Người đầy tớ trung thành

Xưa có một ông vua tuổi già lâm bệnh, nghĩ bụng: "Ta chết đến nơi mất rồi". Vua cho đòi "bác Jôhannơt trung thành" tới. Bác là người hầu được vua yêu nhất. Bác đã suốt đời tận tụy với vua. Vì vậy mà vua gọi bác là "bác Jôhannơt trung thành".

Khi bác đến bên giường vua, vua phán:

- Jôhannơt trung thành ơi, ta biết ta sắp chết, ta chỉ băn khoăn về con ta. Nó còn ít tuổi, dại dột, nếu nhà ngươi không hứa với ta sẽ dạy cho nó biết những cái gì cần biết và khuyên nó như người cha thứ hai, thì ta không yên tâm mà nhắm mắt.

Bác Jôhannơt đáp:

- Dù phải hy sinh đến tính mệnh, thần cũng không rời bỏ hoàng tử. Thần xin thề một lòng một dạ phụng sự hoàng tử.

Vua nói:

- Thế thì ta chết cũng được yên tâm. Sau khi ta đã nhắm mắt rồi, thì nhà ngươi dẫn cho nó xem toàn thể cung điện, tất cả các buồng, các phòng, các hầm, cùng tất cả châu báu ở đó, trừ cái buồng ở cuối hành lang dài có bức chân dung công chúa Mai vàng, vì ta sợ nó đâm si tình mà ngất đi, rồi sẽ gặp nhiều tai ương. Nhà ngươi phải bảo vệ nó.

Sau khi nghe "bác Jôhannơt trung thành" thề lần thứ hai, vua yên lặng, đặt đầu xuống gối, rồi tắt thở.

Tang lễ đã làm xong, bác Jôhannơt trung thành cho vua mới biết lời mình thề với vua cha bên giường bệnh và nói:

- Thần sẽ giữ lời thề và sẽ tận tụy với bệ hạ cũng như với vua cha, dù phải hy sinh tính mệnh cũng cam.

Đoạn tang vua cha, bác Jôhannơt trung thành tâu với vua mới:

- Bây giờ là lúc thần phải cho bệ hạ biết kho tàng của người. Thần xin đưa bệ hạ đưa bệ hạ đi thăm cung điện vua cha để lại.

Bác dẫn vua đi khắp cả cung điện, từ trên xuống dưới, xem tất cả của báu, trừ cái buồng có bức chân dung nguy hiểm là bác không mở. Bức chân dung để ở chỗ mà mới thoạt mở cửa là nom thấy ngay, lộng lẫy trông tựa người thật, đẹp và có duyên nhất trần gian. Vua thấy đến cửa đó bác Jôhannơt đi thẳng qua liền hỏi:

- Sao nhà ngươi không mở cửa ấy cho ta?

Jôhannơt đáp:

- Dạ bẩm trong đó có cái đáng ngại cho bệ hạ.

Nhà vua nói:

- Ta đã xem tất cả cung điện, giờ ta muốn biết trong buồng này có gì.

Vua sắp định cố sức ẩn cửa, thì Jôhannơt trung thành vội níu lại nói:

- Khi vua sắp chết, thần đã hứa không để cho bệ hạ thấy vật ở trong buồng, nếu không sẽ vạ đến bệ hạ và lẫn cả thần.

Nhà vua đáp:

- Không được. Nếu không vào được thì ta cũng đến héo hon. Ta sẽ ăn không ngon ngủ không yên, nếu không được thấy cho tận mắt. Ta cứ đứng lì đây cho đến khi nào ngươi chịu mở cửa ra.

Biết không ngăn được vua, Jôhannơt trung thành buồn bã thở dài, tìm chìa khóa buồng trong chùm chìa khóa to của bác. Bác mở cửa buồng vào trước, định che bức chân dung không cho vua trông thấy, nhưng không được vì vua đứng kiễng lên nhìn qua vai bác. Khi trông thấy người thiếu nữ đẹp lộng lẫy, đeo toàn vàng ngọc, vua lăn ra, bất tỉnh nhân sự. Bác Jôhannơt trung thành nâng nhà vua dậy, mang lên giường và lo lắng nghĩ: "Trời ơi! Tai họa đã xảy đến rồi. Biết làm sao bây giờ?"

Bác đổ rượu vang cho vua. Vua tỉnh lại hỏi:

- Cô gái đẹp trong tranh là ai?

Jôhannơt trung thành đáp:

- Dạ thưa, đó là nàng công chúa Mai vàng.

