Subscribe HoaVoUu Youtube
Kính mời Subscribe kênh
YouTube Hoa Vô Ưu
Sitemap Hoavouu.com
Bài Mới Nhất trang Văn Học
Điền Email để nhận bài mới

Văn Hoá... Chọt!

16 Tháng Chín 201809:16(Xem: 4674)
Văn Hoá... Chọt!

VĂN HÓA... CHỌT ! 
Trần Kiêm Đoàn

 

iphone​Sáng cuối tuần gọi điện thoại cho một người bạn thân gốc Huế nhưng không có tiếng trả lời. Đến lượt thứ ba mới có tiếng trả lời uể oải bên kia:

-  Không có ai bắt máy hết. Cả nhà ai cũng đương mắc… “chọt” rồi ôn ơi!

​Tôi hiểu ngay là cả nhà, mỗi người đều đang dán mắt và bấm bấm, quẹt quẹt vào mặt kính cái smartphone của mình.

​Tẩn mẩn, tôi đi tìm chữ “chọt”. Lạ thiệt! Tiếng Việt có chữ “chọt” được chính thức ghi vào từ điển quy ước trong các từ ngữ kép như chạy chọt, lọt chọt, cà chọt. Nhưng tìm trong Đại Từ Điển Tiếng Việt năm 1999 do Trung tâm Ngôn ngữ và Văn hóa Việt Namthuộc Bộ Giáo dục và Đào tạo phát hành thì lại không có chữ “chọt” đứng một mình. Trong lúc đó thì Việt Nam Tân Tự điển của Thanh Nghị ra đời gần 50 năm trước đó và Từ Điển Tiếng Huế của Bùi Minh Đức ra đời sau đó đều có chữ “chọt” đứng riêng với định nghĩa là “thọc” hay “nói chọc tức” ở mức độ nhẹ nhàng. Phương ngữ Huế dùng tiếng “chọt” cũng tương tự như thế. Trường hợp như “chọt ngón tay vô nước lèo để nếm”. Hoặc “nói chọt tức mình…”.

​Từ khi có các thiết bị điện tử nhấn nút ra đời thì tiếng “chọt” có thêm một vị trí gợi hình khác nữa. Xuất phát từ độ nhạy của các nút điều khiển máy điện tử càng ngày càng tinh xảo và nhanh nên chỉ cần chạm nhẹ ngón tay vào là điều khiển được. Nhưng từ khi có cái điện thoại thông minh (smartphone) ra đời, tất cả đều điều khiển bằng cái chạm nhẹ ngón tay trên mặt kính thì sẽ có ngay hiệu ứng điều khiển.   

​Trong khi tiếng Anh giàu có hơn mình nên trong thao tác hướng dẫn dùng smartphone thì “chọt” có tới 3 động tác: Tap (gõ nhẹ), swipe (quẹt) và pinch (bấm). Nhưng trong tiếng Việt thì các từ ngữ dùng để chỉ đối tượng dùng smartphone chưa có một từ nào sáng giá và nổi trội được toàn thể cộng đồng nói tiếng Việt trong cũng như ngoài nước lấy làm tiêu chuẩn ngôn ngữ cả. Nào là: Bấm, quẹt, nhấn, chạm, sờ… chẳng có chữ nào vừa gợi hình, vừa sống động, vừa bình dân, vừa gọn gàng dễ hiểu bằng… “chọt”. Chọt là đưa đầu ngón tay chạm nhẹ vào và rút lui tức khắc để… chọt tiếp cái khác.

smart phone in viet namSmartphone đang biến thành một hiện tượng gây nghiện nhanh chóng nhất trong lịch sử nhân loại trên toàn thế giới xưa nay. Ngày nay đi bất cứ nơi đâu, hình ảnh “một người, một phôn, một thế giới” không còn xa lạ với bất cứ ngõ ngách nào trên hành tinh nầy. Tỷ số người Việt Nam dùng điện thoại thông minh (smartphone) cao nhất Đông Dương, hơn cả Thái Lan và Ấn Độ.

istock-655349912-1mỗi người có một thế giới riêng tư!!


