46. Thiền sư Minh Toản

46. THIỀN SƯ MINH TOẢN Thuyết pháp HÀNH NHẠC

Minh Toản tức Lại Tàn, chấp dịch ở Hành Nhạc, nhặt đồ thừa mà ăn. Tánh Sư lười biếng, ăn đồ thừa nên có hiệu là Lại Tàn. Tể tướng Lý Bí đề cao đức hạnh của Sư lên vua Ðức Tông, vua sai chiếu mời. Sứ giả đến hang đá tuyên chiếu vua nói:

- Tôn giả hãy đứng lên tạ ơn vua.

Toản làm thinh, mũi dãi lòng thòng. Sứ giả trông thấy cười bảo Ngài chùi mũi. Toản nói:

Ta hơi sức đâu mà vì người đời chùi mũi.

Rồi không chịu đi.

Thích Sử sắp tế thần núi, lo sửa đường lên. Nửa đêm sấm gió, một khối đá to rơi xuống chắn ngang đường. Người sửa đường đem mười trâu đến kéo, lại thêm mấy trăm người giup mà hòn đá không nhúc nhích. Sư cười nói:

- Chẳng phiền nhiều sức. Rồi lấy chân đạp đá, đá lăn tròn rồi rơi xuống, tiếng như sấm nổ. Ðường được khai thông, mọi người xem Sư như thần. Ngoài cổng chùa, cọp beo chợt họp thành bầy. Sư bảo chúng tăng:

- Tôi sẽ đuổi sạch chúng cho các ông. Ðưa roi đây!

Chúng lấy roi đưa, Sư vừa ra khỏi chùa. Một con cọp vội vàng vâng lệnh Sư bỏ đi, hổ beo cũng theo đó mà dứt tuyệt dấu vết.

Sư thường có bài ca:

Ngơ ngơ vô sự không cải đổi

Vô sự đâu cần luận một đoạn

Trực tâm không tán loạn,

Việc khác chẳng cần đoạn.

Quá khứ đã qua đi

Vị lai vẫn chẳng tính

Ngơ ngơ vô sự ngồi

Ðâu từng có người gọi.

Hướng ngoại tìm công phu

Ðều là tên ngu ngôc.

Lương chẳng chứa một hột

Gặp cơm chỉ biết kêu.

Người đa sự ở đời,

Ðuổi theo mà chẳng kịp.

Ta chẳng ưa lên trời,

Cũng chẳng thích ruộng phước.

Ðói đến ăn cơm,

Mệt đến thì ngủ.

Người ngu cười ta,

Mà người trí biết.

Chẳng phải si độn,

Thể vốn như nhiên.

Cần đi thì đi,

Cần đứng thì đứng,

Thân khoác manh áo rách,

Chân mặc khố mẹ sanh.

Nhiều lời và lắm lẽ

Chỉ làm hiểu lầm nhau.

Nếu muốn độ chúng sanh,

Không gì hơn tự độ.

Chớ báng Phật thiên chân

Chân Phật chẳng thể thấy.

Diệu tánh và linh đài

Ðâu cần chịu rèn luyện.

Tâm là tâm vô sư

Mặt là mặt mẹ sanh.

Kiếp thạch có di động,

Trong đây không cải biến.

Vô sự vốn vô sự

Ðâu cần đọc văn tự,

Dẹp trừ gốc nhân ngã,

Thầm hợp ý trong này.

Các thứ nhọc gân cốt,

Chẳng bằng ngủ trong rừng

Ngơ ngơ ngẩng đầu nhìn,

Mặt trời lên cao.

Ăn thức ăn thừa

Ðem công dụng công,

Dần dà mờ tối.

Nắm lấy chẳng được,

Không nắm tự thông.

Ta có một lời,

Dứt nghĩ, quên duyên,

Nói khéo chẳng được,

Chỉ đem tâm truyền.

Lại có một lời,

Chẳng qua cho thẳng,

Nhỏ như mảy lông,

Lớn không nơi chốn.

Vốn tự viên thành,

Chẳng nhọc thêu dệt.

Thế sự mang mang,

Chẳng bằng non núi,

Tùng xanh che trời,

Suối biếc chảy dài,

Mây núi đang giăng,

Trăng đêm làm móc,

Nằm dưới dây leo.

Gối đầu tảng đá.

Chẳng chầu thiên tử.

Há khoái vương hầu.

Sanh tử chẳng lo,

Còn lo gì nữa?

Trăng nước không hình.

Ta thường chỉ an,

Vạn pháp đều vậy

Vốn tự vô sanh.

Ngơ ngơ vô sự ngồi,

Xuân đến cỏ tự xanh.
 
 

Lửa phân bò chỉ biết màu vàng đẹp mà thôi.

Móc bạc đâu rành bùn tía mới

Còn chẳng có tâm chùi mũi dãi

Há có công phu hỏi người tục.

(Phẩn hỏa đản tri hoàng độc mỹ

Ngân câu na thức tử nê tân

Thượng vô tâm tự thu hàn thế