Subscribe HoaVoUu Youtube
Kính mời Subscribe kênh
YouTube Hoa Vô Ưu
Sitemap Hoavouu.com
Bài Mới Nhất trang Văn Học
Điền Email để nhận bài mới

Phật Giáo Bàn Về Quan Niệm Bảo Vệ Môi Trường

Friday, April 21, 202318:02(View: 2382)
Phật Giáo Bàn Về Quan Niệm Bảo Vệ Môi Trường
Phật Giáo Bàn Về Quan Niệm Bảo Vệ Môi Trường 

Thích Quảng Lâm

hoasen


Phật giáo không chỉ chủ trương từ bi đối với con người, tôn trọng đối với mọi sinh mệnh mà còn phải bảo vệ môi trường sống thiên nhiên, quý tiếc vật phẩm tiêu dùng hằng ngày. Những tư tưởng này của Phật giáo ngày càng được đề cao, nhất là với quan niệm bảo vệ môi trường sống trên toàn cầu hiện nay. Phật giáo khi bàn về bảo vệ môi trường thường chú trọng ba phương diện: quan niệm bảo vệ môi trường, trách nhiệm bảo vệ môi trường và phương hướng thực hành thực tiễn.

QUAN NIỆM BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG

Quan niệm về giới sát sinh: giữ giới bất sát để bảo vệ động vật, tôn trọng tất cả mạng sống từ con người cho đến những loài sinh linh bé nhỏ nhất. Đồng thời, đây cũng là cách tốt nhất để duy trì sự cân bằng môi trường sinh thái. Trong suốt lịch sử phát triển của loài người, nhân loại vẫn luôn giữ lấy quan điểm “mình là trung tâm của vũ trụ”, do đó tùy tiện tước đoạt mạng sống của các loài động vật khác để phục vụ cho mình.

Ngày nay, khả năng chinh phục thiên nhiên của nhân loại ngày càng tăng cao, lại thêm nhân khẩu thế giới ngày một bành trướng. Điều này đã khiến số lượng lớn động vật mất đi chỗ trú thân. Nhất là nhân loại vì phát triển các ngành nghề công thương nghiệp và thỏa mãn ham muốn vị giác, dẫn đến mức độ gần như loài nào cũng bắt, loài nào cũng ăn, vơ vét cho bằng hết. Hơn thế nữa, nhu cầu may mặc phục trang của nhân loại cũng không còn đơn thuần với mục đích giữ ấm tránh lạnh nữa, mà ngày nay đang dần lưu hành các loại thời trang với nguyên liệu từ các loại da và lông của nhiều loài động vật khác nhau, trực tiếp đe dọa đến mạng sống của các loài động vật hoang dã thuộc dạng quý hiếm, khiến cho lượng lớn động vậtphục vụ cho cái đẹp của con người mà bị săn bắt tàn khốc, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự cân bằng của môi trường sinh thái và sự hài hòa của giới tự nhiên. 

Đây cũng là nguyên do chính đưa đến quả báo bất thiện với minh chứng là các căn bệnh kỳ lạ và khó trị ngày một gia tăng. “Mặc đơn giản và ăn thức chay” suốt mấy nghìn năm qua vẫn luôn là truyền thống tốt đẹp của đệ tử Phật giáo Hán truyền. Bằng phương thức ăn chay lấy thực phẩm gieo trồng làm chính, là sự cam đoan chắc chắnchân thực cho chủ trương không sát hại sinh mạng. Kinh Lăng Già dạy rằng: “Phàm sát sinh đều vì phục vụ việc ăn uống cho con người, nếu con người không ăn sẽ không ai giết hại sinh vật. Do vật, người ăn và kẻ giết đồng tội như nhau”. Mục đích căn bản của việc ăn chayvun trồng hạt giống Phật tính từ bi của con người trong đời sống. Việc ăn chay cũng mang lại tác dụng tích cực đối với môi trường sinh thái. Tinh thần từ bi của “giới sát hộ sinh” trong Phật giáo đã thành công trong công cuộc truyền dạy người đời tăng trưởng tình yêu thươngnhân ái, đến một con muỗi con kiến cũng không nỡ làm chúng tổn thương. Như Kinh Phạm Võng có chép: “Nếu có đệ tử Phật nào thực hành phóng sinh với tâm từ bi, hãy luôn nhớ xem tất cả người nam là cha mình, xem tất cả người nữ là mẹ mình. Chúng ta đời đời kiếp kiếp thọ sinh biết bao nhiêu lần, do đó chúng sinh trong lục đạo đều là cha là mẹ mình. Nếu giết hại, nếu ăn thịt khác nào đang giết hại cha mẹ mình, đang ăn thịt chính người thân thích của mình. Tất cả mọi loài trên trái đất đều là thân đời trước của mình, tất cả đất nước gió lửa đều là bản thể mình, vật nên phải thường thực hành hộ sinh”. 

