Tìm Hiểu Bánh Xe Pháp Luân
Minh Tâm
Minh Tâm
Chúng ta kính thờ Phật là tưởng nhớ những công hạnh của Ngài, biết ơn những lời dạy của Ngài đã đưa đường chỉ lối cho chúng sanh đi theo con đường chân chính dẫn đến Giác Ngộ và Giải Thoát. Chúng ta kính thờ Phật là vì quý trọng những lời dạy của Ngài, được gọi là tướng của Pháp; biểu tượng là Bánh Xe Pháp hoặc là "Pháp Luân”.
Pháp luân nghĩa là bánh xe Phật pháp. Dhamma trong tiếng Pali (Nam Phạn) có nghĩa là Pháp Bảo, lời dạy từ Đức Phật. Trong đạo Phật, pháp luân tượng trưng cho giáo pháp của đức Phật, gồm Tứ diệu đế, Bát chính đạo, Trung đạo. Pháp luân thường được vẽ như một bánh xe tám nhánh, tượng trưng cho Bát chính đạo (xem Tám báu vật). Bánh xe Chuyển-Pháp-Luân gồm có 12 căm là sự luân chuyển theo tam-tuệ-luân: Trí-tuệ-học, trí-tuệ- hành, trí-tuệ-thành trong tứ Thánh-đế (3 x 4 = 12) là phần cốt lõi của Phật-giáo. Cho nên, bánh xe Chuyển- Pháp-Luân cũng là một biểu tượng của Phật-giáo.
Có người cho rằng bánh xe tượng trưng cho Luân Hồi, e rằng không đúng với ý nghĩa tiến tu đi lên; bánh xe Pháp (Pháp Luân) có nhiều ý nghĩa cao siêu hơn:
1. Bánh xe Pháp chuyển động không ngừng, giáo lý của Đức Phật phát triển không ngừng, hợp thời, hợp cơ, hợp lý, nhưng công năng vẫn là di chuyển, đưa chúng sanh từ tối đến sáng, từ khổ đến vui, từ thấp lên cao, từ vô minh đến Giác Ngộ, từ địa ngục tới Niết-Bàn.
2. Bánh xe Pháp lan tới đâu thì cỏ gai, sỏi đá bị nghiền nát tới đó, mê lầm phiền não cũng bị dẹp tan.
3. Bánh xe Pháp chỉ tiến thẳng lên phía trước, không bao giờ thoái lui.
Bài Pháp đầu tiên của Đức Phật Thích Ca giảng tại vườn Lộc-Uyển cho bốn anh em ông Kiều-Trần-Như, nói về Tứ Diệu Đế, được gọi là Phật chuyển bánh xe Pháp lần thứ nhất (đệ nhất chuyển Pháp Luân).
Bánh xe Pháp được vẽ hình tròn trong có 6, 8 hoặc 12 gọng. Con số 12 tượng trưng cho “Mười Hai Nhân Duyên”, con số 8 tượng trưng cho “Bát Chánh Đạo”, con số 6 tượng trưng cho "Lục Đạo" .
Có lẽ vì kỹ thuật và mỹ thuật nên hình bánh xe có 8 gọng được vẽ nhiều và phổ biến hơn. Nhờ thực hành “Bát Chánh Đạo” mà chúng sanh tiến về nẻo Giác, cũng như nhờ bánh xe mà người lữ hành di chuyển tới mục đích.
Các họa sĩ còn vẽ bánh xe Pháp đặt trên hoa sen là tượng trưng cho Phật Pháp thanh tịnh như hoa sen mọc trong bùn vươn lên khỏi bùn mà không hôi tanh mùi bùn. Phật Pháp đưa người tu từ chỗ ô nhiễm tới nơi thanh khiết, thanh cao.
Có họa sĩ vẽ bàn tay nâng đỡ bánh xe Pháp ở trung tâm có chữ Vạn, ý muốn nói Phật Pháp cao quý, cần đưa tay đón nhận một cách cung kính, trọng vọng.
