Subscribe HoaVoUu Youtube
Kính mời Subscribe kênh
YouTube Hoa Vô Ưu
Sitemap Hoavouu.com
Điền Email để nhận bài mới

Thiền Tăng & bồ đoàn

28 Tháng Chín 201000:00(Xem: 14659)
Thiền Tăng & bồ đoàn

Bồ đoàn nguyên nghĩa là cái nệm tròn đan bằng cỏ bồ, dùng để lót ngồi hay quỳ lạy. Cỏ bồ có lẽ giống như cỏ năn cỏ lát của nước mình, một thứ vật liệu đơn giản dễ sử dụng. Bước vào văn học, nó mang tính cách cao nhã hơn thân phận cây cỏ tầm thường. Nguyễn Công Trứ, trong bài “Kẻ sĩ” có viết:

Xe bồ luân dù chưa gặp Thang, Văn

Phù thế giáo một vài câu thanh nghị…

Xe bồ luân là loại xe có bánh đặc biệt quấn bằng cỏ bồ, các vị vua quý trọng hiền tài như vua Thang, vua Văn dùng nó để đón bậc sĩ phu ra giúp nước. Bánh xe thời cổ xưa làm bằng cây gỗ, đường sá chưa tráng nhựa, dùng cỏ đệm cho êm để xe chạy bớt dằn xóc, biểu lộ tinh thần quý trọng tha thiết của vua. Và chiếc xe bồ luân trở thành xe cao cấp đời mới, như mỗi lần chúng ta thấy một đoàn xe chở các nhân vật quan trọng chạy qua, tiền hô hậu ủng lướt êm như mơ.

bodoan2.gif

Cỏ bồ xuất hiện trong đời sống thiền sư. Thiền sư Trần Tôn Túc hiệu Đạo Minh, đời Đường quê ở Giang Nam, xuất gia giữ giới tinh nghiêm, học thông Tam tạng, tham thiền ngộ đạo nơi tổ Hoàng Bá. Được cử làm thủ tọa trong chúng, sư chính là người thúc đẩy ngài Lâm Tế đến thầy thưa hỏi. Về sau, sư về ở chùa Khai Nguyên, thường dùng cỏ bồ đan giày bán nuôi mẹ, mọi người kính trọng gọi sư là Trần Bồ Hài. Thời loạn lạc, giặc đến phá thành chỗ sư ở, mọi người đều di tản. Sư treo một chiếc giày nơi cổng, chúng đến nhìn thấy biết trong thành có bậc đạo đức bèn lui binh, dân chúng được bảo trọng. Thế lực của một chiếc giày cỏ mạnh hơn gươm giáo, cũng cho thấy tinh thần trọng đạo lý của những người gọi là giặc.

Bồ đoàn là nệm ngồi để tọa thiền, cũng giống như tọa cụ một trong 18 món phải đem theo bên mình của người hành hạnh đầu đà. Nó giúp cho thế ngồi vững chắc, dễ chịu hơn, để chống chọi với những ma trận của thân và tâm. Ngồi bao lâu, ngồi yên thế nào cho cánh cửa thiền định mở ra, thấu suốt vấn đề sinh tử, đó là việc của người tu. Đức Phật ngày xưa đã dùng cỏ để trải tòa ngồi, bó cỏ và chú mục đồng dâng cỏ đến bây giờ được khắc ghi thành một nơi chiêm bái, gần chỗ của nàng Sujata dâng bát sữa. Khách hành hương đến Ấn Độ, thăm Bồ Đề Đạo Tràng trước, sau đó mới theo xe chạy vòng qua sông Ni-liên, đến làng Sujata viếng thăm các di tích trước khi Phật thành đạo. Cũng vậy thôi, bất cứ ngôi làng nào cũng phong cảnh như nhau, nhà tranh vách đất, người và vật lam lũ, mấy con bò con dê quanh quẩn trong sân, trẻ con lem luốc hò reo với xe hành hương, chuẩn bị chạy theo xin tiền. Xe đò Ấn Độ chở người lên tận nóc, có khi một con dê nằm trên đầu xe cùng với chủ của nó, thản nhiên nhìn mọi thứ qua một lớp bụi mù. Đền thờ mục đồng dâng cỏ, nói là đền cho oai chứ thật ra chỉ là một cái nhà vừa phải, có tượng Bồ tát đưa tay nhận bó cỏ, ông mục đồng đang quỳ đó. Nói là ông mục đồnghình tượng đơn sơ lắm, chẳng có nghệ thuật chi, phía trước còn có một tấm biển ghi lại sự tích. Khách cúng tiền, thắp hương lễ lạy trong khung cảnh của thế kỷ này, có thể có người nghi ngờ không biết chỗ này có thật như vậy không? Nhìn qua bờ bên kia, hình ảnh Đại tháp Bồ Đề trùm lên cả không gian thời gian. Dù sao, dân làng bên này cũng ké được uy quang của Phật, đỡ khổ.

