- 01. Cáo Bạch Tang Lễ
- 02. Ban Tổ Chức Tang Lễ
- 03. Chương Trình Tang Lễ
- 04. Chân Dung Hòa Thượng
- 05. Tiểu Sử
- 06. Cảm Niệm Ân Sư
- 07. Mấy Dòng Tâm Sự
- 08. Sự Chết Xưa Nay Có Làm Ta Thức Tỉnh
- 09. Còn Đâu Một Bóng Áo Nâu!
- 10. Hành Trạng Hòa Thượng Thích Minh Tâm
- 11. Một Thoáng Hương Xưa
- 12. Câu Chuyện Một Buổi Chiều
- 13. Ôn Minh Tâm, Người Trồng Sen Trên Tuyết
- 14. Người Cha...
- 15. Sư Ông Của Chúng Con
- 16. Tưởng Niệm Thầy
- 17. Tất Cả Điện Thư Phân Ưu
- 18. Hình Cung Thỉnh Kim Quan Từ Phần Lan Về Pháp Quốc
- 19. Những Dòng Tưởng Niệm
- 20. Điếu Văn Tưởng Niệm của GH Âu Châu
- 21. Nhẫn
- 22. Tác Bạch Cúng Dường Trai Tăng
- 23. Cảm Niệm Ân Đức Của Sư Ông
- 24. Khóa Học Âu Châu - Ân Tình & Thành Quả
- 25. Ai Văn Bái Bạch
- 26. Trên Bàn Có Hai Đĩa Rau Muống
- 27. Cuộc đời và hành trạng Hòa Thượng Thích Minh Tâm
- 28. Đã Mất Rồi Bậc Xuất Trần Đại Sỹ
- 29. Vài Cảm Niệm Về Một Vị Hoà Thượng Đã Ra Đi
- 30. Kỷ Niệm Chuyến Đi Phần Lan Với Thầy Minh Tâm
- 31. Tưởng Nhớ Ôn Khánh Anh
- 32. Cơn Dông Giữa Mùa Hạ
- 33. Những Ngày Cuối Cùng Bên Sư Ông
- 34. Những Ngày Còn Lại
- 35. Hai Đĩa Rau Muống
- 36. Mảnh Ca Sa Lộng Sương Gió
- 37. Bài Thơ Dâng Người
- 38. Gương Thầy Năm Trước Còn «Sầu» Gió Thu !
- 39. Cảm Niệm Ân Sư
- 40. Đông Ấm Trời Âu
- 41. Một Năm Đã Trôi Qua
Câu Chuyện một buổi chiều
Tưởng Nhớ HT Thích Minh Tâm
Thích Tâm Phương
Chiều ngày 8.8.13 tôi nhận được điện thoại của Hòa Thượng Như Điển từ Đức Quốc điện qua chia sẻ vài tin Phật sự quan trọng cũng như sinh hoạt Phật sự thường nhật của Hòa Thượng. Trong đó Ngài nhấn mạnh 2 việc quan trọng nhất mà tôi muốn báo đến Thầy Tâm Phương, là 1 vui, 1 buồn. Vui là cuối tháng 9 Đức Đạt Lai Lạt Ma sẽ ghé thăm Chùa Viên Giác, tin hơi buồn là Ông Cụ Minh Tâm của mình yếu quá tôi sợ e không qua nổi.
Thầy Tâm Phương ghi số điện thoại này của Ni Sư Diệu Trạm điện qua Phần Lan để thăm ông cụ. Dạ xin Hòa Thượng đọc số, sau khi ghi số phone xong, tôi nói hình như trước đây gần 1 tuần con thấy đâu đó Hòa Thượng có viết vài hàng báo tin là Hòa Thượng nhập viện vì tim khó thở, rồi sau đó con thấy hình Hòa Thượng Khánh Anh có ban đạo từ trong Lễ Bế Mạc Khóa Tu Học Phật Pháp Âu Châu kỳ 25 con cứ ngỡ là Hòa Thượng khỏe và về Pháp rồi chứ. Hòa Thượng Như Điển nói rất tội nghiệp ông cụ, bệnh như vậy mà ông cụ ráng xin Bác Sĩ cho ra vài tiếng để cùng vui với quí Thầy Cô và Phật tử cho viên mãn. Hiện tại Hòa Thượng còn nằm bệnh viện ở Turku Phần Lan, tôi cùng HT Như Điển nói thêm vài câu nữa rồi cúp máy .
