Subscribe HoaVoUu Youtube
Kính mời Subscribe kênh
YouTube Hoa Vô Ưu
Sitemap Hoavouu.com
Điền Email để nhận bài mới

Tiền

28 Tháng Chín 201000:00(Xem: 18090)
Tiền
Tiền  
David R. Loy
Thị Giới lược dịch
Midas là một vị vua xứ Lydia. Nhờ phục vụ cho thần Dionysus, ông được thần ban cho bất cứ điều gì ông muốn. Mặc dù rất giàu có, lòng tham của ông vẫn không thỏa mãn, ông xin thần ban cho khả năng biến bất cứ vật gì ông chạm đến đều trở thành vàng, và Midas vui sướng biến mọi thứ thành vàng... 
Rồi đến bữa ăn tối. Ông gắp một miếng thức ăn, thức ăn biến thành vàng. Ông nhắp một hớp rượu, hớp rượu biến thành vàng. Ông nựng người con gái, người con biến thành một tượng vàng... Quá thất vọng, Midas xin Dionysus cho ông được giải lời nguyền và trở lại với cuộc sống bình thường.

So với xã hội Hy Lạp ngày xưa, câu chuyện đơn giản nhưng sâu sắc đó còn thích hợp hơn trong thế giới ngày nay. Thế giới chúng ta đang sống là thế giới hướng về tiền. Trong thế giới này, Midas được cả xã hội chấp nhận. Và sự thật, trong mỗi chúng ta đều có ít nhiều Midas. Sống trong một thế giới mà khả năng biến đổi liên tụctính chất nổi bật, chúng ta đã nhận chìm những cảm quan, làm tê liệt khả năng thưởng thức cuộc sống của chúng ta, tập trung vào những con số lên xuống trong tài khoản ngân hàng. Thay vì đánh giá phẩm chất mùi vị của một ly rượu vang, chúng ta chú trọng hơn đến giá tiền của nó và tìm cách chứng tỏ rằng chúng ta là một người uống rượu cầu kỳ. Vì sống trong một xã hội coi những con số ma lực kia là quan trọng nhất, hầu hết chúng ta lo lắng cho việc có đủ tiền, và cho rằng sự lo lắng đó là điều thích đáng. Nhưng thế nào là đủ, và đến khi nào thì việc hoạch định tài chánh và sự mưu cầu chân thật về hạnh phúc gặp nhau? Tập trung vào một thứ trừu tượng không có giá trị tự thân, chúng ta coi thường đời sống cụ thể, coi thường sự xúc chạm trực tiếp của chúng ta với thế gian. Chúng ta không còn biết giá trị chân thật của sự vật và ý nghĩa của cái không. 

Phật giáo có thể giúp chúng ta hiểu vì sao chiếc bẫy đó lại quá quyến rũ đối với chúng ta.

Ngày nay, tiền có ít nhất bốn chức năng trong việc phục vụ con người. Dù tốt hay xấu, nó là một phương tiện trao đổi không thể thiếu trong xã hội hiện tại. Điều này làm cho tiền trở nên có giá trị hơn bất cứ thứ gì khác vì nó có thể tạo ra hầu hết những thứ khác. Và vì cách xã hội đồng thuận trong việc định nghĩa thế nào là giá trị, tiền trở thành biểu tượng của giá trị thuần túy.

Là một phương tiện trao đổi, tiền trở thành kho chứa giá trị. Đó là chức năng thứ hai của tiền. Nhiều thế kỷ trước, khi tiền chưa được sử dụng rộng rãi, sự giàu có của một người được đánh giá trên số lượng trâu bò, lúa thóc, người làm và con cái. Ưu thế của vàng và bạc - và ngày nay là tài khoản ngân hàng - là không bị hư hại, ít nhất là trên nguyên lý, và không bị hủy hoại do chuột, mối, lửa… Đặc biệt với vàng, con người say mê nó vì dưới mắt họ, vàng không bị xỉn rỉ và không bị hủy hoại. Và điều này thật sự hấp dẫn đối với một thế giới luôn bị ám ảnh bởi tính chất vô thườngbiến hoại

