Subscribe HoaVoUu Youtube
Kính mời Subscribe kênh
YouTube Hoa Vô Ưu
Sitemap Hoavouu.com
Điền Email để nhận bài mới

Tâm...?

13 Tháng Mười Một 202120:19(Xem: 2687)
Tâm...?

TÂM...?

Nhuận Hùng

Nguyên Cẩn

 

Nói đến “Tâm” ai ai cũng hiểu được liền liền, nhưng đi sâu vào vấn đề là việc khác. Theo tôi được biết có nhiều người thường nói “Tâm” là (trái tim) có gì đâu mà diễn bày. Thật là, thiển cận vô cùng…!

 

Xin thưa, các bạn trẻ yêu quý! Nói như thế dưới con mắt phàm phu của chúng ta. Chớ mà giải phẩu ra thì (trái tim) ấy chỉ là cục thịt mà thôi. “Không trong-không ngoài – không trên- không dưới - không hình thức- không nắm bắt…” Vậy “tâm” là cái gì đây? Một câu hỏi ai giải thích cặn kẻ được? Tâm vẫn là Tâm ai ai cũng hiểu cả. Có nhiều người hiểu chút ít giáo lý Phật đà còn nói rằng: “Phật tức tâm hay tâm tức Phật” trong tâm có Phật vậy nghĩa là gì? Hiểu như thế là chưa đủ nghĩa. Nghĩa là, ai ai cũng có thể thành Phật nếu tu hành đúng chánh pháp để đạt đến sự giải thoát, thoát ly sanh tử luân hồi...! Trong kinh có ghi lại rằng: “Ta là Phật đã thành, chúng sanh là Phật sẽ thành” nói như thế ai ai cũng có thể thành Phật cả nhưng tu được hay không là việc khác…! Còn một vấn đề nữa mà nhiều học giả thường hay nhắc đến: “Phật tánh, ai cũng có nhưng phải làm sao cho hiển lộ mới được. Bản tánh có Phật nhưng không tu tập công phu bái sám hằng ngày, cộng thêm phải trau dồi học hỏi giáo lý Phật đà hành thiện tích đức thì lấy đâu ra “Phật tánh” ở trong “tâm” hay ngược lại chỉ chuyên làm việc bất thiện thì là sao đây mà có Phật tánh, hỡi các bạn trẻ ạ! “Tâm dẫn đầu các pháp” “Tâm làm chủ…”….!

 

Đúng vậy! Như chẽ cọng tóc làm tám…đi vào chi tiết cặn kẽ, không dễ như mình tưởng, thời gian vô cùng - không gian vô tận…! Bao nhiêu thử thách, khó khăn chung quanh chúng ta đã lìa hẳn hay chưa? Cơm áo gạo tiền hằng ngày là việc chính chúng ta chưa giải quyết ổn thỏa được. Những việc khác tình – tài – danh vọngsự nghiệp thì sao đây? Hỷ - nộ - ái- ố dẫy đầy. Thiết tưởng, một ngày 24 giờ chia chẽ ra còn bao nhiêu giờ để tu tập. Vậy chúng ta, gặm nhấm ngay bản thân luôn luôn trói chặt không lối thoát. Thì phải làm sao đây???

 

Đơn giản nhất mà chúng ta chưa thực hiện rốt ráo được: (tham – sân – si –mạn- nghi- ác – kiến) nhiều người vẫn còn vấp phải, ngay cả những vị xuất gia ra khỏi nhà thế tục, vẫn còn bị lôi cuốn vào con đường tham vọng ấy…! Thật đáng buồn, có phải không quý vị! Huống hồ việc khác, trên giảng đường sự lý luận thao thao bất tuyệt đưa ra nhiều vấn đề cao thượng từ bi -hỷ xả -thương yêu –lo lắng hay giúp đỡ mọi người...Nói thì dễ, nhưng có mấy ai làm trọn vẹn điều đó, riêng chỉ có một số ít người thể hiện được. Hầu như lời nói đi ngược với việc làm chúng ta ai cũng đều thấy rõ. Cội nguồn gốc rễ do đâu mà ra nhất là điều gì?

