Giữ vững mái chèo con Thuyền Đạo Pháp

Thử thách và thành quả của Hòa Thượng Thích Như Huệ,

Hội Chủ Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất Hải Ngoại tại Australia/New Zealand (1999-2015) vừa viên tịch tại Adelaide, Nam Úc. 


Cộng đồng Phật Tử Việt Nam nói riêng và Phật Giáo đồ nói chung tại Australia / New Zealand vừa mất đi một vị lãnh đạo khả kính: Hòa Thượng Thích Như Huệ viên tịch ngày 23.06.2016 vừa qua tại Adelaide, thủ phủ Tiểu Bang Nam Úc. 

Hòa thượng Thích Như Huệ là vị cao tăng gốc Việt thứ nhì tại Vùng Nam Bán Cầu đã rời bỏ cõi trần, sau một thời gian lâm trọng bệnh. Trước đây hồi tháng 1 năm 2012, Hòa Thượng Thích Phước Huệ đã viên tịch tại Sydney, thủ phủ Tiểu bang NSW. Nhị vị Hòa Thượng đã giữ nhiều trọng trách trong Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất tại quê nhà trước năm 1975 và tại Australia/New Zealand sau năm 1975.

Lịch sử hình thành và phát triển của Phật Giáo Việt Nam tại Australia / New Zealand đã bắt đầu với sự nhập cư thường trú từ đầu thập niên 1980 của 4 vị hòa thượng: trong năm 1980 với Thượng Tọa Thích Tắc Phước tức là Hòa Thượng Thích Phước Huệ từ một trại tị nạn ở Hồng Kông và Thượng Tọa Thích Huyền Tôn từ một trại tị nạn ở Malaysia; trong năm 1981 với Đại Đức Thích Bảo Lạc từ Nhật Bản là nơi Thầy du học và trong năm 1982 với Thượng Tọa Thích Như Huệ, cũng từ Nhật Bản là nơi Thầy tạm trú sau khi được một chiếc tàu Na-Uy cứu vớt trên đường vượt biển đầy gian nguy.

Riêng trong trường hợp Hòa Thượng Thích Bảo Lạc và Hòa Thượng Thích Như Huệ, cơ duyên đưa đẩy quí Thầy đến Sydney và Adelaide là do đề nghị của Hòa Thượng Thích Như Điển, hiện nay là bậc lãnh đạo trong Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất tại Châu Âu. Là một Đại Đức du học ở Nhật Bản, Thầy Thích Như Điển đã đến Australia nhiều lần sau năm 1975 để giảng Pháp và phần nào đáp ứng nhu cầu tín ngưỡng của Phật tử Việt Nam mà nhân số mỗi ngày một gia tăng nhanh chóng, nhờ vào chính sách nhân đạo định cư người tị nạn Đông Dương của chính phủ Liên đảng Tự Do/Quốc Gia mà Ông Malcolm Fraser làm thủ tướng từ tháng 11 năm 1975 đến tháng 3 năm 1983. Thầy Thích Như Điển còn là một môn sinh của Thượng Tọa Thích Như Huệ tại Việt Nam, trước khi du học Nhật Bản. 

Hồi tưởng lại cuộc điện đàm viễn liên hồi giữa năm 1982 từ Nhật Bản đến Tây Đức – là nơi Đại Đức Thích Như Điển định cư và vừa thiết lập Niệm Phật Đường tại Thành Phố Hannover, Hòa Thượng Thích Như Điển ngày nay viết: “Tôi quá đỗi vui mừng vì vị gọi ở đầu giây bên kia chính là Trưởng Lão Hòa Thượng Thích Như Huệ, Phương Trượng Chùa Pháp Hoa tại Nam Úc bây giờ. Hơn 34 năm về trước, ngài ở độ tuổi 50 và tôi vẫn gọi bằng Thầy như khi còn ở trong nước từ năm 1964 đến năm 1972 trước khi tôi rời Việt Nam đi du học Nhật Bản”.

Hai trong số 4 vị Trưởng Lão Hòa Thượng mở đường hoằng pháp lợi sanh, thành lập và phát triển Phật Giáo Việt Nam tại Australia / New Zealand còn hiện tiền là Hòa Thượng Thích Huyền Tôn, Trưởng Lão Tăng Giáo Trưởng và Hòa Thượng Thích Bảo Lạc, Phuơng Trượng Chùa Pháp Bảo Sydney và là đương kim Hội Chủ kế nhiệm từ năm 2015, của Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất Hải Ngoại Úc Đại Lợi /Tân Tây Lan mà Cố Hòa Thượng Thích Như Huệ đã giữ trọng trách trong suốt 4 nhiệm kỳ 16 năm kể từ khi Giáo Hội được chính thức thành lập vào năm 1999.