Tôi bấm số 0011. 33… thì gặp ngay Ni Sư Diệu Trạm, tôi mới nói vài câu thì Ni Sư nhận ra tôi là Thượng Tọa từ Tu Viện Quảng Đức bên Úc phải không? Và tôi hỏi thăm vài chi tiết cần thiết chung quanh bệnh trạng sức khỏe của Hòa Thượng, thì Ni Sư cho biết về tim thì hiện tại Sư Ông ổn định, nhưng còn về Gan và Phổi thì có vấn đề, hôm nay Bác Sĩ sẽ vào cho mình biết kết quả, con cũng mới từ Pháp qua mấy ngày nay, có Thầy Hạnh Quang, Thầy Hạnh Bảo và qúi Phật tử tại Phần Lan lo lắng cho Sư Ông rất chu đáo.
Tôi nói nếu được Ni Sư cho tôi xin được hầu chuyện cùng Hòa Thượng vài câu. Ni Sư nói để con mở Speaker lớn lên Thầy cứ nói cho Sư Ông nghe, rồi Sư Ông có nói được thì Sư Ông nói…
Tôi nói, kính lạy Hòa Thượng con Tâm Phương đây Hòa Thượng, con mới vừa nhận điện thoại của Hòa Thượng Như Điển báo tin là Hòa Thượng yếu lắm, con liền điện qua thăm HT đây… HT cảm ơn Thầy Tâm Phương nhiều lắm…
Tôi nói kính lạy Hòa Thượng… đang trong Mùa Vu Lan tất cả chúng con ở bên Úc và khắp nơi đều khai kinh Vu Lan Báo Hiếu chúng con sẽ cầu nguyện cho HT được khỏe sớm bình phục trở lại Pháp…Hòa Thượng Như Huệ và tất cả chúng con ở bên Úc hay tin Hòa Thượng bệnh ai cũng lo lắng lắm… HT nói cho tôi gởi lời thăm hỏi tất cả. Thôi con để HT nghỉ, con không dám nói lâu làm HT mệt… và câu nói cuối cùng của Hòa Thượng là cảm ơn Thầy Tâm Phương và quí Thầy bên đó. Rồi tôi chào Ni Sư Diệu Trạm và cúp máy. Đó là cuộc điện thoại sau cùng từ Tu Viện Quảng Đức Úc Châu trước giờ HT Viên Tịch khoản chừng nửa tiếng đến 45 phút. Sở dĩ tôi ghi lại lại đôi dòng sự thật đã diển ra … là muốn nói sự tu hành của bậc chân tu thiền gia thích tử, sự trải nghiệm của một bậc hành giả Phật gia nhận chân sinh tử vô thường, định tâm, an nhiên, tự tại cho đến giây phút cuối cùng…
Vừa cúp máy xong tôi điện cho Hòa Thượng Quảng Ba tôi kể lại cuộc điện đàm cùng Hòa Thượng Khánh Anh vừa qua, và tôi hỏi vài chi tiết, vì HT Quảng Ba là người có mặt trực tiếp từ Khóa Học Phật Pháp Âu Châu mới về, HT Quảng Ba cho biết là lần này tôi thấy ông cụ yếu lắm rồi… Rất tội nghiệp ông Cụ gần 40 năm quá vất quả nhiều với Giáo Hội Âu Châu… bao nhiêu sự thăng trầm vinh nhục cay đắng biết bao nhiêu mà kể cho hết sự nhọc nhằn gian lao cực khổ của Ngài. HT Quảng Ba vừa nói chuyện điện thoại với tôi mà Ngài vừa làm việc giấy tờ với quí Sư Cô trong chùa, nên tôi có nói rằng thôi, Ngài bận quá tôi ngưng để tôi điện cho TT Nhật Tân.
