Subscribe HoaVoUu Youtube
Kính mời Subscribe kênh
YouTube Hoa Vô Ưu
Sitemap Hoavouu.com
Điền Email để nhận bài mới

Hiểu Đúng Về Nghiệp

30 Tháng Chín 202215:32(Xem: 2120)
Hiểu Đúng Về Nghiệp
Hiểu Đúng Về Nghiệp

Thích Hạnh Hoằng

Hiểu Đúng Về Nghiệp

Khi có một điều không may mắnbất như ý xảy đến thì đa phần chúng ta đều nghĩ và thậm chí đổ lỗi là do nghiệp. Nói về nghiệp, mọi người đều cho đó là chủ trương của đạo Phật.

Thực chấtĐức Phật tuy có dạy về nhân quả - nghiệp báo nhưng Ngài không hề nói rằng tất cả những gì chúng ta gặp phải trong đời sống hiện tại đều do tác động hay ảnh hưởng của nghiệp kiếp trước. Nếu ai nói vậy thì đã rơi vào thuyết định mệnh hay thuyết nghiệp của đạo Jain (Kỳ-na giáo).

Chủ trương nghiệp của đạo Jain

Phàm cảm giác gì con người này lãnh thọlạc thọkhổ thọ hay bất khổ bất lạc thọ, tất cả đều do nhân các nghiệp quá khứ”1.

Dựa theo lời Đức Phật dạy về nghiệp, ta có thể nói rằng quan điểm trên của đạo Jain là không chính xác. Vì sao? Vì nếu đúng thật tất cả các cảm thọ ở hiện tại đều do nhân của quá khứ đời trước thì ta đã rơi vào thuyết định mệnh, tức mọi việc đã được an bài, được sắp xếp và đã sinh ra ở đời thì ta chỉ có gánh chịu, chấp nhận mà thôi. Nếu mọi chuyện đã được an bài thì ta học, làm việc, nỗ lực có ích gì? Bởi tất cả đã được định sẵn rồi thì ta có làm gì cũng vô ích nên phải chấp nhận, đây là quan điểm về nghiệp của đạo Jain.

Phản biện lại quan điểm nghiệp của đạo Jain, Đức Phật nói rằng: “Như vậy, thời theo các Tôn giả, do nhân nghiệp quá khứ, sẽ trở thành người sát sanh; (...); do nhân nghiệp quá khứ, sẽ trở thành người tà kiến”2.

Ngài dạy thêm rằng những ai chỉ dựa vào nghiệp quá khứ thì sẽ không có ước muốn, không có sự tinh tấn và không xác quyết được rằng “Đây là việc phải làm” hay “Đây là việc không nên làm”3.

Đạo Jain chủ trương “thân tội”họ quy tất cả là do thân tác thành, vì chỉ nhìn thấy thân tạo tội nên họ thực hành khổ hạnh một cách tinh cầntinh tấn nhưng điều này không đem lại kết quả giải thoát nào cả. Đây cũng chính là điều mà Đức Phật đã nhận ra khi thực hành pháp khổ hạnh, đó là tư tưởng sai lầm, là điều nên từ bỏ. Và trí tuệ sẽ không thể phát sinh trong một thân thể không có sức sống, ốm yếu, sắp ngã quỵ và càng khổ hạnh một cách tinh cầntinh tấn sẽ chỉ đem lại các khổ thọ cho thân và tâm mà thôi, hoàn toàn không có lợi ích.

Nghiệp theo quan điểm của đạo Phật

“Ta chủ trương ý nghiệp là tối trọng, để tác thành ác ý, để diễn tiến ác nghiệpthân nghiệp không bằng được, khẩu nghiệp không bằng được”4.

Sau khi khổ hạnh suốt 6 năm mà vẫn không thành tựu đạo quảĐạo sĩ Gotama đã tìm ra con đường giữa (trung đạo-tránh xa hai cực đoan), vừa không khổ hạnh ép xác một cách vô ích lại không hưởng thụ dục lạc xa hoa sinh đắm nhiễm. Ngài phát hiện ra tất cả nghiệp đều phát xuất từ nơi suy nghĩ, tâm ý của chúng ta chứ không phải do thân và miệng, thân miệng cũng tạo nghiệp nhưng chủ đạo, dẫn dắt vẫn là ý nghiệp.