Không ít những bậc cao Tăng cổ đức thời xưa đã thực hành được tinh thần: “Nhập thú bất loạn quần, nhập điểu bất loạn hành” (Vào giữa bầy thú không khiến chúng hỗn loạn bỏ chạy, đến gần đàn chim không làm chúng hoảng sợ bay đi), cùng với tiêu chí gọi chim hoang dã bay đến đậu vào lòng bàn tay để mổ lấy thức ăn làm cảnh giới tu hành. Đây là tinh thần tôn trọng mạng sống, cũng chính là sự cống hiến vĩ đại nhất của Phật giáo đối với môi trường sinh thái. Trên nền tảng cơ bản của giới sát hộ sinh, Phật giáo tiến thêm một bước nâng cao tinh thần bảo vệ sinh mạng, hướng dẫn người đời tích cực thực hiện các hành động thực tiễn bảo vệ động vật, bảo vệ các loài có nguy cơ tuyệt chủng, quan tâm đến các loài động vật bị ngược đãi, đề xướng quyền lợibình đẳng cho mọi loài chúng sinh, để duy trì sự quân bình cho sinh thái.

Mỹ hóa môi trường sống, bảo vệ thiên nhiên, sáng tạo Tịnh độ nhân gian: Phật giáo là một tôn giáo đề cao ý thức bảo vệ môi trường, chủ trương không những dùng tâm từ để đối đãi giữa người với người, còn phải quý tiếc và bảo hộ sơn hà đại địa. Gọi đây là “Đại địa chúng sinh giai hữu Phật tính”, con ngườigiới tự nhiên từ muôn đời nay vẫn luôn luôn nương nhau để sinh tồn, chủ thể sinh mệnh và môi trường sống vẫn luôn là mối quan hệ “một thể không hai không khác”. Hơn thế nữa, Phật giáo vẫn luôn xem mỹ hóa môi trường sống và bảo vệ thiên nhiên chính là sứ mệnh nên có của một Phật tử. Bởi lẽ con người không thể sinh tồn nếu thiếu đi đại tự nhiên. Vậy nên cần không ngừng gắng sức để bảo hộ, duy trìmỹ hóa, thay vì chỉ biết thụ hưởngsử dụng những gì mẹ thiên nhiên ban tặng.

