Subscribe HoaVoUu Youtube
Kính mời Subscribe kênh
YouTube Hoa Vô Ưu
Sitemap Hoavouu.com
Bài Mới Nhất trang Văn Học
Điền Email để nhận bài mới

Giữ Tâm Không Cấu Uế

17 Tháng Mười Một 201506:50(Xem: 11912)
Giữ Tâm Không Cấu Uế
Giữ Tâm Không Cấu Uế
Giữ Tâm Không Cấu Uế


Giáo lý nhà Phật cho chúng ta biết rằng cái tâm vốn thanh tịnh trong sáng, nhưng bị ô nhiễm bởi các cấu uế từ bên ngoài, nghĩa là do các căn( các giác quan) tiếp xúc với các trần (đối tượng của giác quan), mà tham ,sân, si, và các ác bất thiện pháp dấy khởi trong tâm, làm cho tâm chở nên ô uế, mê muội, u ám, không thanh tịnh, không tỉnh táo, không sáng suốt.  Do vậy mà hành giả tu hành theo Phật pháp cần phải tập trung nhận ra các cấu uế hiện diệnnội tâm để nỗ lực tinh tấn đoạn trừ, khiến cho tâm trong sáng trở lại. Khi tâm bị ô nhiễm thì lời nói việc làm đều sấu ác đem đến khổ đau. Trái lại, khi tâm ý trong sáng thanh tịnh thì nói điều gì cũng trong sáng lợi lạc và làm việc gì cũng chính đáng lợi lạc.

Vì có quan niệm ”mê ngộ tại tâm”, nhất thiết duy tâm tạo”, hay tâm làm chủ và quyết định mọi hành vi thiện ác, nên đạo Phật rất chú trọng phương pháp xem xétuốn nắn nội tâm, quan tâm sâu sắc đến việc khám phá và phát triển các tiềm năng tự nội. Theo đạo Phật, con người là một chỉnh thể sống động, có đầy đủ tiềm năng đáp ứng mục tiêu tự hoàn thiện hay có khả năng phát hiện và điều chỉnh các vấn đề của tự thân theo chiều hướng tốt đẹp. Phương thức căn bản để thực hiện điều đó là” hướng nội”, nhận diện chính mình” hay” rõ biết như thật về tự thân” (ajjhattam yathàbhùtam pajànàti) hoặc nói theo Socrates là” hnowthyselj”.

Hướng nội hay nhận diện chính mình tức là quay về xem xétnhận ra tâm ý tịnh hay bất tịnh của chính mình để từ đó mà nỗ lực tu tập, uốn nắncải thiện bản thân. Đây là hướng đi căn bản của đạo Phật nhằm hoàn thiện nhân tính và thực nghiệm an lạc tự nội. Hành giả tu tập theo Phật pháp cần phải thường xuyên quay về xem xét để nhận ra tâm ý của mình có trong sáng hay không, có bị tham,sân,si, cũng như các ác bất thiện pháp đeo bám và chi phối hay không. Nếu nội tâm trong sang, hãy cố giữ cho cái tâm ấy luôn luôn trong sáng thanh tịnh. Nếu nội tâm bị cấu uế, hãy lỗ lực tinh tấn tẩy trừ các cấu uế. Đây là cách thức xem xét và làm trong sạch nội tâm, khiến cho ba nghiệp thân -khẩu – ý hay mọi hoạt động của con người trở nên trong sáng, chân chính, lợi lạc. Kinh Phật nêu rõ các cấu uế của tâm và ngợi phương pháp đoạn trừ như vậy.

Này các tỷ-kheo, thế nào là những cấu uế của tâm? Tham dục, tà tham là cấu uế của tâm, sân là cấu uế của tâm, phẫn lộ là cấu uế của tâm, hận là cấu uế của tâm, hư ngụy, lão hại, tật đố, xan tham, man trá, khi cuống, ngoan cố, cấp tháo, quá mạn, kiêu, phóng dậtcấu uế của tâm.

