Đời Người Giống Như Canh Bạc

ĐỜI NGƯỜI GIỐNG NHƯ CANH BẠC

Thích Đạt Ma Phổ Giác

Cái gì đã đưa đẩy con người vào đường cùng không chút lương tâm để rồi phải sống trên xương máu và sự đau khổ của nhiều người. Theo quan niệm của một số người xa xưa, ai cũng có một số mạng cố định; số sung sướng thì suốt đời được sung sướng; số khổ đau thì suốt đời phải khổ đau; số cao sang hay thân phận thấp hèn đều có sự sắp đặt nhất định của nó.

Một chú bé không cha mẹ đang sống trong một cô nhi viện được các ma sơ chăm sóc và nuôi nấng. Tuổi thơ bất hạnh không có cha mẹ, người thân để nương tựa nên đứa bé cảm thấy cuộc sống thật vô vị, lạc loài. Vì bị mặc cảm dày dò thân phận của mình nên chú bé tỏ ra lì lượm và ương ngạnh. Một hôm, vô tình chú được các sơ dẫn ra ngoài khi tuổi đời vừa lên bảy. Được nhìn thấy thế giới bên ngoài ồn náo, hỗn độn, chú bé đã chuồn khỏi vòng tay của các sơ và bắt đầu cuộc hành trình sống tự lập cho riêng mình.

Lang thang làm kiếp bụi đời

Rày đây mai đó mánh mung chôm đồ.

Bắt đầu bước vào đời với những năm tháng lang thang đầu đường xó chợ, cuộc sống nhờ vào móc túi, chôm chỉa của người khác. Chú bé cảm thấy hận thù tất cả mọi người và căm hờn những ai có cuộc sống cao sang, quyền quý, nên có suy nghĩ, hành động hết sức độc ác là luôn mong muốn gieo đau khổ đến với nhiều người. Chú cảm thấy vui sướng khi thấy người khác khổ đau, quằn quại trong cơn tuyệt vọng. Từ bảy tuổi chú đã sống và tồn tại bằng nghề ăn cắp, móc túi nên đã lớn lên với với cuộc đời đầy đau thương, tội lỗi, chỉ biết làm cho ai đó phải khổ đau và sợ hãi, nhất là những người có cuộc sống lạc quan, yêu đời. Chú đã mang trong mình dòng máu hận thù lên đến tột đỉnh nên luôn lấy sự khổ đau của người khác làm niềm vui của chính mình. Chú thù ghét tất cả mọi người, nhất là những người sống sung túc, đầy đủ và thành công trên trường đời danh lợi.

Thất học, mù chữ, không cha mẹ, không người thân và cuộc sống nhờ vào sự mất mát, thiệt hại của người khác; tuổi thơ lớn lên bằng tất cả sự căm hận, thù hằn; khi chú trộm cướp, lường gạt của ai mà chẳng may bị phát giác thì liền tìm cách hành hung gia chủ thậm tệ. Đến năm 16 tuổi, chú đã có số má trong giới giang hồ nhờ cách sống lạnh lùng, tàn nhẫn không thương tiếc. Không dừng lại ở việc móc túi, lường gạt, chú muốn các đàn em nâng cấp nghề nghiệp cao hơn một bậc là tổ chức những phi vụ cướp giựt, trấn lột công khai. Bắt đầu từ đó, nỗi kinh hoàng sợ hãi gieo giắc khắp mọi nơi, chỗ nào chú đến đều đau thương, mất mát trong  đau khổ tận cùng. Chú nổi tiếng hung ác, tàn bạo nhất trong đám du thủ du thực. Mới 20 tuổi đầu đã từng vào tù ra khám; và chẳng may cho chú, trong một phi vụ cướp giựt, chú lỡ tay giết chết một mạng người nên bị lệnh truy nã gắt gao.

Những ngày trốn lệnh truy nã là những ngày đen đúa nhất cuộc đời, chú lang thang thất thỉu gần một tuần mà chẳng có miếng gì trong bụng. Quả thật, cuộc đời của chú chưa bao giờ có những lúc khốn cùng như vậy. Chú đói khát, mệt lả người nên dẫn đến kiệt sức. Vùng đồi núi hoang vu không một bóng người lai vãng, bỗng trước mặt chú là một túp lều tranh xuất hiện. Chú ráng bò đến gần nhà rồi bị mê man, bất tỉnh lúc nào không hay. Khi tỉnh dậy chú mới biết túp lều đó của một vị thầy đang ẩn tu giữa rừng núi hoang vu, lạnh lẽo. Chú đã được vị thầy chăm sóc, giúp đỡ rất tận tình, nhờ vậy sức khỏe nhanh chóng hồi phục.

