Subscribe HoaVoUu Youtube
Kính mời Subscribe kênh
YouTube Hoa Vô Ưu
Sách Văn Học Phật Giáo
Sitemap Hoavouu.com
Điền Email để nhận bài mới

VII. Liệu Cái Trí Có Thể Làm Tự Do Chính Nó Khỏi Tình Trạng Bị Quy Định?

10 Tháng Mười Hai 201000:00(Xem: 6389)
VII. Liệu Cái Trí Có Thể Làm Tự Do Chính Nó Khỏi Tình Trạng Bị Quy Định?

J. KRISHNAMURTI
CÁ THỂXÃ HỘI
INDIVIDUAL & SOCIETY
Lời dịch: ÔNG KHÔNG Tháng 7-2010

VII- LIỆU CÁI TRÍ CÓ THỂ TỰ LÀM TỰ DO CHÍNH NÓ KHỎI TÌNH TRẠNG BỊ QUY ĐỊNH?

 

+ Giới thiệu

 

M

ặc dù người ta phải nghi ngờ những tương tự, không có nhiều khác biệt giữa phương Đông và phương Tây, chủng tộc sống ở Châu á và chủng tộc sống ở phương Tây. Mặc dù họ có lẽ có những triết lý khác nhau, những niềm tin khác nhau, những phong tục, những thói quen và những cách cư xử khác hẳn phương Tây, họ đều là những con người giống như phần còn lại của thế giớichịu đựng đau khổ, cùng vô số những vấn đề, lo âu, sợ hãi, thường xuyên sống trong tuyệt vọng vô cùng bởi bệnh tật, tuổi già, và chết. Những vấn đề này tồn tại khắp thế giới. Những niềm tin của họ, những thần thánh của họ không khác biệt với những thần thánh và những niềm tin của quốc gia này hay của những quốc gia khác ở phương Tây. Tại cơ bản những vấn đề này đã không giải quyết được bất kỳ những vấn đề nào của con người, một cách sâu thẳm, một cách triệt để. Chúng đã tạo ra một văn hóa nào đó, những cách cư xử tốt lành, một chấp nhận trên bề mặt của những liên hệ nào đó; nhưng sâu thẳm, triệt để, con người đã không thay đổi nhiều lắm trong hai triệu năm vừa qua hay như thế. Rõ ràng, con người xuyên suốt thời gian này đã đấu tranh, đã ngụp lặn ngược lại dòng chảy của sống, luôn luôn chiến tranh, xung đột, nỗ lực, tìm kiếm, dò dẫm, hỏi han, nài nỉ, cầu nguyện, nương dựa người nào đó để giải quyết những vấn đề thuộc con người của anh ấy.

 Điều này đã và đang xảy ra thế kỷ này sang thế kỷ khác, và rõ ràng chúng ta đã không giải quyết được những vấn đề của chúng ta. Chúng ta vẫn còn đau khổ; chúng ta vẫn còn đang dò dẫm, đang tìm kiếm, đang nài nỉ, đang hỏi han người nào đó chỉ bảo cho chúng ta rằng chúng ta nên làm gì, chúng ta không nên làm gì, chúng ta nên suy nghĩ như thế nào và không nên suy nghĩ cái gì, trao đổi một niềm tin cho một niềm tin khác, một quan điểm, một học thuyết ngớ ngẩn cho một điều khác. Tất cả chúng ta đều biết điều này; tất cả chúng ta đều đã trải qua vô vàn những niềm tin. Mặc dù chúng ta phản ứng, thay đổi những vị trí của chúng ta trong cùng lãnh vực của sống, trong chừng mực nào đó tại cơ bản chúng ta vẫn còn duy trì như chúng ta là gì. Có lẽ có chút ít thay đổi đó đây; có lẽ có những bổ sung nhỏ nhoi, những giáo phái khác nhau, những nhóm người khác nhau và những tầm nhìn khác nhau, nhưng phía bên trong có cùng đấu tranh, sợ hãi, lo âu, tuyệt vọng.

 Có lẽ chúng ta có thể tiếp cận những vấn đề này một cách khác hẳn. Phải có – và tôi nghĩ có – một tiếp cận khác hẳn đến toàn sự tồn tại của chúng ta, một cách sống khác hẳn, mà không có trận chiến này, không có sợ hãi này, không có những thần thánh này mà đã thực sự hoàn toàn mất đi ý nghĩa của chúng, và không có những học thuyết này, dù thuộc cộng sản hay tôn giáo, mà chẳng còn ý nghĩa gì cả. Có thể, chúng đã chưa bao giờ có nhiều ý nghĩa lắm; chúng đã giúp đỡ làm văn minh con người, tạo cho anh ấy một chút xíu hòa nhã hơn, một chút xíu thân thiện hơn, nhưng tại cơ bản con người đã không được thuần phục hay thay đổi một cách triệt để. Chúng ta vẫn còn man rợ, đánh nhau, cả phía bên ngoài lẫn bên trong. Đã có mười lăm ngàn cuộc chiến tranh trong năm ngàn năm trăm năm vừa qua – hai rưỡi cuộc chiến tranh mỗi năm. Con người quá nhan hiểm, hận thù, ganh đua, đấu tranh tìm kiếm địa vị, thanh danh, quyền hành, và thống trị. Tất cả chúng ta đều biết điều này, và chúng ta chấp nhận điều này như phương cách sống: chiến tranh, sợ hãi, xung đột, một tồn hời hợt. Đó là điều gì chúng ta đã chấp nhận.

 Dường như đối với tôi có lẽ có một phương cách sống khác hẳn, và đây là điều gì chúng ta sẽ nói chuyện trong suốt năm họp mặt này: làm thế nào sáng tạo một cách mạng, không phải phía bên ngoài nhưng phía bên trong, bởi vì sự khủng hoảng ở bên trong ý thức; nó không là kinh tế hay xã hội. Chúng ta luôn luôn đang phản ứng đến sự thách thức phía bên ngoài, đang cố gắng trả lời nó một cách hời hợt. Chúng ta phải thực sự phản ứng một cách trọn vẹn đến sự khủng hoảng phía bên trong này mà đã và đang được chồng chất, đã và đang được củng cố qua những thời đại. Những triết lý, những học thuyết ranh mãnh, khôn lanh, thuộc trí năng, và vô vàn những tẩu thoát của tôn giáo qua những giáo điều không thể trả lời những vấn đề này. Người ta càng nghiêm túc bao nhiêu, người ta càng trở nên nhận biết được những vấn đề này sâu đậm bấy nhiêu. Qua từ ngữ nghiêm túc tôi có ý những người có khả năng, thực sự đang đối diện với những vấn đề và đang giải quyết chúng, không phải đang trì hoãn, không phải đang tẩu thoát, không phải đang cố gắng trả lời nó theo trí năng, theo từ ngữ, hay theo cảm xúc. Sự sống chỉ dành cho những người nghiêm túc, và không phải cho những người chỉ thụ hưởng, đang đáp lại một cách hời hợt, đang trốn chạy sự khủng hoảng sâu thẳm phía bên trong . . .

 Điều gì chúng ta đang trình bày là sự kết thúc của xung đột liên tục này. Chúng ta đang cố gắng tìm ra liệu có thể, đang sống trong thế giới này, sống trọn vẹn không còn xung đột. Muốn tìm ra liệu điều đó có thể được, chúng ta phải trao sự chú ý. Không có chú ý nếu bạn nói, ‘Tôi đồng ý,’ hay nếu bạn nói, ‘Từ trước đến nay tôi đã tìm hiểu rồi và không thêm nữa; điều này gây thỏa mãn tôi, điều này không; tôi là một người viết văn, và tôi muốn diễn giải tất cả điều này trong một cách nào đó.’ Nếu bạn có thể trao sự chú ý, nó trở nên xứng đáng lạ thường nếu chúng ta có thể lắng nghe như thế; vậy là chúng ta thiết lập một hiệp thông giữa chúng ta. Trong hiệp thông đó cũng không có người dạy lẫn người được dạy, mà lại nữa điều đó quá không-chín chắn. Không có người theo sau và không có người mà nói, ‘Làm điều này; làm điều kia.’ Như những con người của chúng ta đã trải qua tất cả việc đó hàng thế kỷ sang hàng thế kỷ. Chúng ta đã có hàng tá những Đấng Cứu rỗi, những Bậc Thầy, những Thượng đế, những niềm tin, những tôn giáo, và chúng đã không giải quyết được những vấn đề của chúng ta. Chúng ta mãi mãi bất hạnh, đau khổ, hoang mang, phiền muộn, và sống của chúng ta đã trở thành rất nhỏ nhen, tầm thường. Chúng ta có lẽ khôn lanh cực kỳ, nói năng vô tận về mọi đề tài một cách khéo léo, nhưng phía bên trong có một hỗn loạn, một cô độc khôn nguôi, một hoang mang sâu thẳm không bờ bến, và một đau khổ mà dường như không có một kết thúc.

 Bởi vì đã nêu lên vấn đề, mà hầu hết chúng ta đều quá quen thuộc, liệu có một cách tiếp cận khác hẳn? Rõ ràng, cách tiếp cận cũ kỹ không là phương cách thoát khỏi. Về điều đó, người ta phải tuyệt đối rõ ràng để cho người ta ngoảnh mặt khỏi nó hoàn toàn. Phương cách cũ kỹ của những tôn giáo, cùng những niềm tin, những giáo điều, những Đấng Cứu rỗi, những Bậc Thầy, những giáo sĩ, những giám mục của chúng, và mọi chuyện quanh đó – dù nó là Thiên chúa giáo, Tin lành, Ấn giáo, hay Phật giáo – người ta phải gạt bỏ tất cả điều đó hoàn toàn bởi vì người ta hiểu rõ rằng một phương cách như thế không trao tặng con người bất kỳ sự tự do nào. Tự do là điều gì đó tuyệt đối khác hẳn sự phản kháng. Toàn thế giới tại thời điểm hiện nay đều đang phản kháng, đặc biệt những người trẻ tuổi, nhưng đó không là tự do.

 Tự do là điều gì đó hoàn toàn khác hẳn; tự do không là thoát khỏi điều gì đó. Nếu nó thoát khỏi điều gì đó, nó là sự phản kháng. Nếu tôi phản kháng lại tôn giáo mà tôi đang phụ thuộc, từ sự phản kháng đó tôi gia nhập một tôn giáo khác bởi vì nó cho tôi, tôi nghĩ, sự tự do lớn lao hơn nhiều, cái gì đó hứng khỏi hơn nhiều, một bộ mới mẻ của những từ ngữ, một bộ mới mẻ của những cụm từ, một bộ mới mẻ của những giáo điều và những học thuyết, nhưng sự phản kháng này không thể thâm nhập sâu thẳm. Chỉ một cái trí trong tự do, không phải trong phản kháng, mới có thể thâm nhập – không chỉ cái trí của con người như nó là, nhưng còn cả toàn cấu trúc thuộc tâm lý của trật tự xã hội mà người ta là một bộ phận của nó – đang tìm hiểu, đang nghi vấn, đang ngờ vực. Để tìm hiểu, để thâm nhập, để hiểu rõ – tất cả điều này đòi hỏi nhiều tự do, không phải nhiều phản kháng. Nơi nào có tự dođam mê, có một mãnh liệt mà hoàn toàn khác biệt sự mãnh liệt và sự đam mê của phản kháng. Đam mê, mãnh liệt, sinh động, sức sống mà sự tự do sáng tạo không thể cạn kiệt; ngược lại, nhiệt thành, hứng thú, sinh lực của phản kháng có thể trải qua một thay đổi và có thể được bổ sung.