Thiền sư Huệ Lăng ở Trường Khánh tham học nơi Tuyết PhongHuyền Sa, qua lại 20 năm, ngồi rách bảy cái bồ đoàn mà chưa tỏ ngộ. Nhà thiền ghi lại chuyện này bằng câu “Trường Khánh bồ đoàn”, ý nói tính cách quyết tâm gian khổ. Đâu phải một lần ngồi mà xong việc, ngồi thiền là chuẩn bị nấu cho chín nhừ mớ vọng tưởng lăng xăng, ngày đêm gì cũng đối mặt với chính mình. Thiền sư ngồi trên bồ đoàn nhưng chỗ ngộ đôi lúc là đang đi đứng, hoặc trợt chân té bất ngờ, hoặc nghe một tiếng động… Ngài Huệ Lăng một hôm cuốn rèm đại ngộ. Bảy cái bồ đoàn đã qua có giúp chỗ này không? Bồ đoàn bây giờ dồn gòn, may vải tốt không dễ rách hư, nhưng đọc câu chuyện của Ngài cũng giúp người nung chí.

Bồ đoàn tọa nại giang đầu lãnh

Hương hỏa trùng sinh kiếp hậu khôi.

Bùi Giáng dịch thoát:

Bồ đoàn ngồi lại nguyện cầu

Luống từng chịu gió giang đầu giá băng

Trùng sinh kiếp hậu há rằng

Tro là hương hỏa, mộng hằng là than

Ngồi suông trên tấm bồ đoàn

Ngày xuôi giốc tuột

hai hàng thái hư.

Thiền tăng ngồi yên trên bồ đoàn để làm gì? Câu hỏi đó vẫn lẽo đẽo theo chúng ta trên từng bước tu học. Ngồi cũng là để hỏi han dòm ngó. Không ngồi thì không tỉnh thức nổi, tập khí lao xao mịt mờ như ma trận, hôn trầm buồn ngủ rình chộp. Thời gian vẫn trôi qua trên đầu, cuộc đời vẫn là buồn vui như thế, không ngồi vững vàng có nghĩa là không thể mỉm một nụ cười trước mọi sự.

Ở đây nói ngồi để chống chọi với gió rét đầu bến sông. Đôi khi ngồi trong phòng rất ấm nhưng gió rét vẫn từng trận thổi qua, đó là những cơn gió nội tâm, chỉ có người trong cuộc mới biết. Chung quanh vẫn tĩnh lặng. Ngồi đến khi nào thân tâm ngưng đọng được không? Các vị La-hán ngồi đến mức có thể tuyên bố “Ta sanh đã tận, phạm hạnh đã lập, không thọ thân sau”, khi đó những cuộc hẹn hò tái lai không còn rủ rê, không còn dính dáng, “Mộng trùng lai không có ở trên đời”.