Cúp máy HT Quảng Ba thì tôi điện cho TT Nhật Tân liền… Kính thưa quí vị ai cũng biết trong Giáo Hội Úc Châu… giữa HT Quảng Ba, HT Trường Sanh, TT Nhật Tân và Tâm Phương thường xuyên trao đổi những tin tức Phật Sự chung trong thân tình Pháp hữu. Cuộc điện thoại với TT Nhật Tân diễn ra, báo tin là Hòa Thượng Minh Tâm bệnh cả tuần nay hơi yếu rồi. TT Nhật Tân nói tôi không hề hay biết, tôi nói trong tuần qua tôi có biết tin từ HT Như Điển nhưng tôi chỉ mới vừa điện thoại thăm được Ngài cách đây 15 phút, đây là số điện thoại của Ni Sư Diệu Trạm và Thầy Hạnh Quang đang lo thị giả cho Hòa Thượng tại bệnh viện bên Phần Lan. TT Nhật Tân nói, đâu để tôi ghi…. Hai chúng tôi nói thêm vài câu nữa rồi cúp máy.
Tôi đi cúng thí thực (Cúng cháo Chiều) nghi thức này đối với Tu Viện Quảng Đức kể từ khi ngày 20.6.1990 tôi sáng lập ngôi Chùa nhỏ bé vạn sự khởi đầu nan. Vâng theo lời dạy của Hòa Thượng Bổn Sư chúng tôi thượng Như hạ Ý chiều nào huynh đệ Thầy trò Tu Viện Quảng Đức cũng phải thay nhau Cúng Cháo cho Cô Hồn đều đặn suốt gần 30 năm qua… chuyện làm tưởng chừng nhỏ nhưng ở hải ngoại này rất ít chùa còn giữ được truyền thống này.
Sau khi cúng cháo chiều, làm thêm vài công việc nhỏ, dùng tiểu thực và lên trên phòng đang bưng ly trà trên tay, thì điện thoai reo lên tôi đến nghe, thì đầu dây bên kia là Thầy Nguyên Tạng bào đệ của chúng tôi báo là Hòa Thượng Khánh Anh đã Viên Tịch rồi. Tôi sửng sốt bàng hoàng và trả lời một cách phản ứng giọng nói rất lớn, Ông nói có lộn không? Tôi mới vừa nói chuyện với Hòa Thượng cách đây hơn nửa tiếng Ngài có mệt nhưng không thể nhanh như vậy… Tôi bỏ điện thoại chạy xuống văn phòng làm việc của Tu Viện, hỏi lại Thầy Nguyên Tạng là ai báo? Thầy Tạng trả lời là đi công việc về thấy mail của Hòa Thượng Như Điển báo tin cầu nguyện cho HT Minh Tâm đang trọng bịnh… có ghi số phone. Nguyên Tạng điện qua liền gặp Ni Sư Diệu Trạm nói chuyện với Ni Sư được vài câu… thì có Bác Sĩ vào giường bệnh, Ni Sư xin phép Nguyên Tạng cúp máy để tiếp chuyện Bác sĩ.