 Muốn tìm ra liệu có một phương cách khác biệt – một cách sống khác hẳn, không phải một cách làm hay hành động khác biệt, nhưng một cách khác hẳn của đang sống mà là đang hành động – tự nhiên người ta phải ngoảnh mặt khỏi những sự việc đó mà trước kia người ta đã trở thành một nô lệ cho nó. Tôi nghĩ đó là việc đầu tiên người ta phải thực hiện bởi vì, nếu ngược lại, người ta không thể thâm nhập, người ta không thể nhìn ngắm. Làm thế nào một cái trí bị quy định quá nặng nề qua hai ngàn năm của tuyên truyền hay mười ngàn năm của truyền thống có thể, làm thế nào một cái trí như thế có thể nhìn ngắm? Nó chỉ có thể tìm hiểu tùy theo tình trạng bị quy định của nó, tùy theo những tham vọng của nó, tùy theo sự thèm khát đạt được của nó. Sự tìm hiểu như thế không có sức sống, không có gì cả; nó không thể phát giác bất kỳ cái gì mới mẻ. Ngay cả trong lãnh vực khoa học, mặc dù người ta có lẽ có nhiều hiểu biết, muốn phát giác bất kỳ điều gì mới mẻ cái đã được biết phải tạm thời được loại bỏ; ngược lại, người ta không thể phát giác bất kỳ điều gì mới mẻ. Chắc chắn, nếu người ta muốn thấy cái mới mẻ một cách rõ ràng, quá khứ, cái đã được biết, hiểu biết phải kết thúc.

 Chúng ta đang tự-hỏi chính chúng ta, bạn và tôi, liệu có một tiếp cận hoàn toàn khác hẳn mà trong đó không có xung đột, không có mâu thuẫn. Nơi nào có mâu thuẫnnỗ lực, và nơi nào có nỗ lựcxung đột, xung đột là cả kháng cự lẫn chấp nhận. Kháng cự đang rình rập đằng sau những ý tưởng, những hy vọng, những sợ hãi; chấp nhận trở thành sự bắt chước. Chúng ta luôn luôn đang ngụp lặn ngược dòng chảy – đó là sống của chúng ta. Liệu có thể chuyển động, sống, hiện diện, vận hành trong một cách mà không có dòng chảy đến độ chúng ta phải chống lại? Càng có xung đột nhiều bao nhiêu, càng có căng thẳng nhiều bấy nhiêu. Từ căng thẳng đó có mọi hình thức của loạn thần kinh và mọi trạng thái thuộc tinh thần. Một con người trong căng thẳng có lẽ có một khả năng nào đó, và khả năng nhờ vào sự căng thẳng đó có lẽ được diễn tả trong viết lách, trong âm nhạc, trong mười cách khác nhau.

 Tôi đang cố gắng chuyển tải hay, nói khác hơn, hiệp thông không-từ ngữ; mặc dù người ta phải sử dụng những từ ngữ, tuy nhiên người ta biết rằng từ ngữ không là sự kiện, sự việc. Thay vì luôn luôn tiếp cận sự thật qua kỷ luật, xung đột, chấp nhận, phủ nhận, những sự việc mà con người đã thực hành hàng thế kỷ sang hàng thế kỷ để tìm ra cái gì đó, liệu có thể nổ tung và trong nổ tung đó sẽ có một trạng thái mới mẻ của cái trí hiện diện? Liệu cái trí cũ kỹ mà trong nó vẫn còn có tánh thú vật có thể, liệu cái trí cũ kỹ mà đang tìm kiếm thanh thản, an toàn có thể, liệu cái trí cũ kỹsợ hãi, lo âu, cô độc, đầy đau khổ khi nhận biết được những giới hạn riêng của nó có thể – liệu cái trí cũ kỹ đó có thể kết thúc tức khắc và một cái trí mới mẻ vận hành? Nghi vấn được giải thích rõ ràng chứ?

 Hãy cho phép tôi trình bày nó trong một cách khác. Tư tưởng đã tạo ra những vấn đề này. Tư tưởng đã nói, ‘Tôi phải tìm được Thượng đế, tôi phải có an toàn; đây là quốc gia của tôi, đây không là quốc gia của bạn; bạn là một người Đức, tôi là một người Pháp, bạn là một người Nga, bạn là một người cộng sản; bạn là cái này, cái kia; Thượng đế của tôi, Thượng đế của bạn; tôi là một người viết văn, bạn không là một người viết văn; bạn là người thấp kém, tôi là người cao quý; bạn là người sống theo tinh thần, tôi không sống theo tinh thần.’ Tư tưởng đã dựng lên cấu trúc xã hộichúng ta ở trong nó, hay chúng ta thuộc về nó. Tư tưởng chịu trách nhiệm cho toàn sự hỗn loạn này. Tư tưởng đã sáng chế nó, và nếu tư tưởng nói, ‘Tôi phải thay đổi tất cả điều này với mục đích để khác hẳn,’ nó sẽ sáng chế một cấu trúc có lẽ không giống như trước trong những khía cạnh nào đó, nhưng lại giống hệt bởi vì nó vẫn còn là hành động của tư tưởng. Tư tưởng đã phân chia thế giới thành những quốc tịch, thành những nhóm tôn giáo; tư tưởng đã nuôi dưỡng sự sợ hãi. Tư tưởng đã nói, ‘Tôi quan trọng hơn bạn’; tư tưởng đã nói, ‘Tôi phải thương yêu người hàng xóm của tôi.’

 Tư tưởng đã sáng chế thứ bậc này của những giáo sĩ, những đấng cứu rỗi, những thần thánh, những ý tưởng, những công thức; và nếu tư tưởng nói, ‘Điều này sai; tôi sẽ sáng chế một bộ mới mẻ của những hoạt động, một bộ mới mẻ của những niềm tin, một bộ mới mẻ của những cấu trúc,’ chúng sẽ giống hệt nhau, mặc dù trong chừng mực nào đó không giống lắm: chúng vẫn còn là kết quả của tư tưởng . . .

 Muốn tìm ra bất kỳ cái gì hoàn toàn khác hẳn, không những bạn phải hiểu rõ nguồn gốc của tư tưởng, khởi đầu của tư tưởng, nhưng còn cả liệu tư tưởng có thể kết thúc để cho một tiến hành mới mẻ có thể khởi sự. Đây là một nghi vấn quan trọng lạ thường. Bạn không thể chỉ đồng ý hay không-đồng ý; bạn không biết; thậm chí bạn có thể chưa bao giờ suy nghĩ về nó, và vì vậy bạn không thể nói bạn hiểu rõ hay bạn không-hiểu rõ. Bạn có lẽ nói, ‘Vâng, tôi hiểu rõ trong ý nghĩa rằng tôi có thể theo dõi bằng từ ngữ, bằng trí năng, điều gì ông đang nói,’ nhưng điều này hoàn toàn khác hẳn thực sự đang hiểu rõ sự kiện. Tư tưởng đã sáng chế những chiến tranh bằng cách phân chia con người thành những người Pháp, những người Đức, những người Ý, những người Ấn, những người Nga. Tư tưởng đã phân chia thế giới thành những vùng đất, thành những khu vực của niềm tin, cùng những đấng cứu rỗi của nó, cùng những thần thánh của nó, và mỗi người có Thượng đế của anh ấy! Con người đã đấu tranh với nhau. Tư tưởng đã nuôi dưỡng tất cả điều này, và tư tưởng nói, ‘Tôi thấy điều này; nó là một sự kiện; bây giờ tôi sẽ sáng chế một thế giới khác.’ . . . Mọi cách mạng đều cố gắng thực hiện điều này, nhưng cuối cùng nó lại quay về cùng vòng tròn.

 Tư tưởng đã sáng chế những triết lý, những công thứcdựa vàochúng ta cố gắng sống . . . Tư tưởng không thể sáng chế một thế giới mới mẻ. Điều này có nghĩa rằng cảm tính sẽ không sáng chế một thế giới mới mẻ; trái lại, nó không thể. Chúng ta phải tìm ra một năng lượng khác hẳn mà không là năng lượng được tạo ra bởi tư tưởng; một năng lượng khác hẳn mà sẽ vận hành tại một kích thước khác hẳn. Chính những hoạt động của nó trong đang vận hành của nó đều ở trong thế giới, không phải trong một thế giới của tẩu thoát, trong một tu viện, trên đỉnh núi Himalayas, trong hang động nào đó, trong công việc vớ vẩn nào đó. Đó là điều gì chúng ta sẽ tìm ra. Tôi hoàn toàn cam đoan rằng có một cách sống khác hẳn, nhưng nó không là một thế giới trong đó tư tưởng vận hành. Chúng ta phải thâm nhập vào nguồn gốc của tư tưởng, khởi đầu của tư tưởng, và tìm ra tư tưởng có nghĩa gì, cấu trúc của nó, hệ thống của nó là gì. Khi cái trí, thực thể tổng thể, hiểu rõ, trao sự chú ý tuyệt đối vào hiểu rõ cấu trúc của tư tưởng, vậy là chúng ta bắt đầu có một loại năng lượng khác hẳn. Năng lượng này không liên quan gì đến tự-thành tựu, đến tìm kiếm, đến mong muốn – tất cả điều đó đều biến mất. Quan tâm của chúng ta sẽ là cùng nhau hiểu rõ. Nó không phải là bạn đang lắng nghe và tôi đang đưa ra những từ ngữ nào đó. Cùng nhau chúng ta sẽ tìm ra nguồn gốc của tư tưởng . . .

 . . . Tư tưởng có thể vận hành một cách trọn vẹnhoàn toàn, có lý lẽ và lành mạnh, mà không có bất kỳ trạng thái loạn thần kinh nào, nơi nó cần thiết. Nhưng có một khu vực trong đó tư tưởng không vận hành; trong khu vực đó một cách mạng có thể xảy ra, cái mới mẻ có thể xảy ra. Đó là điều gì chúng ta sẽ tự-khám phá cho chính chúng ta khi chúng ta tham gia chuyến hành trình.

 

 Paris, nói chuyện trước công chúng lần thứ nhất

 Ngày 15 tháng 5 năm 1966

 Tuyển tập những Lời giảng

 

___________________

 

+Làm tự do cái trí khỏi tình trạng bị quy định.

 

 

Tôi khẳng định cái trí chắc chắn có thể được tự do khỏi tất cả tình trạng bị quy định.

 

 . . . Hầu hết chúng ta phủ nhận một hình thức đặc biệt của tình trạng bị quy địnhtìm kiếm một hình thức khác, một quy định rộng rãi hơn, ý nghĩa hơn, hay dễ chịu hơn. Bạn từ bỏ một tôn giáo và thâu nhận một tôn giáo khác. Chắc chắn, sự thay thế như thế không là hiểu rõ sống, sống là liên hệ. Vấn đề của chúng ta là làm thế nào được tự do khỏi tình trạng bị quy định. Hoặc bạn nói điều đó không thể được, rằng không có cái trí của bất kỳ con người nào có thể được tự do khỏi tình trạng bị quy định, hoặc bạn bắt đầu thử nghiệm, tìm hiểu, khám phá. Nếu bạn khẳng định rằng điều đó không thể được, chắc chắn bạn ra khỏi chuyến hành trình. Khẳng định của bạn có lẽ được đặt nền tảng trên sự trải nghiệm rộng rãi hay giới hạn hoặc trên sự chấp nhận thuần túy của một niềm tin, nhưng khẳng định như thế là sự phủ nhận của tìm kiếm, của tìm hiểu, của thâm nhập, của khám phá. Muốn tìm ra liệu cái trí có thể hoàn toàn được tự do khỏi tất cả tình trạng bị quy định, bạn phải được tự do để tìm hiểu và để khám phá.

 Lúc này, tôi khẳng định cái trí chắc chắn có thể được tự do khỏi tất cả tình trạng bị quy định – không phải rằng bạn nên chấp nhận uy quyền của tôi. Nếu bạn chấp nhậndựa trên uy quyền, bạn sẽ không bao giờ khám phá, nó sẽ là một thay thế khác, và điều đó sẽ không có ý nghĩa. Khi tôi nói điều đó có thể thực hiện được, tôi nói nó bởi vì đối với tôi nó là một sự kiện và tôi có thể giải thích nó cho bạn bằng từ ngữ, nhưng nếu bạn muốn tìm ra sự thật của nó cho chính bạn, bạn phải thử nghiệm nó và theo sát nó thật mau lẹ.

 

 Tự do Đầu tiên và Cuối cùng

__________________

 

+Tiếp cận của Krishnamurti: Nhận biết, Chú ý, Hiểu rõ về chính mình, Thiền định

 

K

hi cái trí nhận biết không-chọn lựa rằng nó bị quy định, trong nhận biết đó hiện diện một trạng thái không-bị quy định.