“Này các Tỷ- kheo nào nghĩ rằng:” Tham dục, tà tham là cấu uế của tâm” và sau khi biết vậy, vị ấy đoạn trừ sân, cấu uế của tâm; phẫn nộ…hận..hư ngụy…não hại, tật đố, xan tham, man trá, khi cuống….ngoan cố…cấp tháo..mạn…quá mạn..kiêu; nghĩ rằng:” Phóng dậtcấu uế của tâm” và sau khi biết vậy, vị ấy đoạn trừ phóng dật, cấu uế của tâm.

Này các Tỷ-kheo, khi nào Tỷ-kheo biết được” Tham dục, tà tham, cấu uế của tâm được diệt trừ,…sân…phẫn nộ…hận…hư ngụy…não hại…tật đố…xan tham…man trá…khi cuống…ngoan cố…cấp tháo…mạn…quá mạn…Kiêu; khi nào Tỷ- kheo biết được: “ Phóng dật , cấu uế của tâm được diệt trừ, Tỷ- kheo ấy thành tựu lòng tin tuyệt đối đối với Phật, đối với Pháp, đối với Tăng. Đến giai đoạn này, đối với vị ấy có sự từ bỏ, có sự diệt trừ, có sự giải thoát, có sự đoạn trừ, có sự xả ly, chứng được nghĩa tín thọ, pháp tín thọ, chứng được hân hoan liên hệ đến pháp, từ hân hoan, hỷ sanh, từ hỷ thân được khinh an, thân khinh an, cảm giác được lạc thọ ; với lạc thọ, tâm được Thiền định”.

Nhìn chung, phương pháp làm trong sạch nội tâm cũng đồng thời làm trong sạch thân- khẩu- ý hay mọi ý nghĩ, lời nóiviệc làm của bản thân được nói đến trong đạo Phật chính là con đường xem xétđiều phục tự nội. Đây là đường hướng giáo dục rất đặc trưng của đạo Phật, có khả năng giúp con người hoàn thiện đạo đức, hoàn thiện tâm linh, hoàn thiện trí tuệ, hướng con người đạt đến chân- thiện- mỹ hay giải thoát giác ngộ. Điều đáng chú ý là, vì tập khí tham, sân, si hay các cấu uế vốn đã tích tập lâu ngày và sâu dày ở trong mỗi chúng sinh, cho nên việc nhận  diện và làm trong sạch nội tâm cần phải được chú trọng thực hiện thường xuyênkiên trì thì mới đưa đến kết quả tốt đẹp; tựa như người thợ kim hoàn cần phải kiên trì tinh tấn trong việc nung nấu và đãi lọc quặng vàng thì sau cùng mới có được thỏi vàng tinh luyện. Người tu Phật mà không quay về nhận diện chính mình, không thấy rõ tâm  mình là trong sáng hay cấu bẩn thì không có cơ hội tu tiến và giải thoát. Kinh Anangana thuộc Trung Bộ nói rằng cái tâm con người cũng giống như cái bát bằng đồng vừa mới làm xong, nếu người chủ không chú ý dùng đến, không thường xuyên lau chùi mà lại quăng bỏ ở chỗ bụi bặm thì lâu ngày cái bát sẽ trở nên ô nhiễm, bám đầy bụi bặm. Trái lại, nếu người chủ biết sử dụng cái bát, thường xuyên chùi rửa thì càng ngày cái bát càng trở nên trong sáng, sạch sẽ. Bản kinh nêu hai trường hợp sau đây, lưu ý với chúng ta về kết quả không tốt đẹp của hạng người không nhận biết về bản thân mình và kết quả lợi lạc của hạng người thường xuyên xem xét, phản tỉnh và biết rõ chính mình:

“Ở đây, này Hiền giả, hạng người có cấu uế nhưng không như thật  tuệ tri: “ Nội thân ta có cấu uế .” Với người này có thể chờ đợi như sau: “Người này sẽ không khởi nên ước muốn, sẽ không cố gắng, sẽ không tinh tấn để diệt trừ cấu uế ấy. Người này sẽ từ trần, trong khi còn có tham, còn có sân, còn có si, trong khi còn cấu uế, trong khi tâm còn ô nhiễm.” Này Hiền giả, giống như một cái bát bằng đồng, mang từ chợ hay mang từ nhà thợ rèn về, phủ đầy bụi bặm, và người chủ cái bát ấy không dùng đến, không lau chùi và quăng cái bát ấy , sau một thời gian càng ô nhiễm hơn, càng đầy bụi bặm hơn.

