- 1. Duyên khởi Niết-Bàn
- 2. A Nan khải thỉnh
- 3. Nhóm họp đại chúng
- 4. Đức Phật gặp phái Ly-xa
- 5. Bốn đế và bốn quyết thiết
- 6. Phất-ba-dục-đế cúng trai
- 7. Ông Thuần-Đà thỉnh Phật
- 8. Phật độ ông Phất-Ca-Sa
- 9. Báo điềm nhập diệt
- 10. Phật tới Sa-la song-thụ
- 11. Khi Phật nhập diệt
- 12. Công hạnh ông A Nan
- 13. Nhân xưa của thành Cưu-thi-na
- 14. Đức Phật và phái lực sĩ
- 15. Ông Tu-bạt-đà-la quy Phật
- 16. Lời phó chúc
- 16. Lời phó chúc
- 17. Đức Phật nhập Niết Bàn
- 18. Hỏa táng thân Phật
- 19. Quân phân Xá-lỵ
Đông-Tấn, Sa-Môn Thích-Pháp-Hiển dịch chữ Phạn ra chữ Hán
Thích-Tâm-Châu dịch chữ Hán ra chữ Việt
III. NHÓM HỌP ĐẠI-CHÚNG
Đức Thế-Tôn bảo ông A-Nan: “Nay ông đi bảo tất cả các vị Tỳ-Khưu nơi Trùng-Các giảng-đường, trong khu rừng rộng này, đều về cả Đại-tập-đường!”
Ông A-Nan vâng lời đức Phật dạy, liền đi bảo khắp các vị Tỳ-Khưu rằng: “Đức Thế-Tôn bảo các vị về cả Đại-tập-đường!”
Các vị Tỳ-Khưu tập họp đông đủ, ông A-Nan bạch Phật: “Lạy đức Thế-Tôn! Các vị Tỳ-Khưu đều về họp đông đủ, kính xin đức Như-Lai biết cho giờ định họp ấy”!
Khi ấy, đức Như-Lai từ Trùng-Các giảng-đường đến Đại-Tập-đường, Ngài trải tòa ngồi và bảo các vị Tỳ-Khưu: “Xưa kia Tôi vì các vị nói ra mọi pháp, các vị luôn luôn suy-nghĩ và tu-tập những pháp ấy đừng lãng quên! Các vị tu phạm-hạnh cho thanh-tịnh, gìn-giữ giới cấm, làm phúc-lợi cho chư Thiên, nhân-dân thế-gian. Các vị Tỳ-Khưu! Xưa kia Tôi vì các vị nói những pháp gì, các vị nên suy-nghĩ những pháp ấy, chớ sinh biếng-nhác. Tôi nói ba mươi bảy đạo-phẩm pháp như: bốn niệm xứ, bốn chính cần, bốn như-ý-túc, năm căn, năm lực, bảy giác-chi và tám thánh-đạo-phận[17], các vị nên tu-tập, suy-nghĩ tinh-cần những pháp ấy có thể làm cho các vị đến nơi giải-thoát!
Lại nữa, các vị Tỳ-Khưu! Hết thảy các pháp đều thuộc vô-thường, thân-mệnh nguy-ngập, cũng như chớp-giật, các vị không nên sinh ra buông-lung! Các vị nên biết: Như-Lai không bao lâu, chỉ sau ba tháng nữa sẽ nhập Niết-Bàn!”
Bấy giờ, đức Thế-Tôn liền nói bài kệ:
Tôi
muốn bỏ thân này,
Tấm
thân già suy-yếu.
Nay
xả tuổi thọ rồi,
Tạm
nương mệnh ba tháng!
Những
người nên hóa-độ,
Hết
thảy đã xong xuôi;
Thế
nên không bao lâu,
Tôi
sẽ nhập Niết-Bàn.
Những
pháp Tôi nói xưa,
Pháp
ấy thầy các vị;
Các
vị kính-trọng, giữ,
Tu-tập
đừng bỏ quên!