Ý nghiệp chính là “cetana” nghĩa là tác ý, hay còn gọi là tư tâm sở, tức những hành động có chủ ý, có tác động dẫn đến nghiệp.

Đức Phật không chủ trương khổ ở hiện tại để hưởng vui ở tương lai (như đạo Jain) mà Ngài dạy chúng ta nên làm các việc thiện lành ở hiện tại để được một tương lai tươi sáng tốt đẹp hơn. Bởi quá khứ thì đã trôi quachúng ta có tìm cầu cũng không ích lợi. Không những thế, chúng ta cũng không rõ biết về quá khứ, vậy mãi nhìn về quá khứ để làm gì?

Đạo Phật cũng hướng con người đến tương lai nhưng tương lai không hoàn toàn mang ý nghĩa là đời sau mà ngay trong đời sống hiện tại. Như hiện tại nghèo khóchúng ta hoàn toàn có thể cố gắng, phấn đấu học tập và làm việc thì tương lai sẽ no ấm. Còn nếu không mong thoát nghèo mà chỉ biết an phậnxem như số phận mình phải chấp nhận thì hiện tại và tương lai của ta sẽ chẳng bao giờ thoát khỏi nghèo khổ. Đó cũng chính là hoạt dụng của “cetana”, có chức năng chuyển nghiệp và người chuyển nghiệp chính là tự thân chúng ta chứ không một ai khác cả.

Đức Phật không những dạy chúng ta nên tránh xa điều dữ mà Ngài còn dạy cố gắng nỗ lực làm các việc thiện lành trong khả năng của mình. Vì không làm việc ác là lợi ích cho bản thân, còn làm lành sẽ đem lại ích lợi cho nhiều người, cho cuộc đời và tất cả chúng sinh.

Những nhầm lẫn về nghiệp của đạo Jain và đạo Phật

Nếu không tìm hiểu kỹ về những lời dạy của Đức Phậtchúng ta có thể nhầm lẫn những quan điểm về nghiệp của đạo Jain rồi cho là của đạo Phật.

Thực tế là mỗi khi có điều không may xảy đến, chúng ta thường nói rằng do “đổ nghiệp” hay “do nghiệp kiếp trước”, nếu nói như vậy ta rất dễ bị rơi vào quan điểm nghiệp của đạo Jain. Cứ đổ hết cho nghiệp kiếp trước, dù là bị bệnh, bị trộm, thất nghiệp, bị lừa gạt, thi rớt, học yếu, v.v... bất cứ thứ gì xảy ra mà ta không muốn, không thích hoặc không tốt thì ta đều phán cho nó một từ đó là nghiệp, mặc dù không hiểu nhiều về nghiệp.

Đức Phật xác định rằng, có nghiệp quá khứ (đời trước) và nó có tác động nhất định đến đời sống hiện tại của ta một phần hay một phương diện nào đó. Tuy nhiênĐức Phật đã thấy rõ, biết rõ mọi việcmọi vật nên mới có thể nói như vậy. Hiện thời ai có thể thấy được như Đức Phật chăng? Nếu có thì họ được quyền nói như vậy. Còn chính bản thân người viết chưa có được cái thấy như vậy nên sẽ không bao giờ dám nói đó có phải do nghiệp quá khứ (đời trước) hay không vì rất nhiều vấn đề chỉ do nghiệp của đời này.

