einstein đưa vào lý thuyết để làm cho không - thời gian có thể giãn nở.

19. Khối lượng (Mass): Lượng vật chất trong một vật thể; quán tính đối với gia tốc.

20. Không - thời gian (Space - time): Một không gian bốn chiều, mỗi điểm tương ứng với một sự cố.

21. Không độ tuyệt đối (Absolute zero): Nhiệt độ thấp nhất, tại đó vật chất không còn nhiệt năng.

22. Kỳ dị (Singularity): Một điểm của không gian tại đó độ cong của không - thời gian trở nên vô cùng.

23. Kỳ dị trần trụi (Naked Singularyty): Một điểm kỳ dị của không - thời gian không bao quanh bởi lỗ đen.

24. Lỗ đen (Black hole): Vùng của không - thời gian từ đó không gì thoát ra khỏi được, kể cả ánh sáng vì hấp dẫn quá mạnh.

25. Lỗ đen nguyên thủy (Primordial hole): Lỗ đen sinh ra ở các giai đoạn sớm của vũ trụ.

26. Lực điện từ (Electromagnetic force): Lực tương tác giữa các hạt có điện tích, đây là loại lực mạnh thứ hai trong bốn loại lực tương tác.

27. Lực tương tác mạnh (Strong force): Lực tương tác mạnh nhất trong bốn loại lực tương tác, có bán kính tác dụng ngắn nhất. Lực này cầm giữ các hạt quark trong proton và neutron, và liên kết proton và neutron để làm thành hạt nhân.

28. Lực tương tác yếu (Weak force): Lực tương tác yếu thứ hai trong bốn loại tương tác cơ bản với bán kính tác dụng rất ngắn. Lực này tác dụng lên các hạt vật chất nhưng không tác dụng lên các hạt truyền tương tác.

29. Lượng tử (Quantum): Đơn vị không phân chia được trong bức xạ và hấp thụ của các sóng.

30. Máy gia tốc hạt (Particle Accelerator): Thiết bị sử dụng các nam châm điện, có khả năng làm chuyển động của các hạt có điện tích, do đó chúng thu được năng lượng lớn hơn.

31. Năng lượng thống nhất điện từ yếu (Electroweak unification energy): Năng lượng cỡ 100 GeV, cao hơn trị số đó thì không còn sự khác biệt giữa các tương tác điện từ và yếu.

32. Năng lượng thống nhất lớn (Grand unification energy): Năng lượng mà trên đó, tương tác điện từ, yếu và mạnh không còn khác biệt nhau.

33. Nguyên lý bất định (Uncertainty principle): Ta không bao giờ đo được chính xác cùng một lúc vận tốc và vị trí của hạt; càng biết chính xác đại lượng này thì càng biết ít chính xác về đại lượng kia.

34. Nguyên lý loại trừ (Exclusion principle): Hai hạt đồng nhất có spin bằng 1/2 không thể có cùng một vị trí và vận tốc (trong giới hạn xác định bởi nguyên lý bất định).

35. Nguyên lý lượng tử của Planck (Planck’s quantum principle): Ý tưởng cho rằng ánh sáng (hoặc bất kỳ một sóng cổ điển nào khác) có thể hấp thụ theo từng lượng nhỏ rời rạc, gọi là lượng tử, có năng lượng tỷ lệ với tần số.

36. Nguyên lý vị nhân (Anthropic principle): Ta thấy vũ trụ như thế này bởi vì nếu vũ trụ khác đi thì ta không thể tồn tại được để mà quan sát nó.

37. Nguyên tử (Atom): Đơn vị cơ sở của vật chất, gồm hạt nhân (cấu thành bởi proton và neutron) có các electron chuyển động chung quanh.

38. Nhị nguyên sóng/hạt (Wave/particle duality): Một khái niệm trong cơ học lượng tử nói rằng không có sự khác biệt giữa sóng và hạt: một hạt đôi khi có dáng điệu của sóng và ngược lại.

39. Nón ánh sáng (Light cone): Một mặt trong không - thời gian giới hạn các hướng khả dĩ cho những tia ánh sáng đi qua một sự kiện.

40. Neutrino: Một hạt cơ bản rất nhẹ (rất có thể là không có khối lượng) chỉ tham gia vào các tương tác yếu và hấp dẫn.

41. Neutron: Một hạt không có điện tích, nhiều tính chất rất giống proton, chiếm xấp xỉ một nửa số trong các hạt cấu thành hạt nhân nguyên tử.

