08. Rajghat, 9 tháng giêng 1955

Rajghat, 9 tháng giêng 1955

Người hỏi: Còn về những quả bom khinh khí và bom nguyên tử thì sao? Chúng ta có thể bàn luận điều đó không?

Krishnamurti: Điều đó bao hàm toàn vấn đề của chiến tranh và làm thế nào ngăn ngừa nó. Chúng ta có thể bàn luận điều đó để làm rõ ràng những cái trí riêng của chúng ta, theo đuổi nó thật nghiêm túc, thật khẩn thiết, đến khi kết thúc và vì vậy biết trọn vẹn sự thật của vấn đề?

Chúng ta có ý gì qua từ ngữ hòa bình? Hòa bình là đối nghịch, tương phản của chiến tranh? Nếu không có chiến tranh, chúng ta sẽ có hòa bình? Chúng ta đang theo đuổi hòa bình, hay điều gì chúng ta gọi là hòa bình chỉ là một khoảng không gian giữa hai hoạt động mâu thuẫn? Chúng ta thực sự mong muốn hòa bình, không chỉ tại một mức độ, kinh tế hay tinh thần, nhưng tổng thể? Hay có phải rằng chúng ta liên tục có chiến tranh bên trong chúng ta và thế là bên ngoài? Nếu chúng ta mong muốn ngăn ngừa chiến tranh, chắc chắn chúng ta phải thực hiện những bước nào đó, mà thực sự có nghĩa là không còn những biên giới của cái trí, bởi vì niềm tin tạo ra sự thù dịch. Nếu bạn tin tưởng chủ nghĩa cộng sản và tôi tin tưởng chủ nghĩa tư bản, hay nếu bạn là một người Ấn độ giáo và tôi là một người Thiên chúa giáo, chắc chắn có sự đối lập giữa chúng ta. Vì vậy nếu bạn và tôi ham muốn hòa bình, chúng ta không phải xóa sạch những biên giới này của cái trí hay sao? Hay chúng ta chỉ muốn hòa bình trong giới hạn của sự thỏa mãn, duy trì tình trạng cũ sau khi đạt được một kết quả nào đó?

Bạn thấy, tôi không nghĩ những cá thể có thể kết thúc chiến tranh. Chiến tranh giống như một hệ thống máy móc khổng lồ mà, khi đã được đưa vào chuyển động, thâu gom động lượng to tát, và có thể nó sẽ tiếp tục và chúng ta sẽ bị nghiền nát, bị hủy diệt trong tiến trình. Nhưng nếu người ta muốn ra khỏi bộ máy đó, toàn bộ máy của chiến tranh, người ta phải làm gì? Đó là vấn đề. Chúng ta thực sự muốn kết thúc chiến tranh, bên trong cũng như bên ngoài? Rốt cuộc, chiến tranh chỉ là sự biểu lộ phóng đại ở bên ngoài thuộc sự đấu tranh bên trong của chúng ta, phải không? Và liệu mỗi người chúng ta có thể kết thúc xung đột? Bởi vì chừng nào chúng ta còn có tham vọng, chúng ta còn tàn nhẫn, mà chắc chắn tạo ra xung đột giữa chúng ta và những người khác cũng như giữa một nhóm hay quốc gia này và một nhóm hay quốc gia khác. Thật ra, điều này có nghĩa rằng chừng nào bạn và tôi còn đang tìm kiếm uy quyền trong bất kỳ phương hướng nào, uy quyền là tội lỗi, chúng ta phải tạo ra những chiến tranh. Và liệu mỗi người chúng ta có thể tìm hiểu tiến trình của tham vọng, của ganh đua, của muốn là người nào đó trong lãnh vực của uy quyền, và kết thúc nó? Dường như đối với tôi chỉ đến lúc đó chúng ta như những cá thể mới có thể ra khỏi văn hóa này, văn minh này mà đang tạo ra những chiến tranh.

Liệu chúng ta như những cá thể có thể kết thúc trong chính chúng ta những nguyên nhân của chiến tranh? Rõ ràng một trong những nguyên nhân của chiến tranh là niềm tin, sự phân chia của chính chúng ta như những người Ấn độ giáo, những người Phật giáo, những người Thiên chúa giáo, những người cộng sản, những người tư bản. Liệu chúng ta có thể gạt đi tất cả điều đó?