Chủ nghĩa tư bản còn đem đến cho tiền một chức năng thứ ba. Đó là thứ mà chúng ta được hưởng ngày nay, nhưng đối với nhiều người trong quá khứ thì không đáng tin cậy. Chủ nghĩa tư bản đặt nền tảng trên tư bản, là tiền được sử dụng để tạo ra nhiều tiền hơn. Đầu tư số tiền thặng dư và nhìn nó tăng trưởng. Điều đó khuyến khích sự năng độngtăng trưởng của kinh tế. Nó đã dẫn đường cho nhiều phát triển hữu ích. Nhưng đồng thời nó cũng đem đến sự tiêu cực khi chúng ta tiếp tục tái đầu tư bất cứ thứ gì chúng ta có được, cho rằng chúng ta không bao giờ có quá nhiều. Tư bản luôn luôn được dùng để tích lũy thêm tư bản. Và điều này có khuynh hướng làm cho chúng ta không bao giờ thấy đu. Cách tiếp cận với tiền này rõ ràng tương phản với những xã hội ngày xưa, trong đó tài sản thường được phân phối lại khi đạt đến một mức độ chênh lệch nào đó. Những xã hội đó dường như nhạy cảm hơn về mối tương quan xã hội, cố gắng tránh sự đổ vỡ mối tương quan xã hội do sự chênh lệch tài sản gây ra.

Một điểm đáng chú ý về sự đầu tư trong nền kinh tế tư bản là nợ. Nền kinh tế tư bản là một nền kinh tế vận hành trên nợ, đòi hỏi một xã hội yên tâm với sự mắc nợ. Nợ ít nhất lớn hơn tiền vay ban đầu một chút: Những người đầu tư kỳ vọng lấy lại được nhiều hơn tiền đầu tư ban đầu. Khi mà toàn bộ nền kinh tế vận hành theo cách đó, kết quả xã hội là một sự thúc ép toàn diện cho sự phát triển liên tục, vì đó là con đường duy nhất để trả những món nợ chồng chất. Dưới sức ép liên tục cho sự phát triển đó, con người đã không đoái hoài đến những hậu quả khác về xã hội và môi sinh. Điều xã hội hướng đến là sự kỳ vọng về tương lai: hiện tại không bao giờ đủ nhưng tương lai sẽ (hoặc phải) khá hơn.

Vì sao chúng ta rơi vào tình trạng đó? Với giáo lý vô ngã (anatta), Phật giáo cho chúng ta một tầm nhìn đặc biệt về khổ (dukkha), trong đó bao hàm sự vướng mắc vào tiền. Khổ không chỉ là một ngày nào đó chúng ta sẽ bệnh, già và chết. Không có cái ngã (vô ngã) cũng có nghĩa là ngay lúc này đây, chúng ta đang cảm nhận điều gì đó không ổn nơi chính mình. Chúng ta cảm thấy một lỗ hổng ngay trong nền tảng hiện hữu của chúng ta, một cảm giác về sự thiếu hụt, không trọn vẹn. Và để phản ứng lại cảm giác đó, chúng ta lao vào sự bận rộn với những dự án, nghĩ rằng chúng sẽ giúp chúng ta cảm thấy mình là “thật” hơn. Thiên Chúa giáo cũng đã tìm cách giải thích và đưa ra giải pháp tôn giáo cho cảm giác hụt hẫng này, nhưng nhiều người trong chúng ta không còn tin vào tội nguyên thủy nữa. Vậy có cái gì không ổn nơi chúng ta? Trong những xã hội phát triển hay “kinh tế hóa” ngày nay, giải thích phổ biến nhất là chúng ta không có đủ tiền. Đó là “tội nguyên thủy” đương đại của con người.

