02. Thơ Trần Nhân Tông

TỨC SỰ 

Xong múa Giá chi thử áo xuân, 
Hôm nay huống gặp tiết thanh minh. 
Đầy mâm bánh cuốn như hồng ngọc 
Phong tục từ xưa của Việt Nam. 

2 

TIỄN SỨ BẮC LÝ TRỌNG TÂN 
TIÊU PHƯƠNG MAI 

Thăm thẳm Linh Trì ấm tiệc đưa 
Người về khôn cách gió xuân ngừa. 
Nào hay sao sứ hai ngôi phúc, 
Sáng rọi trời Nam mây tối bưa. 

3 

TIỄN SỨ BẮC MA HỢP 
KIỀU NGUYÊN LÃNG 

Trời nam, sao sứ rọi hai ngôi 
Dẫn lối ba vòng đêm sáng soi 
Bên ấy ơn sâu tình dễ cảm 
Nơi đây tục bạc lễ thẹn tồi 
Mù xông cờ tiết thân mừng khỏe 
Roi vút gió xuân ngựa kết đôi 
Trung thống vạc lời xin hãy nhớ 
Nỗi lo đất nước khỏi nung sôi 

4 

HỌA THƠ KIỀU NGUYÊN LÃNG 

Non nam hành lý nhẹ mây tưng 
Xuân đến cành mai mới mấy bông 
Khắp thấy cùng thương thiên tử đức 
Sống không giúp thế trượng phu buồn 
Ngựa xông sương tuyết đầu còn ngoái 
Mắt ngắm non sông xe chút ngừng 
Sông Nhị ngày mai mờ khói nước 
Rượu đào tươi mát rửa lòng trong 

5 

HOA MAI SỚM 

Vàng điểm tua hoa năm cánh tròn 
San hô chìm bóng vẩy phô tuôn 
Ba đông cành trắng hoa khoe trước 
Một nén hương xuân nhánh hãy còn 
Cam lộ ngát thơm say bướm tỉnh 
Dạ quang tựa nước khát chim buồn 
Hằng nga nếu biết đây hoa đẹp 
Quế lạnh cung Thiềm thôi ở luôn 

6 

Ngại rét năm ngày cửa biếng ra 
Gió xuân trước đã đến cây già 
Bóng giăng mặt nước băng vừa vỡ 
Hoa trĩu đầu cành ấm chửa pha 
Xóm núi trăng chìm lời hát Việt 
Ải quan mây đẫm tiếng tiêu Hồ 
Một cành lạc tới giấc mơ bạn 
Tỉnh dậy tặng người chẳng nỡ đưa 

7 

CẢNH XUÂN 

Chim hót nhởn nhơ, hoa liễu dày, 
Bóng thềm nhà vẽ mây chiều bay 
Chuyện đời khách đến thôi không hỏi 
Cùng tựa lan can ngắm núi mây. 

8 

DỰ YẾN VỚI VĂN TÚC VƯƠNG 

Chân rùa bóc đỏ mọng 
Yên ngựa nướng vàng thơm 
Sơn tăng giữ giới sạch 
Cùng ngồi chẳng cùng ăn 

9 

CHÙA THẦN QUANG TRÊN NÚI ĐẠI LÃM 

Bát ngát Thần quang gợi tịch u 
Trời trăng ôm cởi đến ngao du 
Lâu đài một tá bày tranh vẽ 
Thế giới ba ngàn lọt mắt thơ 
Lắm đỗi thói đời mây thương cẩu 
Đâu hay tùng cỗi trắng đầu sư 
Thắp hương lễ Phật trừ đôi việc 
Hết thảy suy tư mặc bỏ lờ. 

10 

ĐỀ NHÀ THỦY TẠ CHÙA PHỔ MINH 

Xông hết nghìn hương thơm ngát nhà, 
Mới dâng dòng nước mát đâu xa 
Cửa chùa dưới bóng đa già khép 
Đầu tiếng ve thu ý đậm đà 

NGẮM CẢNH CHIỀU THIÊN TRƯỜNG 

Thôn trước thôn sau tựa khói nhòa 
Nửa không nửa có mé chiều sa 
Mục đồng sáo vẳng trâu về hết, 
Cò trắng từng đôi ruộng xuống sà. 

12 

TRÊN ĐƯỜNG TÂY CHINH 

Hoa sóng tung lên buồm gấm bay 
Dưới mui đầu mệt chẳng buồn quay 
Mây chiều Tam Giáp nhạn không đến 
Trăng sáng Cửu Than rồng có đây 
Lạnh lẽo đường đi cung mộng cũ 
Ngổn ngang sầu vướng rượu ly đầy 
Hán hoàng mang tiếng say chinh chiến 
Vội vã nam nhi chi lắm vậy. 

13 

TRĂNG 

Đầy sách, giường song chếch bóng đèn 
Sân thu sương bủa thoáng hơi đêm 
Tiếng chày thức dậy đâu hay biết 
Hoa mộc trên cành trăng mới lên 

14 

LÊN NÚI BẢO ĐÀI 

Đất vắng đài thêm cổ 
Ngày qua xuân chửa nồng. 
Gần xa, mây núi cuốn, 
Râm nắng, ngõ hoa lồng. 
Muôn việc nước theo nước, 
Trăm năm lòng bảo lòng 
Tựa hiên nâng sáo ngọc, 
Ngực áo, đầy trăng trong. 