 

Chúng ta cứ thử nhìn lại và quan sát cho thật tường tận thì sẽ thấy và hiểu ngay. Ví dụ: Đứa trẻ ở Việt Nam khi xưa đất nước nghèo nàn vào những năm tháng chiến tranh loạn lạc…Khi có một ai đó cho đứa bé kia vài viên kẹo nhưng lại cho đứa khác ngồi bên cạnh nhiều hơn số kẹo của nó, thì đứa bé kia sẽ nghĩ ra sao? Lúc bấy giờ nó sẽ khởi “tâm tham” lên ngay. Tại sao và tại sao như thế…! Từ sự so đo phân biệt đưa vào “tâm thức” sự phân biệt ngay lúc đó, dù là còn nhỏ chưa hiểu biết gì cả.

 

Bởi vậy, cho chúng ta thấy “tâm” con người rất phức tạp, chủng tử đã huân tập nhiều đời – nhiều kiếp. Sự phân biệt hơn thua, cao thấp, giàu nghèo, tài danh-  thực - thùy…! Đã có sẵn trong bản tánh của con người rồi, cộng thêm sự chấp ngã “cái tôi-cái ta” như thế thì xã hội này có đại đồng hay không? Hay là luôn luôn tranh đấu để dành quyền lợi về mình? Tâm chúng ta chưa (bình) thì làm sao thế giới (bình yên) được. Một ví dụ nho nhỏ cho chúng ta thấy “tham” khởi lên từ thời cổ hủ xa xưa, từ khi con người có mặt trên trái đất này.Thì làm sao có thể diệt trừ cho hết cội nguồn thâm sâu cố đế.

 

 Hỡi các bạn trẻ! Đó là đời sống nhân sinh thường tình của con người trên cõi ta bà. Đứng trên bình diện khách quan mà nhìn thế giới cao siêu chúng ta không thể nghĩ bàn. Vì con mắt phàm phu tục tử không thể thấy được, ngoại trừ, những bậc Thượng căn – Thượng trí, Chư Phật- Chư Đại Bồ Tát –Thanh Văn – Duyên Giác…! Đó chỉ là những sự kiện nho nhỏ được nêu ra, chúng ta không cần phải nhọc tâm lưu ý sự kiện nhân sinh quan bên ngoài. Bài viết này xin tóm gọn về chữ “Tâm”.

 

Đứng trên góc cạnh khách quan khác mà nhìn, xin chia xẻ cùng các bạn trẻ một phần nho nhỏ về chữ “Tâm” qua lăng kính giáo lý Phật đà trong Duy Thức Học có thể giải rộng ra nhiều vấn đề nữa chữ “Tâm” nói nôm na là “Tâm Thức”  Tâm còn được phân ra và chia chẽ rất nhiều. Đại loại, được phân ra làm hai: “Tâm Vương” và “Tâm Sở”

 

Vậy Tâm Vương là gì?

-       Tâm Vương là tâm chủ thể, nói cách khác là “Vương” có nghĩa là vua. duyên lấy tổng tướng chớ không duyên lấy biệt tướng.

-       Ví dụ như bên ngoài cửa có một người khách lạ đang đứng đó, khi mắt của mình nhìn thấy liền đưa vào bên trong tâm thức để phân biệt, lúc bấy giờ Tâm Vương nhận định biết được tướng mạo tổng thể của người đó một cách nhanh lẹ rồi phân biệt nam hay nữ lạ hay quen, chứ không thể biết được tỷ mỹ, kỹ lưỡng về tánh tình người kia tốt hay xấu để khởi lên ý niệm phân biệt sâu sắc v.v…

-       Như thế thông thường thì Tâm Vương có ba danh từ khác nhau để gọi “nó” Đó là Tâm - Ý- Thức. Đây chỉ vắn gọn mà thôi, nếu phân tích còn nhiều chi tiết nữa quý vị ạ!