Sydney, nói chuyện trước công chúng lần thứ hai

 Ngày 12 tháng 11 năm

 Tuyển tập những Lời giảng

 

Bằng cách chỉ nhận biết được toàn qui trình của tình trạng bị quy định của bạn – mà không bênh vực hay chỉ trích – bạn sẽ thấy rằng bạn đang sáng tạo một nhân tố hoàn toàn mới mẻ.

 

M

uốn làm tự do cái trí khỏi tình trạng bị quy định của nó, bạn phải thấy tổng thể của nó mà không có tư tưởng. Đây không là một vấn đề hóc búa; hãy thử nghiệm nó và bạn sẽ thấy. Bạn có khi nào thấy bất kỳ thứ gì mà không có tư tưởng? Liệu bạn có khi nào lắng nghe, nhìn ngắm, mà không mang vào toàn qui trình của phản ứng? Bạn sẽ trả lời rằng không thể thấy mà không có tư tưởng được; bạn sẽ nói rằng không cái trí nào có thể cởi bỏ tình trạng bị quy định được. Khi bạn nói như thế, bạn đã tự-khóa chặt chính mình bởi tư tưởng rồi, bởi vì sự kiện là, bạn không biết.

 Vậy là, liệu tôi có thể nhìn ngắm, liệu cái trí có thể nhận biết được tình trạng bị quy định của nó? Tôi nghĩ nó có thể. Làm ơn, hãy thử nghiệm. Liệu bạn có thể nhận biết được rằng bạn là một người Ấn giáo, một người xã hội, một người cộng sản, người này hay người kia, chỉ nhận biết mà không nói rằng nó đúng hay sai? Bởi vì đó là một công việc khó khăn cực kỳ, chỉ thấy, chúng ta nói điều đó không thể thực hiện được. Tôi nói nó chỉ có thể được khi bạn nhận biết được tổng thể này của toàn thân tâm của bạn mà không có bất kỳ phản ứng nào, nếu như thế tình trạng bị quy định tan biến, trọn vẹn, hoàn toàn, thật ra điều đó chính là sự tự do khỏi ‘cái tôi’.

 Đừng ngay tức khắc diễn giải điều này thành những quy định của điều gì lúc này bạn biết hay không-biết, bởi vì toàn bộ việc đó là cái tôi, và tư tưởng, mà là phản ứng của cái tôi, không thể hành động vào cái tôi nếu không đang thêm vào nó. Bạn không thấy điều này hay sao? Và tuy nhiên, đó là điều gì chúng ta luôn luôn đang làm. Ngược lại, nếu bạn thấy sự thật rằng tư tưởng không thể phá vỡ tình trạng bị quy định này bởi vì tất cả tư tưởng, sự phân tích, sự tìm hiểu, sự xem xét nội tâm chỉ là một phản ứng với trạng thái hiện nay của bạn, vậy thì bạn chỉ nhận biết được tình trạng bị quy định. Trong nhận biết đó, không có sự chọn lựa bởi vì lại nữa sự chọn lựa mang tư tưởng vào. Vì vậy, nhận biết được tình trạng bị quy định hàm ý không-chọn lựa, không-chỉ trích, không-bênh vực, không-so sánh, nhưng chỉ nhận biết. Khi bạn nhận biết như thế, cái trí của bạn đã được tự do khỏi tình trạng bị quy định đó rồi. Bằng cách chỉ nhận biết được toàn qui trình của tình trạng bị quy định của bạn, bạn sẽ thấy rằng bạn đang sáng tạo một nhân tố hoàn toàn mới mẻ, một nhân tố mà trong đó không có sự nhận dạng cùng cái tôi hay sự phủ nhận cái tôi; và nhân tố đó là sự giải thoát, sự xóa sạch tất cả tình trạng bị quy định. Đó là lý do tại sao tôi gợi ý với bạn rằng bạn thử nghiệm cho đến khi chúng ta gặp gỡ lại, đến độ bạn nhìn ngắm như thế và nhận biết như thế.

 

 Poona, nói chuyện trước công chúng lần thứ ba

 Ngày 14 tháng 9 năm 1958

 Tuyển tập những Lời giảng

 

Liệu chúng ta không thể nhận biết được tình trạng bị quy định đó . . . thật dễ dàng và sâu thẳm đến độ chính qui trình bị quy định – mà rốt cuộc, là sự ham muốn được an toàn, sự ham muốnvĩnh cửu – bị thiêu rụi ngay tại gốc rễ?

 

 . . . Chắc chắn, tất cả suy nghĩ đều bị quy định; không có sự việc như là suy nghĩ tự do. Suy nghĩ không bao giờ có thể được tự do: nó là kết quả của tình trạng bị quy định của chúng ta, của nền quá khứ của chúng ta, của văn hóa của chúng ta, của khí hậu của chúng ta, của nền chính trị, kinh tế, xã hội của chúng ta. Chính những quyển sách mà bạn đọc và chính những luyện tập mà bạn làm, tất cả đều được thiết lập trong nền quá khứ, và bất kỳ suy nghĩ nào phải là kết quả của nền quá khứ đó. Vì vậy, nếu chúng ta có thể nhận biết được – và lúc này chúng ta có thể thâm nhập nó có tầm quan trọng gì, nó có ý nghĩa gì, nhận biết được – có lẽ chúng ta có thể cởi bỏ tình trạng bị quy định cho cái trí mà không qua qui trình của ý chí, mà không qua sự quyết tâm để cởi bỏ cho cái trí. Bởi vì khoảnh khắc bạn quả quyết, có một thực thểao ước, một thực thể mà nói, ‘Tôi phải cởi bỏ tình trạng bị quy định cho cái trí.’ Chính thực thể đó là kết quả của sự ham muốn để đạt được một kết quả nào đó của chúng ta, thế là một xung đột có sẵn ở đó rồi. Vì vậy, liệu có thể nhận biết được tình trạng bị quy định của chúng ta, chỉ ‘nhận biết’? – trong đó không có xung đột gì cả. Chính nhận biết đó, nếu được cho phép, có lẽ thiêu rụi mọi vấn đề.

 Rốt cuộc, tất cả chúng ta đều cảm thấy có cái gì đó vượt khỏi sự suy nghĩ riêng của chúng ta, những vấn đề nhỏ nhen riêng của chúng ta, những đau khổ của chúng ta. Có lẽ, có những khoảnh khắc chúng ta trải nghiệm trạng thái đó. Nhưng, bất hạnh thay, chính trải nghiệm đó trở thành một cản trở cho sự khám phá thêm nữa về những sự việc lạ thường hơn bởi vì những cái trí của chúng ta bám vào cái gì đó mà chúng ta đã trải nghiệm. Chúng ta nghĩ rằng đó là sự thật, và chúng ta bám vào nó, nhưng chắc chắn chính sự bám vào đó ngăn cản trải nghiệm cái gì đó lạ thường hơn.

 Vì vậy, câu hỏi là: Liệu cái trí bị quy định có thể tự-nhìn ngắm về chính nó, có thể tự-nhận biết được tình trạng bị quy định riêng của nó mà không có bất kỳ chọn lựa nào, có thể nhận biết được mà không có bất kỳ so sánh nào, mà không có bất kỳ chỉ trích nào, và liệu trong nhận biết đó thấy vấn đề riêng biệt, tư tưởng riêng biệt, bị thiêu rụi toàn bộ tại ngay gốc rễ? Chắc chắn, bất kỳ hình thức nào của tích lũy, hoặc hiểu biết hoặc trải nghiệm, bất kỳ hình thức nào của lý tưởng, bất kỳ chiếu rọi nào của cái trí, bất kỳ luyện tập quả quyết nào để định hình cái trí – nó nên là gì và không-nên là gì – chắc chắn tất cả điều này đang làm què quặt sự tiến hành của thâm nhậpkhám phá. Nếu người ta thực sự tìm hiểu nó và suy nghĩ sâu sắc về nó, người ta sẽ thấy rằng cái trí phải hoàn toàn được tự do khỏi tất cả tình trạng bị quy định cho sự tự do tôn giáo. Và chỉ trong sự tự do tôn giáo đó tất cả những vấn đề của chúng ta, dù chúng là gì, mới được giải quyết.

 Vì vậy, tôi nghĩ sự tìm hiểu của chúng ta không phải là giải pháp của những vấn đề tức khắc, nhưng trái lại tìm ra liệu cái trí – cái trí tầng ý thức bên ngoài cũng như tầng ý thức sâu thẳm bên trong mà trong đó được lưu trữ tất cả truyền thống, những kỷ niệm, di sản của hiểu biết chủng tộc – liệu tất cả nó có thể được xóa sạch. Tôi nghĩ nó có thể thực hiện được chỉ khi nào cái trí có thể nhận biết mà không có bất kỳ ý thức của đòi hỏi, mà không có bất kỳ áp lực – chỉ nhận biết. Tôi nghĩ nó là một trong những nhiệm vụ khó khăn nhất, chỉ nhận biết như thế, bởi vì chúng ta bị trói buộc trong vấn đề tức khắc và trong giải pháp tức khắc của nó, và thế là sống của chúng ta quá hời hợt. Mặc dù người ta có lẽ đi đến tất cả những người phân tích, đọc tất cả những quyển sách, thâu lượm nhiều hiểu biết, đi lễ những nhà thờ, cầu nguyện, tham thiền, thực hành vô số kỷ luật, tuy nhiên, chắc chắn sống của chúng ta rất hời hợt bởi vì chúng ta không biết làm thế nào để thâm nhập sâu thẳm. Tôi nghĩ, sự hiểu rõ, phương cách thâm nhập, làm thế nào để thâm nhập rất, rất sâu thẳm, hiện diện qua sự nhận biết, chỉ nhận biết được những suy nghĩ và những cảm giác của bạn, mà không chỉ trích, mà không so sánh – chỉ nhìn ngắm. Bạn sẽ thấy, nếu bạn muốn thử nghiệm, việc đó khó khăn lạ thường làm sao, bởi vì toàn dạy dỗ của chúng tachỉ trích, ưng thuận, so sánh . . .

 Vì vậy, liệu chúng ta có thể thực sự cân nhắc điều này – không phải như một nhóm tập thể đang trải nghiệm cái gì đó, mà tương đối dễ dàng, nhưng như những cá thể – liệu chúng ta có thể tự-tìm hiểu và tìm ra cho chính chúng ta rằng chúng ta bị quy định ở mức độ và chiều sâu nào? Và liệu chúng ta có thể nhận biết được tình trạng bị quy định đó mà không phản ứng nó, mà không chỉ trích nó, mà không cố gắng thay đổi nó, mà không thay thế một tình trạng bị quy định mới mẻ cho cái cũ kỹ, nhưng nhận biết dễ dàng và sâu thẳm đến độ chính qui trình của bị quy định – mà rốt cuộc, là sự ham muốn được an toàn, sự ham muốnvĩnh cửu – bị thiêu rụi ngay tại gốc rễ? Liệu chúng ta có thể tự-khám phá điều đó cho chính chúng ta – không phải bởi vì người nào đó đã nói về nó – và trực tiếp nhận biết được nó để cho ngay gốc rễ, ngay sự ham muốn được an toàn, có vĩnh cửu, được thiêu rụi? Do bởi sự ham muốn để có vĩnh cửu này, hoặc trong tương lai hoặc trong quá khứ, để bám chặt vào sự tích lũy của hiểu biết, mới cho người ta ý thức của an toàn – và liệu điều đó không thể bị thiêu rụi, hay sao? Bởi vì, chính sự ham muốn mới tạo ra tình trạng bị quy định. Sự ham muốn mà hầu hết chúng ta đều có này, muốn biết và trong chính biết đó để tìm được sự an toàn, để có trải nghiệm mà cho chúng ta sức mạnh – liệu chúng ta có thể xóa sạch nó? – không phải bằng ý chí, nhưng thiêu rụi tất cả nó trong sự nhận biết để cho cái trí được tự do khỏi tất cả những ham muốn của nó và cái vĩnh cửuthể hiện diện.