Thật ra, đó có phải là nghiệp kiếp trước hay không thì có gì quan trọng? Điều quan trọng và thiết thực là ta đã và đang làm gì ở hiện tại, tạo nghiệp mới thiện lành để chuyển hóa thực tiễn hay không. Vì nghiệp thì có thể chuyển được, đó mới là cái hay của cuộc sống, là điều thú vị trong giáo lý nghiệp của đạo Phật. Nếu Đức Phật cũng nói nghiệp như các vị ngoại đạo kia thì ta học theo Ngài để làm gì, vì nghiệp đâu có thay đổi được. Chính vì thế mỗi người học Phật, nên tìm hiểu và chiêm nghiệm sâu về những lời Đức Phật dạy để tránh những nhầm lẫn hay ngộ nhận đáng tiếc.

Đạo Jain tuy có những điểm giống Phật giáo như không chấp nhận thẩm quyền của Veda, không chấp nhận việc tế lễ, không làm các việc bất thiện, có giáo lý nhân quả, có chủ trương về nghiệp. Nhưng quan điểm về nghiệp không tương đồng khi nói nghiệplà hoàn toàn do nhân quá khứ đời trước, với chủ trương “thân tội”nên họ nỗ lực khổ hạnh ép xác.

Tuy cả hai đều có chủ trương về nghiệp nhưng chúng ta có thể thấy rất rõ rằng chủ trương nghiệp của đạo Jain rất phiến diện, chủ trương “thân tội” vốn không phù hợp và nếu ta thực hànhtư duy theo sẽ không có lợi íchPhật giáo chủ trương nhân quả-nghiệp báo rất rõ ràngminh bạchphù hợp với chân lý nếu ta tư duy và thực hành theo đúng như những gì Đức Phật đã dạy sẽ có nhiều lợi ích.

Quan trọng là tạo nghiệp mới thiện lành

Mong rằng mỗi khi gặp việc không may xảy đến, chúng ta đừng vội kết luận và đổ tất cả đó là do nghiệp đời trước bởi rất nhiều điều là nghiệp của đời này. Nghiệp theo Phật giáo có nghiệp cũ và nghiệp mới. Nghiệp cũ được tạo ra từ đời trước hay quá khứ của đời này. Nghiệp mới là những tạo tác xảy ra gần đây. Điều quan trọng là chúng ta có thể chủ động tạo nghiệp mới thiện lành, nhất là năng lực của nghiệp mới có thể tác động lên nghiệp cũ khiến cho chuyển hóa, thay đổi thực tiễn, khiến chuyện lớn hóa nhỏ, việc nhỏ hóa không.

Kinh Tăng chi bộ (phẩm Hạt muối) Đức Phật dạy: “Này các Tỳ-kheo, ví như có người bỏ nắm muối vào trong một chén nước nhỏ, nước trong chén ấy vì nắm muối trở thành mặn và không uống được. Nhưng có người bỏ nắm muối vào nước sông Hằng, khối nước ấy rất lớn không vì nắm muối này mà trở thành mặn và không uống được”. Nắm muối là nghiệp cũ, nước trong chén hay nước sông Hằng là nghiệp mới. Vì thế, nếu chúng ta nỗ lực tạo ra nghiệp mới thiện lành như nước sông Hằng thì ngại gì nghiệp cũ.

Mục đích của người học Phật là an lạcgiác ngộ và giải thoát, muốn được như thế thì ngay trong hiện tại ta phải hiểu rõ về nghiệp mà Đức Phật đã dạy để tích cực tạo ra nghiệp mới thiện lành, chuyển xấu thành tốt, hóa khổ thành vui.

__________________

1- Kinh Trung bộ, 101. Kinh Devadaha (Devadaha sutta), HT.Thích Minh Châu dịch, (2012), Nxb Tôn Giáo - Hà Nội, trang 271.

2 - Kinh Tăng chi bộ, chương Ba pháp, VII. Phẩm Lớn, 61. Sở y xứ (Titthayatana), HT.Thích Minh Châu dịch, (1996), Nxb Tôn Giáo - Hà Nội, trang 311-312.

3 - Sđd, trang 313.

4 - Kinh Trung bộ, 56. Kinh Ưu-ba-ly (Upali sutta), HT.Thích Minh Châu dịch, (2012), Nxb Tôn Giáo - Hà Nội, trang 456.

Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
(Xem: 13510)
Hận thù không thể khắc phục và diệt trừ bởi tâm thù hận. Một người đang tức giận, nếu bạn đáp trả họ bằng sự giận dữ, kết quả rất tai hại.
(Xem: 13834)
Nếu không hiểu rõ giá trị truyền thống của các tôn giáo bạn, thì chúng ta rất khó bày tỏ lòng kính trọng các tín ngưỡng khác biệt.
(Xem: 13589)
Tôi nghĩ là điều sai lầm khi chúng ta hy vọng rằng những vấn đề khó khăn hiện nay của chúng ta có thể giải quyết bằng tiền bạc hay quyền lợi vật chất.
(Xem: 13116)
Hiện nay nhân loại sống trên trái đất này, đang phải đối đầu với một vấn đề nan giải là bằng cách nào chúng ta có thể giúp đỡ mọi người sống có hạnh phúc.
(Xem: 13205)
Trong mọi tình huống có hại cho tinh thần, tình trạng có khả năng nguy hiểm và bệnh hoạn nhất là sự lo nghĩ trường kỳ.
(Xem: 13553)
Tồn tại qua bao nhiêu thế kỷ, ngày nay bánh xe Pháp của vua A Dục với một sứ mạng mới, đã gởi đến mọi quốc gia trên thế giới bức thông điệp hòa bình của Ấn độ ngàn xưa.
(Xem: 13976)
Đức Phật dạy rằng điều lành, nghĩa là các kết quả thiện phát sinh từ những nguyên nhân tốt; và kết quả xấu chỉ có thể dẫn đến từ các nguyên nhân bất thiện.
(Xem: 14791)
Người Tây Tạng vốn có tinh thần tôn trọng cá nhân khá cao, cho nên họ sẵn sàng chấp nhậntôn kính hết thảy mọi hình thức tín ngưỡngtôn giáo.
(Xem: 16044)
Trong lúc làm kẻ khác đau khổ, con người đã tự gây đau khổ cho chính mình. Ðó là điều mê lầm hoặc muốn lầm mê của con người. Vô minh là nguồn gốc của mọi tội ác.
(Xem: 13786)
Điều quan trọng nhất trong cuộc sống của con ngườitình thương. Thiếu tình thương, con người không thể có hạnh phúc chân thật.
(Xem: 15462)
Dr. Rajendra prasad (1884-1963), là một học giả và chính trị gia Ấn Ðố nổi tiếng.
(Xem: 14701)
Dưới đây là một câu chuyện thực, rất cảm động, xảy ra tại Nhật Bản nhiều năm trước đây.
(Xem: 12287)
Bình thản, bình tĩnh, thanh thản, thanh bình, yên lặng, trầm tĩnh, trầm lặng, dịu dàng, nhẹ nhàng, ông tự lặp đi lặp lại trong đầu và tìm cho ra hết tất cả những chữ đồng nghĩa với chữ “Ruhe”
(Xem: 13437)
Khi sống quay cuồng, mải chạy đuổi theo khát vọng, chúng ta vô tình bỏ quên những hạnh phúcchúng ta đang có, đến khi hạnh phúc mất đi...
(Xem: 16891)
Nếu như có thời gian, thì bạn nên đi đâu đó, lang thang qua những miền gió cát, thiên di về những nơi xa lơ, xa lắc nào đó.
(Xem: 14105)
Nhà văn Becsnaso đã từng nói:“ Trên thế giới có biết bao nhiêu kỳ quan đẹp đẽ, nhưng trái tim của người mẹ là kỳ quan vĩ đại nhất”.
(Xem: 14028)
Anh dừng lại tiệm bán hoa để gửi hoa tặng mẹ qua đường bưu điện. Mẹ anh sống cách chỗ anh khoảng 300km.
(Xem: 19466)
Con Bê khẻ mở mắt nhìn lên. Hai chân trước nó đưa ra tựa như muốn chắp lại. Trên khóe mắt đọng lại đôi dòng lệ nhỏ. Nó đang sám hối...