42. Pha (Phase): Đối với sóng, vị trí của nó trong chu kỳ tại một thời điểm: đây là số đo xem sóng đang ở đỉnh, ở hõm hoặc ở một điểm nào khác giữa đỉnh và hõm.

43. Phản hạt (Antiparticle): Mỗi loại hạt có một phản hạt tương ứng. Mỗi hạt chạm với phản hạt thì chúng hủy nhau và cho thoát ra năng lượng.

44. Phóng xạ (Radioactivity): Quá trình chuyển biến tự phát của một hạt nhân nguyên tử này thành một hạt nhân khác

45. Phổ (Spectrum): Sự tách, ví dụ, của sóng điện từ ra các tần số thành phần.

46. Photon (Photon): Lượng tử của ánh sáng.

47. Positron (Positron): Phản hạt của electron, mang điện tích dương.

48. Proton (Proton): Hạt mang điện tích dương, chiếm xấp xỉ một nửa số trong các hạt cấu thành hạt nhân nguyên tử.

49. Quark (Quark) : Hạt (có điện tích) tham gia tương tác mạnh. Mỗi proton và neutron được cấu thành bởi ba hạt quark.

50. Radar (Radar): Một hệ thống phát sóng vô tuyến để định vị một vật thể bằng cách đo thời gian sóng đến và phản xạ lại từ vật đó.

51. Sao neutron (Neutron star): Một sao lạnh tồn tại nhờ lực đẩy phát sinh vì nguyên lý loại trừ giữa các neutron.

52. Saolùn trắng (White dwarf): Sao lạnh bền tồn tại nhờ lực đẩy phát sinh vì nguyên lý loại trừ giữa các electron.

53. Spin (Spin): Một thuộc tính nội tại của các hạt cơ bản, gắn liền, song không đồng nhất với khái niệm quay thông thường.

54. Sự cố, sự kiện (Event): Một điểm trong không - thời gian, xác định bởi thời điểm và vị trí của nó.

55. Tần số (Frequency): Đối với ánh sáng, số chu kỳ trong một giây.

56. Thời gian ảo (Imaginary time): Thời gian đo bằng số ảo.

57. Thuyết thống nhất lớn (Grand unified theory - GUT): Lý thuyết thống nhất các tương tác điện từ, mạnh và yếu.

58. Thuyết tương đối hẹp (Special relativity): Thuyết của Einstein dựa trên ý tưởng cho rằng các định luật khoa học phải là như nhau đối với mọi quan sát viên chuyển động tự do, với vận tốc bất kỳ.

59. Thuyết tương đối rộng hay tổng quát (General relativity): Lý thuyết của Einstein dựa trên ý tưởng cho rằng các định luật khoa học phải là như nhau đối với mọi quan sát bất kể họ chuyển động như thế nào. Lý thuyết này giải thích lực hấp dẫn bằng độ cong của không - thời gian 4 chiều.

60. Tia Gamma (Gamma ray): Sóng điện từ với bước sóng rất ngắn, phát sinh trong quá trình phân rã phóng xạ, hoặc va chạm của các hạt cơ bản.

61. Tọa độ (Coordinates): Các số dùng xác định vị trí của một điểm trong không gianthời gian.

62. Tổng hợp hạt nhân (Nuclear fusion): Quá trình trong đó hai hạt nhân chạm nhau, tổng hợp thành một hạt nhân duy nhất nặng hơn.

63. Trạng thái dừng (Stationary State): Trạng thái không thay đổi với thời gian: Một quả cầu quay với vận tốc không thay đổi là ở vào một trạng thái dừng bởi vì trạng thái đó là như nhau ở mọi thời điểm, mặc dù đó không là một trạng thái tĩnh.

64. Trọng lực (Weight): Lực tương tác của trường hấp dẫn lên một vật, lực này tỷ lệ với khối lượng.

65. Trường (Field): Một thực thể tồn tại rộng trong không - thời gian, ngược lại với hạt chỉ vốn tồn tại ở một điểm và một lúc.

66. Từ trường (Magnetic Field): Trường của các lực từ, hiện nay đã được thống nhất với điện trường thành điện - từ trường.

