Vô thường, bản chất của luân hồi

Chúng tôi vừa mới kết thúc một vài phần trong chương trình giảng pháp tại Ladakh. Tôi gần như chẳng nhớ chương trình bắt đầu khi nào, vì có cảm giác như mới hôm qua thôi chúng tôi vẫn còn bận rộn chuẩn bị cho mọi việc. Thời gian trôi như bay và đây thực sự là một bài pháp vĩ đại về vô thường. Hầu như những gì tôi đã lên kế hoạch đều đã không diễn ra như dự kiến. Tôi viết sẵn một vài tin bài, hy vọng rằng chúng sẽ tự động được đăng lên vào ngày giờ “đã định”, song tôi lại quên mất không chọn nút “Đồng ý” trong mục “Đồng ý đăng bài” Vậy nên có lẽ tôi sẽ cần thêm một chút thời gian để chỉnh lại những bài viết này trước khi gửi tới cho các bạn.

Đây là một minh họa cho đời sống của chúng ta. Chúng ta luôn lo lắng chuẩn bị trước bao nhiêu thứ. Chúng ta muốn hoàn thành việc này và đạt được điều kia. Thế nhưng trong hầu hết các trường hợp, nếu bạn để tâm xem xét lại, trừ khi bạn thực sự là bậc thần thánh hoặc là người vô cùng may mắn, nếu không thì mọi chuyện chẳng hề diễn ra đúng như bạn đã dự định hay mong muốn. Chính vì thế nên tôi vẫn luôn nhắc rằng, “Hãy sống với hiện tại”. Ngày hôm qua đã trôi qua rồi, ngày mai sẽ không bao giờ đến, nhưng nếu chúng ta có đủ trí tuệ để nắm bắt và hân hưởng khoảng thời gian hiện tại thì tương lại sẽ nằm trong tầm kiểm soát của chúng ta. Đây chính là bí quyết. Đề nghị bạn sống với hiện tại không có nghĩa là bạn không cần quan tâm tới tương lai. Nhưng do bản chất của luân hồi, chúng ta vẫn liên tục bị xô đẩy phải tiến về phía trước. Vì thế nên hễ khi nào có thể nắm bắt được thời khắc hiện tại, mỗi thời khắc, càng nhiều càng tốt, thì đó đã là một thành tựu vượt bậc, bởi để đạt tới điều đó chúng ta sẽ làm mọi việc trong sự tỉnh giác và ý thức rõ ràng về những gì đang diễn ra trong hiện tại, như vậy thực chất chúng ta đang thực hành thiền định hay đang thiền định về cuộc sống của chính mình. Bất cứ khi nào tỉnh giác, chúng ta đều ý thức rõ ràng về mọi nghiệp thân, khẩu, ý của mình. Chẳng hạn như do biết rõ nếu phạm phải nghiệp bất thiện, chúng ta sẽ phải chịu nghiệp quả báo ứng ngay trong đời này hoặc trong các đời sau, như vậy với sự hiểu biết đó, nếu chúng ta luôn giác tỉnh trong hiện tại thì chúng ta sẽ không bao giờ lầm lạc. Chúng ta sẽ không làm gì tổn hại tới người khác, ngược lại chúng ta còn luôn giúp đỡ mọi người, mang lại hạnh phúc và sự lợi lạc cho hết thảy chúng sinh, những điều đó chắc chắc sẽ dẫn chúng ta tới hạnh phúc an vui.

Có nhiều người đề nghị tôi hướng dẫn cách thiền định. Đương nhiên có rất nhiều phương pháp. Một trong những phương pháp thực tiễn nhất chính là sống với thời khắc hiện tại, và hiểu rằng vô thường chính là đặc tính của luân hồi. Nếu không hiểu được điều này, chúng ta sẽ có một cuộc sống đầy bám chấp, và như vậy chính là tìm kiếm khổ đau. Bản chất của luân hồi là khổ đau vì chúng ta không thể nào nương tựa vào những thứ mình yêu thích hay trốn tránh những gì mình ghét bỏ. Chúng ta luôn ở trong một vòng quay, luôn đuổi theo một điều gì đó.

Vậy chúng ta có nên tuyệt vọng khi biết rằng mình đang sống trong luân hồi đau khổ. Đương nhiên là không nên, vì chúng ta còn có rất nhiều cơ hội để chuyển hóa cuộc sống từ tiêu cực trở nên tích cực bằng cách chuyển hóa tâm của mình. Chuyển hóa cách chúng ta nhìn nhận người khác, cách chúng ta sống. Đức Phật đã thuyết giảng cho chúng ta về Tứ diệu đế và Bát chính đạo. Chúng ta cần hiểu về lý thuyết, và trong thực tiễn đời sống chúng ta áp dụng thực hành những gì đã hiểu.