 

Trong Duy Thức học “Tâm” có nghĩa là tập khởi. Tập khởi nôm na là tập trung chứa nhóm để rồi phát khởi ra tất cả tạo tác và hậu quả của sự việc đã làm tốt hay xấu tùy theo “Tâm Vương” chủ động, tùy theo căn tánh của từng con người, không ai giống ai cả…!

 

Trong Duy thức học thì “Tâm” chỉ cho thức thứ Tám, “Ý” chỉ cho thức thứ bảy, “Thức” chỉ cho thức sáu. Thức là một lối gọi khác của “Tâm”  hay duyên ngoại cảnh cho nên người ta thường hay gọi “Tâm Thức”  hay “Ý Thức”

 

Nói cho đầy đủ và dễ hiểu: Lục thức bao gồm:

-Nhãn nhĩ –Nhĩ thức – Tỷ thức – Thiệt thức- Thân thứcÝ thức. Nói tóm lại, đây chỉ là sơ lược mà thôi nếu quý bạn trẻ muốn tường tận phải tìm học giáo lý Phật đà về Duy Thức Học lúc bấy giờ quý Chư Tăng – Chư Ni sẽ giảng giải tường tận. Vì giới hạn trên trang giấy nên không thể trình bày chi tiết – tỷ mỹ.

 

Tiếp theo “Tâm Sở” có nghĩa là “sở hữu” quyền lợi của mình chấp giữ…là sự hiện tác dụng của tâm lý nên gọi là “Tâm Sở” Nói cho đủ là Tâm Sở Hữu Pháp có nghĩa là tâm lý tác dụng này tùy Tâm Vương mà khởi lên, nó là phần phụ của Tâm Vương cũng như quân lính của nhà vua. Bởi vì Tâm Sở không thể tách rời Tâm Vương đơn độc hoạt động một mình được mà phải nương vào Tâm Vương nhờ Tâm Vương duyên lấy trần cảnh để rồi biền biệt vi tế. Thế nên gọi là Tâm Pháp Tương Ứng. Tương ưng có năm loại:

-Sở y bình đẳngSở duyên bình đẳng – Hành tương bình đẳng -Thời gian bình đẳng – Thể sự bình đẳng. Năm bình đẳng của pháp tương ưng thuộc về Tâm VươngTâm Sở.

 

Nói tóm lại, bài viết này chỉ sơ lượt giáo đầu về Tâm. Còn đi sâu vào phần chi tiết cặn kẽ, các bạn trẻ nên tìm hiểu giáo lý Phật đà. Nếu có lý thú về Duy Thức Học trong Phật Giáo thì hãy tìm đến các chùa để thọ giáo, Chư Tôn Thiền Đức trưởng thượng quý ngài hoặc quý thầy- quý sư cô trong chùa sẽ giảng giải thêm. Để có cơ hội mở rộng trí tuệ bước đến chân trời mới trên con đường đi đến chân – thiện – mỹ…! Noi theo con đường giải thoát của Đức Phật. Mong lắm thay!!!

 

Một lần nữa xin chúc quý vị độc giả cùng các bạn trẻ! Thân tâm thường lạc, cát tường như ý. Con đường đạo đi vào tuệ giác cũng có nhiều lý thú lắm các bạn ạ!

