Biên Soạn: Tâm Diệu
Chương 1
QUAN ĐIỂM VỀ ĂN CHAY
CỦA NGƯỜI TÂY PHƯƠNG
Ai cũng biết
hiện nay trên thế giới có hai chế độ ăn uống, chế độ
ăn thịt cá và chế độ ăn thực phẩm rau đậu. Chế độ
ăn thịt cá được xem là lối ăn uống tiêu biểu của
người Tây phương, mà thực phẩm chính là thịt cá và
các thức ăn biến chế từ thịt động vật. Chế độ ăn
thực phẩm rau đậu mà người Á Đông chúng ta thường
gọi là ăn chay là một chế độ dinh dưỡng lấy từ các
nguồn thực vật mà rau đậu và ngũ cốc là chánh.
Khoa
học ngày nay đã minh chứng rằng các căn bệnh nhồi máu
cơ tim [1]và tai biến mạch máu não (stroke) cũng như nhiều
loại ung thư là hậu quả của việc ăn quá nhiều thịt và
các sản phẩm có nguồn gốc từ thịt như trứng bơ sữa
và ăn quá ít rau đậu trái cây. Nhìn vào những lý do
tử vong tại các nước ăn nhiều thịt động vật, người
ta bắt đầu xét lại chế độ ăn uống này.
Chế
độ dinh dưỡng bằng thực phẩm rau đậu đã và đang
được khuyến cáo áp dụng bởi hầu hết các cơ quan có
thẩm quyền về sức khoẻ như Tổ chức Y Tế Quốc Tế Liên
Hiệp Quốc, Bộ Y Tế Hoa Kỳ, Bộ Y Tế Anh Quốc, Viện Tim Mạch
Quốc Gia Hoa Kỳ, và Viện Ung Thư Quốc Gia Mỹ Quốc.
Những
công trình nghiên cứu khoa học đã so sánh hai chế độ ăn
uống nêu trên và tìm ra rằng chế độ dinh dưỡng bằng
các thực phẩm rau đậu có nhiều sức khoẻ và ít bệnh
tật hơn là chế độ ăn thịt cá.
Ăn
thực phẩm rau đậu, dù bạn ăn trường chay hay ăn chay
kỳ, không những làm thân thể bạn khỏe mạnh, tinh thần
vui tươi mà sẽ làm thế giới trở nên tốt đẹp hơn.
Thí dụ như, khi nhu cầu ăn thịt giảm, người ta sẽ không
duy trì những trại chăn nuôi khổng lồ mà chất phế thải
đã làm ô nhim không khí, nước uống; chất sát trùng,
chất hóa học để tẩy rửa đã làm cằn cỗi đất đai,
làm thay đổi bầu khí quyển; súc vật ăn mười phần ngũ
cốc để sản sinh được một phần thịt đã làm hao tốn
thực phẩm lẽ ra là để cho người dân những xứ nghèo
được no bụng.
Nếu
khi đi chợ, bạn mua toàn thực phẩm rau đậu trái cây,
hay khi vào nhà hàng đặt thức ăn chay, là bạn đang bước
vào một thế giới đầy thích thú mà 93% dân số Hoa Kỳ
chưa bước chân tới.
Thực
tế, chế độ ăn thực phẩm rau đậu đã du nhập vào Hoa
Kỳ từ năm 1817. Họ là những người Thiên Chúa Giáo
Bible-Christians, những người đã tách rời khỏi Giáo Hội
Anh Quốc. Họ tin tưởng rằng Hoa Kỳ là một quốc gia tự
do, rất tốt cho việc hành đạo, trong đó có việc ăn
chay của họ. Bible Christans không còn nhưng việc làm tốt
của họ đã ảnh hưởng đến việc cải cách chính sách
sức khỏe của quốc gia này về sau.
Trước
khi những người ăn chay đầu tiên này đến Hoa Kỳ, chế
độ ăn thực phẩm rau đậu đã có ở các lục địa khác
như Ấn Độ, Châu Á, Châu Phi và Châu Âu.
Không
có một nghi ngờ nào, bạn sẽ không cô đơn trong cuộc
hành trình thám hiểm mới này. Cuộc thăm dò năm 1992
[2] đã tìm thấy 6,7 phần trăm số người Hoa Kỳ trưởng
thành ăn thực phẩm rau đậu; tức là khoảng 12,5 triệu
người.
Một
cuộc thăm dò khác do công ty Bruskin Goldring Research cũng
cho kết quả tương tự. Khi so sánh những con số này với
những con số của kỳ thăm dò trước, họ đã khám phá
ra rằng mỗi năm Hoa Kỳ tăng khoảng một triệu người ăn
chay và họ ước tính cứ đà này cho đến năm 2005 Hoa
Kỳ sẽ có khoảng 25 triệu người ăn thực phẩm rau đậu.
