Tâm Phật Ví Như Hoa Sen

Tâm Phật Ví Như Hoa Sen

Thích Đạt Ma Phổ Giác

Tâm Phật Ví Như Hoa Sen

Hoa sen mọc chốn bùn nhơ,

Nở hoa tươi thắm ngát thơm cuộc đời.

Thân này nhơ nhớp vô thường,

Có tâm thanh tịnh sáng soi muôn loài.

Trong sự quyền uy tột bực với tất cả những gì đang hiện hữu mà người đời ai cũng tham muốn để có được là tiền tài, sắc đẹp, danh vọng, ăn ngon mặc đẹp và ngủ nghỉ thoải mái nhưng cách nay hơn 2600 năm một vị Hoàng thái tử đã thoát ra được và tu hành giác ngộ thành Phật.

Đức Phật không phải là một vị thần linh, thượng đế ban phước giáng họa cho con người mà đức Phật chính là con người giống như tất cả mọi người chúng ta. Ngài cũng được sinh ra từ bụng mẹ, vẫn hưởng đầy đủ dục lạc ở thế gian, nhưng nhờ biết cách buông xả mà thoát khỏi vũng bùn ngũ dục và trở thành đấng giác ngộ hoàn toàn.

Trong thế gian hầu như tất cả mọi người đều bị dính mắc bởi tiền tài, sắc đẹp, danh vọng, ăn ngon mặc đẹp và ngủ nhiều. Trong các chùa chúng ta đều thấy tượng đức Phật ngồi ngự trên toà sen, cũng có nhiều chùa thờ tượng đức Phật tay cầm một cành sen.

Nếu đọc lịch sử của Ngài chúng ta được biết đức Phật đã ngồi dưới cội Bồ-đề Thiền định và đắc thành Chánh quả. Vậy tại sao chúng ta lại thờ đức Phật ngồi ngự trên tòa sen, thờ như vậy có làm sai ý nghĩa hay không? Tòa sen mang ý nghĩa gì mà ai tu theo đạo Phật cũng đều quí trọng nên luôn thờ Phật ngồi ngự trên tòa sen? Đó là những điều cần biết mà người Phật tử phải hiểu cho rõ để khi có người hỏi ta biết cách trả lời cho đúng.

Như chúng ta đã biết, hoa sen luôn mọc trong ao, trong hồ và từ chỗ bùn nhơ mà ra. Như vậy, giá trị của hoa sen là từ chốn bùn nhơ đã vươn lên khỏi bùn, ra khỏi mặt nước rồi trổ hoa thơm ngát. Điểm đặc biệt của hoa sen là có nhụy và hột cùng một lúc, điều này các loài hoa khác không có được.

Sen là một loài hoa rất khác biệt, khi còn ươm mầm hoa ẩn trong bùn, đến khi gần trổ thì vượt khỏi bùn, vươn lên mặt nước rồi mới trổ hoa. Đặc tính của sen khi còn trong bùn thì hôi, khi đã nở hoa thì hương thơm ngào ngạt. Thế cho nên, đạo Phật dùng hoa sen làm hình ảnh tượng trưng cho người tu hành chân chính đã vượt khỏi ngũ dục thế gian mà thành tựu đạo giác ngộ, giải thoát hoàn toàn.

Theo lịch sử, đức Phật khi còn là Hoàng thái tử con vua Tịnh Phạn đã sống trong cảnh quyền quý cao sang, sung túc đủ đầy với kẻ hầu người hạ nên muốn gì được đó. Tuy sống chìm đắm trong ngũ dục thế gian nhưng Ngài đã thức tỉnh khi thấy cảnh người già, người bệnh, người chết và một thầy tu. Ngài suy tư, quán chiếu và thấy rõ mình rồi cũng sẽ già, sẽ bệnh, sẽ chết nên đã quyết định bỏ lại tất cả để ra đi cầu đạo giải thoát. Cuối cùng, Ngài đã chứng được đạo vô thượng Chánh đẳng giác và thành Phật.

Giá trị của hoa sen là từ chỗ nhơ nhớp, hôi hám mà trổ ra hoa có mùi hương tinh khiết. Đó là đặc tính của cây sen, cũng chính vì thế mà hoa sen được chọn làm biểu tượng cao quý trong nhà Phật.

Khi còn ở trong cung vàng điện ngọc với đầy đủ dục lạc thế gian, thái tử được ví như hoa sen ở trong bùn. Khi đã bỏ lại tất cả để vượt thành xuất gia cầu đạo, Ngài được ví như hoa sen vượt khỏi bùn nhưng vẫn ở trong nước. Đến khi cố gắng, tinh tấn tu hành rồi đạt được kết quả viên mãn, giác ngộ giải thoát, Ngài được ví như hoa sen vươn khỏi mặt nước để nở hoa thơm ngát.

Cũng giống như thế, hoa sen từ lúc mới mọc cho đến khi trổ hoa cũng trải qua nhiều giai đoạn. Giai đoạn một khi còn ở trong bùn, giai đoạn hai khi đã ra khỏi bùn nhưng còn ở trong nước, giai đoạn ba khi đã vươn khỏi nước nở hoa thơm ngào ngạt.

Chúng ta được biết hoa sen mọc lên từ bùn lầy, nếu không có bùn lầy nuôi dưỡng thì cây sen không sống được. Cũng vậy, người tu chúng ta không thể rời bỏ cuộc sống này để tìm đạo giác ngộ, giải thoát. Ngay chính nơi cuộc sống với đủ thứ tốt xấu, hơn thua, phải trái, đúng sai, buồn vui lẫn lộn mà ta phải cố gắng chuyển hóa những nỗi khổ, niềm đau thành an vui, hạnh phúc. Đó mới là tinh thần tích cực của những người biết buông xả tâm xấu ác làm hại người hại vật.

Có thể nói, hoa sen là một biểu tượng quan trọng mà hầu hết các kinh điển Phật giáo đều nói đến, nhất là bộ Kinh “Diệu Pháp Liên Hoa”. Ngoài ra, hoa Sen còn được biểu trưng qua những lãnh vực khác mang tính đặc thù văn hóa của mỗi quốc gia, dân tộc theo Phật giáo. Trên thực tế, các chùa, tự viện hay các gia đình Phật tử cũng thường lấy hoa Sen làm biểu tượng đặc trưng. Do đó, ở đây chúng tôi chỉ xin giải thích một cách khái lược một vài đặc tính tiêu biểu của hoa sen mang ẩn nghĩa sâu sắc trong nhà Phật.