Ở đây, này Hiền giả, hạng người có cấu uế, và như thật tuệ tri: “ Nội thân ta có cấu uế:, với người này, có thể chờ đợi như sau:” Người này sẽ trở nên ước muốn, sẽ cố gắng, sẽ tinh tấn để diệt trừ cấu uế ấy. Người này sẽ từ trần, trong khi không còn tham, không còn sân, không còn si, trong khi không còn cấu uế, trong khi tâm không còn ô nhiễm”. Này Hiền giả, giống như cái bát bằng đổng, mang từ chợ hay mang từ nhà thợ rèn về, phủ đầy bụi bặm, và người chủ cái bát ấy dùng  đến, lau chùi và không quăng cái bát ấy vào chỗ đầy bụi bặm. Này Hiền giả, như vậy cái bát ấy, sau một thời gian được thanh tịnh hơn,  được sạch sẽ hơn.”

Chú thích:

  1. Kinh Tâm đặt sai hướng, Tăng Chi Bộ.
  2. Kinh pháp cú, kệ số 1-2.
  3. Kinh ví dụ tấm vải, Trung Bộ.
  4. Tham dục (abhijjhà) tức là tham đắm những gì mình có.
  5. Tà tham ( visamlobha) là ham muốn thèm khát những gì thuộc người khác.
  6. Hư ngụy (makkho) tâm lý gian dối làm cho mọi thứ mất giá trị.
  7. Khi cuống (sàtheyya) tức tâm lý cao ngạo hay xem thường người khác.
  8. Cấp tháo(sàrambha) thói quen hành động hấp tấp vội vàng, không suy xét cân nhắc về hậu quả.
  9. Kinh không uế nhiễm, Trung Bộ.