Nhìn lại những thử thách và thành quả mà Hòa Thượng Thích Như Huệ đã vượt qua và tạo dựng từ vị thế Hội Trưởng Tỉnh Hội Phật Giáo Quảng Nam hồi năm 1964 đến Hội Chủ Giáo Hội tại Australia / New Zealand đến năm 2015, Hòa Thượng Thích Bảo Lạc viết: “Vai trò Hội Chủ không đơn giản, phải là người có đủ nhuệ khí và bản lãnh mới điều hành việc đối nội và đối ngoại của tổ chức được trôi chảy để Giáo Hỏi được yên bình và phát triển. Ngược lại, người chủ soái phải chịu mọi hậu quả khôn lường trước Giáo Hội và Lịch sử. Trong 4 nhiệm kỳ 16 năm qua, sóng gió không phải là ít, chướng duyên cũng khá nhiều… nhưng tất cả rồi cũng lùi tan… dưới sự lãnh đạo nhịp nhàng của Hòa Thượng. Nhờ vào tấm lòng hy sinh vì Đạo, đức nhẫn nại và tài nhiếp chúng của nhà lãnh đạo, của bậc Thầy sáng suốt mà chư Pháp lữ, huynh đệ cùng các thành viên tự viện được sống chung hòa hài trong tình Linh Sơn cốt nhục...”.

Hòa Thượng Thích Như Huệ có thế danh là Phạm Kim Huệ sinh năm 1933 tại Quận Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam trong một gia đình Nho học thâm tín Phật Giáo.

Lúc 8 tuổi, ngài được gia đình cho vào Chùa học đạo và vào năm 1945 lúc 12 tuổi. Ngài được thế phát xuất gia với Pháp danh là Như Huệ thuộc Dòng Lâm Tế Chúc Thánh Đời thứ 41. Ba năm sau, ngài được truyền Sa đi và vào năm 1950, ngài được gởi vào Chùa Ấn Quang, Phật Học Đường Nam Việt tại Sài Gòn để nhập chúng tu học.

Năm 1956, Hòa Thượng thọ giới Tỳ Kheo. Sau khi tốt nghiệp Lớp Cao Đẳng Phật Học và các khoá huấn luyện Giảng sư, Trụ Trì, Hòa Thượng được cử phục vụ Phật sự tại nhiều Tỉnh Miền Trung và Cao Nguyên Trung Phần Việt Nam.

Sau năm 1975 là giai đoạn cực kỳ khó khăn. Hòa thượng trở lại Sài Gòn năm 1980 và vượt biên trên một chiếc thuyền mong manh giữa biển cả và sau 16 ngày mới được một chiếc tàu Na-Uy vớt và đưa về Nhật Bản.

Năm 1982, do giới thiệu của Thượng Tọa Thích Như Điển, Hội Phật Giáo Việt Nam tại Adelaide mà Hội trưởng là Ông Nguyễn Văn Tươi (cũng là chủ tịch của Cộng Đồng Người Việt Tự Do tại địa phương) bảo trợ Hòa Thượng đến Nam Úc để lãnh đạo Giáo hội, xây dựng tự viện từ một ngôi nhà tư nhân trở thành Chùa Pháp Hoa khang trang với kiến trúc đặc thù Á Đông và Việt Nam. 

Thế nhưng, sinh hoạt Phật sự và nỗ lực Hoằng Pháp Lợi Sanh của Hòa Thượng Thích Như Huệ không giới hạn tại Chùa Pháp Hoa và thành phố Adelaide.

Năm 1983, tại Đại Hội khoáng đại của Tổng Hội Phật Giáo Việt Nam Úc Đại Lợi – Tân Tây Lan, Hòa Thượng được cử làm Phó Hội Chủ kiêm Tổng Vụ Trưởng Tổng Vụ Hoằng Pháp của Tổng Hội.

Vào năm 1987, tại Đại Hội khoáng đại thành lập Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất để thay thế Tổng Hội tại Úc Đại Lợi / Tân Tây Lan, Hòa Thượng được cung cử giữ chức Phó Viện Trưởng Viện Hoằng Đạo kiêm Tổng Vụ Trưởng Tổng Vụ Hoằng Pháp của Giáo Hội. Hòa Thượng Thích Như Huệ đã giữ nhiệm vụ này cho đến năm 1999, khi Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất Hải Ngoại được thành lập mà Hòa Thượng được cung cử làm Hội Chủ Hội Đồng Điều Hành cho đến năm 2015.   

Chướng duyên mà Hòa Thượng Thích Bảo Lạc đã nhắc đến trong khoảng 16 năm này là việc một vài báo in [print media] Việt ngữ đã đánh phá Chùa Pháp Hoa và Giáo Hội tại Nam Úc trong năm 2008 và 2009 đến mức độ mà Hòa Thượng phải nhờ Luật pháp Nước Úc can thiệp để hòa giải. 