Xin gửi lời tri ân tới chính phủ Ấn Độ đã tạo mọi điều kiện về an ninh cũng như thu xếp mọi việc ổn thỏa để tôi được đón tiếp rất chu đáo. Với sự giúp đỡ của đội bảo an và người dân địa phương, đã có hơn 10,000 người tới tham dự và hân hưởng những thời khắc quý giá tại Nyoma, một nơi rất hiếm khi có khách du lịch ghé thăm. Chúng tôi đã kết thúc chương trình hoàn toàn viên mãn. Đặc biệt xin tri ân ban tổ chức, nhất là đạo hữu thân thiết của tôi là Ngài Drukpa Choegon Rinpoche, người đã dành cho tôi sự đón tiếp tận tình. Ngài cũng chính là người sẽ đảm nhiệm vai trò Chủ tịch Hội đồng ADC sắp tới. Tôi có niềm tin vững chắc rằng nhất định Ngài sẽ giúp chúng ta có được một khoảng thời gian tuyệt vời và Hội đồng ADC sắp tới sẽ được đón nhận vô lượng ân phúc gia trì từ Ngài cũng như từ Tam Bảo. Tôi tin chắc Hội đồng ADC sẽ tràn đầy đạo vị và thành công tốt đẹp.

Tôi mong muốn sẽ được gặp lại tất cả mọi người trong số 10,000 người đã tới tham dự lần này, từ khắp các vùng miền của Ladakh, những người đã cùng nhau ở lại đây trong 10 ngày qua để đón nhận giáo pháp và sự hướng đạo. Dưới đây là một số bức ảnh xin chia sẻ cùng các bạn.

Những ngày này tôi cảm thấy thật xót thương cho chú chó Shonnu vừa mới bị đột tử. Không ai biết chuyện gì đã xảy ra với chú. Khi phụ thân tôi và mọi người tìm thấy thì chú đã chết rồi. Bác sĩ cho hay chú bị trúng độc. Tôi tự hỏi không hiểu tại sao chú lại ngộ độc? Có lẽ do chú đã nghịch ngợm gì đó, hay là giết hại những thú hoang như chuột, hay có ai đó đã vứt chất độc trong vườn. Nếu chỉ nói về bản thân mình, tôi cảm thấy như mất đi một người thân trong gia đình, nên sự việc này thật đáng buồn đối với cá nhân tôi. Nhưng nếu nhìn ra xung quanh, tôi hiểu rằng có rất nhiều người và loài vật bị sát hại mỗi ngày, vì thế tôi không nên chỉ biết chú trọng vào mất mát của riêng mình. Thế nhưng, tôi mong rằng nhân đây có thể chia sẻ tin này với các bằng hữu và đệ tử bởi lẽ đây là một bài pháp lớn lao, không chỉ đáng thương thay cho chú chó của riêng tôi. Bạn có thể là vị vua, là hoàng đế, là người vô cùng giàu có, hay bạn có thể là người ăn mày, là kẻ trộm, tên sát nhân, bất kể dù bạn là ai, là loại người gì thì bạn cũng đang ở trong vòng luân hồi, nghĩa là một ngày nào đó chúng ta đều sẽ chết, đều sẽ phải chia xa người thân, kẻ thù và tài sản của mình. Chúng ta chẳng thể nào mang theo bất kỳ thứ gì khi từ giã thế giới này ngoại trừ nghiệp và những giá trị tâm linh như tình yêu thương, lòng bi mẫn và trí tuệ mà ta đã trưởng dưỡng được phần nào, còn đâu ta không mang theo được bất kỳ thứ gì, chỉ có nghiệp duyên với rất nhiều món nợ.

Tôi rất đau lòng khi biết rằng có những người bạn, mặc dù có tri thức về Phật Pháp và biết về nhân quả nghiệp báo nhưng vẫn tiếp tục làm những điều bất thiện, đặc biệt là những người làm giàu bằng nhiều thủ đoạn bất lương như cướp đi sinh mạng hay hãm hại người khác. Một số người có thể ngưỡng mộ họ vì sự giàu có và quyền lực. Nhưng nếu bạn kiểm chứng điều gì đang đợi họ phía cuối con đường thì bạn sẽ thấy rằng chẳng có gì ngoài ác báo và những chủ nợ đang chờ họ. Cho dù chúng ta có tin vào nhân quả nghiệp báo hay không, thì đối với họ, sẽ chẳng có an bình, sẽ không có ánh sáng, chỉ thêm nhiều khổ đau mà thôi. Điều quan trọng là ngay bây giờ, ngay giây phút này, chúng ta phải xác quyết rằng chớ nên lãng phí cuộc đời mình. Nếu bạn chỉ có mỗi đời sống này thôi, bạn sẽ làm gì nếu bạn muốn tự do và hạnh phúc chân thật? Hãy tự vấn lương tâm nếu hãm hại sinh linh khác liệu có mang lại hạnh phúc chân thực hay không. Tôi có thể khẳng định chắc chắn rằng nó chỉ đem lại nhiều đau khổ phiền não cho bạn hơn mà thôi.

Như Đức Phật đã dạy thật rõ ràng: “Kiếp sống phù du thu mây bay. Sinh tử khác nào vũ điệu say. Đời người mạng mỏng như chớp lóe, Trôi nhanh như thác đổ non ghềnh”. Vậy tại sao không biết trân quý cuộc sống này, sao không đem lại hạnh phúc chân thật cho chính mình và sống một cuộc đời tràn đầy ý nghĩa lợi ích cho tha nhân. Đây là đôi điều nhắn nhủ tôi mong muốn gửi tới các bạn, những bằng hữu và học trò của tôi.