Đến đây, chúng ta thấy ngoài những chức năng như là một phương tiện trao đổi, nơi tích lũy giá trị, và tư bản để đầu tư, tiền còn một chức năng nữa: Tiền trở thành biểu tượng của thực tại. Ngày nay tiền được phần đông tin là một phương tiện nhận diện tốt nhất để cảm nhận về chính mình, để chống lại cảm giác dày vò rằng con người thật sự không hiện hữu. Hoài nghi về sự hiện hữu thật sự của ngã, con người đã tìm đến tôn giáo để thiết lập nền tảng cho ngã bằng sự kết nối với Thượng đế hay thần linh. Ngày nay, chúng ta đầu tư vào “chứng khoán” và “tín dụng” để tạo nền tảng cho chúng ta trong kinh tế. Những tổ chức tài chánh trở thành những điện thờ cho chúng ta.

Và càng được coi trọng, tiền càng được sử dụng để định giá trị con người chúng ta. Tiền đi sâu vào đời sống, và cái biểu tượng do chúng ta tạo ra đó trở lại điều động chúng ta hầu như về mọi mặt. Có người cho rằng xã hội ngày nay của chúng ta quá thiên về vật chất, nhưng thật sự phải nói rằng chúng ta không thiên đủ về vật chất. Gắn bó quá chặt với biểu tượng, chúng ta đã xem nhẹ đời sống. Chúng ta say mê sức mạnhgiá trị của tiền hơn là những thứ mà tiền mua được. Chúng ta say mê sở hữu một chiếc Mercedes-Benz để nói về cái tôi hơn là sự tiện nghisức mạnh của chiếc xe. “Tôi là hạng người lái xe Mercedes/ sở hữu căn nhà ở Maui / và có chứng khoán giá trị triệu đô…”.

Tất cả điều này không ra ngoài câu châm ngôn cổ xưa “không dây tự trói” của thiền. Chúng ta bị tù hãm bởi cách chúng ta suy nghĩ về tiền.

Dưới cái nhìn của Phật giáo, vấn đề thật sự của chúng ta chính là ở nơi chúng ta, ở cách chúng ta cố gắng để xác định mình. Chúng ta tìm cách xác định mình bằng những thứ ở bên ngoài, những thứ không bao giờ có thể ban cho chúng ta cảm nhận về thực tạichúng ta mong muốn để lấp vào cảm giác “rỗng không”. Chúng ta cố gắng để có được một trương mục ngân hàng có nhiều tiền và mọi thứ mà xã hội dạy cho chúng ta rằng sẽ làm cho chúng ta hạnh phúc, để rồi cuối cùng chúng ta không hiểu vì sao chúng ta vẫn không tìm thấy hạnh phúc, không hiểu vì sao những thứ đó không giải quyết được cảm giác thiếu thốn nơi chúng ta.

Chúng ta có thể hiểu về tiền bằng một ẩn dụ Phật giáo. Đó là tánh không, “sự rỗng không” trong bản chất của mọi hiện tượng. Đó là một cách diễn tả về tính chất tương quan giữa sự vật, không có thứ gì hiện hữu một cách độc lập. Mỗi sự vật đều là một phần của tất cả những sự vật khác. 

Nhưng dù bản chất là rỗng không, trong xã hội ngày nay, tiền vẫn là một thứ không thể thiếu. Vấn đề chỉ xảy ra khi chúng ta nắm con rắn ở phần đuôi. Nói như Bát Nhã Tâm Kinh, mọi sắc tướng đều rỗng không, nhưng không có tánh không tách rời ngoài sắc tướng. Sự bận tâm về tiền của chúng ta là chỉ bám vào một thứ không có ý nghĩa thật sự từ chính nó, chúng ta bám vào một thứ hoàn toàn nằm ngoài sắc tướngchúng ta càng ngày càng mất đi khả năng đánh giá một cách như thật.

Có thể nói một cách khác rằng tiền không phải là sự vật nhưng là một tiến trình. Chúng ta có thể hiểu nó như một thứ năng lượng không thật sự là của tôi hay của anh. Nếu chúng ta hiểu được rằng tiền chỉ là một biểu tượng rỗng không được xã hội tạo dựng nên, chúng ta có thể sử dụng nó với trí tuệtừ bi để có thể làm giảm sự đau khổ của thế gian.