 

CA, Santa Ana ngày 15/5/ 2021

 

           T. Nhuận Hùng

Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
(Xem: 13148)
Dù lý giải như thế nào đi nữa thì cũng dễ dàng nhận thấy là mối quan hệ tình cảm của con người là cái quan trọng nhất vượt lên trên cả tiền bạc, vật chất...
(Xem: 13356)
Ta phải thực tập chính niệm để duy trì cái thấy vô thường; cái thấy các pháp tương tác duyên khởi ở trong thế gian, đang bị vô thường bức hại...
(Xem: 17498)
Trước miếu Quan Âm mỗi ngày có vô số người tới thắp hương lễ Phật, khói hương nghi ngút. Trên cây xà ngang trước miếu có con nhện chăng tơ...
(Xem: 13888)
Tại biên giới của tỉnh Tây Khương sát với Tây Tạng có một bà lão sống cô độc, chồng và đứa con trai duy nhất của bà đã qua đời.
(Xem: 12792)
Một vị thiền sư nọ cất túp lều tranh trong rừng sâu sống ẩn dật tu luyện không tranh đua với đời. Thiền sư tiếp xúc với cỏ cây nhiều hơn con người cho nên tâm hồn ông rất thanh thản vô vi.
(Xem: 13863)
Thanh lọc tâm mình bằng cách thiền tập hoặc niệm Phật để tiếp xúc với năng lượng tĩnh lặng từ bên ngoài lẫn bên trong là cách làm của người tin Phật, có trí.
(Xem: 11991)
Có một thứ mà khi càng cho đi thì càng có thêm nhiều, đó là lòng tốt. Có một loại năng lượng nào càng sử dụng, thậm chí càng xài phí thì càng có nhiều thêm, đó là lòng tốt.
(Xem: 11741)
Thời giansự thật, nơi bôi xóa, giấu che và hiển lộ tất cả. Trong nghĩa ấy, thời gianlịch sử. Lịch sử được làm nên từ những ánh rực rỡ và những lặng thầm, trên đường đi của nhân loại.
(Xem: 12938)
Một ngày nọ, chàng trai muốn đi xuất gia. Chàng nói ý định này với người bạn thanh mai trúc mã của mình. Nàng thiếu nữ nghe xong thoáng buồn và hỏi lại...
(Xem: 13241)
Sơ suất có thể làm hại mình, hại người, nhất là trong những quyết định quan trọng. Đó là bài học tôi nghe được từ một người thầy.
(Xem: 11787)
Dầu cuộc đời có bận rộn và nhiêu khê đến đâu, hãy nhớ dừng lại để thở, để nhìn nụ cười trong những đóa hoa, mây bay trong tách cà phê thơm...
(Xem: 16802)
Công việc sẽ chiếm phần lớn cuộc đời bạn và cách duy nhất để thành công một cách thực sự là hãy làm những việc mà bạn tin rằng đó là những việc tuyệt vời.
(Xem: 12177)
Đức Phật đã khẳng định rằng nữ giới và nam giới đều bình đẳng trong khả năng chứng ngộ, và vì lý do đó Ngài đã cho phép họ được xuất gia...
(Xem: 12582)
Hè đến, những cánh phượng nhuộm đỏ một góc đường. Ta lại bồi hồi nhớ lại ký ức xưa cũ. Con đường đất, mái nhà xiu vẹo...
(Xem: 12147)
Hành trang đi vào trong vô thường để tìm chân thường, biết huyễn mộng vẫn đi vào huyễn mộng, để tìm lại con người chân thật, con người của thảnh thơi, thanh tịnh, hạnh phúc...
(Xem: 13797)
Mỗi bước chân và mỗi cái nhìn của mình có thể chế tác được năng lượng an lạc. Mình bước tới và mình biết là mình đang chạm vào tịnh độ.
(Xem: 12212)
Hạnh phúc luôn có mặt trên những chặng đường ta đi qua chứ không phải ở cuối con đường. Hạnh phúc có thể được tìm thấy trong từng phút giây ta sống...
