i. Điều hòa bốn đại

I. ĐIỀU HÒA BỐN ĐẠI

Phật dạy các Tỳ kheo, đi bộ có 5 công đức. Những gì là 5?

Chạy giỏi 

Có sức mạnh 

Trừ ngủ 

Ăn uống dễ tiêu mà chẳng sanh bệnh 

Làm cho người tu dễ được định ý, làm cho được định ý và lâu lắm 

Kinh Thất Xứ Tam Muội

Các Tỳ kheo! Thường ngày phải rưới nước và quét trong nhà; trong nhà nếu có mùi hôi thời xoa bột hương; nếu còn hôi thời lấy hương treo bốn góc vạch trong nhà. 

Luật Tứ Phần

Đức Thế Tôn bảo các Tỳ kheo rằng: Cất nhà tắm có 5 món công đức: 

Ngăn gió 

Lành bệnh 

Trừ sạch đất nhơ 

Thân thể nhẹ nhàng 

Được mập trắng 

Kinh Tăng Nhứt A Hàm

Mai, chiều phải súc miệng; phương pháp súc miệng là đổ nước vào miệng rồi ba phen trộn trạo, gọi là pháp tịnh khẩu.

Những người miệng hôi, phải nhâm nhánh dương chi. Nhâm dương chi có 5 sự lợi ích: 

Miệng chẳng đắng 

Chẳng hôi miệng 

Trừ gió 

Đề phòng bệnh nóng 

Trừ đàm nhớt 

Nhâm xong, lấy nước rửa rồi vất đi.

Luật Thập Tụng

Phật dạy: Này các đệ tử! Đầu tóc dài, móng tay dài, áo quần dơ chẳng biết phải lúc nói năng nhiều; gọi là năm món hủy nhục pháp của Tỳ kheo vậy.

Tất cả Đạo, tục bảy chúng, khi dùng nước uống phải lọc, lọc xong người có con mắt tỏ xem thấy chỉ tay trong bàn tay là dùng được.

Luật Tăng Kỳ

Nước để cách đêm, xem thấy có sanh vi trùng, nếu chẳng lọc thì đừng uống. 

Kinh Chánh Pháp Niệm Xứ

Người vì lúc ăn quá no nên thân thể nặng nề sanh biếng nhác, mất lợi ích lớn của đời này và đời sau; ngủ mê tự chịu khổ, lại làm phiền người khác và mê muội khó thức dậy, cho nên phải biết thời và độ lượng mà ăn vừa thôi. 

Kinh Ni Kiền Tử

Nếu ăn no quá thì hơi thở gấp, thân đầy trăm đường mạch máu chẳng điều hoà, tâm bị ngăn ngại, ngồi nằm không yên. Trái lại ăn giảm ít, thời thân thể ốm, tâm bị treo ý nghĩ ngợi không được bền. 

Kinh tăng Nhứt A Hàm

Với tất cả chỗ mà đại, tiểu bậy bạ, thì đọa vào địa ngục bạt bạ 500 đời. Hai mươi tiểu kiếp, phải tay ôm chỗ đất đại tiểu thúi hôi cho đến chết. 

Kinh Ưu Bát Kỳ Vương

Chẳng nên hỉ, khạc trước chỗ đông người. Muốn hỉ khạc phải đến chỗ khuất, đừng cho người ta nhờm gớm.

Kình Tỳ Ni Mẫu

Muốn cất cầu tiêu, không nên cất ở phía Đông, mà phải đặt ở phía Bắc; còn đường gió phải khai về hướng Nam, hoặc Tây Đông. Người đi cầu, chẳng nên lặng thinh mà vào, phải gõ cửa rồi mới vào. Nếu bên trong có người phải trả lời bằng cách gõ lại.

Nếu muốn khạc nơi đất phải để cái bình một chỗ, để vào trong bình ít đất cát hoặc vôi, rồi mới khạc trong bình, phải thường thường đem đổ, đừng cho sanh mùi hôi. Lấy nước sạch rửa bình cho sạch, úp xuống phơi khô rồi mới dùng lại. 

Luật Tăng Kỳ

Người bị đau có 10 nguyên nhân: 

Ngồi lâu mà chẳng nằm 

Ăn không tiêu 

Lo sầu 

Quá mệt 

Dâm lung 

Giận dữ 

Đến lúc đại tiện mà nhịn không đi 

Đến lúc tiểu tiện mà nhịn không đi 

Ngăn hơi ợ 

Ngăn hơi thoát ở hậu môn 

Kinh Y (Trị Bịnh)

Thân người do bốn đại hòa hợp mà thành, bốn đại này là đất, nước, gió, lửa, một món chẳng điều hòa là một trăm bệnh sanh ra, mà cả bốn món chẳng điều hòa là bốn trăm bốn bệnh đồng thời phát sanh. 

Kinh Ngũ Vương

Có chúng sanh bị bệnh vì không uống thuốc men và không có người chăm sóc mà phải chết, gọi là hoạnh tử, và phạm pháp luật phải tội xử tử, gọi là hoạnh tử. Lại say mê săn bắn, buông lung, dâm đãng, nhậu rượu say sưa vô độ mà bị hại gọi là hoạnh tử. Lại nữa, bị nước trôi, lửa cháy, cũng là hoạnh tử. Kế nữa, bị sư tử, hổ lang, độc trùng ác thú mà chết cũng gọi là hoạnh tử. Lại nữa, bị đói khát mà chết cũng là hoạnh tử. Thêm nữa, bị thuốc độc hay bùa chú ếm đối mà chết cũng là hoạnh tử. Và nhào đầu xuống gộp đá mà chết, cũng là hoạnh tử. 

Kinh Dược Sư Như Lai Bổn Nguyện

Chúng sanh bị chết ngang có 9 nguyên nhơn: 

Khi ăn những món chẳng nên ăn 

Ăn uống không độ lượng 

Chẳng biết mùa Đông mùa Hè, hay khi đến nước khác chẳng biết phong tục mà ăn những món không tiêu 

Những món ăn trước chưa tiêu mà ăn thêm vào nữa và chẳng uống thuốc 

Đến khi đại tiểu tiện mà chẳng chịu đi 

Khi chẳng giữ ngũ giới 

Khi gần gũi kẻ ác 

Khi đi vào núi rừng sâu thẳm, hoặc đến chỗ đấu tranh 

Khi những nơi chỗ đáng tránh mà chẳng tránh 

Nếu ai tránh được 9 nguyên nhơn này thì được hai phước báo: một là sống lâu; hai là vì nhờ sống lâu nên được nghe chánh pháp mà tu hành. 

Kinh Cửu Hoạnh

Người bệnh mà trọn đủ 9 điều sau đây chắc sẽ chết ngay: 

Biết món ăn không lợi mà vẫn ăn 

Chẳng biết độ lượng 

Đồ ăn còn nằm trong chưa tiêu mà nuốt thêm vào 

Ăn chưa tiêu mà hộc mửa ra 

Đã tiêu, đáng lẽ cho nó ra mà cố giữ lại 

Ăn chẳng tùy theo bệnh 

Ăn tùy theo bệnh mà chẳng độ lượng 

Tâm thường trễ nải 

Không có trí huệ, ấy vậy 

Luật Tăng Kỳ