Subscribe HoaVoUu Youtube
Kính mời Subscribe kênh
YouTube Hoa Vô Ưu
Sitemap Hoavouu.com
Điền Email để nhận bài mới

Thích Tâm Nhãn: Ngã và Ngã sở

Monday, August 29, 202221:26(View: 2845)
Thích Tâm Nhãn: Ngã và Ngã sở
Thích Tâm Nhãn: Ngã và Ngã sở

blank


Cái gì thuộc tôi và thân tôi – ngã và ngã sở, một vòng luẩn quẩn khổ đau của một kiếp người, làm sao hết khổ?!

Buổi trưa hè nắng đổ, đi làm về, thấy con mình đang chơi với đứa trẻ hàng xóm ngoài nắng. Hầm hầm đến quất con mình một roi, bảo nó vô nhà. Nóng giận bởi nó là con mình. Tình yêu thế nhân chỉ đóng khung trong một gia đình, tầm nhìn chỉ chừng trong “lũy tre làng”. Biết mình và yêu cái gì của mình. Người theo đạo Phật chỉ yêu ông Phật chứ không thể yêu ông Chúa. Người theo đạo Hồi không chấp nhận Jesus bị đóng đinh trên cây thập tự để cứu giúp loài người chuộc tội. Tín đồ đạo Hồi khi chết tin có thánh Allah và Đấng tiên tri Muhammad là được yên nghỉ. Một Phật tử sau trải nghiệm cận tử, sống lại kể rằng thấy đức Phật A-di-đà đến đón. Chưa nghe ai kể thấy mình đi lên cửa ngọc trai, được thánh Peter rước vào theo văn hóa Cơ-đốc giáo. Giả thuyết, nếu các tín đồ này khi chết mà đi nhầm chỗ chắc sẽ có một cuộc giằng xé trong tâm nơi thiên giới. Khí oxy được thực vật tạo ra thông qua quá trình quang hợp, kết cục sẽ làm nhiễm độc toàn bộ bầu khí quyển và giết sạch thực vật cần thán khí nếu không có sự tiến hóa của các động vật tiêu thụ khí oxy và trả thán khí lại cho thực vật. Một vòng tuần hoàn, Phật giáo tin thuyết luân hồi, chết sẽ đầu thai, chết sẽ tái sanh theo nghiệp thiện, bất thiện. Thế nhưng trong thần học Cơ-đốc giáo, ai tin luân hồi đầu thai sẽ bị kết ándị giáo. Người Phật tử theo Phật giáo Bắc phương tại Việt Nam, đến chùa tụng kinh học Phật đều mặc áo tràng lam, nhưng đối với người Phật tử Phật giáo Nam tông lại mặc y trắng khi tham thiền học đạo. Màu trắng đối với người này là tang tóc, đối với người kia là tinh khiết thanh tịnh. Ngã và ngã sở – kẻ khuyết tật trong căn, luôn tạo lằn ranh ta và người, của mình và của họ. Nước sông không phạm nước giếng. Thế giới đảo điên, con người hỗn loạn khổ đau. Chiến tranh triền miên.

Tôi viết tùy bút theo tự ngã, không hệ thống không bố cục. Tôi nói tiếp. Tự ngã là cái tôi, tôi nói, tôi thấy, tôi nghe, tôi ngửi, tôi nếm… “Cái tôi”, tự ngã, lúc chào đời nó đã đi theo, gọi là “câu sanh ngã chấp” (俱生我執: sahaja-ātmagrāha). Một thứ tự ngã như di truyền bẩm sinh, do tập khí huân tập (impregnations, 熏習: vāsanā) từ quá khứ xa xưa, vừa hiện hữu chúng đã đóng một lớp phù sa màu mỡ trên tàng thức (a-lại-da, 阿賴耶: ālaya) của mỗi cá thể. Khi đứa trẻ bắt đầu nhận thức đây là đồ chơi của mình, đây là mẹ, đây là bố, từ đó lớn khôn, ngã sở định hình là gia đình mình, nhà mình, xe cộ vườn tược, quê hương, tổ quốc mình… Cái gì thuộc về ta, thân ta, của ta đều gọi ngã sở. Nội hàm của ngã, ngã sở, chồng chất thêm một thứ ngã chấp bám dính gọi là “ngã chấp phân biệt” (construction, phân biệt 分別: vikalpita). Loại ngã chấp phân biệt này do ý thức cấu trúc xử lý tiếp thu thông tin từ giáo dục thầy tổ, học đường, tôn giáo, tín ngưỡng, văn hóa, chính trị, các loại chủ nghĩa v.v. Từ đây, học để trưởng thành, đôi khi học thành thánh, thành thần, nhưng có khi học xong người không ra người, ngợm không ra ngợm.