(Xem: 11582)
Nếu mọi người, mọi nhà đều thực hành Luật Nhân Quả họăc biết sợ Nhân Quả thì thế giới này biến thành một Cung Trời mà chẳng cần phải bôn ba tìm kiếm Thiên Đường ở đâu khác.
(Xem: 12250)
Chư Phật Bồ tát xuất hiện ở đời vì chúng sinh mà khởi đại bi tâm, khải mê khai ngộ. Các Ngài đã phát đại nguyện ban vui cứu khổ, phụng sự cho chúng sinh mà không quản nại mọi khó khăn...
(Xem: 12808)
Khi bạn đau khổ, có những vấn đề, mắc bệnh ung thư, bệnh aids, rắc rối trong mối quan hệ, bất kỳ điều gì, hãy nghĩ: “Nguyện đại dương khổ đau sinh tử của tất cả chúng sinh khô cạn.”
(Xem: 12900)
Ở đây, mình đi tìm mùa xuân của lòng người, lòng mình, nên chỉ cần ngồi thật im, thật vững chãi và chế tác năng lượng mùa xuân...
(Xem: 12041)
Để có được sự trưởng dưỡng nội tâm, chúng ta cần phải sống chậm lại, chú ý lắng nghe nhiều hơn, nói ít đi, quan tâm nhiều hơn tới tiếng nói của nội tâm mình...
(Xem: 12117)
Trong cuộc sống cần rất nhiều thiện hạnh để nâng đỡ cho tinh thầnđời sống của chúng ta. Nếu không có những thiện hạnh, chúng ta sẽ dễ sao nhãng tinh thần...
(Xem: 11448)
Một phê bình luôn phải đặt vững trên nền tảng thực tại riêng của nó – thực tại mà nhãn quan của nó làm phát lộ, cái thực tại đặc thù bởi trong cách thức đặc thù mà liên hệ đến cái thực tại...
(Xem: 11576)
VNPG không phải là một phong trào hay một giai đoạn làm ăn phát đạt nhờ mua bán giỏi, mà là một nền tảng đạo đức chuyên biệt, dung chứa những tâm nguyện cao cả...
(Xem: 11957)
Chúng ta may mắn có một đạo Phật, dưới ánh sáng của Đấng Giác ngộ với tấm lòng Từ bi và Trí tuệ, xuất hiện trên cuộc đời uế trược nầy vì lợi ích cho trời người.
(Xem: 12914)
Lắng nghe mọi người, để hiểu và thương. Đó cũng là một cách nói rằng: tôi luôn có mặt cho mọi người, nhất là những người đang khổ đau.
(Xem: 12472)
Khi mình niệm hơi thở, nụ cười, là khi mình làm cho tâm mình lắng dịu, như hồ nước không gợn sóng, có nghĩa là mình có định.
(Xem: 12901)
Giác ngộ mới là cái cần làm, trong đó trước tiên là hiểu mình, đến hiểu bản chất của cuộc sống vạn vật, rồi quay lại với cuộc sống sôi động.
(Xem: 11528)
Thịt bò nói riêng và súc vật nuôi để làm thức ăn cho con người nói chung đã và đang tổn hại môi trường sinh thái.
(Xem: 14733)
Đức Đạt Lai Lạt Ma đã làm rõ ràng việc chúng ta có thể tha thứ ra sao nhưng vẫn tin rằng trong ý chí tự do chọn lựa, tất cả chúng tathể không phải hành động tổn hạithực hiện những điều tốt đẹp.
(Xem: 13649)
Có một ý thức trực giác về nghiệp quả - một sự hiểu biết rằng hạnh phúc, và bất hạnh của chúng ta tùy thuộc vào hành động của chúng ta...
(Xem: 13864)
Con rùa nói: “Tôi không biết chiếc vòng vàng ở đâu? Tôi không thể nhìn thấy, nhưng tôi đã nghe nói rằng tinh túy của toàn bộ Phật giáo là sự phát triển Bồ đề tâm...
(Xem: 13659)
Một ngày, nếu dành cho Thân dăm phút thực sự ngồi yên; rồi bằng quyết tâm, biết đâu sự kỳ diệu sẽ đến, là Tâm và Ý cũng ngồi yên như Thân.