Thế giới đã đặt định một nền “Văn Hóa” riêng cho giới dùng smartphone đó là Văn Hóa Smartphone hay Văn Hóa Điện Thoại Thông Minh (Smartphone Culture hay Always-On Smartphone Culture) mà kẻ viết những dòng nầy mạo muội dịch ra là “Văn Hóa… Chọt”.

​Văn Hoá Chọt đã thay đổi bộ mặt thế giới. Những con người cách xa nhau đầu trời cuối đất nhưng bất cứ giờ nào cũng có thể gọi nhau và thấy mặt nhau cùng hình ảnh sinh hoạt đang diễn ra tức khắc. Con người không còn cô đơn nhưng cũng bị mất dần đi sự riêng tư lắng đọng riêng một phương trời.

​Với nền văn hóa mới nầy, tuy nó riêng tư và vô hình vô ảnh nhưng nó đang ngự trị thế giới và nhân loạitrong hết thảy không gian và thời gianNó mở ra một thách thức mới cho giới trẻ mà hậu quả nghiêm trọng không biết đi về đâu trong vòng năm ba mươi năm trở lại.


smart-phoneThực trạng thời hiện tại là cả nhân loại đang ghiền smartphone. Nó là người thân thiết đến mức 50 phần trăm người Mỹ không thể sống thiếu nó và 70 phần trăm đều thú nhận công việc đầu tiên trong ngày vừa mở mắt thức dậy là vớ ngay cái phone lúc nào cũng ấp ủ bên mình. Trẻ con đang sống trên đất Mỹ hơn 90% mê game và những trò chơi giải trí trên smartphone. Trừ những giờ bắt buộc trong lớp, ngoài ra khi về nhà hay đi đâu đó thì mắt dán vào phone và cố tình tách rời tất cả để sinh hoạt riêng với cái phone trên tay. Nếu buộc phải làm điều gì cần phải làm như làm bài tập ở nhà, giúp việc lặt vặt trong gia đìnhsinh hoạt xã hội không từ chối được thì các cháu sẽ làm rất nhanh cho xong để được trở lạivới cái phone. Giới cha mẹ, phụ huynh đang bất lực vì đây là một phong trào tập thể và toàn diện của xã hội ngày nay…

Ngay cả trong gia đìnhhiện tượng cả nhà đông đảo năm, mười người; thế mà mỗi người tìm một góc để dán mắt vào cái phone của mình mà... chọt là chuyện rất thường, hầu như ở đâu và lúc nào cũng gặp. Hãy làm quen với những hình ảnh bất thường đó. Lấy vô thường làm thường là đang tu hành đắc đạo đó bạn ạ.

iphone-xi​Hôm nay, ngày 12 tháng 9 năm 2018 là ngày “trọng đại” của nước Mỹ và nhiều nơi trên thế giới. Việc gì quan trọng quá đang xảy ra vậy? Thưa, hôm nay là ngày ra mắt sản phẩm smartphone với các mẩu mã Iphone tân kỳ nhất của hãng Apple. Báo chí đã chuẩn bị bàn ra tán vào về những mẫu Iphone nầy hàng tháng trước ngày hôm nay. Tưởng như vớ vẩn thật; nhưng đấy lại là sự thật đang diễn ra trước mắt. Năm nay, hãng Apple là công ty tư nhân đầu tiên trong lịch sử kinh tế và thương mãi của Hoa Kỳ đạt tới số vốn 1000 tỷ đô la (trillion). Giá một IPhone mới nhất và loại đắt nhất tại Mỹ được thông báo trong ngày hôm nay là: 1.299 USD + thuế 8% .