Bàn đến ngã và ngã sở, mạn đàm không thể cùng tận biên tế của nó, chỉ trà dư tửu hậu một vài vấn đề nhức nhối nhất. Thảo luận đến tôn giáo của chúng ta, không có tôn giáo nào là của mình, của người, không có ngã và ngã sở ở đây. Khi đức Phật giáo hóa, không áp đặt ai để trở thành đệ tử của Ngài mà chỉ muốn tất cả trở thành đệ tử của điều thiện.

Nói về chuyện đạo Hồi (Islam). Người Hồi giáo coi kinh Qur’an và giáo thuyết Sunnah là quy tắc đạo đức chuẩn mực… Cụm từ “Allahu Akbar” mà người Hồi thường dùng chính là lời ca ngợi đức thánh Allah… Người Hồi tránh nói từ này ở nhà vệ sinh, bãi rác…, cũng không sử dụng câu nói này để pha trò với người khác, vì cho rằng nếu làm vậy là xúc phạm đến Đấng chí tôn của mình. Từ ngữ này rất được các phần tử Hồi giáo cực đoan ưa thích, khi bước vào những cuộc tàn sát đẫm máu: xả súng hay dùng dao đâm ai, họ hét lớn “Allahu Akbar” (Thượng đế Allah vĩ đại). Lúc này trong tâm của họ nghĩ rằng, họ đang thực hiện theo lời của đức thánh Allah và coi đó là một cái chết vĩ đại. Như vậy cũng một thuật ngữ, qua cấu trúc xử lý của “ngã chấp phân biệt” mà thiện ác sai khác, nơi này Chúa ban phúc lành, nơi kia Thượng đế trừng phạt.

Chuyện Thiên chúa giáo phương xa. Phía đông nam Nigeria, vùng Calabar, nơi đây về đêm hàng trăm nhà truyền đạo xuống đường rao giảng và nhân danh Chúa (au nom de Dieu) giáng một lời nguyền đến một số trẻ em, buộc tội chúng là phù thủy (des enfants d’être des sorciers)… Miệng cứ cầm loa oang oang: “Ôi Cha toàn năng! Tôi cầu nguyện nhân danh Chúa Giê-su Ky-tô! Xin cho sự vinh hiển của đức Chúa trời được thể hiện trong đời sống của tôi! Xin cho sự vinh hiển của đức Chúa trời được thể hiện trong đời sống của con cái chúng ta! (Oh Père tout puissant! Je prie au nom de Jésus Christ! Que la gloire de Dieu se manifeste dans ma vie! Que la gloire de Dieu se manifeste dans la vie de nos enfants!). Họ tự xưng là các nhà tiên tri Phúc âm (des prophètes évangélistes), gán cho các em bị linh hồn ma quỷ ám, rồi thao túng từ nỗi sợ hãi của người dân, kiếm tiền bằng các buổi trừ tà. Các em này không được đến lớp, bị gia đình ném ra đường, bị bỏ đói, ngược đãi, bóc lột và đôi khi còn bị tra tấn… Tất cả sống sót trong nỗi khốn cùng nhất, họ sống nhờ trộm cắp, nhặt rác…, các em gái làm điếm… Những đứa trai, cư dân thành phố Nigeria gọi là “Skolombo Boys”, Skolo có nghĩa là “để có được”. Nơi nghèo nàn, lạc hậu không phải cái tội. Tội lỗi là ở những người nhân danh tôn giáo mang tư tưởng tà đạo, mê tín, kiến chấp, kiến thủ, cố ý, vô tình, tất cả đều là quyến thuộc của ngã và ngã sở tạo ra.

