Phụng Sự Một Mục Đích
Ajaan Lee Dhammadharo
Ajahn Lee Dhammadharo (1907–1961), là thiền sư theo truyền thống tu trong rừng của Phật giáo Thái Lan Nguyên thủy (Thai Forest Tradition).
Phương châm của sư là, 'Hãy tự mình tốt nhất có thể, và mọi thứ khác sẽ tốt theo.' Nếu bạn không quên mình vì lợi ích của những thứ bên ngoài, bạn phải tốt thôi. Vì vậy, bạn không nên quên mình. Hãy phát triển giá trị nội tâm cho đến khi bạn thấy vừa lòng.
Người thế gian thường nói: "Đừng lo lắng về việc bạn tốt hay xấu, miễn là bạn có tiền". Điều này hoàn toàn trái ngược với Pháp: "Đừng lo lắng về việc bạn giàu hay nghèo, miễn bạn là người tốt."
****
Những phẩm chất tốt đẹp của bạn, nếu bạn không biết cách sử dụng, chúng có thể làm tổn thương bạn - giống như tiền bạc, tự nó không xấu, nhưng nếu bạn không biết cách chi tiêu một cách khôn ngoan, nó có thể làm hại bạn; hoặc giống như con dao sắc, nếu bạn không biết cách sử dụng, nó có thể gây hại cho bạn. Ví dụ, nếu bạn sử dụng con dao để giết người. Khi bị bắt, bạn sẽ bị tống vào tù hoặc bị xử tử, điều đó có nghĩa là bạn đã sử dụng con dao để tự sát.
****
Mỗi người chúng ta có bốn loại giá trị: hành động thiện, lời nói tốt lành, hành vi đúng đắn và tâm tư thiện lành. Vì thế, chúng ta phải gìn giữ các giá trị này tốt nhất có thể.
Hầu hết chúng ta đều có lòng tốt, nhưng dường như ta không bao giờ mang chúng ra sử dụng. Thay vào đó, chúng ta chỉ thích trưng ra những thứ tồi tệ nhất để sử dụng. Nói cách khác, chúng ta giữ lòng tốt bên trong, nhưng thể hiện ra ngoài khía cạnh tồi tệ nhất của mình - như chén đĩa trong nhà: Những cái tốt chúng ta giữ trong tủ, và chỉ những cái cũ, trầy nứt được đặt trên bàn, vì ta sợ những cái tốt sẽ bị vỡ. Đối với quần áo tốt cũng thế, ta không dám mặc vì sợ chúng sẽ cũ, ố hoặc rách. Vì vậy, chúng ta cất kỹ cho đến khi chúng bị mốc hoặc sâu bướm ăn đến nỗi không còn mặc được nữa và trở thành giẻ lau. Kết quả là, chúng ta không nhận được bất kỳ lợi ích nào từ các vật có giá trị, phù hợp với giá trị của chúng. Tương tự, nếu chúng ta có bất kỳ sự tốt lành nào trong tâm nhưng không đưa nó vào sử dụng, thì nó không phục vụ mục đích nào cả, cho chính chúng ta hoặc cho người khác - giống như con dao bạn gói chặt cho đến khi bị rỉ sét: Nếu cuối cùng bạn mang nó ra để sử dụng, rỉ sét sẽ đầu độc bạn. Nếu vô tình bị cắt tay, bạn có thể bị uốn ván mà chết.