Dù với tinh thần bảo thủ hay cấp tiếnchúng ta khó mà phủ nhận được vai trò “cây đàn muôn điệu” của smartphone. Nó là người thầy, người bạn, người cộng sự, người đầy tớ trung thành, toàn hảo và đáp ứng nhanh chóng nhất tất cả những yêu cầu về nhiều mặt của bạn. Nó là thư viện, là phim trường, là sân khấu đại nhạc hội, là phòng chơi game, là trung tâm đánh cờ, đánh bạc, là tiệm chụp hình, máy quay phim, là người đưa thư, là trạm nhắn tin, là điện thoại truyền hình, là tờ báo, nhà xuất bản riêng, là thư ký đánh máy, là đèn pin, đồng hồ, máy báo thức, bản đồ định vị, là kho mua sắm, là thế giới khắp năm châu… và hàng bao nhiêu dịch vụ khác. Chỉ với một Iphone của hãng Apple, bạn nắm sẵn trong tay 400.000 APPS ứng dụng cho muôn vàn dịch vụ cần thiết… Đó là điều lý giải tại sao smartphone không là nhan sắc, là hương, là vị… thế mà vẫn làm cho hai phần ba dân số thế giới đủ mọi thành phầnvà hoàn cảnh xuất thân mê tơi như điếu đổ!

Tâm lý đẳng cấp smartphone (Smartphone Psychology) cũng là một hiện tượng xã hội tương đối mới mẻ trong ngành tâm lý học ứng dụng mới ra đời không lâu. Thế giới có nhiều hãng chế tạo smartphone, nhưng chỉ có khoảng 10 công ty là nổi tiếng nhất. Trong đó, đứng đầu về số lượng sản xuất là Samsung và đứng đầu về kỹ thuật tinh xảo cùng phẩm chất diệu dụng là hãng Apple với sản phẩm Iphone. Bởi vậy, có một thứ tâm lý đẳng cấp trong việc sở hữu Iphone. Tôi có một người anh em bạn thân đã 80 tuổi. Nhưng anh phải mua cho được cái Iphone loại mới và đắt tiền nhất. Tôi hỏi anh sao già rồi mà còn đèo bòng “đồ xịn” làm chi cho thêm phiền não. Anh vuốt râu cười ha hả, trả lời tỉnh bơ: “Vì ta sẽ hết đi chơi mà đi thật… về với một thế giới nào đó nay mai nên hôm nay ta muốn có được cái cảm giác rất xốc nổi và trẻ con của một ông già tám chục là có đôi phút sống ngang hàng với tỷ phú Bill Gates và Nữ Hoàng Elizabeth… xem thử nó ra sao!” Tôi hơi ngớ ra nhìn anh bạn già. Anh lại cười ngặt nghẽo trả lời: “Có chi mô mà ngạc nhiên. Cái smartphone của hai nhân vật đó dùng cũng chỉ là thứ Iphone đời mới ‘tóp’này thôi, không có loại phone nào ‘đẳng cấp’ hơn nữa!”

Thì ra là thế. Tôi biết nói gì khi phá vỡ một định kiến còn khó hơn là phá vỡ một nguyên tử, nên nói cà rỡn: “Tui chẳng cần Ai phone, Anh phone, Chị phone… chi cả mà vẫn có cái ngang hàng với hai nhân vật đó…” Đến lượt anh bạn trố mắt ngạc nhiên dò hỏi thì tôi… giải mã, rằng “Tui cũng đang thở cùng một không khí địa cầu và đang sống trên cùng hành tinh nầy như họ nên cũng ngang hàng với họ theo tinh thần anh nói mà có cần phone phiếc gì đâu!”