Phật giáo chú trọng bảo vệ môi trường thiên nhiên, đề xướng những hành vi văn minh, lành mạnhhướng thượng. Trong việc hoằng dương giáo nghĩa, Phật giáo luôn đồng thời lan tỏa tư tưởng bảo hộ môi trường sống, hướng dẫn đại chúng cùng chung tay góp sức bảo vệ môi trường. Đề xuất các phương án thực tiễn như vun hoa dưỡng cỏ, trồng cây gây rừng, cúng hương văn minh, hoa tươi dâng Phật, tiết nước kiệm điện, trân quý tài nguyên, cho đến các khẩu hiệu tích phúc, biết đủ, thu hồi tài nguyên tái sử dụng, giữ gìn vệ sinh nơi công cộng,… Nhiều đệ tử Phật giáo không những tận tâm duy trìbảo vệ môi trường tại tự việnxung quanh, còn rộng rãi tham gia các hoạt động trồng cây gây rừng. Hầu hết các tự viện ngày nay đã và đang áp dụng cúng hương văn minh, không đồng tình với hành vi thắp quá nhiều hương hoặc thắp các loại hương độc hại gây ô nhiễm môi trường để tịnh hóa bầu không khí chung, giảm thiểu ô nhiễm. Khuyến khích nên dùng hoa tươi để cúng Phật, không sử dụng hoa giả hoa nhựa nhằm giải quyết vấn đề hoa giả khó thu hồi phế liệu tái sử dụng và khó phân hủy. Đặc biệt, quan niệm tích phúc đã từ lâu thấm nhuần vào tâm hồn mỗi người con Phật, không dùng quá nhiều thức ăn và quần áo, không để thừa thức ăn, lãng phí vật dụng, các bảng hiệu “tiết nước kiệm điện” có mặt ở khắp nơi tại hầu hết các tự viện lớn nhỏ tại Việt Nam và các nước khác. Đề xướng thu hồi tài nguyên, không riêng việc sử dụng các vật liệu phế thải tái sử dụng, còn giúp giảm bớt lượng lớn trong công tác xử lý rác thải. Tất cả những điều ấy đều là hành vi trên tinh thần tự giác của người con Phật đối với việc mỹ hóa môi trường sống và bảo vệ thiên nhiên, cũng chính là sự dốc sức trong công cuộc sáng tạo một Tịnh độ nhân gian ngay giữa cõi đời trần tục.

Tịnh hóa tâm hồn, lợi lạc hữu tình, xây dựng một thế giới hòa bình: Với tư tưởng “y báo chính báo không hai không khác” của Phật giáo, bảo vệ tâm hồn cũng chính là then chốt của việc bảo vệ môi trường và mạng sống. Chỉ khi tâm hồn thiện lương, mới có được môi trường sống tốt đẹp. Bởi tất cả môi trường sống xung quanh đều là y báo của chúng ta, chúng đều tùy theo chính báo của chúng tavận hành chuyển hóa. Trong thời buổi toàn xã hội đều đang kêu gọi bảo vệ môi trường sinh thái ngày nay, hi vọng nhiều người hơn nữa cùng bắt đầu gia nhập vào hàng ngũ bảo vệ tâm hồn. Tâm con người hướng thiện, hướng đến hòa bình, tôn trọng đạo đức, tuân thủ pháp luật, từ đó mới dẫn phát các hành vi hướng thiện, thế giới mới chuyển hóa thành một thế giới hòa mục, an vui và thanh tịnh. Do đó, năng lượng tâm của chúng ta không những có năng lực chuyển hóa thân, còn có thể chuyển hóa được vật ngoài thân, thậm chí có thể khiến cho cả thế giới hoàn toàn thay đổi. 

Thời đại ngày nay dễ khiến nhân loại ngày một gia tăng tâm tự lợi và ích kỉ, chỉ khi nào giảm thiểu các nhu cầu ham muốn vật chất trong tâm, tịnh hóa tâm hồn mình, dẹp bỏ lòng tham luyến chấp trước vô hạn đối với người, việc và vật, cho đến lấy tư tưởng lợi lạc hữu tình, trang nghiêm quốc độ làm bản hoài, mới mong xây dựng được một xã hội hòa mục, một thế giới hòa bình. 

TRÁCH NHIỆM CỦA NGƯỜI CON PHẬT

Trách nhiệm của một người con Phật không riêng ở việc xem trọng bảo vệ môi trường sinh thái, còn phải có nghĩa vụ tuyên truyền và lan tỏa quan niệm bảo vệ môi trường sống, động viên và khích lệ nhân dân trên toàn xã hội tham gia vào sự nghiệp chung tay bảo vệ môi trường. “Phật pháp tại thế gian, bất ly thế gian giác”, chúng ta cần phải hành động để Phật giáo hài hòa và dung nhập cùng với đời sống của đại chúng, mượn những phương tiện truyền thôngxã hội hiện đại đang lưu hành đưa tinh thần Phật pháp cùng dung hòa và hướng dẫn xã hội thế tục. Phật pháp cần dấn thân vào xã hội nhiều hơn để tuyên truyền và lan tỏa quan niệm bảo vệ môi trường. Chẳng hạn như in ấn sách báo phát cho các du khách, thêm vào phần phụ lục trên các kinh sách kết duyên ấn tặng, vận dụng các buổi thuyết giảng, khóa tu tại các tự viện để tuyên truyền, hướng dẫn người đời dù có là đệ tử Phật giáo hay không cũng nên cùng chung tay góp sức bảo vệ môi trường. Bởi vì đây là trách nhiệm chung, nghĩa vụ chung của toàn nhân loại, khích lệ đại chúng cùng sáng tạo một Tịnh độ nhân gian thanh tịnhtốt đẹp