bodoan-1.gif

Ngồi như vậy không đơn giản. Và những cơn gió không phải là gió thường, nó có thể thổi bay chúng ta qua tám muôn bốn nghìn dặm như gió của cây quạt Ba tiêu. Quạt một cái Tôn Hành Giả bay tít mù không cưỡng được. Cũng có thể là gió nghiệp thổi người qua những hành lang sinh tử. Chỉ có ngồi kiên trì lặng lẽ, thấy mình trôi chảy như mộng, ngày nọ tiếp nối ngày kia vẫn tọa cụ bồ đoàn, nhắm mắt hay mở mắt cũng khung trời đó, tự hỏi ta là cái gì? “Ngày xuôi giốc tuột hai hàng thái hư”, mọi thứ đi qua không dừng lại, để cho mưa nắng và thời gian rêu mốc mấy phen. Thơ Tô Đông Pha tặng Đạo Tiềm, một nhà sư và nhà thơ thâm giao với ông ở miền Giang Triết, có câu: “Bế môn tọa huyệt nhất thiền sáp / Đầu thượng tuế nguyệt không tranh vanh”. Ông lặn lội trong chốn quan trường, đôi lúc cũng muốn được như sư, đóng cửa ngồi thiền - nơi tọa thiền cũng là một chốn hang động ẩn cư của chính mình. Bỏ quên tuế nguyệt cũng là bỏ quên những kỷ niệm một thời, mơ ước tương lai. Tọa thiền cho thật chín chắn mới hiểu hết ý nghĩa của nó, mới cám ơn bồ đoàn tọa cụ đã giúp mình chiến đấu chống chọi với chính mình. Thiền sinh khi bước vào thiền đường, chắp tay vái chào chỗ ngồi, xá chào bồ đoàn, thầm nguyện sẽ tiếp tục ngồi bây giờ và mãi mãi, cho đến khi sóng gió đầu sông bến nước đổi thành tro than không còn tung tích. Ngồi thiềntự hứa sẽ đi vào biển đại nguyện, lúc đó bồ đoàn tọa cụ trở thành chiếc thuyền thân thiết chở người qua sông, như bây giờ chở hành giả ngồi qua những đoạn đường gay cấn.