​Và, rốt nhưng chưa ráo là: một ứng dụng của smartphone tuy ai cũng biết nhưng ít dùng cái “app. rất hấp dẫn” này. Đó là đọc viết (dictation). Thay vì… chọt để viết bằng ngón tay thì bạn hãy viết bằng cách đọc ngay vào phone. Này nhé, bạn chỉ việc... chọt vào 

Note để mở chương trình ra. Nhưng trước đó nhớ vào “setting” để thêm cho bàn phím Keyboard phần Tiếng Việt sau tiếng Anh. Thế rồi, bạn đọc những gì mà mình muốn viết. Bạn đọc chữ nào, chương trìnhviết của smartphone sẽ ghi ra chữ ngay trên màn ảnh. Xong một bài viết, nếu muốn cho hoàn chỉnh để gởi đi các trang mạng và báo chí, bạn copy vào email và đưa lên computer hay sửa ngay trên phone các lỗi chính tả và chữ đánh sai. Thế là xong. Những dòng tôi đang viết nơi đây là văn đọc nên có thể chạy với tốc độ rất nhanh. Có lần khi “chat” trên phone, đứa cháu la làng: “Chú ơi!  Con nổi tiếng đánh text trên phone đã nhanh rồi mà sao chú đánh nhanh thế; còn nhanh gấp mấy lần con nữa!” Tôi cười thầm trong bụng: “Con ơi, con có biết là chú đang đọc đây không...” Và giữ bí mật quân sự một mìnhcho đứa cháu phục lăn chơi!

Bạn có thấy Văn Hóa… Chọt vui không? Vui thì xin mỉm cười với đoạn văn đọc “phiếm bàn” nầy bạn nhé.


