25. 84.000 Pháp Môn

84.000 PHÁP MÔN (DHAMMAKKHANDHA)

Toàn giáo pháp của Đức Phật, nếu phân chia thành pháp môn (Dhammakkhandha) thì có 84.000 pháp môn, trong bộ Tam Tạng như sau:

Tạng Luật gồm có 21.000 pháp môn.
Tạng Kinh gồm có 21.000 pháp môn.
Tạng Vi Diệu Pháp gồm có 42. 000 pháp môn.

Phương pháp đếm pháp môn trong Tam Tạng

- Trong Tạng Luật: Mỗi chuyện làm nguyên nhân đầu tiên để Đức Phật chế định điều giới, ban hành giới đến chư Tỳ-khưu, Tỳ-khưu ni là một pháp môn. Mỗi nguồn gốc phát sinh, mỗi cách phạm giới, mỗi cách không phạm giới v.v... mỗi điều là một pháp môn v.v...

Như vậy, trong Tạng Luật gồm có 21.000 pháp môn.

- Trong Tạng Kinh: Mỗi bài kinh có ý nghĩa pháp liên tục là một pháp môn. Trong bài kinh có nhiều đoạn, mỗi đoạn có ý nghĩa pháp riêng rẽ là một pháp môn, mỗi câu hỏi, mỗi câu trả lời là một pháp môn v.v...

Như vậy, trong Tạng Kinh có 21.000 pháp môn.

- Trong Tạng Vi Diệu Pháp: Pháp phân chia mỗi tika, mỗi duka là một pháp môn, phân loại tâm và tâm sở đồng sinh là một pháp môn v.v...

Như vậy, trong Tạng Vi Diệu Pháp gồm có 42.000 pháp môn.

Trong 84.000 pháp môn này, Đức Phật trực tiếp thuyết dạy có 82.000 pháp môn, còn 2.000 pháp môn do chư bậc Thánh Arahán thuyết dạy.

Như Ngài Đại đức Ānanda, bậc Thủ kho Tàng Pháp Bảo dạy rằng:

“Dvāsiti Buddhato gaṇhiṃ
Dve sahassāni bhikkhuto
Caturāsitisahassāni
Ye me dhammā pavattino” .

Tôi là Ānanda
Đã học từ Kim ngôn Đức Phật
Được tám mươi hai ngàn pháp môn,
Học từ chư Thánh A-ra-hán
Góp nhặt được hai ngàn pháp môn,
Tôi là Thủ kho Tàng pháp Bảo
Trọn tám mươi bốn ngàn pháp môn.