Phẩm Thứ Tư: Đàn Ba La Mật

PHÁT BỒ ĐỀ TÂM KINH LUẬN
Bồ Tát Thế Thân tạo
Tam Tạng Pháp Sư Cưu La Ma Thập dịch Hán
Tỳ Kheo Thích Nhất Chân dịch Việt

PHẨM THỨ TƯ
ĐÀN BA LA MẬT 

Bồ Tát vì muốn điều phục chúng sinh, làm cho họ lìa được khổ não, cho nên mới thật hành thí. Tu hành thí là luôn sinh tâm xả bỏ đối với tài vật của chính mình, luôn sinh tâm tôn trọng đối với người đến cầu xin, coi họ như cha, mẹ, sư trưởng hay thiện tri thức. Đối với kẻ bần cùng hạ tiện khởi tâm thương mến, coi họ như con một (của mình), tuỳ họ cần gì cho nấy với tâm vui mừng cung kính. Như thế gọi là bố thí tu sơ thí tâm.

Do tu bố thí nên tiếng đồn khắp. Sinh đến chỗ nào cũng của báu đầy ắp, như thế gọi là tự lợi. Có thể làm cho tâm chúng sinh được thoả mãn, (rồi) khuyên dạy điều phục, làm cho họ không còn keo kiết, như thế gọi là lợi tha. Dùng cái đại thí vô tướng do chính mình tu được, dạy các chúng sinh làm cho họ được lợi giống như chính mình, như thế gọi là cùng lợi. Do tu bố thí mà thành được địa vị chuyển luân vương, (nên có thể) thâu nhiếp tất cả vô lượng chúng sinh, đến mức đắc được pháp tạng vô tận của đức Phật, như thế gọi là trang nghiêm đạo Bồ Đề.

Thí có ba loại: một là dùng pháp để thí, hai là thí vô uý, ba là thí tài vật.

Dùng pháp để thí là khuyên người ta thọ giới, tu tập tâm xuất gia. Để phá tà kiến nên nói lên các lỗi lầm tai hại của các ác pháp bốn đảo, đoạn, thường, và phân biệt khai mở ý nghĩa của chân đế. Ca ngợi công đức tinh tiến, nói lên tai hại của phóng dật. Như thế gọi là pháp thí.

Nếu có chúng sinh sợ hãi vua chúa, sư tử, cọp sói, lửa nước, giặc cướp, Bồ Tát thấy thế, rồi có thể cứu hộ họ được, gọi là vô uý thí.

Đem tài vật của chính mình ra thí không hề tiếc rẻ, trên cho đến trân bảo, voi ngựa, xe cộ, lụa bông, lúa mạch, quần áo, uống ăn, dưới cho đến miếng bánh, sợi chỉ. Hoặc ít hoặc nhiều đúng với ý của người xin, tuỳ họ cần gì cho nấy, như thế gọi là tài thí. Tài thí có năm loại:

1. một là chí tâm thí
2. hai là tín tâm thí
3. ba là tuỳ thời thí
4. bốn là tự tại thí
5. năm là như pháp thí.

Những gì không được thí cũng có năm điều:

1. tài sản có được một cách phi lý, không được đem thí cho người, bởi đó là các vật không trong sạch.
2. Rượu và độc dược không được đem thí cho người, vì các thứ ấy làm (não) loạn chúng sinh.
3. Bẫy lưới, máp rập, võng, không được đem thí cho người, vì các thứ ấy (não) hại chúng sinh.
4. Dao gậy cung tên không được đem thí cho người, vì các thứ ấy làm hại chúng sinh.
5. Âm nhạc, nữ sắc không được đem thí cho người, vì các thứ ấy phá hoại tịnh tâm.

Tóm yếu mà nói, các vật không đúng như pháp làm não loạn chúng sinh, thì không được đem thí cho người. Ngoài ra, tất cả những gì có thể khiến cho chúng sinh được an lạc, thì gọi là như pháp thíNgười ưa thích thí, thời sẽ có được năm thứ danh văn lợi dưỡng:

1. Một là thường được gần gũi tất cả các bậc hiền thánh.
2. Hai là tất cả chúng sinh đều thích gặp gỡ.
3. Ba là khi đi vào giữa đại chúng, được mọi người tôn kính.
4. Bốn là danh tốt tiếng lành đồn khắp mười phương.
5. Năm là có thể làm nhân thượng diệu cho Bồ Đề.

Bậc Bồ Tát gọi là thí tất cả. Thí tất cả không phải có nghĩa là nhiều tài sản, mà có nghĩa là tâm thí vậy.

1. Cầu được tài sản đúng như pháp đem ra bố thí, gọi là thí tất cả.
2. Dùng tâm thanh tinh không chút quanh co mà thí, gọi là thí tất cả.
3. Thấy kẻ bần cùng, tâm sinh thương xót mà thí, gọi là thí tất cả.
4. Thấy người khổ nạn, tâm sinh từ bi mà thí, gọi là thí tất cả.
5. Tuy nghèo ít tài mà có thể đem ra thí, gọi là thí tất cả.
6. Quý thích bảo vật mà vẫn mở tâm ra thí được, gọi là thí tất cả.
7. Chẳng kể trì giới huỷ giới, (phúc) điền hay phi (phúc) điền đều thí hết, gọi là thí tất cả.
8. Chí cầu vô thượng đại Bồ Đề mà thí, gọi là thí tất cả.
9. Muốn thí, khi thí, thí rồi không hối, gọi là thí tất cả.

10. Nếu dùng hoa mà thí, là vì để được đủ bảy hoa giác Đà La Ni.

11. Nếu dùng hương mà thí, là vì để được đủ giới định huệ ướp thoa vào thân.

12. Nếu dùng quả mà thí, là vì để được thành tưụ quả vô lậu.

13. Nếu dùng đồ ăn mà thí, là vì để được đầy đủ mạng khoẻ sắc lực vui tươi.

14. Dùng quần áo mà thí, là vì để được đầy đủ sắc thanh tịnh trừ (tâm) không hổ thẹn.

15. Dùng voi ngựa xe cộ mà thí, là vì để được vô thượng thừa gồm đủ thần thông.

16. Dùng đèn sáng mà thí, là vì để đầy đủ mắt Phật chiếu rõ (thật) tính cuả tất cả các pháp.

17. Dùng anh lạc mà thí, là vì gồm đủ 80 tuỳ hình hảo.

18. Dùng gân sức hầu sứ mà thí, là vì để gồm đủ mười lực và bốn vô uý cuả Phật.

Tóm yếu mà nói, cho đến quốc thành, vợ con, đầu mắt tay chân, toàn thân thí cho, tâm không tiếc rẻ, là vì để đắc vô thượng Bồ Đề mà độ chúng sinh.