Lần đầu tiên trong cuộc đời chú mới biết thế nào là tình yêu thương chân thật. Chú đặc biệt được nằm trên chiếc giường duy nhất trong lều; còn nhà sư thì ân cần chăm sóc cho chú qua cơn bạo bệnh. Sức khỏe của chú dần được hồi phục, chú cũng không ngờ cuộc đời mình rơi vào bế tắc và đến nỗi phải như thế này. Dù đã được nhà sư cứu chữa và giúp đỡ nhưng trong tâm chú vẫn khởi lên suy nghĩ ác độc trước khi rời khỏi chỗ này, phải lấy một cái gì đó để có kế sinh nhai trong cuộc hành trình kế tiếp. Nhà sư cũng chả thèm quan tâm vì sao chú bị như vậy mà chỉ biết một lòng giúp đỡ và chăm sóc nhiệt tình. Đêm hôm đó, chú chờ lúc nhà sư ngủ rồi mới ra tay hành động nhưng mọi toan tính, động tĩnh đều không qua mắt nhà sư. Biết trước ý định của chú nên nhà sư đã chuẩn bị sẵn một số tiền. Lúc này, chú dùng dao khống chế nhà sư bảo “có bao nhiêu tiền bạc nên đưa ra hết, không thì toi mạng” “Bần tăng tu hành thì làm gì có tiền, nhưng có một Phật tử tín tâm gửi tiền cúng dường để đúc một cái chuông. Số tiền đó tôi xin tặng cho chú làm lộ phí đường xa, sau này nếu có gì trắc trở thì hãy quay trở lại đây tôi sẽ tìm cách giúp cho”.

Lấy được số tiền quá lớn, chú ta chuồn lẹ và mất dạng trong đêm tối. Nhà sư mỗi ngày phải đi hóa duyên để làm sao có đủ số tiền đúc chuông. Thời gian thắm thoát trôi qua, cuối cùng chú ta cũng bị tóm cổ trong một phi vụ khác. Sau khi nhà chức trách điều tra thì chú có khai nhận đã dùng dao khống chế, uy hiếp nhà sư để lấy số tiền lớn; nhưng nhà sư quá mức từ bi nên nói số tiền đó do mình tự nguyện cho chú, nhờ vậy chú thoát được bản án tử hình.

Nhờ tấm lòng từ, bi, hỷ, xả cao thượng của nhà sư nên khiến chú ta thay đổi nhận thức và cách sống để làm mới lại cuộc đời. Suốt thời gian ở tù, chú được các cán bộ trại giam dạy cho học chữ, giờ đây chú không còn ngang tàng, bướng bỉnh, lì lượm như xưa nữa mà lúc nào cũng thầm cảm ơn nhà sư đã giúp đỡ và chỉ cho mình nhân cách sống để làm mới lại chính mình. Từ đó, chú luôn phấn đấu học tập, lao động, cải tạo tốt; nhờ vậy chú được giảm án và được trả tự do trước thời hạn. Khi bước chân ra khỏi trại giam, chú liền đón xe đến chỗ nhà sư để quỳ lạy xin sám hối tạ lễ những lỗi lầm năm xưa và phát nguyện quy y Tam bảo làm người Phật tử chân chính. Giờ đây, mỗi cảnh vật đều thay đổi tốt đẹp, túp lều tranh bé nhỏ ngày xưa không còn nữa mà bây giờ là một ngôi chùa khang trang Tăng chúng tu học không dưới một trăm người. Chú cũng không thể ngờ rằng cuộc đời có thể đổi thay nhanh như vậy, và chính mình cũng có những ý nghĩ tâm tư, lời nói khác hẳn ngày xưa quá nhiều. Một con người chỉ biết sống trên sự đau khổ của người khác, gian manh, tàn ác và lì lượm không ai bằng nhưng từ ngày hoàn lương đến nay, chú đã xin ở lại chùa công quả học đạo, hiện tại chú là một tu sĩ đang sống và tu học. Ngày xưa, chú ác độc vô lương tâm bao nhiêu thì bây giờ chú hiền thiện đạo đức bấy nhiêu. Ngày xưa, chú đam mê vui chơi trụy lạc, sống trên sự đau khổ của nhiều người khác; còn giờ đây thầy sống để tu học nhằm chuyển hoá nỗi khổ niềm đau thành an vui hạnh phúc và luôn luôn làm việc dấn thân đóng góp vì lợi ích tha nhân.