Chuyện đời nói đến cái tự ngã là kiếp phù sinh đáng sợ, cát bụi mệt mỏi, buồn, phi lý, bi đát. Nhìn lại quá khứ, trong Phật giáo cũng có những trường hợp mượn hình ảnh đức Thế Tôn để tham chiến, bị các học giả phương Tây nhìn nhận đã đi ngược với tinh thần “bất hại”, “bất bạo động” của đạo Phật… Năm 900 sau Tây lịch, bạo chúa Tây Tạng tên Langdarma ngược đãi Phật giáo, một nhà sư đã ám sát bạo chúa đó. Cũng như thiền sư Harada Daiun Sōgaku ủng hộ quân phiệt Nhật Bản đánh với lực lượng Đồng minh trong Đệ nhị thế chiến, ông nói, “Tham gia chiến tranh là biểu hiện cao nhất của trí tuệ giác ngộ.”…

Tóm lại, ngã và ngã sở cũng từ tâm tư ích kỷ, chỉ biết yêu thương bản thân và những gì thuộc về mình, để tiêu diệt điều đó đức Phật dạy rất đơn giản trong kinh Kim cang, muốn phá bỏ tự ngã, cầu Bồ-tát đạo đầu tiên phải bố thí. Càng nghèo càng bố thí, nửa tô cơm, nửa lon gạo đều phải biết chia sẻ. Chưa phải dừng ở đó, đức Phật dạy tiếp, khi hành bố thí không được dính mắc (an trụ, pratiṣṭhitena) vào sắc, thanh, hương, vị, xúc, pháp. Sắc (色, rūpa) tạm hiểu ở đây là vật thí. Chúng ta cho tô cơm, ký gạo, thùng mì…, giá trị vật thí không là bao, tâm của chúng ta không dính mắc nhiều, dễ buông bỏ. Vật chấtgiá trị càng lớn chúng ta khó cho, khó buông bỏ. Tu tập từng bước, dần dần tình yêu thương sẽ lớn mạnh, rồi một ngày khi thấy nỗi đau của người khác như nỗi đau của chính mình thì lúc đó các quốc gia, các sắc tộc, văn hóa dị thù đều có thể ngồi với nhau chung một nhà.