Vua nói:

- Ta yêu nàng say đắm. Dẫu tất cả lá cây đều biến ra lưỡi thì cũng không thể nói hết được lòng ta. Ta phải chiếm được nàng thì ta mới sống được. Ngươi là Jôhannơt trung thành của ta thì ngươi phải giúp ta làm việc này.

Người hầu trung thành suy nghĩ mãi, vì riêng việc tìm đến gặp mặt Công chúa cũng đã khó. Mãi sau bác mới nghĩ ra một mẹo, liền tâu vua:

- Chung quanh Công chúa, cái gì cũng bằng vàng, từ bàn ghế đến bát đĩa cốc tách và các đồ gia dụng khác. Bệ hạ có cả thảy năm tấn vàng. Bệ hạ nên giao cho thợ kim hoàn một tấn để làm đủ các vật dụng cùng các loại chim, thú rừng, các con vật kỳ lạ. Công chúa sẽ thích lắm.

Ta sẽ đem những của đó đến gặp nàng xem sao.

Vua sai đòi tất cả các thợ kim hoàn trong nước đến bắt làm đêm ngày cho xong những vật đẹp lộng lẫy. Khi đã đem các thứ đó xuống thuyền, "bác Jôhannơt trung thành" ăn mặc giả nhà buôn, vua cũng trá hình như vậy. Vua tôi vượt bể đi đến thành phố của Công chúa Mai vàng.

"Jôhannơt trung thành" lên bến một mình, dặn vua ở lại chờ. Bác nói:

- May ra thì thần đem được công chúa về đây. Vậy bệ hạ nên cho dọn dẹp trang trí con thuyền, bày đồ vàng ra.

Sau đó, bác dắt vào lưng đủ mọi thứ nữ trang, rồi lên bờ đi đến cung điện vua cha nàng.

Khi vào trong sân, bác thấy một cô gái đẹp ở gần giếng cầm hai chiếc thùng vàng múc nước. Lúc quẩy nước lóng lánh đi, cô ngoảnh lại, trông thấy khách lạ, liền hỏi bác là ai. Bác cởi thắt lưng ra cho cô xem mà nói:

- Tôi là lái buôn, cô ạ.

Cô reo lên:

- Lắm đồ tư trang đẹp thật!

Cô đặt thùng nước xuống, xem từng thứ rồi nói:

- Công chúa thích đồ vàng lắm. Ông cho Công chúa xem, Công chúa sẽ mua tất cả đấy.

Cô gánh nước đó là thị tì của Công chúa. Cô dẫn bác đến ra mắt công chúa. Công chúa thấy đồ nữ trang thích quá, nói:

- Đẹp lắm, ta muốn mua ngay tất cả.

Nhưng "bác Jôhannơt trung thành" bảo nàng:

- Tôi chỉ là đầy tớ của một phú thương. Những đồ này chỉ là một phần không đáng kể trong số hàng của chủ tôi để ở trên thuyền. Đồ vàng đó đẹp và quí giá vô cùng.

Nàng muốn bảo đem hàng đến cho nàng xem, nhưng bác Jôhannơt nói:

- Hàng nhiều quá, phải nhiều ngày mới tải được hết đến đây. Trong cung điện này e không có đủ phòng mà chứa.

Nàng càng thêm tò mò ao ước, nói:

- Thế bác đưa ta đến xem những vật quí của chủ để dưới thuyền vậy.

Jôhannơt hớn hở đưa nàng về thuyền. Thấy nàng đẹp hơn cả trong tranh, vua sướng ngây ngất. Nàng xuống thuyền, vua đón vào. Jôhannơt đứng đằng sau bảo người lái cho nhổ neo:

- Căng hết buồm ra cho thuyền lướt nhanh như chim bay.

Trong khi đó, ở trong thuyền, vua cho Công chúa xem bát đũa, cốc chén, chim, thú rừng và những con vật kỳ lạ bằng vàng. Nàng mải mê xem, không để ý là thuyền đã nhổ neo đi được vài giờ rồi. Xem xong, nàng cảm ơn người phú thương giả để về cung. Ra tới mạn thuyền, nàng mới biết thuyền đã ra khơi, cánh buồm đương căng thẳng. Nàng sợ hãi kêu lên:

- Thôi ta bị lừa rồi. Ta bị mắc vào tay một tên lái buôn, thà chết cho rảnh.

Vua cầm tay nàng bảo:

- Tôi không phải là lái buôn, tôi là vua một nước, chỉ vì quá yêu nàng nên phải dùng mưu bắt nàng. Lần đầu thoạt tiên trông thấy chân dung nàng, tôi đã ngã xuống ngất đi.