 Tôi nghĩ đó là cách mạng duy nhất – không phải cách mạng cộng sản hay bất kỳ hình thức cách mạng nào khác. Chúng không giải quyết được những vấn đề của chúng ta; ngược lại, chúng làm gia tăng thêm, chúng làm gấp bội những đau khổ của chúng ta, mà lại nữa rất rõ ràng. Chắc chắn, cách mạng đúng thực duy nhất là làm tự do cái trí khỏi tình trạng bị quy định riêng của nó, và thế là khỏi xã hội – không phải là sự đổi mới của xã hội. Người đổi mới xã hội vẫn còn bị trói buộc trong xã hội; nhưng người được tự do khỏi xã hội, được tự do khỏi tình trạng bị quy định, anh ấy sẽ hành động trong cách riêng của anh ấy, mà sẽ hành động lại vào xã hội. Vì vậy, vấn đề của chúng ta không là sự đổi mới, làm thế nào để cải thiện xã hội, làm thế nào để có một điều kiện sung túc hơn, dù là cộng sản hay xã hội hay bất kỳ chính thể nào. Nó không là một cách mạng chính trị hay kinh tế, hay hòa bình qua sự khủng bố. Đối với một người nghiêm túc, đây không là những vấn đề. Vấn đề thực sự của anh ấy là tìm ra liệu cái trí có thể hoàn toàn được tự do khỏi tất cả tình trạng bị quy định, và nhờ vậy có lẽ khám phá, trong sự yên lặng lạ thường đó, cái vượt khỏi tất cả đo lường.

 

 Luân đôn, nói chuyện trước công chúng lần thứ nhất

 Ngày 17 tháng 6 năm 1955

 Tuyển tập những Lời giảng

1. Nhận biết, Chú ý

 

Qua từ ngữ ‘nhận biết’ tôi có ý một trạng thái của nhìn ngắm trong đó không có sự chọn lựa.

 

Q

ua từ ngữ ‘nhận biết’ tôi có ý một trạng thái của nhìn ngắm trong đó không có sự chọn lựa. Bạn chỉ đang nhìn ngắm ‘cái gì là’. Nhưng bạn không thể nhìn ngắm cái gì là nếu bạn có một ý tưởng hay một quan điểm về cái gì bạn thấy, đang nói rằng nó tốt lành hay xấu xa, hay nếu không thì đang đánh giá. Bạn phải hoàn toàn nhận biết được những chuyển động của suy nghĩ riêng của bạn, của cảm giác riêng của bạn; bạn phải nhìn ngắm những hoạt động riêng của bạn, cả bên ngoài và bên trong, mà không đánh giá. Việc này đòi hỏi một cái trí năng động, tỉnh táo lạ thường. Nhưng, đối với hầu hết chúng ta, cái trí lại đờ đẫn, mê muội; chỉ những phần của nó là năng động, những thành phần đặc biệt, từ đó chúng vận hành một cách tự động qua hồi tưởng, qua ký ức, giống như một bộ não điện tử. Muốn nhận biết, năng động, nhạy cảm, cái trí phải có không gian trong đó để nhìn ngắm những sự vật sự việc mà không có nền quá khứ của điều gì đã biết sẵn rồi; và chính những chức năng của thiền định là mang lại sự tỉnh táo, hoạt động, và nhạy cảm lạ thường cho cái trí.

 Bạn đang theo kịp tất cả điều này?

 Nhận biết là nhìn ngắm hoạt động thân thể của bạn, cách bạn đi đứng, cách bạn ngồi, những chuyển động bàn tay của bạn; nó là nghe những từ ngữ bạn sử dụng, nhìn ngắm tất cả những suy nghĩ của bạn, tất cả những cảm xúc của bạn, tất cả những phản ứng của bạn. Nó gồm cả nhận biết được tầng ý thức bên trong, cùng những truyền thống của nó, hiểu biết thuộc bản năng của nó, và sự đau khổ vô cùng mà nó đã tích lũy – không chỉ sự đau khổ cá nhân, nhưng còn cả sự đau khổ của con người. Bạn phải nhận biết được tất cả điều đó; và bạn không thể nhận biết được nó nếu bạn chỉ đang phê bình, đánh giá, nói, ‘Điều này tốt lành và điều kia xấu xa, điều này tôi sẽ gìn giữ và điều kia tôi sẽ khước từ,’ tất cả việc đó chỉ làm cho cái trí đờ đẫn, vô cảm.

 Từ nhận biết sự chú ý hiện diện. Chú ý trôi chảy từ sự nhận biết khi trong nhận biết đó không có sự chọn lựa, không chọn lựa cá nhân, không trải nghiệm – mà lát nữa tôi sẽ trình bày – nhưng chỉ nhìn ngắm. Và, muốn nhìn ngắm, bạn phải có trong cái trí nhiều không gian. Một cái trí bị trói buộc trong tham vọng, tham lam, ganh tị, trong theo đuổi vui thú và tự-thành tựu, cùng phiền muộn, đau khổ, thất vọng, buồn bực không tránh khỏi của nó – một cái trí như thế không có không gian trong đó để nhìn ngắm, để chú ý. Nó chứa đầy những ham muốn riêng của nó, đi loanh quanh trong những vũng nước đọng của phản ứng. Bạn không thể chú ý nếu cái trí của bạn không cực kỳ nhạy cảm, sắc bén, hợp lý, có lý trí, thông minh, lành mạnh, không có cái bóng mong manh của loạn thần kinh. Cái trí phải tự-tìm hiểu mọi ngõ ngách của chính nó, không chừa lại một mảnh đất nào chưa được lật tung, bởi vì nếu còn có một ngõ ngách tối tăm nào của cái trí của người ta mà người ta sợ hãi tìm hiểu, từ đó nảy sinh ảo tưởng.

 Khi những người Thiên chúa giáo thấy Đấng Christ trong thiền định của anh ấy, trong suy ngẫm của anh ấy, anh ấy suy nghĩ rằng anh ấy đã đạt được cái gì đó lạ thường, nhưng những ảo cảnh của anh ấy chỉ là những chiếu rọi của tình trạng bị quy định riêng của anh ấy. Nó cũng giống hệt với những người Ấn giáo mà ngồi trên bờ của một con sông và chìm trong một trạng thái nhập định. Anh ấy cũng có những ảo cảnh được sinh ra từ tình trạng bị quy định riêng của anh ấy, và vì vậy điều gì anh ấy thấy không là một trải nghiệm tôn giáo gì cả. Nhưng qua nhận biết, qua nhìn ngắm không chọn lựa – mà chỉ có thể xảy ra được khi cái trí có không gian để nhìn ngắm – mọi hình thức của tình trạng bị quy định được tan biến, và vậy là cái trí không còn là Ấn giáo, Phật giáo, hay Thiên chúa giáo bởi vì tất cả những ý tưởng, những niềm tin, những hy vọng, và những sợ hãi đã hoàn toàn tan biến. Từ điều này sự chú ý hiện diện – không phải sự chú ý được trao đến cái gì đó, nhưng một trạng thái của chú ý trong đó không có người trải nghiệm và vì vậy không có trải nghiệm. Hiểu rõ điều này quan trọng lạ thường đối với một người thực sự đang tìm kiếm để tìm được sự thật là gì, tôn giáo là gì, Thượng đế là gì, cái gì vượt khỏi những sự việc được sắp xếp vào chung bởi cái trí.

 Trong trạng thái của chú ý không có phản ứng: người ta chỉ đang chú ý. Cái trí đã tự-thâm nhập và hiểu rõ tất cả những ngõ ngách của chính nó, tất cả những động cơ, những đòi hỏi, những thành tựu, những thôi thúc, những đau khổ bên trong; vì vậy, trong trạng thái của chú ý, có không gian, trống không; không có người trải nghiệm đang trải nghiêm cái gì đó. Bởi vì trống không, cái trí không-đang chiếu rọi, không-đang tìm kiếm, không-đang mong muốn, không-đang hy vọng. Nó đã hiểu rõ tất cả những phản ứng và những đáp trả riêng của nó, chiều sâu của nó, sự nông cạn của nó, và vì vậy không còn cái gì sót lại. Không còn sự phân chia giữa người quan sát và vật được quan sát. Khoảnh khắc có một phân chia giữa người quan sát và vật được quan sát, có xung đột – khoảng trống giữa chúng là xung đột. Chúng ta đã thâm nhập điều đó và chúng ta đã thấy được tự do hoàn toàn khỏi xung đột là quan trọng biết chừng nào . . .

 Bây giờ, chỉ trong trạng thái chú ý bạn mới có thể là một ngọn đèn cho chính bạn, và vậy là mọi hành động thuộc sống hàng ngày của bạn đều nảy sinh từ ngọn đèn đó – mọi hành động – dù bạn đang làm công việc của bạn, đang nấu nướng, đang dạo bộ, đang khâu vá quần áo, hay bất kỳ việc gì. Toàn tiến hành này là thiền định . . .

 

 Saanen, nói chuyện trước công chúng lần thứ tám

 Ngày 23 tháng 7 năm 1963

 Tuyển tập những Lời giảng

 

2. Hiểu rõ về chính mình (Tự-biết)

 

Muốn khám phá toàn tiến hành của hiểu rõ về chính mình, chúng ta phải nhận biết trong liên hệ.

 

C

hắc chắn, hiểu rõ về chính mình không chỉ là đang học hành một loại suy nghĩ đặc biệt. Hiểu rõ về chính mình không được đặt nền tảng trên những ý tưởng, niềm tin, hay kết luận. Nó phải là một sự việc đang sống; ngược lại, nó không còn là hiểu rõ về chính mình và chỉ trở thành thông tin. Có một khác biệt giữa thông tin – mà là hiểu biết – và thông minh, mà là biết những tiến hành của những suy nghĩ và những cảm giác của chúng ta. Nhưng hầu hết chúng ta đều bị trói buộc trong thông tin, hiểu biết hời hợt, và vì vậy chúng ta không thể thâm nhập sâu thẳm hơn vào vấn đề. Muốn khám phá toàn tiến hành của hiểu rõ về chính mình, chúng ta phải nhận biết trong sự liên hệ. Sự liên hệ là cái gương duy nhấtchúng ta có, một cái gương sẽ không biến dạng, một cái gương trong đó chúng ta có thể thấy một cách chính xác và rõ rệt suy nghĩ của chúng ta đang tự cởi trói cho chính nó. Sự cô lập, mà nhiều người tìm kiếm, là đang thiết lập lén lút sự kháng cự đối với sự liên hệ. Chắc chắn, sự cô lập ngăn cản sự hiểu rõ về liên hệ: liên hệ với con người, liên hệ với những ý tưởng, với những sự vật. Chừng nào chúng ta còn không biết sự liên hệ của chúng ta, thật ra là cái gì là, giữa chính chúng tatài sản của chúng ta, giữa chính chúng tamọi người, giữa chính chúng ta và những ý tưởng, chắc chắn phải có hỗn loạnxung đột.

 Colombo, Ceylon, nói chuyện trước công chúng lần thứ hai

 Ngày 1 tháng 1 năm 1950

 Tuyển tập những Lời giảng

 

Trước hết chúng ta phải thấy sự quan trọng, sự cần thiết, của hiểu rõ về chính người ta bởi vì, nếu không hiểu rõ về chính người ta, không vấn đề nào có thể được giải quyết, và những chiến tranh, những hận thù, những đố kỵ, và những đấu tranh sẽ tiếp tục.

 

V

ậy là, trước hết chúng ta phải thấy sự quan trọng, sự cần thiết, của hiểu rõ về chính người ta bởi vì, nếu không hiểu rõ về chính người ta, không vấn đề nào có thể được giải quyết, và những chiến tranh, những hận thù, những đố kỵ và những đấu tranh sẽ tiếp tục. Một người muốn thực sự hiểu rõ sự thật phải có một cái trí yên lặng, và yên lặng đó chỉ có thể hiện diện qua sự hiểu rõ về chính anh ấy. Sự yên lặng của cái trí không hiện diện qua kỷ luật, qua kiểm soát, qua nô dịch, nhưng chỉ khi nào những vấn đề, mà là những chiếu rọi của chính người ta, hoàn toàn được hiểu rõ. Chỉ khi nào cái trí yên lặng, khi nó không đang tự-chiếu rọi chính nó, sự thật mới có thể hiện diện. Đó là, để cho sự thật hiện diện, cái trí phải yên lặng – không phải được làm yên lặng, được kiểm soát, được khuất phục, hay được kiềm chế, nhưng một cách tự phát yên lặng bởi vì sự hiểu rõ của nó về toàn cấu trúc của ‘cái tôi’, cùng tất cả những kỷ niệm, những giới hạn, và những xung đột của nó. Khi tất cả điều này hoàn toàn và thực sự được hiểu rõ, cái trí yên lặng, và chỉ đến lúc đó mới có thể biết được sự thật.