Là một người con Phật, dưới thời buổi ô nhiễm môi trườngô nhiễm tâm hồn hiện nay, càng là lúc cấp bách hơn để chúng ta phát tâm bồ đề, hạnh nguyện Bồ tát. Chân lí cuộc đời không gì ngoài nhân quả, “Bồ tát sợ nhân, chúng sinh sợ quả”, phàm tất cả muôn sự vạn vật trên thế gian đều có nhân quả của nó. Điều chúng ta cần làm bây giờ chính là dốc sức trồng nhân lành nhiều hơn nữa, tránh gieo nhân xấu ác, khởi đầu từ chính bản thân mình, bắt tay ngay từ những việc nhỏ nhặt trong đời sống của mình, không làm bất cứ việc xấu gì gây tổn hại đến môi trường và xã hội dù là nhỏ nhặt, tất cả những hành động nào góp phần bảo vệ môi trường đều không bỏ qua. Số đông hãy cùng nhau chỉ rõ tác hại khôn lường của những hành vi phát hoại môi trường sống và môi trường sinh thái. Sau đó mới có thể lan truyền và khích lệ người thân trong gia đình, đoàn nhóm, tổ chức, nhà máy, trường học,… Chỉ có như vậy môi trường sống của chúng ta mới ngày càng tịnh hóa, xã hội ngày một tốt đẹpthế giới ngày một an lành hơn, đời sống của chúng ta mới trở nên thanh bình và lạnh mạnh hơn, an lạchạnh phúc hơn.

Chú thích:

* ĐĐ. Thích Quảng Lâm, Trung tâm Biên phiên dịch Tư liệu Phật giáo quốc tế.
Send comment
Off
Telex
VNI
Your Name
Your email address
(View: 2215)
Việt Nam cũng như cộng đồng Phật giáo Việt Nam hải ngoại, Phật giáo bắc truyền chiếm đa số, phần lớn tu sĩcư sĩ đều tu học theo truyền thống bắc tông.
(View: 2547)
Phật pháp lớn như biển, tin là con người có khả năng, nghi là khả năng chướng ngại.
(View: 2372)
Của báu thế gian chỉ tồn tại khi ta còn thở. Ngay khi chúng ta nằm xuống, chúng sẽ thuộc về người khác.
(View: 2452)
Trong câu chuyện hằng ngày, thỉnh thoảng chúng tôi có nghe một vài thiền sinh nhắc đến cụm từ “Vạn pháp tùy duyên”,
(View: 2784)
Hiện nay có một hiện tượng đáng ngại là một số tu sĩ thuyết pháp có một số tín đồ nghe theo, hoặc là ...
(View: 2800)
Nhiều người hôm nay đang mạnh khỏe, rồi bỗng dưng ngã bệnh và chết ngay hôm sau.
(View: 2954)
Con người thường sợ cái chết nên làm mọi cách để níu kéo sự sống, níu kéo bằng tiền bạc, bằng thuốc men, thức ăn, bằng các hoạt động thể chất.
(View: 2699)
Vô sanh là một từ được nói trong kinh điển cả hệ Pali và hệ Sanskrit, và trong mọi tông phái, để chỉ giải thoátgiác ngộ.
(View: 2937)
Sự sợ hãi là tập tính của con người khi mà những gì bất lợi xảy ra thì kéo theo sự sợ hãi bị ảnh hưởng liên lụy tác động đến mình.
(View: 2561)
Trong cuộc sống thì sự vật hiện tượng luôn thay đổi không ngừng, trong sự biến chuyển vô thường không cố định thì bất cứ hiện tượng sự vật...
(View: 2571)
Đức Phật dạy chúng ta phát triển giá trị nội tại bằng cách thiền quán về thiện ý, nhưng bạn phải có ý định thực hiện điều đó thì mới thực sự có kết quả
(View: 3123)
Mục tiêu của Kinh Hoa Nghiêm (Avatamsaka, Gandavyuha) là giúp ta có được cuộc sống an nhiên, tự tại, hạnh phúc ngay ở đây và bây giờ…
(View: 2692)
Có hai loại Bồ Đề Tâm: Bồ Đề Tâm Nguyện và Bồ Đề Tâm Hạnh.
(View: 2584)
Một thời đức Thế Tôn trú ở Nālandā, tại rừng Pāvārikaṁba. Lúc ấy, thôn trưởng Asibandhakaputta đến gặp Đức Thế Tôn;
(View: 2536)
Quá nửa đời người rong ruổi giữa dòng đời, một ngày kia y soi kiếng chợt nhận thấy...
(View: 2250)
Khi giác hạnh đã viên mãn thì thọ mệnh Đức Phật tuổi đã bát tuần (80).
(View: 2599)
Giới luật là nền tảng căn bản của đạo giải thoát. Người tu nếu không tuân giữ đúng theo giới luật mà Phật đã răn cấm, thì ...
(View: 2270)
Thông thường, người thực hành đạo Phật tìm cách tránh thoát cái vô thường, cái sanh diệt để chứng nhập cái không vô thường, cái không sanh không diệt.
(View: 2794)
Ở đời có người quan niệm rằng, mình sống làm người, sau khi chết mình cũng sẽ tái sinh làm người ở một cõi nào đó, thậm chí có người còn nghĩ mình về sống dưới suối vàng.
(View: 2690)
Con người thường có quan điểm: “mạng sống, sự sống của con ngườivô giá, là giá trị nhất so với sự sống của muôn ngàn loài khác”
(View: 2499)
Khi chúng ta thức dậy vào buổi sáng và nghe radio hoặc đọc báo, chúng ta phải đối mặt với những tin buồn: bạo lực, tội ác, chiến tranh và thiên tai.
(View: 2924)
Tham luận “The Way to World Peace via an Integrated Kantian and Buddhist Perspective” được tác già trình bày tại Diễn Đàn Phật Giáo
(View: 2528)
Xuyên qua các nguyên tắc để tạo điều kiện hưng thịnh cho một quốc giathiết lập một xã hội thanh bình, đức Phật cũng có những bài thuyết pháp rất rõ ràng về các lãnh vực chính trị, chiến tranh, hòa bình, điểm này đã được phổ cập hóa trong cộng đồng xã hội. Đức Phật luôn chủ trương bất bạo động, xóa bỏ hận thù, tái lập tình thươngkiến thiết hòa bình chân chánh.
(View: 2682)
Bản Ngã Càng Lớn, Sĩ Diện Càng Nhiều, Càng Dễ Bị Tổn Thương.
(View: 2615)
Thân mạng chúng tachúng ta không biết yêu thương thì làm sao chúng ta có đủ yêu thương để gửi đến người khác.
(View: 2143)