Công chúa Mai vàng nghe nói yên tâm, cảm kích thuận lấy vua.

Thuyền đang lênh đênh ngoài khơi thì một hôm, bác Jôhannơt ngồi đằng mũi chơi đàn bỗng thấy ba con quạ bay đến trước mặt bác. Bác bèn lắng tai nghe tiếng chúng vì bác hiểu tiếng chúng. Một con nói:

- Úi chà! Vua bắt Công chúa Mai vàng đem đi về nhà rồi!

Con thứ hai nói:

- Nhưng vua chưa chiếm được Công chúa đâu.

Con thứ ba nói:

- Chẳng chiếm được là gì! Công chúa ngồi bên vua ở trong thuyền ấy.

Con thứ nhất lại nói:

- Ăn thua gì! Khi vua lên bộ, một con ngựa màu hung sẽ nhảy lại. Vua mà lên ngựa thì ngựa sẽ bay lên chín tầng mây, vua không còn bao giờ thấy mặt vợ trẻ ấy nữa.

Con thứ hai nói:

- Có cách nào thoát nạn không?

Con thứ nhất đáp:

- Có chứ! Nếu có một người khác nhảy tót lên ngựa, rút súng ở yên ra bắn cho nó chết thì cứu được vua. Nhưng ai biết được việc đó? Người nào biết mà nói với vua thì sẽ hóa đá từ chân đến đầu gối.

Con thứ ba nói:

- Tao còn biết thêm là dù con ngựa có bị giết chăng nữa vua cũng không lấy nổi Công chúa đâu! Khi hai người về đến cung điện, thì thấy một cái đĩa vàng trong đặt một cái áo lót của chú rể trông như dệt bằng vàng bằng bạc nhưng kỳ thực chỉ là nhựa thông và diêm sinh. Nếu vua mặc áo lót đó thì sẽ bị thiêu đến xương tuỷ.

Con thứ nhất hỏi:

- Không có cách nào tránh được nạn ấy à?

Con thứ hai đáp:

- Có, miễn là có người đeo bao tay, cầm áo lót ném vào lửa thì vua thoát nạn, Nhưng cũng chẳng ăn thua gì! Người nào biết mà nói ra cho vua biết thì sẽ hóa đá từ đầu gối đến quả tim.

Con thứ ba nói:

- Tao còn biết thêm là áo lót có cháy đi nữa, vua cũng vẫn chưa lấy được vợ, vì sau lễ cưới, nếu cô dâu khiêu vũ thì người bỗng sẽ tái đi, rồi chết ngất. Nếu không có người nâng nàng dậy, mút ngực bên phải ra ba giọt máu, rồi nhổ ngay đi, thì nàng bị chết mất. Nhưng ai biết mà nói ra cho vua biết, thì sẽ hóa đá từ đầu đến chân.

Ba con quạ nói chuyện xong lại bay đi. Từ khi được biết hết sự việc, bác Jôhannơt buồn rầu, không nói năng gì cả. Không nói thì hại đến vua mà cho vua biết thì thiệt đến thân, Nhưng sau bác nghĩ bụng: "Ta nhất định cứu nhà vua, dù phải hy sinh tính mệnh cũng cam".

Thuyền cặp bến, sự việc xảy ra đúng như lời quạ nói. Một con ngựa hung rất đẹp nhảy tới.

Vua nói:

- Được để ta cưỡi nó về cung.

Vua chưa kịp lên ngựa thì bác Jôhannơt đã nhảy lên, rồi rút súng ở yên ra bắn chết con ngựa.

Những tên hầu khác vốn ghen ghét bác Jôhannơt nhao nhao lên:

- Nó xược quá! Dám giết con ngựa đẹp đem đến để vua cưỡi về cung.

Nhưng vua bảo chúng:

- Chúng bay im đi, "Jôhannơt trung thành" của ta làm như thế chắc là có lý do chính đáng.

Vua và Công chúa về cung thì thấy trên một cái đĩa bằng vàng có một chiếc áo lót chú rể trông tựa như là dệt bằng vàng bằng bạc. Vua định lấy áo mặc thì bác Jôhannơt đẩy vua ra, lấy áo ném vào lửa cho cháy.

Những tên hầu khác lại nhao nhao lên:

- Đấy, nó lại đốt cả cái áo lót cưới của vua.

Nhưng vua lại quở rằng:

- Jôhannơt hết sức trung thành của ta làm thế chắc có lý do, chúng bay biết đâu.

