TỊNH XÁ KỲ HOÀN
Thành Xá Vệ nước Ấn xưa
Có ông trưởng giả rất ư là giàu
Tính tình hào hiệp từ lâu
Sẵn lòng bố thí trước sau mọi nhà
Tên ông là Tu Đạt Đa
Người đời quý mến ông ta vô cùng
Cấp Cô Độc họ gọi ông
Danh xưng quý mến tỏ lòng ngợi khen.
Bảy con trai sống kề bên
Đều thành gia thất, lành hiền, bình an
Trừ người con út độc thân
Ông nhờ mai mối xa gần giúp cho
Họ bèn giới thiệu một cô
Đẹp xinh nhan sắc, tuổi vừa cập kê
Là con gái ông Hộ Di
Hai bên hợp ý, đôi bề đẹp duyên
Nên ông trưởng giả đi liền
Thăm bên nhà gái kết thêm thắm tình,
Sau khi nhà gái tiếp mình
Họ bèn chuẩn bị linh đình đón ai
Tò mò ông hỏi đôi lời
Mới hay họ đợi thỉnh mời thầy tu
"Cúng dường Phật, đấng đạo sư
Cùng chư Tăng", vốn từ xưa nếp nhà.
Thế rồi ông hỏi thêm ra
Khi nghe giảng giải, rất là ngạc nhiên
Trong lòng phát khởi niềm tin
Cầu sao gặp Phật thỏa niềm ước mong.
Hôm sau vừa rạng ánh hồng
Ông bèn dậy sớm tìm đường tới thăm
Ghé vào tịnh xá Trúc Lâm
Ông ra mắt Phật, thành tâm, cúi đầu
Ngồi nghe Phật giảng pháp mầu
Như vầng dương phá đêm thâu mịt mùng
Lòng ông quá đỗi vui mừng
Bèn quỳ thỉnh Phật qua vùng của ông
Nơi thành Xá Vệ thân thương
"Đánh chuông cảnh tỉnh những phường u mê
Nhận ra chánh đạo quay về
Bỏ tà theo chánh còn gì phước thêm!"
Phật ưng thuận nhưng dạy liền:
"Xuất gia rồi phải ở riêng một vùng
Đó là theo phép tắc chung
Nếu không riêng biệt, vô cùng khó khăn,
Ta cần tịnh xá khang trang
Làm nơi cư trú cho hàng chư Tăng."
Ông trưởng giả vội thưa rằng:
"Xây ngôi tịnh xá dễ dàng lắm thay
Riêng con xin phát tâm ngay
Sẽ hoàn thành sớm một ngày gần đây!"
Phật cười: "Thật quả lành thay
Nếu mà được vậy thời hay vô cùng!"
*
Sau khi lo chuyện con xong
Vội vàng trưởng giả khởi công ngay liền
Tìm nơi cất tịnh xá lên
Ngài Xá Lợi Phất kề bên giúp giùm
Chọn khu vườn rất um tùm
Đất bằng, cây cối xanh um mượt mà
Của ông thái tử Kỳ Đà
Chỗ này xây cất thật là tiện thay.
Nào ngờ thái tử nói ngay
Vì không muốn bán vườn này của ông
Muốn làm trưởng giả nản lòng
Đùa rằng: "Mua bán cũng không khó gì
Hãy mang vàng tới đây đi
Phủ đầy mặt đất tôi thì bán cho!"
Tưởng rằng trưởng giả khó lo
Nào ngờ ông lại vội cho người về
Chở vàng đến phủ đất kia
Quyết mua cho được có chi ngại ngùng.
Lót vàng mua đất đã xong
Chỉ còn các gốc cây trong vườn này
Phân vân biết tính sao đây
Thời ông thái tử lòng đầy ngạc nhiên
Thấy người mua coi bạc tiền
Khác chi đất cục phủ trên mảnh vườn
Thật kỳ lạ! Thật bất thường!
Cho nên thái tử vội vàng hỏi thăm
Hỏi về Phật và chư Tăng
Sau khi nghe giảng rõ ràng phân minh
Giờ đây thái tử hiểu rành
Bèn đem cây cối nhiệt tình cúng luôn
Cúng dường Phật rất thành tâm
Thế là xong chuyện bán buôn vườn này.
Ông già trưởng giả mừng thay
Khởi công xây cất ngay ngày hôm sau
Nào ngờ trở ngại tới mau
Do phường ngoại đạo vào tâu triều đình
Cùng nhau phản đối công trình
Muốn đâu tịnh xá tiến hành cất xây,
Đòi tranh tài ngay tại đây
Để xem Phật Giáo có hay hơn người.
Vừa lo lắng, vừa bồi hồi
Sợ rằng ngoại đạo người thời rất đông
Lại thêm pháp thuật cao cường
Ngài Xá Lợi Phất khó đường đua tranh
Vì ngài đơn độc một mình,
Nào ngờ khi rõ sự tình kể trên
Ngài bèn nói với ông liền:
"Ông đừng lo lắng muộn phiền cho tôi
Một tia ánh sáng mặt trời
Đủ xua bóng tối khắp nơi mịt mùng!"
Thế rồi vua với hoàng cung
Cùng bao dân chúng tập trung một ngày
Xem tranh tài tại nơi này
Riêng ông trưởng giả tràn đầy lo âu.
Nhớ lời Phật dạy từ lâu
Trong khi truyền bá đạo mầu Thế Tôn
Chớ nên xử dụng thần thông
Sợ làm kinh dị tới lòng người xem
Ngài Xá Lợi Phất nào quên
Hôm nay đặc biệt cho nên phải dùng
Phép mầu, biến hóa thần thông
Thắng phường ngoại đạo khi cùng đua tranh.
Thế rồi khởi sự công trình
Cất xây tịnh xá, hoàn thành cho mau
Dù cho cực nhọc trước sau
Dù cho vất vả cũng đâu ngại ngần
Suốt ba bốn tháng nhọc nhằn
Dựng xong tịnh xá muôn phần khang trang
Tiện nghi, thanh tịnh, thênh thang
Đón chờ đức Phật ghé sang vùng này.
Ông trưởng giả vào triều ngay
Đầu đuôi công tác trình bày lớp lang
Xin vua cử phái một đoàn
Lên đường thỉnh Phật về ban pháp mầu
Vua nghe, chấp thuận lời tâu
Cử đoàn thỉnh Phật cùng nhau đi liền.
*
Một ngày rực rỡ thần tiên
Phật cùng đệ tử qua miền xa xôi
Đi từng chặng, nghỉ từng nơi
Qua thành Xá Vệ giúp người khai tâm
Nhà vua và các quần thần
Đón chờ cùng với toàn dân vùng này.
Phật về tịnh xá mới xây
Rồi ngài lưu lại nơi đây giúp người
Đạo mầu giảng dạy nơi nơi
Chúng sinh giác ngộ thoát đời lầm than,
Và nơi truyền bá đạo vàng
Có tên tịnh xá Kỳ Hoàn từ đây,
Cấp Cô Độc, người dựng xây
Tâm thành trưởng giả muốn gây duyên lành.
Tâm Minh Ngô Tằng Giao
(Thi hóa phỏng theo Truyện Cổ Phật Giáo)
_____________________________________________________