Tóm lại, bánh xe Pháp "Pháp Luân" là tượng trưng cho Pháp của Đức Phật, mà Pháp thì không hình, không tướng, sau này do các họa sĩ, nghệ sĩ tạo ra, tùy theo sự rung cảm của tâm linh, có thể có những hình tướng khác nhau, nhưng ý nghĩa của Bánh Xe Pháp thì rất cao siêu đưa người tu từ Phàm lên Thánh, từ địa ngục khổ đau tới Niết-Bàn, an lạc, chứ không phải là bánh xe luân hồi, đưa chúng sanh trôi giạt trong sáu nẻo luân hồi.
Trong kinh Phật có thí dụ: Người què nương vào chiếc xe lăn mà di chuyển xa được, chúng sanh nương nhờ Pháp Phật mà tiến về Giác Ngộ và Giải Thoát.
Gần đây, trên báo chí, sách vở, trang internet, người ta dùng lẫn lộn hai loại biểu tượng bánh xe Pháp.
1. Loại đầu theo như hình trên:
Những hình này chính là hình cái bánh lái tầu (tiếng Anh là helm, hay tiếng Pháp là barre), cũng có trục quay và các gọng, nhưng ở đầu gọng thì có nhửng mấu để người ta nắm tay vào đó mà xoay chuyển, lái tầu buồm.
Trong khi lái tầu thì cái bánh lái này nó chỉ xoay một vài vòng mà thôi, khi thì theo chiều phải, khi thì theo chiều trái, nó không có xoay chuyển liên tiếp theo một chiều như cái bánh xe (xa luân) của cỗ xe.
Loại bánh lái tầu này chỉ mới phát minh ra từ thế kỷ thứ 10, khi người phương Tây dùng tầu buồm đi giao thương với các nước khác đồng thời tìm kiếm thuộc địa. Các tầu buồm của Á Châu không có cái loại bánh lái này.
Hình bánh lái tầu này cũng là một biểu tượng đẹp mà người phương Tây thường dùng để tượng trưng cho sự lãnh đạo. Trong tiếng Anh , danh từ là at the helm of the country có nghĩa là trong vị trí lãnh đạo dất nuớc; danh từ tiếng Anh take helm hay tiếng Pháp prendre la barre có nghĩa nắm vị trí lãnh đạo.
Trong những thập niên qua, người ta thấy các trang web của PG Tây Tạng hay tiểu thừa đã dùng biểu tượng đẹp này, nhất là những trang giảng về Phật Pháp bằng tiếng Anh vì nó có vẻ thích hợp và thông dụng với người Tây Phương.
Thiết nghĩ nếu người ta dùng loại bánh xe này làm biểu tượng Pháp Luân trong đạo Phật thì ý nghĩa sẽ khác đi. Mang một biểu tượng của sự lãnh đạo thay vào ý nghĩa chuyển động Pháp không ngừng như đã nói ở phía trên, thì thật là sai lầm. Nhất là người Tây Phương dễ có ấn tượng sai với ý nghĩa nguyên thủy của nó.
2. Loại thứ hai
Hình bên mới chính là cái bánh xe của cổ xe thời xưa, có nhiều gọng xe. Về phương diện kỹ thuật nếu ta vẽ đủ cả 12 cái gọng xe tượng trưng cho thập nhị nhân duyên thì nó dày đặc nhiều quá mất mỹ thuật nên người ta vẽ dản dị còn có tám hay sáu gọng mà thôi.
Đã là bánh xe (xa luân) gắn vào cỗ xe thì bên vành xe không thể có các cái núm tay cầm nữa, như bánh xe lái tầu (helm wheel). Hình này mới là tượng trưng cho bánh xe Pháp có ghi trên trụ đá của Vua A Dục, và ngày nay nước Ấn Độ cũng lấy cái bánh xe này là quốc hiệu và có in trên lá quốc kỳ.
Nay xin viết bài này kêu gọi các vị làm ấn loát, làm trang web nên thận trọng trong việc chọn dùng biều tượng Pháp Luân của Phật Giáo cho đúng cách, không nên dùng bánh xe lái tầu (helm wheel) làm biểu tượng cho Pháp Luân.
- Từ khóa :
- Minh Tâm
Gửi ý kiến của bạn
%7Cutmcsr%3D(direct)%7Cutmcmd%3D(none)%3B%2B__utmv%3D781330959.-%3B)