****
Người thông minh biết cách sử dụng cả thiện và ác mà không gây hại. Các vị A-la-hán thậm chí còn sử dụng ô nhiễm của họ sao cho lợi ích. Khi các vị hiền triết sử dụng ngôn ngữ bình thường, chúng cũng có thể phục vụ một mục đích tốt. Trong khi kẻ ngu sử dụng ngôn từ hoa mỹ, chúng cũng có thể là xấu. Nếu họ sử dụng ngôn từ không đẹp, thì còn tệ hại hơn. Một ví dụ về người sử dụng ngôn ngữ bình thường để phục vụ một mục đích tốt là Chao Khun Upali (Siricando Jan)[1]. Một lần, ngài được mời thuyết pháp trong cung điện tại các buổi lễ tang hàng tuần cho một hoàng tử trẻ mà cái chết của người này đã gây ra nhiều đau buồn cho thân tộc. Vào những tuần trước đó, một số vị cao tăng từ Wat Debsirin đã được mời thuyết giảng và tất cả đã tiếp tục nói về việc hoàng tử là một người tốt như thế nào, và thật đáng buồn khi hoàng tử không thể sống để làm nhiều điều tốt hơn cho thế gian. Những lời này càng khiến người thân khóc thương nhiều hơn.
Tuy nhiên, khi đến lượt Chao Khun Upali thuyết giảng, ông không tiếp tục theo cung cách này. Thay vào đó, ông bắt đầu với chủ đề chánh niệm về thân, mô tả sự xấu xí, hôi hám của thân, đầy những thứ ghê tởm: đàm, nước tiểu, gàu, mồ hôi, v.v. 'Khi thân hoại, không có điều tốt lành gì về nó,' ngài nói, 'nhưng mọi người ngồi xung quanh khóc lóc, kêu than với những giọt nước mắt chảy xuống má, nước mũi nhỏ xuống cằm. Với khuôn mặt thảm sầu đó, trông không hấp dẫn chút nào."
Những lời nói của ngài khiến những người đang khóc lóc rất xấu hổ đến nỗi họ ngừng khóc ngay lập tức, sau đó họ bày tỏ rất nhiều sự ngưỡng mộ đối với Chao Khun Upali và bài giảng của ngài. Đây là lý do tại sao người ta nói rằng người sử dụng miệng lưỡi sắc bén với kỹ năng là một nhà hiền triết tuyệt vời. Nếu người ta khôn ngoan, thì bất kể họ nói gì, cũng phục vụ một mục đích tốt đẹp bởi vì họ có ý thức về thời gian, không gian và người họ đang tiếp xúc. Nếu điều ta nói sẽ phục vụ một mục đích, thì ngay cả khi lời nói nghe có vẻ khó chịu, chúng cũng nên được nói ra. Ngược lại, nếu lời nói không phục vụ một mục đích gì, thì ngay cả khi chúng nghe có vẻ dễ chịu, cũng đừng nên nói điều đó.
* * *
Các vấn đề của tôn giáo là vấn đề của trái tim. Đừng đi tìm chúng trong bụi cỏ, trong đền thờ hoặc trong các tu viện. Mặc dù người ta có thể hành thiện bằng lời nói và hành động của mình, nhưng đó vẫn là một vấn đề của thế gian. Các vấn đề của tôn giáo yên bình và tĩnh lặng, không có bất kỳ phiền phức hay bận tâm nào. Chúng nhắm đến tâm trí thuần khiết, không bị cản trở và tươi sáng. Với lòng tốt, ta không cần phải làm bất cứ điều gì nhiều cả. Đơn giản chỉ cần ngồi yên, và có sự thanh khiết.
Ví dụ có chú sadi nhỏ với phong cách điềm đạm, an tĩnh khi chú ra ngoài đi khất thực vào một buổi sáng, tình cờ bước vào khu nhà của một người cho vay tiền keo kiệt và vợ anh ta. Cho dù họ có cho bất kỳ thức ăn nào vào bình bát của chú hay không, chú không có chút quan tâm, và chú không hề mở miệng để nói lời nào. Khi chú sadi rời đi – bát của chú vẫn trống rỗng – chú vẫn thông thả, bình tĩnh bước đi.