Như chúng ta đã biết, con người vì tham lam hưởng thụ quá đáng nên dễ bám víu vào các tài sản vật chất, khi được thì cố gìn giữ, sợ bị mất mát, khi không được thì thất vọng, khổ đau, phiền muộn. Do đó khi có điều kiện thì tìm cách vơ vét, bóc lột về cho riêng mình. Cho nên, chúng ta muốn chuyển hoá lòng tham lam ích kỷ của chính mình, thì ta phải biết nguyên nhân nào gây ra đau khổ. Chú bé đó vì thiếu tình thương của cha mẹ từ nhỏ nên trong người mang nhiều mặc cảm, tự ti, rồi từ đó cảm thấy căm ghét, thù hằn những ai có đời sống gia đình hạnh phúc. Tuổi thơ bất hạnh không gia đình, người thân, lại thất học mù chữ nên dễ dàng đưa đẩy con người vào vòng tội lỗi; nếu không có chính sách khoan hồng, không có sự giáo dục của xã hội, không có những con người giàu lòng từ bi thì khó chuyển hóa được những kẻ đam mê trụy lạc, sa đọa và hiểu biết sai lầm. Nhờ có tấm lòng từ bi rộng lớn nên người Phật tử chân chính luôn giúp đỡ, sẻ chia với tinh thần chia vui sớt khổ, đó là phẩm chất cao quý của người có tấm lòng vô ngã, vị tha. Thương yêu bình đẳng, tôn trọng sự sống muôn loài vật không phân biệt người thân hay kẻ thù là tấm lòng từ bi rộng lớn. Thương xót giúp đỡ trong sự cảm thông, tha thứ, biết bao dung độ lượng là phẩm chất cao quý rất cần thiết trong đời sống nhân loại. Thế gian này không thể thiếu tấm lòng nhân ái, tấm lòng từ bi, vì nó là chất liệu của tình thương yêu chân thật mang tính cách nhân bản, nhằm góp phần xây dựng phát triển mở mang giúp cho mọi người sống được bình yên, hạnh phúc.

Một người con gái rất thông minh và kiều diễm được sinh ra trong một gia đình giàu có đã từng là học sinh xuất sắc thời học phổ thông; ấy thế mà khi đậu vào đại học, cô bị bạn bè lôi cuốn vào chỗ không lành mạnh, cuối cùng rơi vào đam mê nghiện ngập. Từ đó, sự vô minh mê muội đã ăn sâu vào trong tâm thức của cô; cô nữ sinh hiền thục, thông minh, duyên dáng bỗng chốc trở thành con người tha hóa, sa đọa. Trong gia đình tất cả anh chị em ai cũng đều thành đạt và có đời sống ổn định, chỉ có cô rẽ sang lối khác làm cho cha mẹ thất vọng, buồn chán và khổ đau. Cái gì đã đưa đẩy cô vào vòng oan trái và tội lỗi như thế? Thượng đế ư, trời đất ư, xã hội ư, gia đình ư, bạn bè ư? Không, không phải vậy! Nếu ai vấp ngã cũng đổ thừa như thế thì vô tình gây thêm ân oán, hận thù cho nhau. Chính mình phải can đảm nhận chịu trách nhiệm về những hành vi sai trái đó, vì mình không biết cách làm chủ bản thân.