"Hình
như chủ nghĩa ăn chay đang tràn ngập các quầy hàng health
food và đang trên đường đi vào các dòng sinh hoạt chính
của đời sống người dân Hoa Kỳ", Cô Linda
Gilbert, Chủ tịch Tổng Giám Đốc Công Ty Health Focus, một công
ty tư vấn và tiếp thị ở Hoa Kỳ đã tuyên bố như vậy
sau khi đã thực hiện cuộc phỏng vấn hàng ngàn người
đi chợ khắp toàn quốc Hoa Kỳ. Cô Linda nói tiếp: "Chiều
hướng giảm thiểu hoặc chấm dứt ăn thịt sẽ tiếp tục.
"
Sự
thật đã được kể, dân số ăn chay đã không được
sắp loại. Nó hiện diện trong tất cả mọi lứa tuổi và
giai cấp xã hội: người già, người trẻ, phi công, nhân
viên quân sự, tài tử màn bạc, thể thao, y sĩ và các
cựu thành viên ban nhạc Beatle. Một số ăn chay một vài
năm, những người khác ăn nhiều thập niên.
Theo
cuộc thăm dò Yankelovich thì khoảng phân nửa những
người ăn chay đã ăn hamburger một lần và thề là sẽ
không bao giờ sờ tới thịt nữa, phân nửa số kia thay
đổi từ từ, từ chế độ ăn thịt qua chế độ ăn thực
phẩm rau đậu.
Có
sự liên hệ nào không? Cả hai vị đều là những người
ăn chay, nhưng thành phần thực phẩm của họ có đôi chút
khác. Văn hào Tolstoy không ăn thịt cá nhưng ăn cheese,
trong khi đó ông Kellogg chỉ ăn thuần ngũ cốc rau đậu trái
cây, không ăn trứng, bơ và cheese.
Tolstoy
được gọi là ovo-lacto vegetarian. Kellogg là vegan. Hai người
ăn chay nhưng hai lối ăn. Thực sự ăn chay có nhiều lựa
chọn.
Thật
khó mà nói rằng lối ăn chay nào thích hợp cho bạn. Có
rất nhiều yếu tố trong việc quyết định ăn chay, nhiều lý
do chính và những yếu tố ngoại cảnh. Chúng ta hãy xem
qua nhiều loại ăn chay khác nhau của 12 triệu rưỡi người
Hoa Kỳ.
OVO-LACTO
VEGETARIAN
Phần lớn
những người ăn chay tại Tây phương (46%) chọn lối ăn
này. Sức khỏe là lý do chính yếu. Lối ăn chay này bao
gồm ăn rau, đậu, hạt, trái cây, và gồm cả trứng (ovo)
và sữa bơ (lacto), hầu hết mọi thứ ngoại trừ thịt động
vật. [3]
Bởi
vì ovo-lacto cho phép chọn lựa nhiều thứ thực phẩm, những
người ăn lối này không bao giờ thấy trở ngại khi đi
nhà hàng, đi du lịch, hay đi công tác xa nhà. Nó cũng rất
là dễ dàng tìm thấy trong các family buffet hay những bữa
ăn business luncheon.
Lối
ăn này là lối ăn chay dễ nhất và hầu như thỏa mãn
mọi người. Nó cũng rất là lành mạnh trừ phi bạn lạm
dụng bằng cách ăn quá nhiều trứng, bơ và sữa.
LACTO-VEGETARIAN
Sự chọn lựa
lối ăn này cũng tương tự như ovo-lacto vegetarian ngoại trừ
bạn không ăn trứng. Hai lý do chính để người dân Hoa
Kỳ trở nên lacto-vegeterian là để giảm cholesterol, ngăn
ngừa bệnh dị ứng và các bệnh do nhiễm vi khuẩn
salmonella và campylobacter. Lại cũng có những người không
ăn trứng vì thương súc vật phải đau đớn sống trong những
môi trường cực kỳ tàn bạo. Một số người khác nữa
từ chối không ăn trứng vì lý do tôn giáo, xem trứng
như là có đời sống.
VEGAN
(PURE VEGETARIAN)
Những người
ăn thuần rau đậu trái cây, không ăn trứng, uống sữa
bò, và các sản phẩm biến chế từ sữa bò được gọi
là vegan hay pure vegetarian, hay strict vegetarian. Khoảng 4% những
người ăn chay ở Hoa Kỳ thuộc loại này. Tại sao họ chọn
lưa như vậy? Phần lớn là vì lý do đạo đức. Họ không
muốn tiếp tay giết hại sinh mệnh các súc vật. Tôn trọng
mạng sống, nói theo quan niệm của Bác sĩ Albert Schweitzer,
người đã đoạt giải Nobel về Hòa Bình thì "không
giết sinh vật kể cả côn trùng", "không ăn bất
cứ cái gì mà trước kia đã từng sống". [4]
Đó là những lối ăn chay của 12 triệu rưỡi người Hoa Kỳ. Bây giờ chúng ta hãy thử tìm hiểu những quan điểm của họ, hay là những động lực thúc đẩy họ ăn chay, bao gồm những lý do như là bảo vệ sức khỏe, bảo vệ môi sinh, giảm tình trạng đói ăn trên thế giới và lòng nhân từ với súc vật.