 New York, nói chuyện trước công chúng lần thứ nhất

 Ngày 4 tháng 6 năm1950

 Tuyển tập những Lời giảng

 

Nếu không hiểu rõ về chính mình, dù bạn làm bất kỳ điều gì, đổi mới, có mọi loại cách mạng . . . bạn sẽ không bao giờ sáng tạo một thế giới trong đó cá thể trở thành một con người tổng thể và vì vậy có thể gây ảnh hưởng xã hội.

 

V

ậy là, điều gì quan trọng cho một con người tôn giáo không phải sự lặp lại điều gì anh ấy đã học hành nơi những quyển sách hay những trải nghiệm mà tình trạng bị quy định của anh ấy đã chiếu rọi, nhưng sự quan tâm của anh ấy đến hiểu rõ về chính anh ấy – mà không có bất kỳ ảo tưởng, mà không có bất kỳ biến dạng, mà không có bất kỳ thiên lệch – thấy những sự việc trong anh ấy như chúng là. Và thấy những sự việc như chúng thực sự là là một nhiệm vụ gian nan. Tôi không biết liệu bạn đã từng thực hiện nó. Tôi không biết liệu bạn đã từng nhìn ngắm bất kỳ thứ gì mà không tô màu nó, mà không biến dạng nó, mà không đặt tên nó. Tôi đề nghị rằng bạn hãy thử nghiệm, cho một thay đổi, nhìn ngắm điều gì bạn gọi là tham lam hay ganh tị, và thấy nhìn ngắm nó khó khăn biết chừng nào bởi vì chính từ ngữ tham lam, ganh tị, mang theo cùng nó một ý nghĩa chê trách. Bạn có lẽ là một người tham lam, một người tham vọng, nhưng nhìn ngắm tham vọng, cảm giác đó, cảm xúc đó, mà không chỉ trích nó – chỉ nhìn ngắm – việc đó đòi hỏi, như bạn sẽ thấy, khả năng lạ thường.

 Tất cả việc này là một bộ phận của hiểu rõ về chính mình và, nếu không hiểu rõ về chính mình, dù bạn làm bất kỳ điều gì, đổi mới, có mọi loại cách mạng, những người lãnh đạo siêu phàm, những người chính trị siêu phàm, bạn sẽ không bao giờ sáng tạo một thế giới trong đó cá thể trở thành một con người tổng thể và vì vậy có thể gây ảnh hưởng thế giới.

 Madras, nói chuyện trước công chúng lần thứ nhất

 Ngày 22 tháng 10 năm 1958

 Tuyển tập những Lời giảng

 

Trong hiểu rõ về chính mình là toàn vũ trụ; nó ôm trọn tất cả những đấu tranh của con người.

 

N

gười hỏi (học sinh trẻ): Làm thế nào chúng ta có thể biết về chính chúng ta?

 

Krishnamurti: Biết về chính người ta là mục đích chính của giáo dục. Nếu không hiểu rõ về chính mình, chỉ thâu lượm những dữ kiện hay ghi chú để cho bạn có thể vượt qua những kỳ thi là một cách tồn tại dốt nát. Bạn có lẽ trích dẫn kinh Bhabavad Gita, kinh Upanishads, kinh Koran và kinh Bible, nhưng nếu bạn không biết về chính bạn bạn giống như một con vẹt đang lặp lại những từ ngữ. Trái lại, khoảnh khắc bạn bắt đầu biết về chính bạn, dù chỉ chút xíu, liền sẵn có thâm nhập vào một tiến hành lạ thường của sáng tạo. Nó là một khám phá để bỗng nhiên thấy chính bạn như bạn thực sự là: tham lam, cãi cọ, tức giận, ganh tị, dốt nát. Thấy sự kiện mà không cố gắng thay đổi nó, chỉ thấy chính xác bạn là gì, là một bộc lộ kinh ngạc. Từ đó, bạn có thể thâm nhập sâu thẳm hơn và sâu thẳm hơn, vô tận, bởi vì không có sự kết thúc cho hiểu rõ về chính mình.

 Qua hiểu rõ về chính mình, bạn bắt đầu tìm ra Thượng đế là gì, sự thật là gì, trạng thái đó mà không thời gian là gì. Người thầy của bạn có thể chuyển tải sang bạn sự hiểu biết mà anh ấy thâu nhận được từ người thầy của anh ấy, và bạn có lẽ làm giỏi trong những kỳ thi của bạn, nhận được một mảnh bằng; nhưng, nếu không biết về chính bạn như bạn biết khuôn mặt riêng của bạn trong cái gương, tất cả những hiểu biết khác chẳng có ý nghĩa bao nhiêu. Những người có học thức mà không biết về chính họ là những người thực sự không-thông minh; họ không biết sự suy nghĩ là gì, sống là gì. Đó là lý do tại sao người giáo dục phải được giáo dục trong ý nghĩa trung thực của từ ngữ đó là điều rất quan trọng, mà có nghĩa rằng anh ấy phải biết những vận hành của quả tim và cái trí của anh ấy, thấy anh ấy chính xác như anh ấy là trong cái gương của sự liên hệ. Hiểu rõ về chính mình là khởi đầu của thông minh. Trong hiểu rõ về chính mình là toàn vũ trụ; nó ôm trọn tất cả những đấu tranh của con người.

 Suy nghĩ về những điều này

 

Cái trí của bạn là nhân loại, và khi bạn nhận biết điều này, bạn sẽ có từ bi vô hạn.

 

T

ự do nằm phía bên ngoài những bức tường, phía bên ngoài khuôn mẫu của xã hội, nhưng muốn tự do khỏi khuôn mẫu đó bạn phải hiểu rõ toàn nội dung của nó, mà là hiểu rõ cái trí riêng của bạn. Chính cái trí đã tạo ra văn minh hiện nay, văn hóa bị trói buộc vào truyền thống này và, nếu không hiểu rõ cái trí riêng của bạn, chỉ phản kháng như một người cộng sản, một người xã hội, người này hay người kia, chẳng có ý nghĩa bao nhiêu. Đó là lý do tại sao rất quan trọng phải có hiểu rõ về chính mình, nhận biết được tất cả những hoạt động của bạn, những suy nghĩ và những cảm giác của bạn; và đây là giáo dục, đúng chứ? Bởi vì, khi bạn trọn vẹn nhận biết được về chính bạn, cái trí của bạn trở nên rất nhạy cảm, rất tỉnh táo.

 Bạn thử việc này – không phải trong tương lai xa vời nào đó, nhưng ngay ngày mai hay chiều nay. Nếu có quá nhiều người trong căn phòng của bạn, nếu ngôi nhà bạn ở quá đông đúc, vậy thì hãy đi khỏi một mình bạn, ngồi dưới cái cây hay bên bờ sông và lặng lẽ nhìn ngắm cái trí riêng của bạn làm việc. Đừng sửa đổi nó, đừng nói, ‘Điều này đúng, điều này sai,’ nhưng chỉ nhìn ngắm nó như bạn thường xem một cuốn phim. Khi bạn đi xem phim bạn không tham gia trong cuốn phim; những nam nữ diễn viên đang tham gia, nhưng bạn chỉ đang nhìn ngắm. Trong cùng cách, hãy nhìn ngắm cái trí của bạn làm việc ra sao. Việc đó thực sự lý thú lắm, còn lý thú hơn bất kỳ cuốn phim nào, bởi vì cái trí của bạn là cặn bã của toàn thế giới và nó chứa đựng tất cả mọi điều mà con người đã trải nghiệm. Bạn hiểu chứ? Cái trí của bạn là nhân loại, và khi bạn nhận biết được điều này, bạn sẽ có từ bi vô hạn. Từ hiểu rõ này hiện diện tình yêu vô bờ bến; và vậy là, bạn sẽ biết, khi bạn thấy những sự việc đáng yêu, vẻ đẹp là gì.

 Suy nghĩ về những điều này

 

3. Thiền định

 

Đ

ối với tôi, thiền định là điều gì đó hoàn toàn khác hẳn điều gì những quyển sách của bạn và những đạo sư của bạn đã dạy bảo bạn. Thiền định là sự tiến hành của hiểu rõ về cái trí riêng của bạn.

 

Người hỏi: Thậm chí tại thời gian của thiền định dường như người ta không thể nhận biết được sự thật là gì; vì vậy, ông làm ơn giải thích cho chúng tôi biết sự thật là gì?

Krishnamurti: Chúng ta hãy để lại câu hỏi sự thật là gì trong chốc lát và trước hết hãy suy nghĩ thiền định là gì. Đối với tôi, thiền định là điều gì đó hoàn toàn khác hẳn điều gì những quyển sách của bạn và những đạo sư của bạn đã dạy bảo bạn. Thiền định là sự tiến hành của hiểu rõ về cái trí riêng của bạn. Nếu bạn không hiểu rõ sự suy nghĩ riêng của bạn, mà là hiểu rõ về chính mình, bất kỳ điều gì bạn suy nghĩ đều chẳng có ý nghĩa bao nhiêu. Nếu không có nền tảng của hiểu rõ về chính mình, sự suy nghĩ dẫn đến xung đột. Mọi suy nghĩ đều có một ý nghĩa; và, nếu cái trí không thể thấy ý nghĩa, không chỉ một hay hai suy nghĩ nhưng mỗi suy nghĩ khi nó nảy sinh, vậy thì chỉ tập trung vào một ý tưởng, hình ảnh, hay một bộ những từ ngữ đặc biệt – mà thông thường được gọi là thiền định – là một hình thức của tự-thôi miên.

 Suy nghĩ về những điều này

 

Nhận biết không-chọn lựa được mọi thứ quanh quanh bạn và bên trong chính bạn, là thiền định.

 

Đ

iều gì tôi đang nói là cái gì đó hoàn toàn khác hẳn: làm tự do cái trí, qua sự tỉnh táo lạ thường, khỏi tất cả những phản ứng của nó, và vì vậy tạo ra – mà không kiểm soát, mà không ý chí cố ý – một trạng thái của yên lặng phía bên trong. Chỉ cái trí nhạy cảm tột đỉnh, mãnh liệt cực độ mới có thể thực sự yên lặng, không phải một cái trí bị tê liệt bởi sợ hãi, bởi đau khổ, bởi hân hoan, hay bị làm què quặt bởi sự phục tùng vào vô số những đòi hỏi.

 Thiền định thực sự là hình thức tột đỉnh của thông minh. Nó không là vấn đề của ngồi tréo chân trong một góc phòng với hai mắt nhắm lại hay đứng chổng ngược đầu hay bất kỳ điều gì bạn thực hiện. Thiền địnhhoàn toàn nhận biết được khi bạn đang đi, khi bạn đang ngồi trong xe buýt, khi bạn đang làm việc trong văn phòng của bạn hay trong nhà bếp của bạn – hoàn toàn nhận biết được những từ ngữ bạn sử dụng, những cử chỉ bạn thực hiện, cách bạn nói chuyện, cách bạn ăn uống, và bạn xô đẩy mọi người ra sao. Nhận biết không-chọn lựa được mọi thứ chung quanh bạn và bên trong chính bạn, là thiền định. Vẫn vậy, nếu bạn nhận biết được sự tuyên truyền thuộc chính trị và tôn giáo đang xảy ra liên tục, nhận biết được nhiều ảnh hưởng quanh bạn, bạn sẽ thấy bạn hiểu rõ và được tự do khỏi mọi ảnh hưởng khi bạn hiệp thông cùng nó mau lẹ làm sao.