Rồi một hôm trong chiến dịch truy quét người tệ nạn xã hội, cô được đưa vào trung tâm cai nghiện để chữa trị. Được sự giáo dục và giúp đỡ của cán bộ nhân viên, cô dần dần tỉnh ngộ trở lại và nhận ra sự sai lầm quá lớn vì một phút giây bồng bột mà bị rơi vào vòng đam mê sa đọa. Từ đó, cô ta xem xét quán chiếu lại sự tác hại ghê gớm của si mê nghiện ngập làm cho mình, gia đình người thân và xã hội, tốn hao tiền của và làm mất đi phẩm chất đạo đức của một con người. Cô cố gắng quyết tâm dứt khoát chừa bỏ để làm mới lại cuộc đời, làm mới lại chính mình, cố gắng phấn đấu học tập, lao động cai nghiện tốt để sớm được trở về đoàn tụ với gia đình. Nhờ thấy được lỗi lầm của mình và sự tác hại quá lớn do đam mê hưởng thụ quá đáng, cùng với ý chí, quyết tâm và nghị lực, cô cố gắng học tập và lao động tốt nên đã được hồi gia trở về đoàn tụ với gia đình. Giờ đây, cô đã lập gia đình và đang sống hạnh phúc bên chồng cùng đứa con trai ngoan hiền, dễ thương. Ngoài công việc thường nhật ở công ty, cô còn tham gia vào hội tư vấn phụ nữ để chia sẻ, động viên, giúp đỡ những phụ nữ bị lầm đường, lạc lối để họ có đủ niềm tin và nghị lực vươn lên trong cuộc sống mà vượt qua chính mình làm mới lại cuộc đời bằng trái tim thương yêu và hiểu biết.

Sống giữa dòng đời nghiệt ngã với vô vàn sự cám dỗ, nào tiền tài, sắc đẹp, danh vọng, ăn ngon, mặc đẹp và hưởng thụ cảm giác khoái lạc giác quan, con người khó làm chủ được bản thân để vượt qua cạm bẫy cuộc đời. Quả thật, đời người giống như canh bạc, nếu ai biết khôn ngoan và sáng suốt, phát nguyện quy y Tam bảo làm một người Phật tử chân chính thì hoạ may mới không vướng vào vòng tệ nạn xã hội. Sống ở đời chắc ai cũng đã từng vấp ngã dù ít hay nhiều, vì thế chúng ta cần phải có niềm tin trong cuộc sống, tin sâu nhân quả, tin chính mình là chủ nhân ông của bao điều họa phúc. Nhờ vậy, khi vấp ngã hay thất bại trong cuộc đời ta biết đường vượt qua nhờ có lòng tin sâu sắc về nhân quả.

Ngày xưa khi chưa biết tu thì thân-miệng-ý của chúng ta gây ra biết bao điều tội lỗi do thấy biết sai lầm, nay biết tu rồi thì cũng từ suy nghĩ đúng rồi nói ra lời tốt đẹp và dẫn đến hành động luôn làm những việc lợi ích cho mọi người. Niềm tin vững chắc luôn đi đôi với trí tuệ, chứ không phải chúng ta tin suông, tin càn, ai nói gì mình cũng phải nghe mà không có sự chiêm nghiệm, quán chiếu và suy xét. Khi có trí tuệ thấy biết đúng như thật, chúng ta sẽ thấy rõ đời người giống như canh bạc đỏ đen, cho nên ta cần phải thân cận thầy lành bạn tốt người hiền lành, đạo đức và cố gắng bắt chước làm theo giống như người được số đỏ trong cờ bạc. Nếu chúng ta thường xuyên quan hệ và sống gần gũi với những kẻ xấu ác, thì lâu ngày chúng ta sẽ bị tiêm nhiễm các thói hư tật xấu như người cờ bạc lúc nào cũng bị thua gọi là số đen. Nhưng đen hay đỏ, tốt hay xấu chính yếu vẫn do mình quyết định, ta có thể thay đổi và lật ngửa thế cờ nếu ta đã tin sâu nhân quả, ta sẽ có đủ bản lĩnh để làm mới lại chính mình. Ta không thể ngồi đó để cầu khẩn, van xin đấng tối cao hay chư Phật chư Bồ tát  ban phước lành đến cho ta được. Chúng ta muốn được quả tốt thì phải biết gieo nhân tốt, muốn có nhiều tiền của thì phải biết bố thí cúng dường, giúp đỡ sẽ chia, không gian tham trộm cướp lường  gạt của ai. Ta cũng không thể than thân trách phận, đổ thừa cho xã hội, gia đình hay người thân mà chính mình phải nỗ lực tu tập để chuyển hoá nỗi khổ niềm đau thành an vui hạnh phúc bằng trái tim hiểu biết. Khi đã tin sâu sâu nhân quả rồi, ta sẽ biết cách làm chủ bản thân từ ý nghĩ, lời nói cho đến hành động đều trong chánh niệm tỉnh giác, không ỷ lại, không đổ thừa mà tự mình vươn lên để vượt qua canh bạc đời người.