Hôn lễ đã cử hành. Cuộc khiêu vũ bắt đầu, Công chúa sắp nhảy. Bác Jôhannơt luôn luôn theo dõi nàng, bỗng thấy nàng tái đi ngã lăn ra bất tỉnh. Bác vội chạy đến nâng nàng dậy và đem về buồng đặt nàng lên giường. Rồi bác quì xuống mút ở ngực bên phải của nàng ba giọt máu, nhổ đi. Công chúa hồi lại. Vua thấy vậy không hiểu tại sao bác lại hành động như thế, nổi giận thét: "Giam nó vào ngục".

Sáng hôm sau, bác bị kết án tử hình rồi bị đưa lên giá treo cổ. Bác trèo hết bậc thang rồi nói:

- Trước khi bị xử tử, tội nhân nào cũng được phép nói, vậy thần có được phép nói không?

- Được, ta cho phép.

- Thần đã bị xử oan, thần đã luôn luôn tận tụy với bệ hạ. Rồi bác kể lại cho vua biết bác đã nghe thấy ở trên mặt bể ba con quạ nói với nhau những gì và tại sao bác đã phải làm những việc vừa qua để cứa chúa. Vua bèn kêu lên:

- Tội nghiệp quá! Hãy tha cho Jôhannơt trung thành của trẫm. Cho bác xuống.

Nhưng bác Jôhannơt vừa nói dứt lời thì ngã lăn ra hóa đá rồi. Vua và hoàng hậu thấy thế buồn lắm. Vua nói:

- Jôhannơt đã tận tụy với ta mà ta đã nỡ xử như thế ư!

Rồi vua sai khiêng tượng Jôhannơt vào buồng ngủ, đặt bên giường mình. Mỗi lần trông thấy tượng, vua lại khóc mà nói:

- Jôhannơt trung thành ơi, ước gì ta làm cho ngươi sống lại được.

Cách đó ít lâu, hoàng hậu sinh đôi. Hai đứa con trai lớn lên là nguồn vui của mẹ. Một hôm, hoàng hậu đi lễ nhà thờ, hai con ở nhà chơi gần bố. Bố lại ngắm bức tượng thở dài và nói:

- Jôhannơt trung thành của ta ơi, ước gì ngươi sống lại.

Bức tượng bỗng lên tiếng nói:

- Bệ hạ có thể làm ta sống lại, nếu bệ hạ chịu hy sinh cái gì bệ hạ yêu quí nhất.

Vua nói:

- Trẫm sẽ vì ngươi mà hy sinh tất cả cái gì trẫm có ở trần gian.

Tượng đá nói:

- Nếu bệ hạ chịu tự tay chặt đầu hai Hoàng tử lấy máu bôi vào thần thì thần sẽ sống lại.

Nghe nói, vua rùng mình, không dám tự tay giết con. Nhưng vua lại nhớ đến ơn người bầy tôi trung thành đã vì mình mà chết, bèn rút gươm chặt đầu hai con lấy máu bôi vào tượng thì quả là tượng sống lại. Bác Jôhannơt lại khỏe mạnh tươi tắn đừng trước vua. Bác tâu với vua:

- Bệ hạ ăn ở có thủy có chung, bệ hạ được hưởng phúc.

Rồi bác cầm lấy hai cái đầu lắp vào thân hai đứa bé, bôi máu vào chỗ chặt. Hai đứa bé sống lại, chơi đùa chạy nhảy như trước. Vua mừng lắm. Khi thấy hoàng hậu về, vua giấu bác Jôhannơt và hai con vào một cái tủ lớn. Hoàng hậu bước vào nói:

- Lúc nào thiếp cũng nghĩ đến "bác Jôhannơt trung thành" đã vì chúng ta mà chịu nạn.

Vua bảo:

- Nàng có thể làm cho bác sống lại, nhưng phải chịu hy sinh hai đứa con mình.

Hoàng hậu tái mặt đi, lòng se lại, nhưng rồi đáp:

- Bác Jôhannơt đã trung thành đối với mình, mình chịu ơn bác nhiều lắm.

Vua thấy vợ mình cũng chung một ý nghĩ như mình, thích lắm, đi mở tủ cho bác Jôhannơt và hai con ra và nói:

- Lạy Chúa, bác đã được giải thoát và hai con nhỏ của mình sống lại.

Rồi vua kể cho hoàng hậu nghe sự việc vừa qua. Từ đó, vua, hoàng hậu, hai Hoàng tử và bác Jôhannơt cùng vui hưởng hạnh phúc suốt đời.

Câu chuyện ca ngợi phẩm chất tốt đẹp của những con người biết sống có tình, có nghĩa. Con người luôn vượt qua được những khó khăn, cản trở nếu có tấm lòng cao thượng.