Mỗ là quan chức thường thường bậc trung, tuy chưa phải là đại gia nhưng cũng có thể gọi là gìau sang có máu mặt.
(View: 2904)
Trong rất nhiều phương pháp tu tập thì phòng hộ các căn (bảo vệ các giác quan) được Đức Phật giảng dạy rất chi tiết.
(View: 3680)
Quán tưởngphương pháp Phật tử áp dụng hằng ngày, luyện cả thân tâm, đem lại sự hòa hợp giữa tinh thầnvật chất, giữa con ngườithiên nhiên.
(View: 2722)
Hành động phản ánh được ý thức, tính cách của mỗi người, lời nói, suy nghĩ thế nào sẽ biểu hiện ra hành động như thế đó,
(View: 2316)
Hôm ra mắt đợt đầu 29 cuốn của Thanh Văn Tạng trong công trình phiên dịch Đại Tạng Kinh Việt Nam do Hội Đồng Hoằng PhápHội Đồng Phiên Dịch Tam Tạng Lâm Thời tổ chức tại Little Saigon, Miền Nam California, Hoa Kỳ, vào ngày 19 tháng 3 năm 2023
(View: 2335)
Đạo Phật được biết đến như một tôn giáo hiền hòa nhất và điều đặc biệtcuộc đời vị lãnh đạo tinh thần tối cao của đạo Phật gắn liền với những cái cây.
(View: 2358)
Là một tiến trình tự nhiên của con người và muôn loài, bệnh vốn là một giai đoạn của vòng luân hồi sanh tử, là một phần của quy luật thành - trụ - hoại - không.
(View: 2849)
Dĩ nhiên là người phàm chúng ta không ai thấy được địa ngục, trừ Đức Phật và các bậc Thánh La-hán.
(View: 2493)
ghiệp là tất cả những hành động có tác ý, biểu hiện thường xuyên bằng thân, khẩu, hay ý.
(View: 2691)
Thật sự chúng ta chỉ có một trách nhiệm, tìm đọc và tìm hiểu những lời Phật dạy thật sự là những lời dạy của đức Phật,
(View: 2481)
Trước đây, vào thời niên thiếu, tôi chưa từng tín ngưỡng bất kỳ một tôn giáo nào. Tôi đang đứng giữa ngã tư đường, không Phật cũng không Đạo.
(View: 2792)
Mỗi người trong chúng ta, ai cũng có một cái “Tôi” và tính chấp thủ, nhưng có người ý thứcquán chiếu được điều đó
(View: 2503)
Cửa vào bất nhị, còn gọi là pháp môn bất nhị, từ xa xưa đã được truyền dạy từ thời Đức Phật, chứ không phải là hậu tác của chư tổ Bắc Tông,
(View: 2626)
Nhưng giới khoa học vẫn còn hoang mang trong nhận định thế giới vật chất đời thường là ảo, không có thực thể.
(View: 2526)
quan niệm rằng người có danh phận, giàu sang là do phước và cúng dường, hộ trì người có phước thì được phước nhiều hơn?
(View: 2558)
Hai từ chiến tranh, không ai trong chúng ta là không nghe đến. Trong quá khứ đã có rất nhiều cuộc chiến tranh xảy ra trên quả địa cầu nầy,
(View: 2751)
Kinh Thủ Lăng Nghiêm có tên gọi đầy đủ là :"Kinh Đại Phật Đảnh Như Lai Mật Nhân Tu Chứng Liễu Nghĩa Chư Bồ Tát Vạn Hạnh Thủ Lăng Nghiêm",
(View: 2649)
Tôi nhớ lần nào gặp Đại sư cũng thấy Ngài mặt mày hồng hào, tinh thần khang kiện.
(View: 2465)
Trong rất nhiều phương pháp tu tập thì phương pháp phòng hộ các căn môn được Đức Phật giảng dạy rất chi tiết.
(View: 2471)
Kể từ khi con người biết xử dụng tiền bạc làm đơn vị trao đổi mua sắm đến nay, thì không ai là không cần đến tiền!
(View: 2473)
Đối trong nhà Phật thì thế gian gồm có khí thế gianchúng sanh thế gian.
(View: 2541)
Đây là một trường hợpThiền sư Thích Nhất Hạnhcộng đồng của Thầy đã thay đổi cuộc đời của một người.
(View: 3287)
Tam tam-muội là chỉ cho ba loại định, tức là ba loại pháp môn quán hành của Phật giáo, được xem như là nguyên lý thực tiễn của Thiền định. Định có nghĩa là tâm hành giả trụ vào một đối tượng nào đó khiến cho ý không bị tán loạn, dần dần tâm ý trở nên trong sáng và phát sinh trí tuệ.
(View: 2006)
Đời tôi gần giống như cuộc đời của cậu bé mồ côi ở Viện Dục Anh trong văn Vũ Trọng Phụng. Chúng tôi đều sinh ra dưới một ngôi sao xấu. Từ những ngày còn bé tôi đã không có một cái gì để gọi là riêng tư. Đời tôi gắn liền với tập thể, lớn lên và nương tựa vào tập thể.
Quảng Cáo Bảo Trợ
Get a FREE Online Menu and Front Door: Stand Banner Menu Display for Your Restaurant
Gủi hàng từ MỸ về VIỆT NAM