(Xem: 19584)
Bà Tú sung sướng đón nhận đạo pháp của bậc chân tu đạo hạnh với cõi lòng nhẹ nhàng, êm dịu như vừa hứng được ngọn gió mát lành...
(Xem: 17817)
Hình ảnh những bến đò, những sân ga thường gợi cho chúng ta sự linh động của đến, đi, chia tay và hội ngộ, khởi hành và điểm tới...
(Xem: 21391)
Ở cao nguyên Hùng Hoàng (Manosilā) có rất nhiều Tỳ-kheo quảng học đa văn và tiếng nói thì lớn như tiếng rống của sư tử.
(Xem: 20186)
Đồng hành không có nghĩa chỉ là đi với nhau mà còn phải nương tựa vào nhau, không phải chỉ tìm đến cái đích của chuyến đi mà còn chia sẻ với nhau trong chuyến đi.
(Xem: 23155)
Ngón tay của bậc đạo sư dùng để chỉ mặt trăng cho học trò, chứ không phải ngón tay là mặt trăng. Người học trò lại bám lấy ngón tay và cho ngón tay là mặt trăng.
(Xem: 22409)
Một hôm những chú sâu ăn chơi bất kể đối với những chiếc lá non, bất chợt lại có những chú chim sẻ xuất hiện làm cho những chú sâu khiếp đảm...
(Xem: 17073)
Nắng chiều vừa sụp tắt lúc tôi đặt chân đến chân đồi Mandalay huyễn hoặc. Trăng mùng 8 lên cao trên bầu trời trong vắt. Những bậc thềm có mái che...
(Xem: 16818)
Xã hội Ấn nói chung khá bình lặng, hiền hòa. Họ sống gần gũi với thiên nhiên và rất yêu mến thiên nhiên. Ở đây ta có thể bắt gặp công viên bất cứ nơi đâu.
(Xem: 18791)
Chuyến xe bắt đầu rời khỏi đô thị nhộn nhịp hướng về vùng cao nguyên bạc ngàn đồi núi, và điểm đến của tôi cũng không phải là quá xa, nhưng đã nhiều năm chúng tôi không gặp...
(Xem: 23862)
Với Sparky, việc học rất quan trọng nhưng cũng là điều không tưởng. Bởi nó (tiêu) tất cả các môn ở lớp 8. Nó thi rớt môn vật lý trong trường trung học...
(Xem: 21230)
Con trai tôi đang cẩn thận lau chùi mặt bếp lò, giọt nước mắt của nó hoà lẫn với nước lau cửa sổ rơi xuống bệ. Tôi nhìn quanh căn bếp tôi đã quá mệt mỏi không thể lau dọn nổi...
(Xem: 22267)
Có một cậu bé sống trong trại mồ côi từ nhỏ. Cậu bé luôn luôn ước mơ rằng mình có thể bay được như những chú chim.
(Xem: 24577)
Người chủ tiệm treo tấm bảng "Bán chó con" lên cánh cửa. Những tấm biển kiểu như vậy luôn hấp dẫn các khách hàng nhỏ tuổi. Ngay sau đó, có một cậu bé xuất hiện.
(Xem: 21904)
Thử nghĩ xem, chúng ta được gì, mất gì khi cứ luôn chạy theo những thứ mãi mãi không thuộc về mình, luôn chờ đợi những gì không dành cho mình?
(Xem: 15697)
Tuyết rơi từ vào khuya, mặt trời vừa mọc, tuyết đã ngập trắng vườn sau. Tôi đẩy thêm một khúc củi vào lò. Nhìn lửa bốc ngọn, nhớ lại mấy vần thơ cũ...
(Xem: 18686)
Mộng thân của nó là một đứa bé gái bảy tuổi. Nó nằm trên một cái bè chuối khô chảy ngược dòng trên dòng sông nhỏ. Khung cảnh thật êm đềm với hai hàng cây rủ lá ven sông.
(Xem: 16937)