Chướng duyên khác có tầm vóc quốc gia và quốc tế là Giáo Chỉ số 9 năm 2007 của Giáo Hội trong nước và Thông Bạch Thi Hành Giáo Chỉ Số 9 mà Hòa Thượng Thích Như Huệ gọi là “Đạo Nạn”. Hai văn kiện nầy loại bỏ hoàn toàn 4 Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất Hải Ngoại tại Hoa Kỳ, Canada, Châu Âu và Australia / New Zealand. Theo Thượng Tọa Thích Nguyên Tạng, Trụ Trì Tu Viện Quảng Đức tại Melbourne, chính Hòa Thượng Thích Như Huệ đã có sáng kiến lãnh đạo đề nghị với chư tôn đức tại Mỹ, Canada và Châu Âu cùng với Giáo Hội tại Australia / New Zealand thành lập Văn Phòng Điều Hợp Liên Châu. Và cuối cùng Văn Phòng Điều Hợp Liên Châu đã ra đời tại Xứ Úc với mục đích “liên kết các Giáo Hội ở Hoa Kỳ, Canada, Âu Châu và Úc Châu để phục vụ nhân loại và dân tộc theo tinh thần của Lời Mở Đầu Hiến Chương Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất”.

Đối với Thượng Tọa Thích Nguyên Tạng, Hòa Thượng Thích Như Huệ là “người giữ vững mái chèo” của Con Thuyền Đạo Pháp.

Trong hàng ngũ chư tôn đức tăng ni và đồng hương Phật tử xa gần, những ai có cơ duyên được gặp, được biết và được học hỏi từ Hòa Thượng, đều cảm thấy tôn kính nhưng gần gũi với một bậc Thầy vô cùng khả kính. 

Thượng Tọa Thích Tâm Phương, khai sơn Trì Trì Tu Viện Quảng Đức, đã viết về Cố Hòa Thượng Thích Như Huệ: “Ngài đã lèo lái con Thuyền của Giáo hội được bền vững, trên thuận dưới hòa, kể cả thâm tình giao hảo với các Châu Lục như Giáo Hội tại Hoa Kỳ, Giáo Hội tại Canada, Giáo Hội tại Châu Âu va hầu hết chư tôn đức nào cũng kính quí như một bậc Trưởng Thượng Thiền Giả Phương Trượng...”.

Ni Sư Thích Nữ Tâm Lạc, hiện nay là Trụ Trì Chùa Liên Hoa ở Sydney, nhưng khi đặt chân vào Nước Úc, thì Chùa Pháp Hoa tại Adelaide là điểm đến đầu tiên: “Khung cảnh Chùa Pháp Hoa hiện ra trước mắt, khi bước chân đến Úc tháng 10 năm 1991. Nước Úc là quê hương thứ hai thân yêu. Quá khứ bỏ lại sau lưng, chấp nhận cuộc đời tị nan… Bản thân chúng con rất cảm động trước sự quan tâm thăm hỏi của Thầy Trụ Trì Thích Như Huệ...”. 

Hòa Thượng Thích Như Huệ (1933-2016) thọ thế 83 năm và Hạ Lạp 60 năm.

Lễ Cung Tống Kim Quan Trà Tỳ vào ngày Thứ Năm 30.06.2016 tại Tổ Đình Pháp Hoa Adelaide mà Trưởng Ban Tổ Chức là Hòa Thượng Hội Chủ Thích Bảo Lạc và Hội Đồng Chứng Minh gồm 9 vị Hòa Thượng từ Việt Nam, Hoa Kỳ, Canada và tất nhiên gồm Trưởng Lão Hòa Thượng Thích Huyền Tôn, Melbourne, Australia.

Để kết thúc tường trình đặc biệt hôm nay, chúng tôi xin trích dẫn 4 câu thơ trong bài “Di Tìm Quê Hương” của Hòa Thượng Thích Minh Hiếu, người cùng chia sẻ nơi chôn nhau cắt rún với Cố Hòa Thượng Thích Như Huệ 

“Ôn dạy cho con: “Nơi đâu có tình cảm.

Trọn Tình người là đã có quê hương.

Tri ân Người với cõi lòng sâu lắng..

Gã cùng tử nầy ôm trọn vẹn mười phương...”

Và 4 câu thơ tưởng niệm sau đây của Thượng Tọa Thích Nhật Tân, Khai sơn Trụ Trì Chùa Pháp Quang ở Brisbane, Qld.,  kiêm Tổng Thư Ký Giáo Hội:

“Hữu với Vô, nhạn quá trường không, vụt biến

Sắc với Không, ảnh trầm hàn thủy, bặt hình

Mây trời Úc Châu vẫn vũ thinh thinh

Phật Giáo Úc Châu nhớ nhung miên viễn...”

Tài liệu:

[2016] Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất Hải Ngoại tại UDL-TTL (nhiều tác giả), Tri Ân & Tán Dương Công Đức của Trưởng Lão Hòa Thượng Thích Như Huệ, Melbourne (Content Editor: Senior Venerable Thich Nguyên Tạng)

[1991] Lưu Tường Quang – Ngọc Hân – Chúc Thanh, Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất Úc Châu & Tân Tây Lan 1981-1991, Chùa Phước Huệ, Sydney.