 Nhưng chẳng mấy người đã từng thâm nhập sâu thẳm như thế bởi vì họ quá bị quy định bởi những truyền thống của họ. Điều này đặc biệt đúng thực nếu người ta tình cờ sống tại Ấn độ, nơi người ta phải tuyệt đối làm những sự việc nào đó: họ phải hoàn toàn kiểm soát thân thể của họ và vì vậy hoàn toàn kiểm soát tư tưởng của họ. Qua sự kiểm soát này, họ hy vọng đến được cái tối thượng, nhưng điều gì họ đến được sẽ là kết quả của tự-thôi miên riêng của họ. Trong thế giới Thiên chúa giáo, bạn làm cùng sự việc trong một cách khác. Những điều gì tôi đang nói là điều gì đó đòi hỏi hình thức tột đỉnh của thông minh.

 

 Saanen, nói chuyện trước công chúng lần thứ tám

 Ngày 23 tháng 7 năm 1963

 Tuyển tập những Lời giảng

 

Trì hoãn suy nghĩtìm hiểu mọi suy nghĩ là sự tiến hành của thiền định.

 

V

ậy là, liệu bạn đang ngồi yên lặng, đang nói chuyện, hay đang chơi đùa, liệu bạn nhận biết được ý nghĩa của mỗi suy nghĩ, của mỗi phản ứng mà bạn tình cờ có? Hãy thử nó và bạn sẽ thấy khó khăn làm sao để nhận biết được mọi chuyển động của suy nghĩ riêng của bạn, bởi vì những suy nghĩ chồng chất thật mau lẹ cái này tiếp nối cái khác. Nhưng nếu bạn muốn tìm hiểu mỗi suy nghĩ, nếu bạn thực sự muốn thấy nội dung của nó, vậy thì bạn sẽ phát giác rằng những suy nghĩ của bạn chuyển động chậm lại và bạn có thể nhìn ngắm chúng. Chuyển động chậm lại của suy nghĩ này và sự tìm hiểu mỗi suy nghĩ là sự tiến hành của thiền định; và nếu bạn thâm nhập nó bạn sẽ phát giác rằng, bằng cách nhận biết được mỗi suy nghĩ, cái trí của bạn – mà hiện nay là kho lưu trữ vô tận của những suy nghĩ luôn máy động, tất cả đều đang đấu tranh với nhau – trở nên rất yên lặng, hoàn toàn bặt tăm. Vậy thì, không-thôi thúc, không-ép buộc, không-sợ hãi trong bất kỳ hình thức nào; và, trong yên lặng này, sự thật hiện diện. Không có ‘bạn’ trải nghiệm sự thật nhưng, cái trí yên lặng, sự thật hiện diện . . .

 

 Suy nghĩ về những điều này

 

 

Khi cái trí hoàn toàn yên lặng, không có bất kỳ ảo tưởng nào, không có bất kỳ loại tự-thôi miên nào, có đang hiện diện của cái gì đó mà không bị sắp xếp vào chung bởi cái trí.

 

V

ậy là, đầu tiên có một nhận biết, một nhìn ngắm không-chọn lựa được tất cả những suy nghĩ và những cảm giác của bạn, được mọi thứ bạn làm. Từ đó có một trạng thái của chú ý không-biên giới, nhưng trong đó cái trí có thể tập trung, và từ trạng thái của chú ý này có sự yên lặng của cái trí. Và khi cái trí hoàn toàn yên lặng, không có bất kỳ ảo tưởng, không có bất kỳ loại tự-thôi miên nào, có đang hiện diện của cái gì đó mà không bị sắp xếp vào chung bởi cái trí.

 Bạn thấy, lúc này xuất hiện sự khó khăn của cố gắng diễn tả trong những từ ngữ cái gì đó mà không thể diễn tả được – và cái gì đó là cái gì chúng ta đang tìm kiếm. Tất cả chúng ta đều muốn tìm được cái gì đó vượt khỏi thế giới này của đau khổ, của chuyên chế, của ép buộc và nô dịch, thế giới này mà quá dửng dưng, lãnh đạm, tàn nhẫn. Với những tham vọng của chúng ta, những chủ nghĩa quốc gia, ngoại giao của chúng ta, những dối gạt của chúng ta, chúng ta liên tục đang thúc giục những kinh hoàng của chiến tranh, và, bởi vì bị kiệt sức bởi tất cả điều đó, chúng ta muốn hòa bình. Chúng ta ao ước tìm được nơi nào đó một tình trạng của yên lặng, của hạnh phúc, thế là chúng ta sáng chế một Thượng đế, một Đấng Cứu rỗi, hay một thế giới khác mà trao tặng cho chúng ta hòa bình được ao ước của chúng ta nếu chúng ta sẽ làm hay tin tưởng những sự việc nào đó. Nhưng một cái trí bị quy định, dù nó có lẽ mong muốn hòa bình nhiều bao nhiêu, gây ra sự hủy diệt riêng của nó, và đó là điều gì đang thực sự xảy ra trong thế giới. Khắp thế giới tất cả những người chính trị, dù của phe tả hay phe hữu, sử dụng từ ngữ hòa bình đó, nhưng nó không có ý nghĩa gì cả. Điều gì tôi đang nói là cái gì đó vượt khỏi tất cả điều đó.

 Vậy là, thiền định là làm trống không cái trí khỏi tất cả những sự việc mà cái trí đã sắp xếp vào chung. Nếu bạn thực hiện việc đó – có lẽ bạn sẽ không, nhưng không đặt thành vấn đề, chỉ lắng nghe điều này – bạn sẽ phát giác rằng có một không gian lạ thường trong cái trí, và không gian đó là tự do. Vì vậy, bạn phải đòi hỏi tự do tại ngay khởi đầu, và không phải chỉ chờ đợi, đang hy vọng có nó tại khúc cuối. Bạn phải tìm cho ra ý nghĩa của tự do trong công việc của bạn, trong những liên hệ của bạn, trong mọi thứ bạn làm. Vậy thì, bạn sẽ phát giác rằng thiền địnhsáng tạo.

 Saanen, nói chuyện trước công chúng lần thứ tám

 Ngày 23 tháng 7 năm 1963

 Tuyển tập những Lời giảng

 

Khi cái trí hoàn toàn nhận biết được tình trạng bị quy định của nó, chỉ có cái trí; không có ‘bạn’ tách khỏi cái trí.

 

B

ạn thấy, khi cái trí hoàn toàn được tự do khỏi tình trạng bị quy định của nó, chỉ có cái trí; không có ‘bạn’ tách khỏi cái trí. Nhưng, khi cái trí chỉ từng phần nhận biết được tình trạng bị quy định của nó, nó tự-phân chia chính nó, nó không thích tình trạng bị quy định của nó hay nói đó là một sự việc đúng đắn; và, chừng nào còn có sự chỉ trích, sự nhận xét, hay sự so sánh, có sự hiểu rõ không-trọn vẹn về tình trạng bị quy định, và thế là sự duy trì của tình trạng bị quy định đó. Ngược lại, nếu cái trí nhận biết được tình trạng bị quy định của nó mà không chỉ trích hay không nhận xét, nhưng chỉ đang nhìn ngắm nó, vậy là có một nhận biết tổng thể, và bạn sẽ phát giác, nếu bạn nhận biết như thế, rằng cái trí tự-làm tự do chính nó khỏi tình trạng bị quy định đó.

 Varanasi, nói chuyện trước công chúng lần thứ nhất

 Ngày 9 tháng 1 năm 1955

 Tuyển tập những Lời giảng

 

Sự hiểu rõ về trải nghiệm, tham vọng, và ganh tị là nền tảng đúng đắn cho thiền định.

 

L

àm ơn lắng nghe điều gì đang được nói. Hãy thấy làm thế nào sống của bạn đã trở thành cái gì nó là hiện nay – phiền muộn, đau khổ, đấu tranh liên tục từ khoảnh khắc bạn được sinh ra đến khoảnh khắc bạn chết đi, đau khổ, đau đớn, lo âu, sợ hãi, tội lỗi, vô số đau đớn mà người ta trải qua, sự nhàm chán, những trách nhiệm, những bổn phận mà trong đó không có tình yêu, không có ân cần – không có gì còn sót lại. Đó là sống của bạn, và bạn sẽ không thay đổi nó bởi vì tôi đang giải thích. Nhưng bạn sẽ thay đổi nó mà không biết sự thay đổi của bạn, nếu bạn lắng nghe điều gì đó mà là sự kiện, mà là sự thật, mà không là tuyên truyền, mà không đang cố gắng ép buộc bạn làm cái gì đó hay suy nghĩ trong một cách này hay cách kia. Nếu bạn nhận biết được chính sự tồn tại thực tế của sống của bạn – tất cả, đau khổ, bất hạnh, sự nông cạn của nó – từ nhận biết được sự kiện đó hiện diện sự thay đổi, mà không có nỗ lực. Đó là tất cả mọi điều mà chúng ta quan tâm, chỉ thấy những sự kiện. Và chúng ta thấy sự kiện bằng sự rõ ràng bao nhiêu là điều quan trọng – không phải bạn sẽ làm gì về sự kiện. Bạn không thể làm bất kỳ điều gì về sự kiện bởi vì sống của bạn quá bị giới hạn: bạn bị quy định. Gia đình của bạn và xã hội của bạn quá quỉ quái – chúng sẽ không buông tha bạn. Chỉ một ít người có thể phá vỡ, bất hạnh thay. Nhưng nếu bạn chỉ đang lắng nghe, nếu bạn chỉ đang thấy sự kiện – nó thực sự là gì, đau khổ ra sao, nhàm chán ra sao, nông cạn ra sao, tất cả nó – chính nhìn ngắm về sự kiện đó đã đầy đủ rồi. Nó sẽ làm điều gì đó cho bạn nếu bạn không phản đối nó, nếu bạn không nói, ‘Tôi không thể làm bất kỳ điều gì về nó, và vì vậy tôi sẽ chạy trốn nó.’ Hãy nhìn ngắm nó mỗi ngày của sống của bạn, đầu tiên nhận biết được nó. Và vậy là, từ nhận biết đó, hiện diện một hành động không-nỗ lực, và vậy là hành động đó không bao giờ ganh tị, không bao giờ thâu lợi.

 Vì vậy, khi bạn đã hiểu rõ trải nghiệm . . . đã hiểu rõ tham vọng, ganh tị mà là chính bản chất của sự tồn tại thuộc xã hội và cuộc sống thuộc kinh tế nông cạn, nhỏ nhen của chúng ta, đó là nền tảng cho sự thâm nhập sâu thẳm hơn. Nếu không có nền tảng đó – dù làm bất kỳ điều gì bạn muốn – bạn không thể thâm nhập sâu thẳm hơn. Nếu không có nền tảng đó, nếu không hiểu rõ, cả tại tầng ý thức bên ngoài và cũng cả tại tầng ý thức thăm thẳm bên trong, toàn qui trình của trải nghiệm, sự ảnh hưởng gây phân rã của tham vọng, và sự nông cạn của ganh tị – bạn không thể thâm nhập sâu thẳm hơn. Nền tảng đó trở thành nền tảng cho thiền định. Đó là vẻ đẹp của thiền định. Thiền định là cái gì đó lạ thường.

 Nền tảng cho thiền định đó là nền tảng trong đúng đắn – không phải sự đúng đắn thuộc xã hội hay sự đúng đắn thuộc kinh tế, nhưng đúng đắn của hiểu rõ về chính mình. Khi cái trí đã đặt nền tảng đó, điều gì xảy ra cho sự suy nghĩ? Lúc đó, vị trí của suy nghĩ là gì? Chúng ta đã vận dụng suy nghĩ với mục đích để thâu lượm; chúng ta đã vận dụng suy nghĩ với mục đích để thành tựu, với mục đích để trở thành; chúng ta đã vận dụng suy nghĩ với mục đích để trải nghiệm nhiều hơn và để chọn lựa và để lẩn tránh trải nghiệm.