Không biết Linh đã chạy qua bao nhiêu quãng đường, bao nhiêu dãy phố… khi tiếng rao đêm vẫn còn văng vẳng, cho đến lúc mọi hoạt động đều ngưng bặt...
(Xem: 18109)
Đã mấy canh giờ đi qua, vị sư già xả thiền với tiếng tằng hắng khẽ, Ngài không hề ngạc nhiên về sự hiện diện của người khách lạ trong am cốc.
(Xem: 17520)
Bình thức giấc, ngạc nhiên thấy mình nằm ngủ trong nhà thằng Phi. Chưa kịp nghĩ gì thì mùi thức ăn xộc thẳng vào mũi làm nó nghe dạ dày nhói lên quặn thắt.
(Xem: 17511)
Vậy là sau bốn năm lăn lộn ở chốn phố thị phồn hoa này, cuối cùng thì Hải cũng đã trở về quê, một chuyến về ngoài dự kiến.
(Xem: 17473)
Cầu xin quả tốt lành mà không chịu gieo nhân tốt lành, sợ hãi quả xấu, sợ hãi tai họa xảy đến, mà không dừng tay tạo nhân xấu, sự cầu xin ấy chỉ là việc hoang tưởng.
(Xem: 17359)
Niềm hạnh phúc lớn nhất trong đời tôi chính là giây phút đầu tiên tôi đặt chân vào tòa nhà chánh Pháp. Một luồng rung cảm lâng lâng niềm hỷ lạc...
(Xem: 16574)
Trên đường trở về nhà, con gái cứ luôn ngọng ngọng nghịu nghịu hỏi tôi: “Bố ơi, mấy con cá bị người ta bắt đi thật là tội nghiệp!”...
(Xem: 15914)
Tôi thấy một sự thinh lặng trong một khu vườn thiền, zen garden, ngay gọn không tì vết. Tôi thấy sự thinh lặng nơi một kệ sách với những quyển sách thẳng hàng...
(Xem: 18194)
Từ lâu, tình thương là chất liệu ngọt ngào không thể thiếu trong cuộc sống của con người. Chất liệu đó đã là nhịp cầu nối tâm linh...
(Xem: 15262)
Trời bắt đầu vào thu với những ngày mưa thường xuyên hơn. Không gian se lạnh về theo những ngày nhiều mây và len sang cả những ngày có nắng.
(Xem: 16266)
Ái dụcyếu tố quan trọng đưa đến luân hồi sanh tử trong cõi Dục này. Chúng sanh đã đầu thai vào cõi Dục nghĩa là nghiệp ái dục rất nặng.
(Xem: 16713)
Tôi đã từng lên chùa Ông Núi. Nghe chuyện người tu hành ngày xưa thấy rõ là bậc chân tu. Và thêm một lần nữa, tôi yêu mến những ngôi chùa trên núi.
(Xem: 16108)
Ngay từ khi Thế Tôn còn hiện hữu giữa cuộc đời, những vị Tỳ-kheo đã từng được diện kiến đức Thế Tôn trong những buổi pháp thoại tại tịnh xá Kỳ Hoàn, hay tịnh xá Trúc Lâm.
(Xem: 17650)
Với nhãn căn, chỉ mở mắt ra là lập tức thấy cảnh vật quanh ta, có hoa là thấy hoa, có bướm là thấy bướm, không cần vận dụng một suy nghĩ quanh co nào.
(Xem: 15039)
Cà phê chậm rãi nhỏ giọt, cái màu đen đặc sánh gợi một nỗi đau nhưng nhức. Bản Serenat của F.Schubert từ góc quán cất lên, bản nhạc mà thời còn đi học anh rất thích.
(Xem: 16507)
Con sông Ni Liên Thiền, tên gọi đó đã gắn liền với sự chứng đắc của một bực Thánh nhân xuất thế - Thái tử Tất-đạt-đa, Người đã đến bên dòng sông này sau sáu năm tu khổ hạnh.
Quảng Cáo Bảo Trợ
Gủi hàng từ MỸ về VIỆT NAM
Get a FREE Online Menu and Front Door: Stand Banner Menu Display for Your Restaurant