Long sơn thân cận thiện xứ – Phật lịch 2565.
Tâm Nhãn

Send comment
Off
Telex
VNI
Your Name
Your email address
(View: 2191)
Trong những chúng đệ tử Phật, thì chúng cư sĩ tại gia chiếm số lượng đông đảo và có những ảnh hưởng nhất định đối với diện mạo của Phật giáo nói chung.
(View: 2189)
Hạnh phúc chính là sự bình an của thân thể và sự yên tĩnh của tâm hồn.
(View: 2320)
Cái vòng tròn vô hình lại quay trọn môt vòng, mùa thu lại về với đất trời Bắc Mỹ.
(View: 2114)
Trong Trung luận của Bồ tát Long Thọ luận giảng về tánh Không, phần nhiều là những câu phủ định.
(View: 2136)
Trong năm bộ Nikaya của hệ Pali, Đức Phật thường nói đến sự “không có lõi cứng” của các hiện tượng, từ thân tâm, cho đến thế giớichúng sanh.
(View: 2266)
Mỗi người trong cuộc sống này luôn có một thử thách để chinh phụcvượt qua, đó là gì?
(View: 3293)
Một trong những hình thức ta nuôi dưỡng phiền giận về chính mình là mặc cảm tội lỗi.
(View: 2313)
Thế gian không có cái gì khổ cả, khổ chỉ là những ảo giác của con người.
(View: 2361)
Thực tập nhằm tăng cường khả năng tập trung hoặc chú ý đóng một vai trò quan trọng trong hầu hết các truyền thống tôn giáo lớn.
(View: 2069)
Trong phẩm Thế Chủ Diệu Nghiêm thứ nhất của Kinh Hoa Nghiêm, các thiên vương, các thần vương cho đến các Đại Bồ tát nói kệ tán thán Phật
(View: 2452)
Về pháp thiền quán vô thường tôi chia sẻ hôm nay, tôi sẽ không bàn đến đại vô thường như là cái chết, sự hủy diệt, sụp đổ hay sự chia ly.
(View: 2413)
Sau khi quy y Tam bảo, vì muốn tìm cầu tri thức, tôi đã nỗ lực nghiên cứu kinh điển. Kinh Phật mênh mông như biển cả,
(View: 2091)
Sống lâu, khỏe mạnh là một phước báu lớn. Nhưng không phải ai cũng có được phước báo này.
(View: 2079)
Ăn chay không thực hành trong tâm lý cứng nhắc, khắc nghiệt mà ăn chay cần duy trì trong một tâm thái an lạc, nhẹ nhàng và hạnh phúc!
(View: 2191)
Thiểu dục: là ít muốn. Tri túc: là biết đủ. “Thiểu dục tri túc”, tức là ít ham muốn và biết đủ.
(View: 2095)
Biết chế ngự tâm thì sẽ giảm đi hoặc chấm dứt hẳn những tham vọng, cuồng nộ, sân hận, bẳn gắt, ganh tỵ, đố kỵ, si mê...
(View: 2201)
Con người khi mất đi, vẫn còn âm hồn như trong đạo Phật vẫn luôn nhắc đến thuyết luân hồi,
(View: 1980)
Phra Ajaan Lee Dhammadharo (1907-1961), là một trong những vị thiền sư theo truyền thống tu khổ hạnh trong rừng.
(View: 1929)
Người thế gian không biết nên oán trách cha mẹ không có phước nên sanh mình ra khổ.
(View: 1898)
"Một thời Đức Phật du hóa tại thành Vương-xá, trong rừng Trúc, vườn Ca-lan-đa. Bấy giờ, Tôn giả Tam-di-đề cũng đi du hóa ở thành Vương-xá, tại Ôn tuyền lâm.
(View: 2119)
"Chánh niệm" - Đó là một từ được bàn tán nhiều khi một người lần đầu tiên tìm hiểu về thiền địnhPhật giáo. Chánh niệm là gì?
(View: 2129)
Trí huệ là cái mỗi chúng sanh đều vốn có, chỉ vì bị khuất lấp do những che chướng tạm thời, phiền não chướngsở tri chướng, mà không thấy không biết
(View: 1801)
Kinh Vu lan, một bản kinh ngắn nhưng hàm súc, tràn đầy ý nghĩa nhân văn, chan chứa đạo lý, thấm đẫm tình người và đặc biệtgiá trị giáo dục nhân cách với đặc trưng hiếu đạo.
(View: 1927)
Đôi khi chúng ta sống cùng nhau, đi ngang đời nhau, đối diệnvới nhau nhưng lại chẳng thấy nhau.
(View: 1863)
Các đặc điểm hợp lý trong giáo lý Phật giáo sơ kỳ đã có sức hấp dẫn lớn đối với các học giả châu Âu khi họ nghiên cứu vềPhật giáo.