 Vì vậy, khi bạn đã hiểu rõ trải nghiệm, tham vọng, và ganh tị, vị trí của suy nghĩ là gì? Lúc đó liệu có suy nghĩ không? Hay, liệu có một hành động khác hẳn đang xảy ra mà không là kết quả của tư tưởng, mà không là một phản ứng của ký ức? Vì vậy, sự thâm nhập vào ý nghĩa của tư tưởngvị trí của tư tưởng lẫn hành động là gì – cả tập thể và cá thể – là sự thâm nhậphiện diện khi bạn đã đặt nền tảng. Nếu không có nền tảng đó, bạn không thể thâm nhập vào bản chất và sự kết thúc của tư tưởng, hay điều gì xảy đến cho tư tưởng. Chỉ kiểm soát tư tưởng vẫn còn là một xung đột. Kiểm soát hàm ý kiềm chế, kiểm soát hàm ý kiềm hãm, kiểm soát hàm ý kỷ luật. Một cái trí bị kỷ luật tùy theo một khuôn mẫu – thuộc xã hội, thuộc tôn giáo, hay loại khuôn mẫu nào đó – không bao giờ có thể được tự do. Nó sẽ luôn luôn bị kỷ luật tùy theo những khuôn mẫu; vì vậy, nó không thể được tự do, và vì vậy không thể đặt nền tảng đúng đắnthâm nhập vào ý nghĩa của tư tưởng.

 Như tôi đã nói, chúng ta thấy ý nghĩa của sự kiểm soát, sự giới hạn của nó. Trong sự kiểm soát có kỷ luật, giới hạn, và thế là xung đột liên tục. Khi bạn đã hiểu rõ điều này, đã thâm nhập vào nó rất, rất sâu thẳm, vậy là từ nó hiện diện một nhận biết, và nhận biết đó có thể tập trung mà không-giới hạn. Nhưng một cái trí mà đã tự-kỷ luật chính nó để tự-kiểm soát chính nó không bao giờ có thể nhận biết được, trái lại nhận biết có thể tập trung mà không khiến cho chính nó bị giới hạn. Vì vậy, bạn sẽ thấy rằng khi bạn đã hiểu rõ nhận biết đó, khi bạn có hiểu rõ về trải nghiệm, về ý nghĩa của tham vọng, và về bản chất của tham vọng, bạn đã đặt nền tảng trong chính bạn – không qua nỗ lực – bởi vì bạn đã hiểu rõ chỉ bằng cách thấy sự kiện. Hiểu rõ về sự kiện cho bạn năng lượng; vì vậy sự kiện không bao giờ tạo tác một vấn đề. Bạn tạo tác một vấn đề của sự kiện, nhưng sự kiện không bao giờ tạo tác một vấn đề, nếu bạn có thể nhìn ngắm sự kiện một cách khoa học, một cách khách quan. Vậy là, bạn có thể tiến tới để tìm ra, bạn có thể thấy, vị trí của tư tưởng là gì.

 Liệu có sự suy nghĩ nếu bạn không còn đang tìm kiếm trải nghiệm? Cái trí của bạn bị thúc đẩy bởi tham vọng, bởi thành công, và muốn đến với Thượng đế – đó cũng là tham vọng. Nếu bạn không còn đang thâu lợi – hoặc trong những sự vật trần tục hoặc phía bên trong – mà có nghĩa không còn đang kiếm được, không còn đang đòi hỏi nhiều hơn và nhiều hơn trải nghiệm, nhiều hơn và nhiều hơn cảm xúc, nhiều hơn và nhiều hơn cảm giác, nhiều hơn và nhiều hơn ý tưởngvậy thì không có nơi chỗ cho tư tưởng. Vậy thì, từ đó, bạn sẽ phát giác rằng bộ não trở nên yên lặng lạ thường. Từ trước đến nay bộ não đã được sử dụng cho những mục đích này, và khi những mục đích đó đã được tìm hiểu, xem xét một cách hợp lý, thông minh, lành mạnh, và đã được hiểu rõ, bộ não vượt khỏi tất cả điều đó. Vậy là, bộ não đó trở thành yên lặng lạ thường, một cách tự nhiên, không phải bởi vì nó ao ước đến nơi nào đó, không phải bởi vì nó đã không hiểu rõ sự bất mãn, sự thất bại, và sự tuyệt vọng quỉ quái này. Nó đã hiểu rõ tất cả điều này, và thế là bộ não trở nên nhạy cảm lạ thường, rất tỉnh táo, nhưng rất yên lặng. Lại nữa đó là nền tảng cho thiền định.

 Lúc này, một cái trí yên lặng có thể nhìn ngắm mà không biến dạng. Bởi vì nó đã hiểu rõ tư tưởngcảm giác, nó không còn đang tìm kiếm trải nghiệm, và thế là một bộ não như thế nhìn ngắm mà không-biến dạng. Bởi vì nó không quan tâm đến bất kỳ trải nghiệm nào, nó giống như nhìn ngắm sự kiện, những vi khuẩn, qua một kính hiển vi. Bạn chỉ có thể nhìn ngắm cách đó nếu bạn đã đặt nền tảng và nếu bạn đã tự-thâm nhập vào chính bạn rất, rất sâu thẳm. Không sách báo, không đạo sư, không người thầy, không đấng cứu rỗi, có thể dắt bạn tiến xa hơn – họ chỉ có thể bảo bạn, ‘Làm điều này, đừng làm điều kia, đừng tham vọng, hay hãy tham vọng.’ Khi chính bạn đã đặt nền tảng, bạn trở nên nhận biết được bộ não này mà tuyệt đối yên lặng và tuy nhiên nhạy cảm lạ thường. Vậy là, bộ não đó có thể nhìn ngắm điều gì đang thực sự xảy ra; vậy là, nó không quan tâm đến trải nghiệm, không quan tâm đến làm thế nào để diễn giải điều gì nó thấy thành những từ ngữ và qua đó truyền dạt nó cho một người khác; nó chỉ đang nhìn ngắm. Khi bạn đã thâm nhập sâu thẳm như thế, bạn sẽ thấy rằng có một chuyển động vượt khỏi thời gian.

 Một cái trí, một bộ não, hoàn toàn yên lặng mà không có bất kỳ phản ứng – mà là một nhiệm vụ cực kỳ khó khăn khi thực hiện – chỉ là một công cụ của nhìn ngắm và thế là sinh độngnhạy cảm lạ thường. Bây giờ, tất cả điều đó, từ khởi đầu của điều gì chúng ta đã nói cho đến lúc này, là thiền định. Khi bạn đã thâm nhập sâu thẳm như thế trong thiền định, bạn sẽ tự-phát giác cho chính bạn rằng có một chuyển động, một hành động, vượt khỏi thời gian, một trạng thái không thể đo lường được. Và cái đó bạn có lẽ gọi là Thượng đế – nó không có ý nghĩa gì cả. Trạng thái đó là sáng tạo – không phải viết một bài thơ, không phải vẽ một bức tranh, cũng không phải khắc một ảo cảnh trên đá cẩm thạch; chúng không là sáng tạo, tất cả chúng chỉ là những diễn tả.

 Có sáng tạo vượt khỏi thời gian. Chỉ đến khi nào chúng ta biết sáng tạo đó – biết trong ý thức, không phải như hiểu biết – chỉ đến khi nào có một nhận biết lạ thường của trạng thái đó, những hành động của chúng ta trong sống hàng ngày chẳng có ý nghĩa bao nhiêu. Bạn có lẽ rất giàu có, bạn có lẽ rất thành công, bạn có lẽ có một gia đình rất tốt lành, bạn có lẽ có tất cả những sự vật của thế giới, hay bạn có lẽ đang thèm muốn những sự vật của thế giới, nhưng, nếu bạn đã không hiểu rõ cái đó, sống trở thành trống rỗng, nông cạn.

 Và thay đổi chỉ có thể xảy ra khi bạn đã sáng tạo, qua nhận biết, mà không có bất kỳ nỗ lực nào, sự kết thúc của tất cả những sự việc mà chúng ta đã đề cập: tham vọng, trải nghiệm, xung đột. Vậy là, từ đó, hiện diện cái gì đó mà không thể được chuyển tải trong những từ ngữ. Nó không phải được trải nghiệm. Nó không là cái gì đó mà bạn sẽ tìm kiếm, bởi vì tất cả sự tìm kiếm đã kết thúc. Tất cả điều đó là thiền định. Cái đó có vẻ đẹp lạ thường. Có ý thức vô cùng của sự thật tối thượng mà không thể được hiểu rõ bởi một cái trí nhỏ nhen, bởi một cái trí tầm thường đang lặp lại kinh Gita hay kinh Upanishads, đang tuân theo vị đạo sư và những câu chú, vĩnh viễntừ ngữ. Tất cả điều đó phải kết thúc. Bộ não phải hoàn toàn được trống không khỏi cái đã được biết. Vậy thì, có lẽ, cái không thể biết được, có thể hiện diện.

 Madras, nói chuyện trước công chúng lần thứ sáu

 Ngày 10 tháng 12 năm 1961

 Tuyển tập những Lời giảng

 

Chỉ khi nào cái trí đã tự-hiểu rõ về chính nó hoàn toàn, hiểu rõ về chính nó tại mọi ngõ ngách đến độ xóa sạch mọi chướng ngại và đã chết đi mọi thứ nó đã biết – vậy thì đến lúc đó sự thật hiện diện.

 

V

ậy là, sự thay đổi của cá thể chỉ có thể xảy ra khi có một hiểu rõ tổng thể về những phương cách của cái trí, mà là thiền định. Hiểu rõ về chính người ta là một tiến hành trong đó không có sự chỉ trích, không có sự biện hộ, nhưng chỉ đang thấy người ta là gì, chỉ đang nhìn ngắm mà không-nhận xét, không-kiểm soát, không-kiềm chế, hay không-điều chỉnh. Nhận biết được người ta là gì, mà không có bất kỳ đánh giá nào, dẫn cái trí đến chiều sâu lạ thường, và chỉ tại chiều sâu đó mới có sự thay đổi; và, một cách tự nhiên, hành động từ chiều sâu của hiểu rõ đó hoàn toàn khác hẳn hành động của điều chỉnh.

 Vì vậy, tôi hy vọng bạn, như một cá thể, đã lắng nghe những nói chuyện này không chỉ để thâu lượm thông tin, để thuộc trí năng được tiêu khiển, được hứng khởi, hay được kích động cảm xúc, nhưng đã học hành về chính bạn trong tiến hành và thế là đã tự-làm tự do chính bạn. Bởi vì, từ khởi đầu của nói chuyện cho đến lúc này, chúng ta đã nói về trạng thái thực sự, hàng ngày của cái trí, và nếu bạn không lưu tâm đến nó và nói bạn chỉ quan tâm đến Thượng đế, đến điều gì xảy ra sau khi chết, vậy thì bạn sẽ khám phá rằng Thượng đế của bạn và sau khi chết của bạn chỉ là một bộ của những ý tưởng phỏng đoán mà không có giá trị gì cả. Muốn tìm ra Thượng đế là gì, nếu có một Thượng đế, bạn phải tiếp cận nó bằng một thân tâm trọn vẹn, bằng sự trong sáng, không phải bằng một cái trí bị phân rã, bị chất nặng bởi những trải nghiệm riêng của nó, bị vỡ vụn và bị quằn quại bởi kỷ luật, và bị đốt cháy bởi những ham muốn. Một cái trí mà thực sự đam mê – và đam mê hàm ý mãnh liệt và trọn vẹn – và chỉ một cái trí như thế mới có thể thâu nhận cái không thể đo lường. Cái không thể đo lường đó không thể tìm được nếu bạn không thâm nhập sâu thẳm hơn và sâu thẳm hơn vào bên trong chính bạn. Sự lặp lại rằng có cái vĩnh cửu của bạn là trò chơi của trẻ con, và sự tìm kiếm cái vĩnh cửu của bạn cũng chẳng có ý nghĩa gì cả; bởi vì nó không thể biết được, không thể tưởng tượng được đối với cái trí. Cái trí phải hiểu rõ về chính nó, phải phá vỡ nền tảng của sự học hành của nó, những biên giới của sự công nhận riêng của nó, và đó là sự tiến hành của hiểu rõ về chính mình. Lúc này, điều gì bạn cần đến là một cách mạng bên trong, một tiếp cận hoàn toàn mới mẻ đến sống, không phải những hệ thống mới, những trường phái mới, những triết lý mới. Vậy thì, từ sự thay đổi này, bạn sẽ thấy cái trí đó, như thời gian, kết thúc. Rốt cuộc, thời gian là giống như biển cả không bao giờ êm ả, không bao giờ phẳng lặng, luôn luôn đang chuyển động, luôn luôn nổi sóng, và những cái trí của chúng ta, được đặt nền tảng trên thời gian, bị trói buộc trong chuyển động của nó.