Sacramento
, ngày Apple 12-9-2018

Trần Kiêm Đoàn

Gửi ý kiến của bạn
Tắt
Telex
VNI
Tên của bạn
Email của bạn
(Xem: 80)
Bốn mươi lăm năm thuyết pháp, Đức Phật đã dày công thiết lập nên lộ trình TU CHỨNG duy nhất, là VĂN - TƯ - TU.
(Xem: 98)
Con đường giải thoát, tức là Bát Chánh Đạo. Có thể gói trọn vào một câu, hay hai câu, hay vài câu được không?
(Xem: 127)
Chữ “tu” có nghĩa là “sửa đổi” hay “thay đổi”. Sửa chữa những hành vi bất thiện sai lầm để bản thân trở nên tốt đẹp và lương thiện hơn.
(Xem: 145)
Đức Phật đến với cuộc đời không gì khác ngoài chỉ bày cho con người một nếp sống hạnh phúc an lạc.
(Xem: 146)
Chết an lành là mong mỏi to lớn và sau cùng của một kiếp nhân sinh. Ngoài đời hằng mong sinh thuận tử an.
(Xem: 146)
Pháp giới là vũ trụ được các bậc giác ngộ chứng ngộ.
(Xem: 247)
Một số bài pháp hay nhất mà tôi từng nghe là những bài pháp của Đức Phật.
(Xem: 201)
Huyền thoại truyền thống về cuộc đơi Đức Phật kể lại rằng trong suốt thời niên thiếu và vào tuổi trưởng thành, thái tử Siddhattha
(Xem: 271)
Xã hội ngày nay, đời sống hiện đại phần nào làm con người bị cuốn vào guồng xoay vật chất như “thiêu thân”.
(Xem: 223)
Con đường giải thoát, tức là Bát Chánh Đạo. Có thể gói trọn vào một câu, hay hai câu, hay vài câu được không?
(Xem: 226)
Ái là tâm yêu thích. Người đời thì yêu thích nhiều thứ nên biển ái mênh mông.
(Xem: 202)
Chánh kiến là thấy biết đúng sự thật. Thấy biết về thiện và bất thiện, căn bản của thiện và bất thiện;
(Xem: 310)
Thiền sư Sawaki luôn nhấn mạnh đến tầm quan trọng của việc hành thiền hơn là học kinh sách hay tham công án.
(Xem: 254)
Cách đây hơn 2500 năm trước, Đức Phật Thích Ca Mâu Ni đã từng dự ngôn
(Xem: 326)
“Sinh ra, tồn tại, suy biến và hoại diệt trong từng thoáng chốc. Thế gian được thấy như thế...”
(Xem: 315)
Một trong những giả định đằng sau Phật giáo đương đại (Contemporary Buddhism) là 'thông điệp' của Phật giáo có thể truyền đến...
(Xem: 425)
Con đường Bồ tát gồm hai sự tích tập trí huệ và tích tập công đức. Hai sự tích tập này đầy đủ thì được gọi là Lưỡng Túc Tôn, bậc hai sự đầy đủ, tức là một vị Phật.
(Xem: 308)
Có người nói thế giới này hư hoại, thật ra thế giới không có hư hoại. Vậy thì cái gì hư hoại?
(Xem: 353)
Buông bỏ là một hạnh lành, không phải người nào cũng làm được. Xả bỏ được bao nhiêu thì nhẹ nhàng và thong dong bấy nhiêu.
(Xem: 463)
Nhân dịp Năm Mới, tôi xin cảm ơn tất cả những người đã gửi cho tôi những lời chúc tốt đẹp, và tôi xin gửi lời chào đến tất cả chư Huynh Đệ trên khắp thế giới.
(Xem: 424)
Trong lịch sử dân tộc Việt Nam, vị thủy tổ đầu tiên về nguồn gốc của dân tộc Việt Nam là...
(Xem: 351)
Theo truyền thuyết, rồng là loài vật linh thiêng, có thần thông, có khả năng làm mưa, phun ra khói, lửa, thăng, giáng, ẩn, hiện, biến hóa lớn nhỏ một cách tự tại.
(Xem: 622)
Trí tuệ giống như ánh sáng, và có ba cấp độ:
(Xem: 345)
Chúng ta thường nghe dặn dò rằng, hãy tu đi, đừng nói nhiều, đừng lý luận nhiều, đừng dựa vào chữ nghĩa biện biệt sẽ dễ loạn tâm
(Xem: 419)
Trước khi tìm hiểu chủ đề “Nương thuyền Bát nhã là gì? ”, chúng ta cùng nhau tìm hiểu ý nghĩa của từ Bát nhã.
(Xem: 406)
Từ “Phật” (Buddha) đã được biết đến và lưu truyền trước khi Đức Phật xuất hiệnẤn Độ.
(Xem: 422)
Đức Phật, Ngài là con người, bằng xương bằng thịt, như bao nhiêu con người khác...nhưng Ngài là một con người giác ngộ, tỉnh thức...
(Xem: 435)
Tham ái với thân, tập trung lo cho thân tứ đại một cách thái quá, đó là trói buộc.
(Xem: 424)
Trời có lúc nắng lúc mưa, người có lúc may mắn hoặc xui xẻo. Nhưng không có cái gì tự dưng sinh ra hay mất đi, tất cả đều có lý do của do của nó.