67. Tỷ lệ (Proportional): “X được gọi là tỷ lệ với Y” nếu khi nhân Y với một số nào đó, thì X cũng bị nhân với số đó.

“X được gọi là tỷ lệ nghịch với Y” nếu khi nhân Y với một số nào đó, thì X bị chia cho số đó.

68. Vụ co lớn (Big crunch): Điểm kỳ dị chung cuộc của vũ trụ.

69. Vụ nổ lớn (Big bang): Điểm kỳ dị ban đầu của vũ trụ.

70. Vũ trụ học (Cosmology): Môn học về toàn bộ vũ trụ.

Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
(Xem: 10465)
Nếu được bảo quản đúng cách trong tủ lạnh, đậu phụ sẽ tươi ngon và dùng được trong vòng từ bảy đến mười ngày.
(Xem: 8145)
Mức gia tăng dân số dự báo 3 tỷ người, mức tiêu thụ thịt toàn cầu tăng gấp đôi trong vòng 40 năm tới đang dẫn chúng ta đến cuộc khủng hoảng dinh dưỡng nghiêm trọng.
(Xem: 8844)
Trước hết thắng caramel bằng 200gr đường và 5cl nước, để lửa nhỏ cho đường chảy ra và vàng, đừng để cháy sẽ bị đắng.
(Xem: 8592)
Đánh trứng nhẹ, đừng cho nổi bọt. Đổ sữa vào nồi, bắt lên bếp, đổ đường vào và quậy cho tan.
(Xem: 9100)
Tất cả trộn chung rồi quậy lửa nhỏ, quậy khoảng 25 phút, nếu không thì sẽ bị bở không ngon.
(Xem: 8757)
Bột ray qua 1 lần. Trộn đều tất cả vật liệu bằng spatula, để khoảng 20 phút cho dừa thấm với tất cả.
(Xem: 11024)
Nhồi bột thật mạnh, là từ từ, lâu chừng nào tốt chừng nấy, cho bột được tan đều muối, đường và bột nổi, và bột phải nhồi cho đều tay...
(Xem: 9757)
Bật lò lên 200F (90C) - Trứng đánh với đường cho đến khi mầu nhạt đi. Vanilla bean pod chẻ ở giữa, lấy dao cạo cạo cho ra vanilla
(Xem: 9952)
Cốm sàng lại cho sạch, rưới vào 200 ml nước, thỉnh thoảng trộn đều, để khoảng 3 tiếng cho cốm mềm.
(Xem: 11294)
Trộn chuối đã ướp (cùng rượu đường trong đó) với bánh mì ngâm. Khuôn tráng hay lót giấy nướng bánh. Lò vặn nóng chừng 175 độ C.
(Xem: 10672)
Trộn chung tất cả lại trong 1 cái tô. Dùng cái dĩa sâu lòng, thoa chút dầu ăn vào...
(Xem: 9433)
Dùng vợt để sàng bộ trong một cái tô lớn. Cho đường và nước cốt dừa vào tô và dùng muỗng trộn đều.
(Xem: 11407)
Cho nước + butter + sugar + salt vào trong nồi, bắt lên bếp nấu. Khi thấy butter chảy ra thì tắt lửa.
(Xem: 9053)
Nấu nước đường lên với tất cả mấy thứ trên trừ potato flakes, khi sôi rồi, tắt lửa cho potato flakes vào. Để 2 phút...
(Xem: 9627)
Đậu xanh vo sạch, nấu chín, tán nhuyễn. Cho đậu vào chảo sên với đường, nhắc xuống để nguội. Vo thành viên tròn nhỏ.
(Xem: 9827)
Đánh lòng trắng trứng khoảng 10 phút. Sau đó cho lòng đỏ trứng vô đánh thêm khoảng 5 phút.
(Xem: 10847)
Nấu nước đường và nước dừa chung với nhau, khi tan cho 1/2 thỏi bơ vào, sau đó cho tinh dầu lá dứa quấy đều, để nguội.
(Xem: 9977)
Trộn bột năng vô trứng, rồi cho nước dừa, đánh cho tan đều, cho bột nổi vào, quậy nhanh tây cho đều. Đổ bột ngay vào khuôn nóng đã thoa dầu...
(Xem: 9100)
Đây là món ăn tráng miệng thường thấy trên các bàn tiệc của người phương tây. Với cách làm đơn giản cùng với một chút trái cây...
(Xem: 10367)