Theo: Tạp chí Văn Hóa Phật Giáo

Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
(Xem: 2555)
Thỉnh thoảng chúng ta nghe rằng bạn này tu theo Thiền Chỉ, và rồi nghe rằng bạn kia tu theo Thiền Quán.
(Xem: 2736)
Bài pháp thoại này được nói tại một ngày tu Chánh niệmTu viện Tisarana, vào tháng Ba năm 2008.
(Xem: 2872)
Bài viết này được chuyển thể từ một bài báo xuất bản đầu tiên trên Tina Lear's Medium.
(Xem: 2528)
Hình như bất cứ lãnh vực nào, bước vào chuyên sâu, đều luôn có những chướng ngại, hoặc chướng duyên;nhất là hành giả trên con đường tâm linh giải thoát.
(Xem: 2562)
Về câu hỏi, thế nào là thời mạt Pháp? Tôi được nghe câu trả lời của Đức Đạt Lai Lạt Ma trong buổi nói chuyện tại chùa Viên Giác
(Xem: 2897)
Phàm phu thì sống trong thức phân biệt, nên thấy có sanh tử và không ra khỏi. Trái lại, bậc thánh thì sống trong trí và do đó thoát khỏi sanh tử:
(Xem: 2703)
Phàm là người xuất gia ở chốn Tòng Lâm, tự viện, phải sống đời phạm hạnh, nghiêm trì giới luật đã thọ, giữ gìn oai nghi tế hạnhtrang nghiêm tự thân, kính trên nhường dưới, từ ái với mọi người.
(Xem: 2045)
Bất cứ trong một tổ chức nào, từ chính trị đến xã hội, từ Tôn giáo đến đoàn thể…đều cần có một lý thuyết nền tảng vững chắc để làm cơ sở triển khai mọi sinh hoạt.
(Xem: 2549)
Mỗi ngày trong cơ thể ta đều có những tế bào cũ chết đi và những tế bào mới sinh ra nhưng có bao giờ chúng làm đám tang hay tổ chức sinh nhật cho chúng đâu
(Xem: 3012)
Chúng ta thường nghe nói rằng Thiền Tổ Sư là dạy pháp vô niệm, vô tâm.
(Xem: 2908)
Như lý tác ý là khởi nghĩ, hướng tâm về mọi sự vật và hiện tượng đúng như lời dạy của Đức Phật.
(Xem: 2650)
Một thời Đức Phật trú tại nước Xá-vệ, ở trong Thắng Lâm, vườn Cấp Cô Độc. Bấy giờ Thế Tônnói với các Tỳ-kheo:
(Xem: 2698)
Thân là thân thể của con người. Niệm là ghi nhận, quan sát. Xứ là lĩnh vực, là đề mục để hành giả quan sát tu tập.
(Xem: 3059)
“Chiếc áo không làm nên nhà sư”, nghĩa bóng của nó như một lời nhắc nhở mọi người, đừng vội đánh giá người khác qua hình thức bên ngoài.
(Xem: 2903)
Có phải bây giờ đã tới thời mạt pháp? Hay là sắp tới thời mạt pháp?
(Xem: 2400)
Tánh Không được đồng hóa với như mộng. Đây là điều hệ thống Kinh Đại Bát Nhã thường nói.
(Xem: 2798)
Toàn thể thế giới chúng ta, bên ngoài là thế gian, bên trong là tâm. Tất cả chúng là một biển vô tận của các pháp hữu vi đang vận hành.
(Xem: 2261)
Việc tu tậpthiền viện nhấn mạnh vào việc hoàn thành mọi công tác tốt đẹp. Là tu sĩ, chúng tôi đặt nặng giá trị của việc chánh niệm về những điều bình thường
(Xem: 2156)
Danh vọng nương nơi cái tôi mà tồn tại. Không có cái tôi, danh vọng không hiện hữu.
(Xem: 2812)
Đã tử lâu lắm rồi, người Phật tử đã nghe nói về thời mạt pháp.
(Xem: 2649)
Gần đây chúng ta thấy xuất hiện trên mạng xã hội nhiều bài viết kêu gọi người Phật tử phải cảnh giác với việc “trộm tăng tướng” hay “tặc trụ”.
(Xem: 2277)
Trong nhiều bài pháp tôi đã viết, thì thường đề cập đến vấn đề làm phước, tích phước, tích đức, hay tu thiện... V
(Xem: 2999)
Bố thícúng dường là một trong những hạnh đầu tiên để làm cho cõi này tốt đẹp hơn, và là những bước đi đầu tiên của Phật tử trên đường giải thoát.
(Xem: 2194)
Thuyết âm mưu không phải là vấn đề mới, nó vốn xảy ra từ xa xưa, bên Đông hay bên Tây đều có cả.
(Xem: 3088)
Sự xuất hiện của hành giả Thích Minh Tuệ đã tạo ra một biến động chưa từng có trong lịch sử Phật Giáo Việt Nam.
(Xem: 2977)
Bệnh đau là chuyện tất yếu của con người. Trừ những người có phước đức về sức khỏe sâu dày, còn lại hầu hết đều trải qua bệnh tật.