Các
vị cần tinh-tiến,
Như
Tôi sống khác gì?
Sinh-tử
nguy-ngập quá,
Thân-mệnh
đều vô-thường!
Thường
mong đường giải-thoát,
Đừng
tạo hạnh buông-lung!
Niệm
chính, quán thanh-tịnh,
Giữ
trọn giới cấm răn.
Định-ý,
suy-nghĩ thẳng,
Ngoại-cảnh,
nén giữ tình.
Nếu
ai làm được thế,
Là
hộ-trì chính-pháp.
Tự
đến nơi giải-thoát,
Lợi-ích
cả Nhân, Thiên.
Sau khi các vị Tỳ-Khưu nghe những lời ấy của đức Phật, tâm các vị rất đau khổ, khóc-lóc thướt-mướt, khắp mình ửng huyết, mê buồn áo-não, bạch Phật rằng: “Lạy đức Thế-Tôn! Kính xin đức Thế-Tôn, ở lại cõi thọ, đừng nhập Niết-Bàn, đem lại lợi-ích cho chúng-sinh, làm tăng-trưởng Nhân, Thiên. Kính xin đức Thế-Tôn, ở lại cõi thọ, đừng nhập Niết-Bàn, mở tỏ con mắt trí-tuệ cho chúng-sinh. Hết thảy chúng-sinh sa-đọa trong nơi đen tối, kính xin đức Như-Lai vì họ soi sáng cho họ. Hết thảy chúng-sinh chìm-đắm trong bể lớn sinh-tử, kính xin đức Như-Lai vì họ làm thuyền bè vớt họ!”
Bạch xong, các vị Tỳ-Khưu lại khoa tay, bứt đầu, đấm ngực, kêu to: “Than ôi, khổ lắm! Đức Như-Lai không bao lâu nữa sẽ nhập Niết-Bàn, hết thảy chúng-sinh quy-y vào đâu!”
Đức Thế-Tôn bảo các vị Tỳ-Khưu: “Hết thảy mọi pháp đều thuộc vô-thường, ân-ái hội-hợp, đều phải biệt-ly, các vị không nên thỉnh Tôi lưu lại thế-gian nữa! Sao vậy? - Nay không phải là lúc các vị khuyến-thỉnh Tôi! Trước đây Tôi vì các vị nói những pháp-yếu, các vị nên vâng giữ trọn vẹn, thời như Tôi còn ở đời không khác!”
Ngày đã tối, đức Thế-Tôn cùng ông A-Nan trở về Trùng-Các giảng-đường.
TOÁT-YẾU
Đức Phật bảo ông A-Nan đi thỉnh tất cả các vị Tỳ-Khưu về họp tại Đại-tập-đường.
Về đông đủ, đức Phật ra họp.
Ngài khuyên các vị Tỳ-Khưu cần giữ giới-hạnh thanh-tịnh, làm phúc-lợi cho Nhân, Thiên; ba mươi bảy đạo-phẩm Ngài đã dạy, cần nên tu-tập, suy-nghĩ tinh-cần sẽ đến được nơi giải-thoát; sự-vật vô-thường, thân-mệnh nguy-ngập nhanh-chóng, không nên buông-lung.
Và, sau cùng Ngài bảo cho các vị Tỳ-khưu biết rằng sau ba tháng nữa Ngài sẽ nhập Niết-Bàn.
Các vị Tỳ-Khưu khóc-lóc, thỉnh đức Phật lưu lại thế-gian, Ngài nói: “Sự-vật đều vô thường, ân-ái phải ly-biệt, các vị không nên thỉnh Tôi nữa, những pháp Tôi nói trước, các vị nên vâng giữ trọn-vẹn, thời như Tôi còn ở đời không khác!”
Xong rồi, Ngài trở về Trùng-Các giảng-đường và sẽ tiếp tục du-hành vào ngày mai.