NHƯ ĐỨC

Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
(Xem: 8709)
Cổ nhân cho rằng con người làm việc gì cũng đều có nhân quả báo ứng, thiếu nợ cái gì phải hoàn trả cái đó.
(Xem: 27499)
Hành thiện sẽ tích được phúc báo. Nhưng trong cuộc sống, có rất nhiều việc mà chúng ta vô ý làm sẽ không những không tích được phúc báo mà còn...
(Xem: 8887)
Ôi, thử tưởng tượng đời sống này không có Cha! Một khi trôi lăn, biết đâu nẻo về! Bầu trời sẽ tăm tối hơn.
(Xem: 8668)
Nguyên nhân của khổ đau, luân hồi sinh tử là gì? Là sự chấp ngã bám víu vào sắc thân năm bảy chục ký lô này là ta, là của ta...
(Xem: 11184)
Các giới văn học Việt Nam xưa nay, thường nói : “Là thi sĩ, ai cũng có tâm hồn rất lãng mạn, đa tình trước trăng, sao, núi non, sông, hồ...
(Xem: 9908)
Việc làm rất thiện, rất lành, Nếu làm xong thấy lòng mình thảnh thơi, Chẳng ăn năn, lại mừng vui, Tương lai quả báo đẹp tươi tốt lành.
(Xem: 11520)
Dưới đây là 12 đường nhân quả báo ứngảnh hưởng trực tiếp đến cuộc đời của mỗi người. Đó là gì, hãy cùng xem nhé!
(Xem: 8700)
Ta bà vốn cõi mộng, do thức biến. Người đang tu chưa thể hiểu thấu, chỉ biết tin theo lời Phật để mong một lần tỉnh mộng.
(Xem: 8696)
Người xưa có câu: “Có đức mặc sức mà ăn”, ý muốn dạy chúng ta rằng làm gì thì cũng phải coi trọng đức, tích đức và đề cao tầm quan trọng của đức.
(Xem: 9492)
Một thời Thế Tôn trú ở Sàvatthi, tại Jetavana, ngôi vườn ông Anàthapindika. Nhờ lời thuyết pháp tóm tắt này của Thế Tôn...
(Xem: 9143)
Được xuất gia là điều khó, nhưng gia nhập hội chúng xuất gia rồi, từng bước tiến tu để đi đến thành tựu giải thoát lại càng khó hơn.
(Xem: 17240)
Hôm đó là một ngày lịch sử của tiểu bang rộng nhất nhì nước Mỹ nầy và đặc biệt là vùng Houston, nơi có chùa Trúc Lâm đang hiện hữu với một rừng trúc bạt ngàn...
(Xem: 27370)
Năm xưa tôi còn nhỏ, mẹ tôi đã qua đời! Lần đầu tiên tôi hiểu, thân phận trẻ mồ côi...
(Xem: 15365)
Nói một cách đơn giản, Thiện-tri-thức tức là người có trí huệ, ác tri thức tức là người ngu si.
(Xem: 8852)
Cơn giận của con người hiển hiện khắp mọi nơi trên thế giới, là nguồn cơn của cái ác, bất hạnh và khổ đau.
(Xem: 8722)
Nếu ta kháng cự với giây phút-hiện tại là ta đang làm sai— là ta đang khích trương cái ý-chí và càng làm nó mạnh bạo hơn.
(Xem: 10599)
Chưa hoàn mỹ là cơ hội để bạn cố gắng, ước mơ, hy vọng chứ không phải là lý do để bạn tự dằn vặt về sự thiếu kém hay thất bại của mình.
(Xem: 8451)
Một câu trong kinh Hoa Nghiêm: “Nhất tức nhất thiết, nhất thiết tức nhất” (một là tất cả, tất cả là một).
(Xem: 9370)
Trong trái tim triết lý hòa bình của Đức Đạt Lai Lạt Manăng lực nuôi dưỡng sự tha thứ.
(Xem: 8330)
Rất khó khuyến khích và truyền cảm hứng cho người khác mà không làm họ thất vọng ít nhiều.
(Xem: 7822)
Sự tự lừa phỉnh mình có nhiều lớp chồng lên nhau. Càng tu tập lâu dài và càng tìm hiểu mọi sự vật thì ...
(Xem: 9100)
Nói nghiệp là quyền năng trong tay mình định đoạt. Cuộc sống đời này và đời sau do mình an bài lấy.
(Xem: 8781)
Tất cả chúng ta dù lớn, dù nhỏ có mặt trên trần gian này, ai cũng thấy bản ngã của mình là quan trọng...
(Xem: 8279)
thế gian có những sự việc xảy ra, người mê lấy làm vui thích, người tỉnh không tán thán. Ngược lại có những việc người mê cho là khổ, người tỉnh lại vui vẻ thực hành.
(Xem: 8303)
Ai cũng biết Thế Tôn là bậc Phước trí nhị nghiêm, viên mãn phước đứctrí tuệ. Ấy vậy mà suốt cả cuộc đời, Ngài vẫn tiếp tục
(Xem: 9102)
Biết rõ quả hẳn từ nhân mà có, không có chuyện ngẫu nhiên. Hiên tại khổ hay vui đều do nhân quá khứ đã tạo, muốn không khổ , muốn được an vui, phải tránh nhân xấu.