(Xem: 360)
Ajaan Dune Atulo (1888-1983) sinh ngày 4 tháng 10/1888 tại làng Praasaat, huyện Muang, tỉnh Surin. Năm 22 tuổi ngài xuất gia ở tỉnh lỵ.
(Xem: 476)
Đức Phật là đấng Toàn giác, bậc trí tuệ siêu việt. Càng hiểu Phật phápcuộc đời, ta càng thấy những gì Đức Phật dạy là vô cùng đúng đắn.
(Xem: 814)
Một cá nhân hay đoàn thể đệ tử Phật thực sự có tu tập giới-định-tuệ thì được mọi người kính trọng; sống hòa hợp, nhẫn nhịn, không tranh chấp đấu đá lẫn nhau chắc chắn được mọi người thương mến.
(Xem: 804)
"Một thời Đức Phật du hóa tại nước Xá-vệ, trong rừng Thắng, vườn Cấp Cô Độc. Bấy giờ, khi đêm đã qua, vào lúc trời vừa sáng, Đức Thế Tôn đắp y mang bát vào nước Xá-vệ. …
(Xem: 669)
Thánh hiệu của Bồ-tát Quán Thế Âm, tại Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc là Thánh hiệu mà không ai chẳng biết.
(Xem: 974)
Việc nâng cao các tiện nghi vật chấtphương tiện hỗ trợ phát triển bản thânnhững tưởng giúp ta cởi bỏ phiền lụy để sống an vui,
(Xem: 500)
Con người khổ đau vì không biết và không thể sống đời sống chân thực (real life). Đời sống chân thựctrong bài này được gọi là “thực tại của đời sống”.
(Xem: 436)
Duy Thức Tam Thập Tụng, tác giả: tổ Thế Thân (316-396), dịch giả Phạn - Hán: Tam Tạng Pháp Sư Huyền Trang (602-664), có tất cả 30 bài tụng
(Xem: 543)
Đầu Xuân năm Tân Sửu, tôi có dịp sang chùa Khánh Anh ở Pháp, đã gặp Đạo hữu Seng Souvanh Khamdeng Pháp Danh Quảng Chơn, là chồng của Cô Trung Diệp Phạm Thị Hợi, vốn là em gái của cố Hòa Thượng Thích Tuệ Sỹ.
(Xem: 560)
Việc nâng cao các tiện nghi vật chấtphương tiện hỗ trợ phát triển bản thân những tưởng giúp ta cởi bỏ phiền lụy để sống an vui, nhưng thực tế, ta vẫn còn tiếp tục loay hoay giữa rối ren.
(Xem: 539)
Nước chảy mây bay có khoảnh khắc nào ngưng, hoa rơi lá rụng bốn mùa luân chuyển, người đến rồi đi cũng chưa từng gián đoạn bao giờ.
(Xem: 534)
Khi bạn giữ hơi thở trong tâm, bạn gom bốn niệm xứ vào một. Hơi thở là thân, các cảm giác (thọ) nằm trong thân, tâm (tưởng) nằm trong thân, phẩm chất tinh thần (pháp) nằm trong tâm.
(Xem: 710)
Đêm dần tàn và ngày i đang lên Băng tuyết lạnh mần thủy tiên đã nhú Mùa đông trắng cành đào hồng đơm nụ Xuân rạng ngời hoan hỷ đợi muôn hoa
(Xem: 603)
Khi thân yên, ta có thể hiểu biết về thân. Khi tâm tĩnh lặng, ta có hiểu biết về tâm. Khi hơi thở tĩnh lặng, ta có hiểu b
(Xem: 758)
Phật rời khỏi thế gian này rồi, lưu lại một số kỉ niệm cho chúng ta, chúng ta chiêm ngưỡng lễ lạy như Phật còn tại thế.
(Xem: 732)
Qua lịch sử, người ta đã vạch ra, lên án những hành vi, những con người hung ác nhưng chưa định nghĩa thế nào là hung ác.
(Xem: 702)
Trong vài thập niên gần đây, thuật ngữ “tâm linh” trở nên rất thời thượng, tràn ngập khắp trên mặt báo chí, truyền thông, mạng xã hội,
(Xem: 696)
Trong kiếp Đức Thích Ca thành PhậtẤn Độ, người đối nghịch, thậm chí phá hoại đưa đến âm mưu sát hại Ngài là Đề Bà Đạt Đa.
(Xem: 660)
Không áo mão cân đai. Không y hồng hiệp chưởng. Một bộ y hậu thường nhật mà thôi. Nơi khám thờ hậu Tổ, một di ảnh đơn sơ, bình dị, vậy mà bao nhiêu bài viết đã xưng tánThiền Sư.
(Xem: 734)
Con người được mô tả gồm hai phần: Thể xác và tinh thần. Theo thuật ngữ Phật học thì thể xác tức thân thể con người gọi là “Sắc”, còn tinh thần là “Danh” tức là tâm.
(Xem: 709)
Tâm từ bi, lòng trắc ẩn và không làm tổn hại là những những giá trị phổ quát trong Phật giáo, cho nên đối với người dân Bhutan
Quảng Cáo Bảo Trợ
Gủi hàng từ MỸ về VIỆT NAM
Get a FREE Online Menu and Front Door: Stand Banner Menu Display for Your Restaurant