Tử Tế Một Chiều

TỬ TẾ MỘT CHIỀU

 Tâm Minh Ngô Tằng Giao

Hai nhà buôn thuở xa xưa

Vẫn thường liên lạc thư từ với nhau

Ông già thành thị rất giàu

Ở Ba La Nại từ lâu đời rồi

Chàng kia ở phía xa xôi

Nơi làng biên giới ít người ghé đây,

Hai bên quen biết lâu nay

Nhưng chưa hề có một ngày gặp nhau.

Một hôm hàng hóa tới mau

Nhà buôn biên giới gởi vào kinh đô

Năm trăm xe chất đầy đồ

Chất đầy hàng hóa để chờ bán đi

Chàng trai trẻ dặn đoàn xe

Đến nhờ ông lão giàu kia giúp mình,

Đoàn xe khi tới kinh thành

Biếu quà ông lão tỏ tình tương thân

Ông già tử tế vô ngần

Mời đoàn ăn ở tại luôn trong nhà

Biếu tiền cho họ tiêu pha

Hết lòng đối đãi thật là tốt thay,

Hỏi thăm bạn trẻ xa đây

Mua quà gởi tặng lại ngay bạn mình,

Vì là người chốn kinh thành

Cho nên ông giúp bán nhanh hết hàng

Đoàn xe lời kiếm dễ dàng

Lên đường quay trở về làng nơi xa

Chuyến buôn thuận lợi vừa qua

Đầu đuôi thuật rõ để nhà buôn hay.

*

Thế rồi cho tới một ngày

Chính ông già lại gửi ngay hàng mình

Năm trăm xe rời kinh thành

Nhắm vùng biên giới tiến nhanh tới liền

Đem hàng đi bán trong miền

Nhờ nhà buôn trẻ giúp thêm bán hàng

Đem quà biếu bạn đàng hoàng

Trước sau tình nghĩa vẹn toàn cả hai.

Khi đoàn thành thị tới nơi

Anh chàng biên địa tức thời hỏi thăm

Đoàn buôn vui vẻ thưa rằng

Từ Ba La Nại mang hàng tới đây

Nhờ chàng giúp đỡ một tay:

“Chủ tôi là chỗ thường hay thư từ.”

Anh chàng trẻ chẳng ngần ngừ

Nhận quà nhưng lại chối từ chẳng quen:

“Tôi nào có bạn vùng trên

Từ Ba La Nại là miền xa xôi.”

Nói xong chàng phá lên cười

Thốt lời mai mỉa giễu người phương xa,

Giễu xong chàng đuổi họ ra

Chẳng màng giúp đỡ, thật là vô ơn.

Đoàn buôn thành thị rất buồn

Phải đành xoay xở bán buôn tự mình

Bán xong trở lại kinh thành

Chuyến buôn biên giới tường trình chủ hay.

*

Thời gian lặng lẽ vần xoay

Chàng buôn biên giới một ngày tương lai

Gửi hàng đi chuyến thứ hai

Năm trăm xe cộ nối đuôi lên đường

Về Ba La Nại bán hàng

Đoàn xe theo lệ thông thường ghé qua

Biếu cho ông lão ít quà

Và nhờ giúp đỡ như là trước đây.

Tiếp đoàn biên giới chuyến này

Người nhà ông lão giành ngay đặc quyền

Thưa cùng chủ: “Cứ lặng yên

Chúng tôi xin tiếp khách liền khó đâu.”

Họ cùng xúm lại bàn nhau

Đưa ngay bọn khách ra mau ngoại thành

Nghỉ đêm trên cánh đồng xanh

Dựng lều, dựng trại vây quanh xe hàng

Đồng thời lên tiếng dặn rằng:

“Đồ ăn, thức uống sẽ mang lại liền

Mang biếu thêm cả chút tiền

Các người hãy cứ ở yên đợi chờ.”

Dặn dò xong khách phương xa

Thế là cả đám người nhà lão ông

Quay về triệu tập thật đông

Bao nhiêu là kẻ làm công họp đoàn

Canh khuya trở lại xe hàng

Cướp ngay hàng hóa sẵn sàng ngại chi

Bò thời đánh đuổi hết đi

Xe thời tháo bánh mang về theo luôn.

Khách phương xa trong đoàn buôn

Hè nhau tháo chạy, tâm hồn hoảng kinh

Chạy về biên giới của mình

Đầu đuôi sự việc tường trình chủ nghe,

Người nhà ông lão buôn kia

Cũng về báo cáo những gì xảy ra.

Lão ông nghe chuyện vừa qua

Dạy rằng: “Những kẻ xấu xa ở đời

Vong ân bội nghĩa với người

Rước về hậu quả tức thời khổ đau

Nào ai còn muốn giúp đâu

Bị người đối xử trước sau tuyệt tình.”

*

NHẬN DIỆN TIỀN THÂN

Vị triệu phú ở Ba La Nại là tiền thân Đức Phật.

*

Tâm Minh Ngô Tằng Giao

(thi hóa, phỏng dịch theo bản văn xuôi

ONE WAY HOSPITALITY

của Ven. Kurunegoda Piyatissa & Tod Anderson)