David R. Loy - Thị Giới lược dịch
(Từ Money, Sex, War, Karma)
Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
(Xem: 16500)
Con sông Ni Liên Thiền, tên gọi đó đã gắn liền với sự chứng đắc của một bực Thánh nhân xuất thế - Thái tử Tất-đạt-đa, Người đã đến bên dòng sông này sau sáu năm tu khổ hạnh.
(Xem: 21064)
Hãy niệm câu “thần chú” ấy mỗi ngày đi, rồi bạn sẽ thấy “đời rất đẹp”. Đời không phải là rác rưởi, đáng chán, là muộn phiền, âu lo đầy dẫy như bạn từng mặc định.
(Xem: 29700)
Vở Cải Lương Phật giáo đấu tiên được ra đời từ những tâm nguyện ấy ,đó là vở “THÁI TỬ A-XÀ-THẾ”. Soạn giả Dương Kinh Thành
(Xem: 22012)
Người xưa đã cỡi hạc vàng bay xa, Nơi này chỉ còn trơ lầu Hoàng Hạc, Hoàng hạc bay xa không trở lại...
(Xem: 16756)
Tôi say sưa ngắm nhìn cảnh tượng sáng ngời trước mắt tôi, những cành cây trơ trụi của mùa đông bây giờ đã khóac lên mình những hoa lá trắng mềm mại.
(Xem: 16704)
Mạc vị xuân tàn hoa lạc tận, Đình tiền tạc dạ nhất chi mai. - Dương Kinh Thành
(Xem: 16244)
Một buổi sáng rằm, đầu mùa đông ngoài trời se lạnh, nhưng trong căn phòng khách cửa mở ra hướng Nam không bị gió thổi xốc vào nên cũng khá ấm áp.
(Xem: 14820)
Mất cũng phải hết một ngày đêm suy nghĩ đến nhức đầu mệt óc, cắn trụi móng của ngón tay cái, thằng Thạch mới tìm ra được cách giải cho bài toán hóc búa...
(Xem: 16237)
Không giống cô giáo cũ, khi còn nằm trên giường biết mình đã thức dậy – Tôi luôn có niềm vui đầu tiên là “nhận biết mình còn sống! Tôi còn có mặt trên cõi đời này.
(Xem: 15247)
chúng ta có một cuộc sống may mắn hay rủi ro thì điều ấy đã được quyết định bởi tâm thứchành nghiệp của chính chúng ta. Điều này được biết đến như là định luật nhân quả.
(Xem: 16868)
Chủ quanlạc quan đều là hai thái độ dẫn đến việc người ta sống vô tư, nhưng xét về bản chất thì một bên là không lường trước mọi việc còn một bên thì biết rõ mọi việc và chấp nhận…
(Xem: 15772)
Không gì tuyệt đẹp hơn hình ảnh của mùa xuân, khi hoa đào hoa mai hé nở, khi những mầm xanh đang e ấp chờ đợi trăng nước tháng ngày...
(Xem: 18000)
Con thật may mắn đã đến được với Đạo Pháp bằng tâm chí thành. Tinh hoa của Đạo Pháp được gói trọn trong hai Bồ- Đề Tâm.
(Xem: 15900)
Nhận ra, và xóa sạch được bụi vô minh thì chúng sanh “sẽ thành Phật” đó, lập tức là “Phật đã thành”... Huệ Trân
(Xem: 15113)
Ngày tôi nhận ra con đường đích thực của cuộc đời mình, em đã khóc rất nhiều. Em muốn tôi vẫn là tôi của những ngày mới quen nhau.
(Xem: 14339)
Bản chất của mùa xuânchuyển hóa. Nó có khả năng chuyển hóa đối với những gì đang có mặt nơi nó để nó trở thành mùa xuân cho chính nó...
(Xem: 15322)
Em hãy trở về nhìn sâu vào tâm em bằng đôi mắt thiền quán, với ý chí quyết liệt, với hướng đi cao khiết, với tấm lòng thanh bạchmở rộng...
(Xem: 17664)
Thử tắt điện thoại một ngày… Một cuộc “biến mất” không dự báo trước, đối với nhiều người. Đó là một cách biểu hiện của vô thường, dành tặng cho những người thân-thương.