Sau khi cúp máy thì Nguyên Tạng đi nấu trà uống được vài phút thì Hòa Thượng Pháp Bảo điện cho Nguyên Tạng nói HT Khánh Anh mới vừa viên tịch. Nguyên Tạng cũng cãi với Hòa Thượng là con mới vừa nói chuyện với Ni Sư đây mà, nhưng HT Pháp Bảo nói Thầy Như Điển vừa điện cho tôi xong, cúp máy, tôi liền gọi cho Thầy đây. Để kiểm chứng lại, Nguyên Tạng lại gọi điện thoại qua NS Diệu Trạm lần nữa, Ni Sư nói trong nghẹn ngào, Thầy của con tịch rồi Thầy ơi, quý Thầy cầu nguyện cho Thầy con với, xin tri ân cảm tạ quý Thầy trước, Ngài ra đi rất an lành lúc 10 giờ 29 phút sáng giờ Phần Lan (9:30 Pháp Quốc) …
Tin buồn này chỉ trong vòng vài phút thì tôi vào mail cũng như trang nhà Quangduc, Viengiac … và một mail cá nhân như từ Chùa Pháp Bảo, TT Nhật Tân, TT Giác Tín … đều tải tin rất nhanh… Trong đó, TT Nhật Tân chuyển rộng rãi Khẩn báo của HT Pháp Bảo, có viết thêm rằng, “hèn chi, tôi gọi liên tục 5 lần, chuông điện thoại reo cho tới hết không ai bắt máy. Kính chuyển kính mong Chư Sơn góp phần cầu nguyện Giác linh HT, phần Tang Lễ sẽ cập nhật sau. Mẫu tin này ghi lúc 6.20pm Úc Châu”. Tôi nghĩ rằng tin buồn này lan tỏa cùng khắp, và mang theo sự kính mến tiếc thương bàng hoàng xúc động. Hòa Thượng Trường Sanh từ Tân Tây Lan cũng điện cho tôi liền ngay trong lúc đó, giọng nói của Ngài cũng ẩn chứa sự bàng hoàng đột ngột hung tin này từ Hòa Thượng Thích Tánh Thiệt từ Pháp Quốc điện qua báo… thế thì tin buồn chắc thật 100% rồi Hòa Thượng ơi !
Hôm nay và giờ này là 3 giờ sáng ngày Chủ Nhật 18.8.13, tôi đang ngồi ghi lại câu chuyện của một buổi chiều đáng nhớ trong tôi với một nỗi buồn vời vợi trong lòng suốt đêm đó, tôi hồi tưởng lại 1 tô mì, và một lời khen tặng của Hòa Thượng dành cho tôi. Chuyện xảy ra như vậy vào năm 2003 Tu Viện Quảng Đức cử hành Đại Lễ Khánh Thành và Đại Hội Bất Thường để Suy Tôn Hòa Thượng Thích Huyền Quang lên ngôi vị Đệ Tứ Tăng Thống. Tu Viện Quảng Đức năm đó đón gần 140 Chư Tôn Thiền Đức Tăng Ni khắp nơi trên thế giới, trong đó có Ngài (Hòa Thượng Thích Minh Tâm). Sau lễ Ngài còn ở lại vài hôm, tôi nhớ một buổi hôm đó tôi nấu cho Hòa Thượng 1 tô mì, nấu bằng nấm rôm khô từ quê nhà và thêm 1 vài miếng đậu hũ, 1 một dĩa rau cải ngoài vườn dọn lên cho Hòa Thượng cùng tôi ăn mì gói, Hòa Thượng vừa ăn vừa nói, chưa bao giờ tôi ăn một Tô Mì ngon như vậy, Tâm Phương cũng khéo đó chứ !
Kính thưa quí vị, bây giờ ngồi đây hồi tưởng một vài ký ức hoài niệm kính thương một bậc Cao Tăng kiệt xuất thạch trụ của Thiền Gia… nói sao cho hết nguyện lực và hoài bảo trên bước đường phụng sự Đạo pháp và Dân tộc của Ngài từ khi rời quê hương năm 1967 đến nay chưa một lần trở về thăm lại quê nhà. Hòa Thượng Thích Minh Tâm, theo cảm nhận của tôi, Ngài ra đi trong một giai đoạn chưa hoàn thành như ý nguyện của Ngài, nhất là 4 Giáo Hội của 4 Châu - Úc Châu, Mỹ Quốc, Canada và Âu Châu - còn đang trong giai đoạn gồng gánh lèo lái con thuyền bát nhã Chánh Pháp của Như Lai, đã đang sẽ không ngừng bị những người, cũng xưng mình là con Phật, và mọi thành phần khác, hợp lực, cổ xúy, đan tâm phá nát, trù dập, công kích một cách trầm trọng suốt hơn 7 năm qua.