(Xem: 12903)
Dù chỉ mới là những lời giới thiệu cô đọng nhưng súc tích của mỗi vị giảng sư nhưng đại chúng đều cảm nhận được biển tuệ mênh mông của quý ngài...
(Xem: 14295)
Thù hận có thể có những lợi ích ngắn hạn trong việc thúc đẩy những hành vi vị tha nhưng về lâu về dài sẽ làm hao mòn nhân cách. - Đức Đạt Lai Lạt Ma & Paul Ekman.
(Xem: 14221)
Thông điệp từ trái tim của mỗi người sẽ là sợi dây truyền thông đến cộng đồng, bằng sự tương tác và tương tức; rằng, nếu mình phát đi tình thương thì người khác sẽ cảm nhận được...
(Xem: 19153)
Buổi sáng ra vườn, nhìn lên trời cao bồng bềnh mây trắng/ Nhìn xuống khu vườn, còn thơm ngát sương lan/ Nhìn ra đầm sen, nở rộ những cánh sen hồng...
(Xem: 13524)
Chúng ta ai cũng có sẵn trong lòng tình thương bao la, mang tình thương bao la đó mà làm việc, ta sẽ vượt mọi trở ngại bên trong và bên ngoài
(Xem: 15316)
Người thanh niên lái xe chỉ kịp bỏ vội đồng 5 xu vào cái nón mê của bà cụ rồi lại vội vã đánh xe đi, tránh những tiếng còi xe đằng sau inh ỏi.
(Xem: 13703)
Nó đến Úc, vào lúc Brisbane đang vào mùa hoa phượng tím... Những góc trời tím màu hoa. Chị nói chắc mấy cây phượng nở hoa đón em...
(Xem: 14594)
Sớm. Phố hãy còn lặng lẽ trùm chăn trong cái lạnh của màn sương dày đặc. Mây kéo về giăng kín khiến khí trời thêm buốt giá.
(Xem: 15133)
Mùa sen nở, mùa của những linh thiêng nơi thánh tích và trong lòng người. Những thông điệp được phát đi giữa mùa sen cũng là tiếng nói của lương tri con người trước hiện tại.
(Xem: 14557)
Cuộc sống là một dự án do chính mình thực hiện. Cuộc sống của bạn hôm nay là kết quả của những thái độ và sự chọn lựa của bạn trước đây.
(Xem: 13747)
Cuộc sống là một chuỗi những điều ưu tiên. Và những điều ưu tiên hàng đầu của bạn là gì? Hãy dành cho những người mà bạn yêu quý hơn 5 phút trong quỹ thời gian hằng ngày của bạn.
(Xem: 13409)
Có hai người bạn đang dạo bước trên sa mạc. Trong chuyến đi dài, hai người nói chuyện với nhau và đã có một cuộc tranh cãi gay gắt.
(Xem: 12527)
Bên trong cửa chùa, Nhân trở thành nhà làm vườn chuyên nghiệp tràn đầy niềm say mê sáng tạo cùng với nhiệt tình năng nổ của tuổi trẻ. Hắn có nhiều dự tính cho tương lai.
(Xem: 13760)
Khi tôi nhìn trăng trước mắt, tôi nghĩ đến trăng nửa khuya loáng thoáng trên tàu lá chuối sau vườn cũ. Tôi nghĩ đến đèn trung thu lúc nhỏ. Tôi nghĩ đến cái chõng tre giữa sân trên đó...
(Xem: 12953)
“Hôm nay cá nhân tôi sống dưới ánh sáng từ bi của Đạo Phật và tôi đã mang tình thương yêu ấy đến với mọi người, không phải do tôn giáo của tôi mang đến, mà việc nầy khởi đầu bằng tình thương của người mẹ không biết chữ của tôi…”
(Xem: 13489)
Anh và em là những người có đạo. Nhưng đạo của chúng ta là một tôn-giáo nhân bản, một tôn giáo không hề có tín lý hay giáo điều...
Quảng Cáo Bảo Trợ
Gủi hàng từ MỸ về VIỆT NAM
Get a FREE Online Menu and Front Door: Stand Banner Menu Display for Your Restaurant