(Xem: 17865)
Mỗi lần đi qua những cánh đồng đang mùa gặt, tôi lại nhớ về những ngày thơ ấu êm đềm ở làng quê. Cái hương quê ngai ngái mùi lúa mới ấy như cứ mãi vấn vít lòng tôi...
(Xem: 15118)
Nhân dịp đầu năm, đi chùa lễ Phật, nhìn thấy muôn hoa đua nở, vẻ đẹp tao nhã của thiên nhiên như lời chúc phúc tốt lành đến với tất cả mọi người.
(Xem: 14624)
Nói đến Tết, chúng ta thường nghĩ tới một dịp vui đầu năm mới - Tết Nguyên đán (còn gọi là Tết cả).
(Xem: 15398)
Quãng đời ấy, là quãng đời của tôi có thật, nhưng xin quý vị đọc mà đừng tin, vì sự kiện ấy là của một thời gian đã đi qua, nó đã trở thành nắng mưa, sương gió,...
(Xem: 13334)
Cuối năm, trời trở nên rét hơn. Những cơn gió từ sông thổi vào mang theo hơi nước lạnh buốt. Con sông mùa này trông mênh mông, quạnh quẽ.
(Xem: 13096)
Gió thổi làm những chiếc lá lay động, làm nhánh cây, cành cây bâng khuâng, làm rừng xanh, đìu hiu xao xuyến. Con chim đang ngủ trong tổ giật mình thức giấc...
(Xem: 15444)
Em mới mười một tuổi, mẹ bỏ em lại bên chân núi. Ruộng dưa mênh mông, em ngơ ngác như con bù nhìn rơm giữa nắng và gió.
(Xem: 16596)
Về quê vào những ngày cuối năm mới thấy sao yêu đến vậy cái đồng đất quê mình, thương biết mấy những chị, những mẹ một nắng hai sương trên ruộng đồng.
(Xem: 11859)
Sau giờ thiền toạ sáng nay, lắng nghe lại lòng, hình như có dòng sông nào đó tuôn chảy qua đời, bắt được tiếng hơi thở thánh thót của vũ trụ...
(Xem: 13363)
Phật của ngoại nhỏ xíu, chỉ cao hơn gang tay tôi một chút - dĩ nhiên, đó là gang tay của một cậu bé mười tuổi. Phật cũng không đẹp chi lắm...
(Xem: 17934)
Tự do chính là quyền cơ bản của một con người. Do vậy ai tước đi tự do của người khác đều là hành vi vi phạm nhân quyền.
(Xem: 16183)
Khái niệm về thảnh thơi có lẽ nó đơn giản hơn nhiều khi ta đừng gắng thêm cho nó, cái “mốt”, cái danh, cái lợi và cái lòng kiêu hãnh hơn người… Có ai cấm ta những thứ đó đâu...
(Xem: 14056)
Nói về mùa xuân, ai cũng hình dung đến những điều tốt đẹp đang chờ đón mình trong năm mới. Nhưng rồi mùa xuân cũng đi qua, xuân năm nay trở thành xuân năm trước.
(Xem: 12618)
Hạnh phúc vĩnh hằng là sự tự do bình yên nội tại, sự tĩnh lặng nơi tâm thức, không bị khuấy động bởi những tranh đua, nhiễu nhương của cuộc đời.
(Xem: 16373)
Chúng ta là những lữ khách trên hành tinh này. Chúng ta có mặt ở đây nhiều lắm là chín mươi hay một trăm năm.
(Xem: 15479)
Năm Canh Dần trôi qua với biết bao nhiêu sự kiện xảy ra trên khắp thế giới. Hội nghị cấp cao Đông Á với sự xuất hiện của Nga và Mỹ, người Việt Nam đầu tiên đoạt Huy chương Fields danh giá...
(Xem: 14871)
Vị thầy người Nhật của tôi đã ra đi năm ngoái, quá trẻ, quá sớm. Bà chỉ mới năm mươi bốn tuổi, và không có ai để truyền thừa Pháp. Bà chỉ có năm người đệ tử...
(Xem: 19078)