Thật sự, hơn 7 năm qua nếu không có sự chịu đựng, kham nhẫn và sáng suốt như Hòa Thượng Minh Tâm, Hòa Thượng Như Huệ, Hòa Thượng Trí Chơn, HT Thắng Hoan, HT Bảo Lạc, HT Tín Nghĩa, HT NGuyên Trí, HT Nguyên An và nhiều vị khác nữa thì 4 Giáo Hội Hải Ngoại cũng khó mà đứng vững, Trưởng Dưỡng Đạo Tâm Trang Nghiêm Giáo Hội đến ngày hôm nay.
Nghĩ đến công việc Phật sự của Ngài còn đang dang dở nhiều lắm … mới 2 tuần lễ trước tại Tu Viện Quảng Đức chúng tôi đã lên kế hoạch là nghe nói năm tới Hòa Thượng khánh thành Khánh Anh phạm vũ đại tự, thì Tu Viện Quảng Đức tổ chức phái đoàn đi tham dự và hành hương Âu Châu một chuyến…rất nhiều đệ tử đã vui mừng và chuẩn bị rồi. Thế nhưng chỉ 2 tuần sau thì…
Tôi xúc động và vụng về thốt lên trong tôi một lời, như một nguyện thệ với Ngài.
Ngài về cõi Phật Tây Phương
Trang kinh Phật Sự chúng con nguyện thành.
và làm thành tấm liễng Thành Kính Đảnh Lễ Tân Viên Tịch Pháp Quốc Khánh Anh Khai Sơn Đại Tự Hòa Thượng Phương Trượng thượng Minh hạ Tâm Thuỳ từ Chứng Giám để kính viếng Giác Linh Ngài sau khi Đại Lễ Vu Lan tại Tu Viện Quảng Đức xong vào ngày 18.8.2013. Sáng thứ hai 19.8.13 tôi cùng Hòa Thượng Thích Trường sanh sẽ đáp chuyến bay đến Paris Khánh Anh để trực tiếp đảnh lễ Ngài cũng như cùng với Chư Tôn Thiền Đức khắp nơi và những người con Phật tại Âu Châu để chung lo tham dự Tang Lễ, thành kính tưởng niệm và cung tiễn Kim quan Ngài nhập Lễ Trà Tỳ, phụng thỉnh Giác Linh về Khánh Anh Tổ đường kim vị.
Văn Phòng Tu Viện Quảng Đức của chúng tôi suốt hơn 1 tuần qua liên tục và dành trọn thời giờ để cập nhật Tang Lễ của Ngài cũng như một tấm lòng dâng trọn tôn kính sự ra đi của Hòa Thượng. Bài viết này tôi rất vụng về văn tự chỉ biết nói sự thật của một chiều đáng nhớ đeo mang trong tôi của những ngày còn lại trên bước đường phụng sự đạo pháp và dân tộc.
Câu chuyện một buổi chiều ghi đậm trong lòng, luôn nhắc nhở tôi mỗi khi gặp những thăng trầm trên bước đường phụng sự, và cuộc đời của Hòa Thượng Khánh Anh tại Pháp Quốc là một trong những ngọn đèn soi sáng cho tôi hành trì học hỏi chiêm nghiệm tự thân.
Thành tâm đảnh lễ Hòa Thượng thượng Minh hạ Tâm thùy từ chứng giám.
Quảng Đức Mùa Báo Hiếu 18.8.2013 - PL: 2557
Thích Tâm Phương