 Vậy là, chỉ khi nào bạn hoàn toàn hiểu rõ về chính bạn, cả tầng ý thức bên ngoài lẫn tầng ý thức bên trong, chỉ đến lúc đó mới có một yên lặng, một bất động mà là sáng tạo. Và yên lặng đó là hành động, hành động đúng thực. ‘Duy nhất’, chúng ta không bao giờ tiếp xúc nó, chúng ta không bao giờ biết nó bởi vì chúng ta đang lãng phí năng lượng của chúng ta, thời gian của chúng ta, đau khổ của chúng ta, nỗ lực của chúng ta vào những sự việc hời hợt.

 Vậy là, con người nghiêm túc là con người, qua hiểu rõ về chính mình, phá vỡ những bức tường của thời giansáng tạo một trạng thái bất động của cái trí. Vậy thì có một ân lành hiện diện không được mời mọc; vậy thì có một sự thật, một tốt lành hiện diện không cần van xin của bạn. Nếu bạn khao khát nó bạn sẽ không nhận được nó, nếu bạn tìm kiếm nó bạn sẽ không tìm được nó. Chỉ khi nào cái trí đã hoàn toàn tự-hiểu rõ về chính nó, hiểu rõ về chính nó vô hạn đến độ không còn bất kỳ chướng ngại nào và chết đi tất cả mọi thứ nó đã biết, chỉ lúc đó sự thật hiện diện.

 Bombay, nói chuyện trước công chúng lần thứ mười

 Ngày 28 tháng 12 năm 1958

 Tuyển tập những Lời giảng



Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
(Xem: 3883)
Tư Tưởng Phật Giáo Trong Thi Ca Nguyễn Du - HT Thích Như Điển
(Xem: 3061)
Phật Giáo Việt Nam Tại Châu Âu - HT Thích Như Điển
(Xem: 6864)
Tư Tưởng Phật Giáo Trong Văn Học Thời Trần - Tác giả: Nguyễn Vĩnh Thượng
(Xem: 5579)
Emily Elizabeth Dickison là nhà thơ lớn của Mỹ trong thế kỷ thứ 19. Bà sống phần lớn cuộc đời trong cô độc.
(Xem: 3885)
Ni Giới Việt Nam Hoằng Pháp tại Hoa Kỳ - Thích Nữ Giới Hương. Hồng Đức Publishing. 2020
(Xem: 3047)
Tác phẩm “Xây dựng hạnh phúc gia đình” của Hòa thượng Thích Thắng Hoan là cẩm nang hướng dẫn xây dựng hạnh phúc cho người Phật tử tại gia.
(Xem: 12005)
“Nói Thiền tông Việt Nam là nói Phật giáo Việt Nam. Và những bậc cao Tăng làm sáng cho Phật giáo, làm lợi ích cho dân tộc từ thế kỷ thứ 6 mãi đến nay đều là các Thiền sư.”
(Xem: 5109)
Ai đã truyền Việt Nam Phật Giáo qua Trung Quốc: Khương Tăng Hội, người Việt Nam. Vào năm nào: năm 247 tây lịch.
(Xem: 3825)
Tư tưởng Phật giáo trong văn học thời Lý bản PDF - Nguyễn Vĩnh Thượng
(Xem: 9097)
Thầy Tuệ Sỹ Là Viên Ngọc Quý Của Phật Giáo và Của Việt Nam - Nguyễn Hiền Đức
(Xem: 7317)
Dưới Bóng Đa Chùa Viên Giác - hồi ký về một ngôi chùa đã đi vào lịch sử Phật giáo tỉnh Quảng Nam. Viên Giác Tùng Thư 2019 - Nhà xuất bản Liên Phật Hội
(Xem: 27052)
Tác phẩm Trí Quang Tự Truyện bản pdf và bài viết "Đọc “Trí Quang Tự Truyện” của Thầy Thích Trí Quang" của Trần Bình Nam
(Xem: 5864)
Tôi đặt bút bắt đầu viết "Lời Vào Sách" nầy đúng vào lúc 7 giờ sáng ngày 21 tháng 6 năm 1995 sau khi tụng một thời kinh Lăng Nghiêmtọa thiền tại Chánh điện.
(Xem: 5584)
Có lẽ đây cũng là một trong những viễn ảnh của tâm thức và mong rằng những trang sách tiếp theo sẽ phơi bày hết mọi khía cạnh của vấn đề, để độc giả có một cái nhìn tổng quát hơn.
(Xem: 6096)
Ai trói buộc mình? Không biết có bao giờ chúng ta tự đặt câu hỏi đó với chúng ta chưa? Đến chùa học pháp hay đi tu chỉ để cầu giải thoát. Mục đích tu hoặc xuất gia là cầu giải thoát sinh tử. Giải thoát có nghĩa là mở, mở trói ra. Cầu giải thoát là đang bị trói. Nhưng ai trói mình, cái gì trói mình? Khi biết mối manh mới mở được.
(Xem: 5568)
Sống Trong Từng Sát Naphương pháp thực tập sống tỉnh thức, sống và ý thức về sự sống trong từng mỗi phút giây. Đây là phương thức tu tập dựa trên tinh thần Kinh Bốn Lãnh Vực Quán Niệm.
(Xem: 5439)
Nguyên bản: How to practice the way to a meaningful life. Tác giả: Đức Đạt Lai Lạt Ma. Anh dịch: Jeffrey Hopkins, Ph. D. Chuyển ngữ: Tuệ Uyển
(Xem: 7741)
Mối Tơ Vương của Huyền Trân Công Chúa (Phóng tác lịch sử tiểu thuyết vào cuối đời Lý đầu đời Trần) HT Thích Như Điển
(Xem: 4744)
Nguyệt San Chánh Pháp Số 84 Tháng 11/2018
(Xem: 12009)
Nhẫn nhục là thù diệu nhất vì người con Phật thực hành hạnh nhẫn nhục thành thục, thì có thể trừ được sân tâm và hại tâm, là nhân tố quan trọng để hành giả thành tựu từ tâm giải thoátbi tâm giải thoát.
(Xem: 21804)
Tác giả: Diệu Hạnh Giao Trinh sưu tầm và kể chuyện, Nguyễn Minh Tiến hiệu đínhgiới thiệu
(Xem: 6468)
Cảm Đức Từ Bi - tác giả Huỳnh Kim Quang
(Xem: 7413)
Một bản dịch về Thiền Nhật Bản vừa ấn hành tuần này. Sách nhan đề “Thiền Lâm Tế Nhật Bản” của tác giả Matsubara Taidoo. Bản Việt dịch do Hòa Thượng Thích Như Điển thực hiện.
(Xem: 6691)
Tuyển tập “Bát Cơm Hương Tích” của Thượng Tọa Thích Nguyên Tạng là một phần lớn của đời tác giả, ghi lại những gì Thầy mắt thấy tai nghe một thời và rồi nhớ lại...
(Xem: 6268)
Quyển sách "Hãy làm một cuộc cách mạng" trên đây của Đức Đạt-lai Lạt-ma khởi sự được thành hình từ một cuộc phỏng vấn mà Ngài đã dành riêng cho một đệ tử thân tín là bà Sofia Stril-Rever vào ngày 3 tháng giêng năm 2017.
(Xem: 8524)
THIỀN QUÁN VỀ SỐNG VÀ CHẾT - Cẩm Nang Hướng Dẫn Thực Hành - The Zen of Living and Dying A Practical and Spiritual Guide
(Xem: 6045)
Mùa An Cư Kiết Hạ năm 2016 nầy tôi bắt đầu viết tác phẩm thứ 67 để sang năm 2017 xuất bản với nhan đề là "Nước Mỹ bao lần đi và bao lần đến"
(Xem: 5687)
Người đứng mãi giữa lòng sông nhuộm nắng, Kể chuyện gì nơi ngày cũ xa xưa, Con bướm nhỏ đi về trong cánh mỏng, Nhưng về đâu một chiếc lá xa mùa (Tuệ Sỹ)
(Xem: 14167)
TĂNG GIÀ THỜI ĐỨC PHẬT Thích Chơn Thiện Nhà xuất bản Phương Đông
(Xem: 20173)
Người học Phật có được một tài liệu đầy đủ, chính xác, đáng tin cậy, dễ đọc, dễ hiểu, dễ nhớ và dễ tra cứu khi cần...
(Xem: 6847)
Tác phẩm nầy chỉ gởi đến những ai chưa một lần đến Mỹ; hoặc cho những ai đã ở Mỹ lâu năm; nhưng chưa một lần đến California...
(Xem: 6818)
Từ Mảnh Đất Tâm - Huỳnh Kim Quang
(Xem: 6381)
Một năm lại sắp trôi qua với những vết tích điêu tàn, khổ nạn để lại trên khắp trái đất. Nhìn lại, chúng ta không khỏi giật mình, và chạnh lòng thương tưởng
(Xem: 6474)
Chung trà cuối năm uống qua ngày đầu năm. Sương lạnh buổi sớm len vào cửa sổ. Trầm hương lãng đãng quyện nơi thư phòng..
(Xem: 6002)
Một năm lại sắp trôi qua với những vết tích điêu tàn, khổ nạn để lại trên khắp trái đất. Nhìn lại, chúng ta không khỏi giật mình, và chạnh lòng thương tưởng
(Xem: 7395)
Nước lũ từ thượng nguồn cuồn cuộn đổ về, lại thêm nước từ đập thủy điện ồ ạt xả ra. Dân không được báo trước.
(Xem: 7361)
Trải hơn 25 thế kỷ, Chánh Pháp của Phật vẫn được tuyên dươnglưu truyền bởi hàng đệ tử xuất gia lẫn tại gia, đem lại giải thoátgiác ngộ cho...
(Xem: 8490)
Là người mới bắt đầu học Phật hoặc đã học Phật nhưng chưa thấm nhuần Phật pháp chân chính, chúng tôi biên soạn...
(Xem: 6452)
Hôm nay là ngày 10 tháng 6 năm 2015, tại thư phòng chùa Viên Giác Hannover, Đức Quốc, tôi bắt đầu viết tác phẩm thứ 65 của mình...
(Xem: 6843)
Bắt đầu vào hạ, trời nóng bức suốt mấy ngày liền. Bãi biển đông người, nhộn nhịp già trẻ lớn bé. Những chiếc...
(Xem: 10458)
Phật giáo ra đời từ một trong những cái nôi của nền văn minh nhân loại - Ấn Độ - và nhanh chóng phổ biến tại các nước phương Đông...
(Xem: 19777)
Trong tập sách nhỏ này tôi đã bàn đến hầu hết những gì mọi người đều công nhậngiáo lý tinh yếu và căn bản của Đức Phật... Con Đường Thoát Khổ - Đại đức W. Rahula; Thích Nữ Trí Hải dịch
(Xem: 30164)
Tôi cảm động, vì sống trong đạo giải thoát tôi đã tiếp nhận được một thứ tình thiêng liêng, trong sáng; một thứ tình êm nhẹ thanh thoát đượm ngát hương vị lý tưởng...
(Xem: 16163)
Tập sách do Minh Thiện và Diệu Xuân biên soạn
(Xem: 19564)
Phật GiáoVũ Trụ Quan (PDF) - Tác giả: Lê Huy Trứ
(Xem: 11040)
Hạnh Mong Cầu (sách PDF) - Lê Huy Trứ
(Xem: 14286)
Đọc “Dấu Thời Gian” không phải là đọc sự tư duy sáng tạo mà là đọc những chứng tích lịch sử thời đại, chứng nhân cùng những tâm tình được khơi dậy trong lòng tác giả xuyên qua những chặng đường thời gian...
(Xem: 7737)
Báo Chánh Pháp Số 48 Tháng 11/2015
(Xem: 10458)
Nguyệt san Chánh Pháp Tháng 10 năm 2015
(Xem: 7914)
Báo Chánh Pháp Số 46 Tháng 9/2015 - Chuyên đề Vu Lan - Mùa Báo Hiếu
Quảng Cáo Bảo Trợ
Gủi hàng từ MỸ về VIỆT NAM
Get a FREE Online Menu and Front Door: Stand Banner Menu Display for Your Restaurant