Ta yêu chuộng sự sống một cách tha thiết, và ta sống hết lòng trong từng khoảnh khắc là do ta có ý thức rõ ràng về sự chết. Cái chết chắc chắn sẽ đến với chúng ta.
(Xem: 15472)
Liên hệ của mọi cá thể trong vũ trụ này là liên hệ duyên sinh. Cái này có mặt là nhờ sự có mặt của những cái khác, không có cá thể nào tự tồn tại riêng biệt...
(Xem: 13556)
Mưa thật nhiều suốt đêm qua, những ánh chớp loé sáng, vẫy vùng trên bầu trời như rượt đuổi nhau với những nụ cười sáng rực. Mưa trút xuống dù không mời gọi, như réo rắc...
(Xem: 13755)
Trăng thì vằng vặc trên cao, trên bầu trời, sáng đẹp. Nhưng, trăng của tấm lòng, của chân tâm, thật là gần gũi, bình dị, trong sáng, thanh tịnh, không một gợn sóng mây...
(Xem: 14198)
Thuở xưa, khi Phạm Dự (Brahmadatta) là vua nước Ba-la-nại (Benares), Bồ-tát thọ sanh vào đời làm một chú Linh Dương sống trong một bụi cây gần bên hồ nước ở trong cánh rừng.
(Xem: 14929)
Trong học tập cũng như trong công việc, lười biếng, thiếu ý chí, thiếu kiên định là những nguyên nhân đưa đến sự thất bại. Khó tìm đâu trên cõi đời này một người có được thành công mà người đó là một kẻ lười biếng...
(Xem: 17886)
Mình có một đôi chân vững chãi, một đôi mắt sáng và một tấm lòng trong, hãy nương tựa vào mình. Đôi bàn chân sẽ cho bạn phương tiện đi tới...
(Xem: 14983)
Dạo ấy, vào khoảng cuối thập niên 50 và đầu thập niên 60 của thế kỷ trước, Phật học viện Trung phần Hải Đức tại Nha Trang thấy cần phải mở rộng việc đào tạo tăng tài.
(Xem: 14513)
Thời đại ngày nay, trong chúng ta ai mà lại không bận rộn, ai mà lại có dư thì giờ đâu bạn nhỉ? Mặc dù đôi khi tôi cứ nghĩ là chúng ta chỉ tự tìm cho mình sự bận rộn mà thôi!
(Xem: 17705)
Đời như cơn gió bên thềm, mênh mông, vô định. Có cái gì là của mình đâu mà trói buộc? Cứ nhẹ nhàng thôi, như gió bên thềm vậy...
(Xem: 20579)
Sự vững chãi của bạn là một điều nhiệm mầu. Bởi có rất nhiều người đang tin vào bạn, họ sẽ vững chãi theo và niềm tin ấy miên viễn trong tâm thức...
(Xem: 19366)
Xuất gia có nghĩa là ra khỏi nhà, rõ hơn là ra khỏi căn nhà mình đang ở; dứt khoát bỏ mà đi khỏi căn nhà mình đang được chở che bảo bọc, hay đang bị ràng buộc, hệ lụy vương mang.
(Xem: 16942)
Tình yêu không làm cho ai khổ đau, nhưng ở trong đời có quá nhiều người bị khổ đau bởi tình yêu là do trong tình yêu của họ có nội dung của khao khát, chiếm hữu, riêng tư và tình dục.
(Xem: 15545)
Sau bữa ăn trưa, tôi hỏi một vị Tăng sĩ trẻ, Thầy đã ăn xong chưa? Vị ấy trả lời - dạ! con đã ăn xong. Tôi cười và nói, Thầy chưa ăn xong đâu, ngày mai Thầy lại tiếp tục ăn lại...
(Xem: 17044)
Trong đời sống hàng ngày, ta cố ý nói sai sự thật để đánh lừa người khác là chính ta không những chỉ phá hoại và làm thương tổn lời nói của ta, mà chính ta còn làm thương tổnphá hoại sự hiểu biết và nhân cách của ta nữa.
Quảng Cáo Bảo Trợ
Gủi hàng từ MỸ về VIỆT NAM
Get a FREE Online Menu and Front Door: Stand Banner Menu Display for Your Restaurant