Phi Pháp Chúng Tỳ Kheo

Phi Pháp Chúng Tỳ Kheo

Thích Thiện Lợi

Trong kinh A Na Di, một nhóm Tỳ kheo chưa thấy rõ con đường, lòng còn phân vân trong pháp hành của mình, dù được Thế tôn gợi ý, nhắc nhở nhưng vẫn còn ngơ ngác, lặng thinh, thiếu hẳn lập trường. Chỉ có một vị đại diện muốn được lắng nghe. Thế tôn liền nói vắn tắt như sau:

“Này các Tỳ kheo, những hạng chỉ nói lời hư vọng, không hiển thị sự chân thật, thiếu sự phân biệt, không rõ được hành vi, sự lưu bố và tuần tự thuyết pháp; khi muốn đoạn trừ sự xấu xa trong tâm ý người khác thì chẳng làm được, lúc bị cật vấn thì trở nên đuối lý. Thế tôn gọi hạng này không xứng lập trong hàng ngũ giáo pháp của ta, đó là chúng phi pháp.” Nói xong, Thế tôn bèn lui vào am thất, nghỉ ngơi.
Đây là những dòng đơn giản, vắn tắt mà Thế tôn đã nói ra trước nhóm Tỳ kheo sở học, sở hành còn nông cạn. Bởi họ chưa xác định được hướng đi như pháp, thuận nghĩa như các vị khác. Họ luôn cho mình đã tinh tường mọi lẽ, nào là “trí tuệ ta đã thông, sự thấy biết đã trọn vẹn.” Từ đó bao nhiêu mê mờ, vọng chấp càng đẩy họ ra xa với giáo pháp của Thế tôn.

Những hạng này dụng pháp diễn giải còn sơ vụng, chưa thông. Nói lời hư vọng, đi ngược với tinh thần giải thoát. Mọi lúc đều tỏ ra tự mãn, thiếu sự học hỏi và lắng nghe. Giữa hội chúng thì cứ huyên thuyên, mất đi năng lực tư duy phân biệt, nhằm hướng dẫn mọi người về chuẩn mực hành vi đạo đức. Dù người có rơi vào mê kiến, tà chấp thì hạng phi pháp này vẫn tỏ ra vô năng.

Phật dạy pháp cần lưu bố, giảng rộng thì hạng này sở học còn non, nên chưa thể khơi nguồn chánh ý để truyền dạy cho người đúng cách. Chúng phi pháp khác gì ngoại giáo. Dù mang pháp y, tọa cụ, sống đời tăng thân thì vẫn là ngoại giáo. Bất tuân lời Phật, không thuận giáo đoàn, thì chính là kẻ đang thuận dòng thế gian. Họ cứ mang chủ trương dị biệt của mình mà ban truyền, lưu bố; thế nhưng đi đến đâu còn chưa rõ, căn cơ hội chúng còn chưa minh thì lấy chi mà truyền, hiểu gì mà giáo. Thế tôn còn dạy, những kẻ này mỗi khi thế gian cật vấn thì hoàn toàn yếu lý, không biết cách trả lời, huống hồ là việc dạy mọi người tránh xa những điều xấu ác trong tâm thì họ còn ngồi yên như gỗ đá.

A Na Di là một Bà la môn ngoại đạo. Đến với Thế tôn lòng chưa đủ nhiệt thành, nên vẫn bị rơi vào tình huống mơ hồ, không nắm vững cốt lõi lời Phật. Tuy nhiên, mưa lâu cũng phải thấm đất. Nhờ vào các đệ tử cao minh của Thế tôn như ngài A Nan đã giúp diễn đạt chân lý thật khéo léo, chỉ rõ hướng tu tập thật minh tường mà cuối cùng những đệ tử thuộc dị giáo này cũng thấu triệt được con đường hướng thượng giải thoát.


Thích Thiện Lợi