Vợ của người cho vay tiền, thấy thế trở nên tò mò, nên theo dõi chú sadi từ xa. Đến một điểm chú sadi đột nhiên cảm thấy phải đi vệ sinh. Chú cẩn thận đặt bát của mình xuống và, dùng chân dọn sạch lá, làm một khoảng trống dưới đất để nước tiểu không chảy tràn lan ra bất cứ nơi nào. Rồi nhìn sang phải, trái và xung quanh để đảm bảo không có người đi qua, chú ngồi xổm xuống để đi tiểu một cách kín đáo, theo đúng quy luật.[2] Khi xong việc, chú sadi lại dùng chân để che chỗ bẩn bằng cát và lá như trước đó, rồi nhặt bát lên và thông thả đi tiếp.
Vợ của người cho vay tiền, vẫn quan sát từ xa , khi nhìn thấy các hành động của chú sadi, cô liền nghĩ rằng có thể chú sadi đã chôn giấu thứ gì có giá trị. Cô lần mò đến chỗ đó, dùng tay cào bới chỗ mà chú sadi đã lấp cát, và ngửi xem đó là gì – và rồi cô nhận ra đó là nước tiểu.
Chú sadi đã xem nước tiểu của mình như thể đó là vàng. "Nếu đó là cái có giá trị hơn thế này," cô nghĩ, "chắc chắn là chú ấy sẽ hết sức quan tâm đến nó. Với cách cư xử như thế này, ta nên nhận chú làm con nuôi của mình. Chắc chắn chú sẽ chăm sóc tài sản của ta để đảm bảo rằng nó sẽ không bị lãng phí.' Cô ấy về nhà nói lại với chồng mình, người rất ấn tượng với câu chuyện của cô, đã cho người hầu đi mời chú sadi về nhà và thông báo cho chú ấy về ý định của họ.
Tuy nhiên, chú sadi đã từ chối lời đề nghị làm người thừa kế của họ, nhưng dạy họ Pháp, giúp cho họ thấy những quả lành của việc thực hành bố thí, giới hạnh và thiền định. Người cho vay tiền và vợ đã vô cùng xúc động, bỏ được tính keo kiệt của họ, và xin được quy y Đức Phật, Pháp và Tăng từ ngày đó trở đi.
Dần dần, hai vợ chồng đã tiến bộ trong việc giữ giới, thiền định và thực hành đúng đắn đến mức cả hai đều có có thể được giải thoát. Sau đó, họ đã cúng dường một khoản tiền lớn để xây dựng một nơi tưởng niệm trên chỗ chú sadi đi tiểu, như một lời nhắc nhở về lòng tốt đã phát triển bên trong họ từ vũng nước tiểu của chú sadi ngày hôm đó.
Tóm lại, các vấn đề của tôn giáo là: 'sacitta-pariyodapanam' —làm cho tâm hoàn toàn trong sạch, rõ ràng và thuần khiết. 'Etam buddhana-sasanam' —Đây là cốt lõi của những lời dạy của Đức Phật.
______________________
Diệu Liên Lý Thu Linh 6-2022
(Chuyển ngữ từ Thực Phẩm Của Tâm: 18 Pháp Thoại về Việc Luyện Tâm, của Thiền sư Phra Ajaan Lee Dhammadharo. 4 Tháng 11, 1958.
Nguồn Food for Thought: Eighteen Talks on the Training of the Heart, by Phra Ajaan Lee Dhammadharo.
https://www.dhammatalks.org/ebook_index.html... )
[1] Chao Khun Upali Gunupamacariya (Jan Siricando), người bạn thời thơ ấu của Ajaan Mun, là một trong những vị tăng có cấp bực cao nhất ở Thái Lan, vào những năm đầu của thế kỷ này.
[2] "Không bị bệnh, tôi sẽ không đi đại tiện hoặc đi tiểu trong khi đứng: một giới luật phải giữ." Một trong những quy luật của các tu sĩ.
"Not being ill, I will not defecate or urinate while standing: a training to be observed." One of the miscellaneous training rules for monks.
- Từ khóa :
- Ajaan Lee Dhammadharo
Gửi ý kiến của bạn
%7Cutmcsr%3D(direct)%7Cutmcmd%3D(none)%3B%2B__utmv%3D485848354.-%3B)