(Xem: 8962)
Vô thường và cái chết giống như bóng tối trải dài của buổi hoàng hôn ở cửa đèo. Nó đến gần không hề ngơi nghỉ ngay cả trong chốc lát.
(Xem: 8982)
Ai đã từng trải qua nhiều khắc khoải, khổ đau trong cuộc sống mà vẫn có lòng tốt và sự nhiệt tình, là nấc thang thăng tiến của các bậc hiền Thánh trong dòng đời nghiệt ngã.
(Xem: 8875)
Để không đánh mất chính mình chúng ta phải sống tỉnh giác, là khi làm việc gì ta phải biết rõ việc đó; khi đi biết mình đang đi, khi...
(Xem: 10537)
Thực hành Phật pháp là học cách sống, và đó là con đường vừa đầy niềm vui vừa đầy thách thức.
(Xem: 14502)
Đau khổ là một phần của cuộc sống đối với tất cả chúng sinh có tình thức. Nếu chúng ta biết tìm ra nguyên nhânphương cách để thoát khổ, chúng ta sẽ bớt khổ hơn.
(Xem: 10012)
Khi bạn phân tích triết lý này từ quan điểm của y học Trung Quốc cổ đại, sinh lý học và tâm lý học hiện đại, bạn có thể thấy rằng “tướng do tâm sinh” là có thể lý giải.
(Xem: 8817)
Mở bất kỳ Kinh Nhật Tụng nào trong các chùa Bắc Tông, chúng ta đều thấy có các nghi thức cầu an, cầu siêu. Nhiều người nghĩ rằng...
(Xem: 8900)
Tiếng chuông chùa ngân nga, văng vẳng trong không gian rồi tan loãng giữa xóm làng sau khi đã thâm nhập chốn dương trần và đưa nhân gian vào cõi tịch tĩnh hư không.
(Xem: 21804)
Tính từ đêm nhìn ngắm trời sao Paris qua khung cửa sổ Linh Sơn, hơn ba mươi năm đã qua còn nhanh hơn bóng câu qua cửa.
(Xem: 8712)
Theo quan điểm Phật Giáo, đau khổsự thật mà không ai có thể trốn tránh được. Chúng ta ai rồi cũng phải đối mặt với sự già nua, sự đau ốm...
(Xem: 8507)
Đặc thù của tướng mạo có quan hệ với sự di truyền của bố mẹ, như màu da sắc tộc, tính nết của con người hoặc đẹp hay xấu đều ảnh hưởng nửa đời trước của chính mình,
(Xem: 8349)
Phòng hành thiền của Đức Đạt Lai Lạt Ma được tắm trong ánh nắng dịu dàng của buổi sáng.
(Xem: 8390)
Đức Phật thành tựu giác ngộ cũng nhờ nương theo tinh thần trung đạo, tránh xa hai cực đoan dục lạckhổ hạnh.
(Xem: 8599)
Nếu muốn mang lại cho mình sự bình lặng thì các bạn phải thực hiện được nó trên tất cả mọi mặt.
(Xem: 7618)
Bậc chứng thánh, bậc chân tu thực sự có công phu, sống trong tịnh pháp, phần lớn đều là những người vô bệnh.
(Xem: 11631)
Phải chăng còn tùy vào căn cơ của mỗi chúng ta nhận nhiều hay ít, nhưng dòng sông không biết đợi mà sẽ chảy hoài chảy mãi không thôi...
(Xem: 21640)
Phật dạy: với người không có duyên, ta dù có nói bao nhiêu lời và dùng nhiều phương tiện thiện xão cũng bằng thừa.
(Xem: 7792)
Các pháp hữu vivô thường, có được rồi cũng sẽ mất, có thành thì phải biến hoại, có sinh thì ắt sẽ bị già bệnh chết.
(Xem: 9284)
Jürgen Habermas sinh năm 1929 là giáo sư Triết học tại Đại học Frankfurt (Đức) mà tên tuổi cuả ông gắn liền với Trường phái Triết học Frankfurt.
(Xem: 14035)
Thiền sư Thích Nhất Hạnh dành thời gian cả cuộc đời mình cho Phật giáo, với mong muốn mang lại hạnh phúc cho mọi người.
(Xem: 9031)
Kinh vô lượng nghĩa. Vô lượng trước hết nên hiểu nghĩa từ cạn đến sâu, từ thấp lên cao.
(Xem: 8794)
Tôn giáo là hình thái ý thức xã hội gồm những quan niệm dựa trên cơ sở tin và sùng bái những lực lượng siêu tự nhiên.
(Xem: 8192)
Những Thiền sư VN đã sống trọn vẹn đời mình theo những điểm căn bản của Đại thừa như vậy, và một khi phát khởi tâm Bồ đề...
(Xem: 8512)
Lời khuyên của Đức Phật là khi làm từ thiện, chúng ta hãy kêu gọi những người khác cùng chung-sức với mình, như thế ...
Quảng Cáo Bảo Trợ
Gủi hàng từ MỸ về VIỆT NAM
Get a FREE Online Menu and Front Door: Stand Banner Menu Display for Your Restaurant