Hòa bột gạo, bột năng, yeast và cơm rượu vào container. Cho 2/3 chén nước dừa xiêm vào quậy cho thành hỗn hợp sền sệt...
(Xem: 8652)
Mùa hè đến cơ thể luôn khát nước và cần nhiều dinh dưỡng. Còn gì tuyệt hơn là một ly sinh tố vừa để hạ thấp nhiệt độ của nắng hè, vừa giúp bạn trở nên giữ dáng hơn.
(Xem: 9240)
Một món chay mang tên “mặn” nhưng được chế biến thanh tao và ngon miệng với thành phần chính là đậu hủ và nấm, thích hợp cho những người thích ăn chay.
(Xem: 8905)
Hôm nay, độc giả Thu Minh sẽ hướng dẫn bạn đọc cách làm chè cốm, đơn giản lại thơm ngon.
(Xem: 9302)
Một con chó và một con ngỗng ở Trung Quốc đã trở thành đôi bạn thân sau khi con chó cứu con ngỗng bị xe tông.
(Xem: 9986)
Khi pha thức uống với nước nóng như cà phê, trà… chỉ cần cho vào tách một hạt coffee joules, nước sẽ hạ nhiệt nhanh hơn bình thường...
(Xem: 16259)
Huyệt Minh Nhãn – vừa quan trọng vừa hữu dụng. Phòng chứng mệt mỏi/đục thủy tinh thể/ngủ ngon – Hãy mách bảo cho bạn bè!
(Xem: 9363)
Chế độ ăn chay ngày càng được nhiều người lựa chọn, nhằm bảo vệ sức khỏe và hướng tới sự thanh thản cho tâm hồn.
(Xem: 9307)
Những ngày trời mưa, sau bữa cơm chiều, có món chè bắp tráng miệng thật là ấm lòng. Bát chè có vị ngọt, thơm của bắp, cùng vị béo của nước cốt dừa.
(Xem: 9038)
Thường xuyên ăn 4 loại rau quả này có thể ngăn ngừa ung thư, chống lão hóa, giúp bạn trẻ hơn 10 tuổi.
(Xem: 9283)
Hai món chay cũng từ cơ bản là đậu hũ nhưng với cách chế biến và pha phối nhiều thực phẩm khác để cho ra món ngon, vị lạ.
(Xem: 10584)
Những ngày hè nắng nóng đang đến, mời bạn trổ tài làm món chè bưởi mát lành, ngon ngọt.
(Xem: 8612)
Theo một nghiên cứu mới nhất tại Nhật Bản, ăn sữa chua thường xuyên sẽ giúp giảm nguy cơ sâu răng ở trẻ nhỏ.
(Xem: 10054)
Mời các bạn thử những món chay ngon miệng bổ dưỡng và dễ làm sau đây nhé
(Xem: 10136)
Tác dụng dưỡng da của lô hội được không ít người biết đến, tuy nhiên dùng lô hội như một thứ đồ uống giải khát thì không phải ai cũng biết cách.
(Xem: 10340)
Bên cạnh sức hấp dẫn đặc biệt từ thực tế rùng mình áp đặt lên người phụ nữ, Bị thiêu sống còn thu hút độc giả qua giọng văn giản dị, truyền cảm.
(Xem: 9832)
Dưới đây là một số bài thuốc dùng cho người bệnh huyết áp thấp và huyết áp cao, theo hướng dẫn của lương y Quốc Trung và Như Tá.
(Xem: 13125)
Làm cho đĩa trái cây tráng miệng thêm hấp dẫn quả là một nghệ thuật, bạn có thể tha hồ sáng tạo, thể hiện các ý tưởng của mình...
(Xem: 10788)
Bưởi có tính thanh nhiệt và có chứa nhiều thành phần rất có lợi cho sức khoẻ con người. Bưởi chứa lượng vitamin C và vitamin A dồi dào...
(Xem: 9639)
Đậu hủ chiên vàng sơ, cắt miếng vừa ăn. Đậu bắp xắt xéo, mỏng. Khoai xắt miếng nhỏ cạnh chừng 2,5cm.
(Xem: 9457)
Bạc hà thanh mát, hạt tiêu cay thơm hòa cùng vị chua của chanh và vị ngọt của mật ong cho bạn một ly nước đầy năng lượng...
(Xem: 9948)
Sau đây là một số bài thuốc đơn giản từ kinh nghiệm dân gian trong việc sử dụng củ gừng làm vị thuốc chữa bệnh.