(Xem: 3051)
Thời thơ ấu, chúng ta ưa thích đọc truyện Cô Ba Cháo Gà Địa Ngục Du Ký, rồi ưa nghe kể chuyện vong nhập, chuyện trừ tà…
(Xem: 6393)
Con đi Tu là để cầu giải thoát, hàng ngày con chỉ xin ăn một bữa, con không nhận tiền của ai.
(Xem: 2916)
Karma là một từ tiếng Phạn có nghĩa là “hành động”. Một cách đơn giản để hiểu nghiệp là nhìn nó như những khoảnh khắc nhân quả.
(Xem: 3112)
Từ nghệ thuật, có những nhân vật bước ra đời sống. Từ đời sống, cũng có vài con người đi vào nghệ thuật. Nhưng trở thành hình tượng trung tâm
(Xem: 2797)
Làm sao có được hòa bình và hạnh phúc trong thế giới đầy biến độngnghi kỵ như hiện nay?
(Xem: 3032)
Cho tới hôm nay, “hạnh đầu đà” không còn là cụm từ xa lạ. Nhắc đến nó ta sẽ nghĩ ngay đến sư Minh Tuệ, mặc dù ông không phải là người thực hành hạnh này đầu tiên và duy nhất.
(Xem: 3033)
Nhân duyên đưa đến lời dạy này của Đức Phật bắt nguồn từ sự cầu thỉnh chân thành của trưởng giả tên là Kiên Cố(Kevadha)
(Xem: 2769)
Thực ra, chúng ta không cần tới “một Phật Giáo” nào khác cho thế gian hay cho xuất thế gian,
(Xem: 2331)
Thực hành Chánh Phápvì lợi ích chúng sinh, muốn chúng sinh được thoát khổ, an vui.
(Xem: 2366)
Ngay cả vũ trụ cũng không thoát được luật nhân quả, luân hồi (tái sinh.)
(Xem: 2929)
Con người hơn loài thú vật nhờ ngôn ngữ. Ngôn ngữ giúp con người thông tin, chia sẻ kinh nghiệm, thậm chí giúp cho ý nghĩ sáng tạo - vì tư duytư duy trên và bằng ngôn ngữ.
(Xem: 2931)
Ngày từng ngày vơi đi như cát biển khô chảy qua kẽ ngón tay Đời từng đời nối tiếp như nước sông chảy ra biển
(Xem: 2971)
Gấn một tháng nay, hiện tượng thầy Minh Tuệ gây xôn xao trên mạng xã hội, trong và ngoài nước;
(Xem: 3339)
Bảo rằng mới, ừ thì là mới nhưng thật sự thì tháng năm đã từ vô thủy đến giờ.
(Xem: 4175)
Hình ảnh đôi chân trần, y áo vá, 1 cái nồi cơm điện, ăn ngày một bữa, xin ăn qua ngày, không cầm tiền, không tích trữ thức ăn… Thầy mang lại thiện cảm lớn, xúc động mạnh cho nhiều người.
(Xem: 3295)
Chúng ta, những người học Phật, chẳng thể không có tổ quốc, chẳng thể khônggia đình, và cũng chẳng thể không có “tự thân”.
(Xem: 2615)
Sống ở trên đời, ai trong chúng ta chắc cũng có mang trong lòng bốn chữ “nhớ ơn, đền ơn”.
(Xem: 2436)
Khi tôi mới đi học lớp vỡ lòng về Phật học, tôi còn nhớ như in một trong những vị Thầy đầu tiên của tôi có nói về ước nguyện của Thầy
(Xem: 2829)
Trước đây những người theo Đại thừa thường cho rằng giáo lý Nguyên thủy, là giáo lý Tiểu thừa, không đưa đến quả vị tối hậu thành Phật,
(Xem: 3400)
Chúng ta đều biết, đạo Phậttrung đạo. Đức Phật cũng nhờ tránh xa hai cực đoan dục lạc và khổ hạnhmà thành tựu đạo quả.
(Xem: 3121)
Trên báo chí thường thuật nhiều tai nạn thảm khốc xẩy ra nhưng vẫn có người sống sót hay không hề hấn gì trong khi tất cả những người chung quanh chết hay bị thương nặng..
(Xem: 3103)
Phật giáo đề cao sự tự giác, tự thực hành tu tập để đem lại sự thấy biết chân thật, mở lòng yêu thươngđến khắp muôn loài và an lạc cho tự thân.
(Xem: 3823)
Chúng ta có thể xem xét bản chất của Đức Phật qua hai lăng kính: Đức Phật của lịch sửĐức Phật của đức tin (saddhā).
(Xem: 3200)
Có một người đến vấn hỏi thiền sư, “Để phòng ngừa tai họa, xin thầy từ bi cho biết cái gì đáng sợnhất trên cõi đời này?”
Quảng Cáo Bảo Trợ
AZCMENU Cloudbase: Giải pháp TV Menu thông minh, tiện lợi, chuyên nghiệp!
Get a FREE Online Menu and Front Door: Stand Banner Menu Display for Your Restaurant
Gủi hàng từ MỸ về VIỆT NAM