(View: 2079)
Là người Việt Nam, chúng ta ai lại không biết bài hát “Lòng mẹ” của Y Vân với những câu hát như “Lòng mẹ bao la như biển Thái Bình rạt rào/ Tình mẹ tha thiết như dòng suối hiền ngọt ngào…”.
(View: 2032)
Ngày Lễ Vu Lan để mỗi người con nhớ đến sự hy sinh, tình thương bao lacông ơn của Cha Mẹ,
(View: 2259)
Ngày lễ Vu Lan, những người con ở xa thương nhớ cha mẹ, lòng vẫn luôn hướng về cha mẹ, hướng về nơi chôn nhau cắt rốn của mình.
(View: 2471)
Bám chấp là nguyên nhân của mọi đau khổ, phiền não. Đó là những gì làm phát sinh trạng thái hữu và sinh.
(View: 2111)
Đạo Phậttôn giáo từ bỏ bạo lực một cách mạnh mẽ nhất trong mọi hình thức.
(View: 2074)
Trong mọi truyền thống Phật giáo đều có việc tụng kinh, từ Nam tông, Bắc tông cho đến Mật tông.
(View: 2233)
“Hãy ví khổ như rác và hạnh phúc như những đoá hoa… Chuyển hóa khổ đau chính là biết cách biến rác trở lại thành hoa” (Thiền sư Nhất Hạnh).
(View: 2338)
Phra Ajaan Lee Dhammadharo (1907-1961), là một trong những vị thiền sư theo truyền thống tu khổ hạnh trong rùng.
(View: 2237)
Bất kỳ ai trên thế gian này đều mong muốn tìm cho mình hạnh phúc, an lạc, mà những niềm vui, lạc thú trên đời này rất nhiều.
(View: 2521)
Câu hỏi là làm thế nào để đem lại sự an tĩnhan lạc nội tâm trong đời sống hằng ngày của bạn
(View: 2286)
Phật giáo thời Hậu Lê tuy không phát triển mạnh như thời Lý-Trần, nhưng thể hiện nên nét đặc sắc về nhiều mặt của Phật giáo
(View: 2014)
Những phương cách để đối phó với bệnh khi nó xảy ra là gì? Bình thường phản ứng của chúng tacảm thấy ...
(View: 2237)
Phật pháp quả là biển học vô bờ, muôn ngàn pháp môn phương tiện, tùy theo căn cơ trình độ chúng ta chọn và thích hợp với các pháp môn tu khác nhau.
(View: 1905)
Hiện nay, vấn đề Bảo vệ Môi trường đang rất được quan tâm ở khắp các nước trên thế giới.
(View: 1951)
Hiện nay, ô nhiễm môi trường ngày càng trở nên nghiêm trọngViệt Nam và trên thế giới.
(View: 2210)
Để lĩnh hội trọn vẹn “cảm giác an lạc” sinh khởi nhờ thiền định, đòi hỏi các thiền sinh phải có một nền tảng định vững chắc.
(View: 2439)
Một hôm Ngài A Nan hỏi Đức Phật ? Bạch Đức Thế Tôn, sau khi một chúng sanh qua đời họ sẽ tái sanh về đâu?
(View: 2524)
Ba đứa chơi thân với nhau tự thuở nào, thiên hạ ai cũng bảo ba đứa ấy như hình với bóng
(View: 2866)
Năng lễ, sở lễ tánh Không tịch Cảm ứng đạo giao nan tư nghì
(View: 2480)
Nắng như thiêu đốt suốt những ngày qua. Luồng gió nóng thốc qua sân nhà tưởng chừng làm héo hắt thêm cho những
(View: 2342)
Ngũ là năm. Uẩn có nhiều nghĩa, như: chắc chắn, nhóm, thành phần hay yếu tố
(View: 1923)
Khi thân yên, ta có thể hiểu biết về thân. Khi tâm tĩnh lặng, ta có hiểu biết về tâm. Khi hơi thở tĩnh lặng, ta có hiểu biết về hơi thở.
(View: 2188)
Người tu ở một mình hay cùng với đại chúng, chuyên tu hay đi vào đời để hoằng phápsở thích, hạnh nguyện riêng của mỗi người.
(View: 2026)
Nhiều Thiền sư tiếp cận với cộng đồng Hoa Kỳ và Tây phương, trong những thời gian đầu dạy Thiền, thường tránh nói về giới,
(View: 2142)
Khi sợ hãi, lo lắng, tâm ta đắm chìm trong những ý nghĩ về các biến cố kinh khủng có thể xảy ra trong tương lai.
Quảng Cáo Bảo Trợ
Get a FREE Online Menu and Front Door: Stand Banner Menu Display for Your Restaurant
Gủi hàng từ MỸ về VIỆT NAM