(Xem: 11382)
Ly kem tươi mịn màng không lạnh buốt mà mát dịu, ăn kèm với những miếng dưa vàng ngọt lịm thật thích.
(Xem: 10338)
Bưởi, chuối hay táo... là các loại trái cây quen thuộc nhưng bạn đã biết ăn chúng vào lúc nào là tốt nhất chưa?
(Xem: 9899)
Mùa hè nắng nóng nên rất dễ xảy ra say nắng, cảm nắng. Bạn nên trữ những vật liệu để chế biến những món ăn, thức uống phòng và chữa cảm nắng.
(Xem: 9486)
Cuộc khảo sát cho thấy, lá cà-ri có thể vô hiệu hóa vi-rút gây sổ mũi, đau họng, đồng thời giúp giảm các triệu chứng ở bệnh nhân cảm lạnh.
(Xem: 9939)
Ăn uống hợp lý sẽ giúp ta kiểm soát được sự tấn công của bệnh tật và người bệnh thấp khớp cũng không nằm ngoài qui luật ấy!
(Xem: 10529)
Trái cây hay rau củ sau khi được gọt vỏ thường dễ bị thâm đen, làm thế nào để giữ rau quả tươi màu sau khi gọt vỏ?
(Xem: 9709)
Chè đậu xanh là món tráng miệng phổ biến từ Bắc chí Nam, nhưng một vài biến tấu trong cách chế biến sẽ tạo ra hương vị khác lạ...
(Xem: 10465)
Cái thanh mát, ngọt dịu giòn sần sần của rau câu quyện với vị trái vải thơm lừng, món chè vả rau câu sẽ giúp bạn xua tan cái nóng bức mệt mỏi của mùa hè.
(Xem: 10183)
Trời vào hè là lúc những món giải khát, món tráng miệng mát lạnh trở nên quyến rũ hơn bao giờ hết, chè xoài thơm ngọt sẽ góp mặt vào thực đơn hấp dẫn nhà bạn.
(Xem: 10921)
Hạt sen có chứa các chất dinh dưỡng như: tinh bột, chất đường, protein, chất béo, canxi, phốtpho, sắt... là thức ăn bổ dưỡng tâm, ích thận, kiện tỳ...
(Xem: 9168)
Thứ đồ uống quen thuộc này có thể giúp bạn cải thiện chứng viêm họng, táo bón, khống chế huyết áp, hạ sốt, thậm chí giúp giảm cân.
(Xem: 8891)
Đa số các loại trái cây sẽ đạt được hương vị ngon nhất khi chín muồi (nhưng chưa chín rục), nhất là những loại có mủ như măng cụt, mãng cầu, mít, sầu riêng…
(Xem: 9529)
Xay trái cây với sữa đậu nành sẽ cho ly sinh tố của bạn hương vị mới lạ, hơn nữa hãy thử xay riêng các loại quả và tạo thành nhiều tầng xem, rất thú vị.
(Xem: 19525)
Dừa dứa là một giống dừa nhỏ trái, da màu xanh (giống dừa xiêm), nước ngọt đậm đà và có vị thơm thoang thoảng mùi lá dứa.
(Xem: 8529)
Một công trình nghiên cứu của Trường đại học Michigan, Hoa Kỳ, đã cho biết một số thông tin đáng ngạc nhiên về các loại đậu cũng như giá trị dinh dưỡng của chúng.
(Xem: 9732)
Nước chè, đặc biệt nước chè xanh do hương vị thơm tho dễ chịu, lại bổ và giải khát nên được nhiều người ưa chuộng.
(Xem: 9193)
Các loại rau, củ, quả mua ở chợ hoặc siêu thị là loại thực phẩm tươi, nếu chưa có điều kiện chế biến ngay cần chú ý cách bảo quản như sau...
(Xem: 9632)
Nấu gì hôm nay xin mời các bạn cùng thực hiện một món chay hấp dẫn với những hạt tấm nở xốp, thơm ngon, món Cơm tấm bì chay.
(Xem: 13672)
Ăn cà chua, nhất là cà chua đã nấu chín, giúp giảm nguy cơ bị ung thư, loãng xương và bệnh tim mạch...
Quảng Cáo Bảo Trợ
Gủi hàng từ MỸ về VIỆT NAM
Get a FREE Online Menu and Front Door: Stand Banner Menu Display for Your Restaurant