15 

CÂY MAI 

Sắt đá gan lì khinh tuyết sớm 
Khăn xiêm mộc mạc gió đông luồn 
Trần gian kiệm ước Hán Văn Đế 
Thiên hạ anh hùng Đường Thái Tông. 

16 

ĐÊM MƯỜI MỘT THÁNG HAI 

Rượu chút sầu vơi, vị đậm đà, 
Giường rồng chiếu trúc trải yên ra 
Cả trời tựa nước, trăng ngày sáng, 
Hoa phủ đầy song xuân mãi mơ 

17 

NIỀM OÁN HẬN CỦA NGƯỜI KHUÊ PHỤ 

Ngủ dậy vén rèm, hồng thấy rơi, 
Hoàng ly không hót giận xuân rồi. 
Lầu tây vô cớ vầng dương lặn 
Bóng ngã về đông hoa lẫn chồi 

18 

CẢNH CHIỀU Ở CHÂU LẠNG 

Chùa cổ đìu hiu khuất khói mờ 
Thuyền câu chiều quạnh tiếng chuông đưa 
Nước quang non lặng vờn âu trắng 
Gió lặng mây đùa cây đỏ thưa. 

19 

XUÂN MUỘN 

Tuổi trẻ sao từng hiểu sắc không 
Cả xuân hoa nở ngất ngây lòng 
Đến nay đành rõ mặt xuân ấy 
Nệm cỏ giường thiền ngắm rụng hồng. 

20 

CHIỀU THU Ở VŨ LÂM 

Lòng khe vắt ngược bóng cầu hoa 
Hắt sáng ngoài khe, vệt nắng tà 
Vắng vẻ nghìn non, rơi lá đỏ 
Như mơ mây đẫm tiếng chuông xa 

21 

NGÀY XUÂN THĂM CHIÊU LĂNG 

Hùm gấu nghiêm nghìn cửa. 
Áo mũ bảy phẩm đầy. 
Lính bạc đầu còn đó, 
Nguyên Phong mãi kể say 

22 

BUỔI SỚM MÙA XUÂN 

Ngủ dậy, mở cánh cửa, 
Xuân về đã chẳng hay! 
Bươm bướm một đôi trắng 
Phơi phới nhắm hoa bay 

23 

TRÊN HỒ ĐỘNG THIÊN 

Cảnh hồ Động thiên nọ, 
Hoa cỏ kém vẻ xuân. 
Thượng đế thương hiu quạnh 
Chuông Thái thanh bỗng ngân. 

24 

PHỦ THIÊN TRƯỜNG 

Rậm lục thưa hồng thêm quạnh hiu 
Mây quang mưa tạnh ngấn bùn tiêu 
Nhà trai giảng đoạn sư về viện 
Quán bến canh đầu cầu nguyệt treo 
Ba chục cung tiên giường tối đặt 
Tám nghìn bóng tháp triều xuân reo 
Phố minh phong cảnh y như cũ 
Phảng phất hình cha mộng thấy nhiều 

25 

BÀI MINH ĐỀ TRÚC NÔ 

Ruột rỗng, tuyết giải 
Đốt cứng, sương phơi 
Mượn ngươi làm tớ, 
E trái tính trời. 

 26 

MẠN HỨNG Ở SƠN PHÒNG 

Ai buộc mà đi giải thoát tìm? 
Không phàm sao phải kiếm thần tiên 
Vượn mòn, ngựa mỏi ta già phải. 
Như cũ am mây một sập thiền 

27 

Phải trái tâm theo hoa sớm rơi 
Lợi danh lòng lạnh mưa đêm rồi 
Hoa tàn, mưa tạnh non im ắng 
Một tiếng chim kêu xuân hết thôi. 

28 

TẶNG SỨ BẮC LÝ TƯ DIỄN 

Ơn Hán tràn trề mưa móc tuôn 
Chiếu son phượng ngậm khỏi mây hồng 
Khí hòa góc đất đều lan tới 
Bụi chiến sông trời rửa sạch trơn 
Thảy bảo thư vua mười lối viết 
Còn hơn đàn Thuấn năm dây đờn 
Đất trời thương hết không nam bắc 
Sấm sét sao lolại phải bươn 

29 

CA NGỢI THƯỢNG SĨ TUỆ TRUNG 

Nhìn lên càng cao 
Dùi càng bền cứng 
Chợt ở phía sau 
Thấy liền trước đứng 
Cái đó gọi là 
Thiền Thượng sĩ vững 

30 

ĐỀ CHÙA THÔN HƯƠNG CỔ CHÂU 

Số đời một màn kéo, 
Tình người đôi mắt ngân. 
Cung ma chật hẹp lắm, 
Cõi Phật khôn xiết xuân. 

31 

KỆ THỊ TỊCH 

Hết thảy pháp không sinh 
Hết thảy pháp không diệt 
Nếu hay hiểu như vầy 
Chư Phật thường trước mặt 
Đến đi sao có đây 

32 

THÂN NHƯ 

Thân như hơi thở vào ra mũi 
Thế tựa gió luồn mây núi xa 
Đỗ quyên rền rĩ trăng ngày sáng 
Đừng để tầm thường xuân luống qua 

33 

NGƯƠI NÊN NHỚ 

Cối kê việc cũ ngươi nên nhớ, 
Hoan, Ái đang còn chục vạn quân 

34 

TỨC SỰ 

Xã tắc hai phen chồn ngựa đá, 
Non sông nghìn thuở vững âu vàng. 

35 

HỌA THƠ LÝ TƯ DIỄN