Người hỏi: Tất cả những vấn đề của sống đều không thật, và phải có cái gì đó thật mà chúng ta có thể dựa vào. Thật đó là gì?

Krishnamurti: Bạn nghĩ rằng cái thật và cái không thật có thể được phân chia dễ dàng như thế hay sao? Hay cái thật hiện diện chỉ khi nào tôi bắt đầu hiểu rõ cái gì là không thật? Thậm chí bạn đã suy nghĩ cái không thật là gì chưa? Đau khổ là không thật à? Chết là không thật à? Nếu bạn mất tài khoản ngân hàng của bạn, đó là không thật hay sao? Một con người mà nói, “Tất cả điều này là không thật, vì vậy chúng ta hãy tìm ra cái thật”, đang tẩu thoát khỏi thật.

Liệu bạn và tôi có thể kết thúc trong chính chúng ta những nhân tố đóng góp cho chiến tranh phía bên trong và bên ngoài hay không? Chúng ta hãy bàn luận điều đó, không chỉ bằng từ ngữ nhưng thực sự tìm hiểu nó, thâm nhập nó thật khẩn thiết và thấy liệu chúng ta có thể loại bỏ trong chính chúng ta nguyên nhân của hận thù, của đối địch, ý thức này của ưu việt hơn, tham vọng, và mọi chuyện như thế. Liệu chúng ta có thể loại bỏ tất cả điều này? Nếu chúng ta thực sự muốn hòa bình, nó phải được loại bỏ. Nếu bạn muốn tìm được điều gì là thật, điều gì là Thượng đế, điều gì là sự thật, bạn phải có một cái trí rất tĩnh lặng; và liệu bạn có thể có một cái trí như thế nếu bạn tham vọng, ganh ghét, nếu bạn tham lam vì quyền lực, vị trí và tất cả điều đó? Sự nghiêm túc không bao gồm trong hiểu rõ tiến hành của cái trí, của cái tôi, mà tạo ra tất cả những vấn đề này, và xóa sạch nó, hay sao?

Người hỏi: Làm thế nào chúng ta có thể tự cởi bỏ tình trạng bị quy định của chúng ta?

Krishnamurti: Nhưng tôi đang giải thích cho bạn! Tình trạng bị quy định là gì? Nó là truyền thống mà đã được áp đặt vào bạn từ niên thiếu và những niềm tin, những trải nghiệm, hiểu biết mà người ta đã tự tích lũy cho chính mình. Tất cả chúng đang quy định cái trí.

Bây giờ trước khi chúng ta tìm hiểu những khía cạnh phức tạp hơn của câu hỏi, liệu bạn có thể không còn là người Ấn độ giáo, với tất cả những hàm ý của nó, để cho cái trí của bạn có thể suy nghĩ, phản ứng, không lệ thuộc vào một Ấn độ giáo được sửa đổi, nhưng hoàn toàn mới mẻ lại? Liệu trong bạn có thể có một cách mạng tổng thể để cho cái trí là trong lành, rõ ràng và vì vậy có khả năng tìm hiểu? Đó là một câu hỏi rất đơn giản. Tôi có thể dành ra một nói chuyện về nó, nhưng nó sẽ chẳng có ý nghĩa gì cả nếu bạn chỉ lắng nghe rồi sau đó đi khỏi cùng đồng ý hay không đồng ý, trái lại nếu bạn và tôi có thể bàn luận vấn đề này và cùng nhau theo suốt vấn đề này đến tận khúc cuối, vậy thì có lẽ nói chuyện của chúng ta sẽ xứng đáng. Vì vậy liệu bạn và tôi, mà mong muốn có hòa bình hay nói về hòa bình, có thể loại bỏ trong chúng ta những nguyên nhân của thù địch, của chiến tranh?

Người hỏi: Những cá thể bị bất lực khi chống lại những quả bom khinh khí và nguyên tử hay sao?

Krishnamurti: Họ đang thử nghiệm những quả bom này ở Mỹ, Nga, và nơi nào đó, và bạn và tôi có thể làm gì về nó? Vì vậy mấu chốt để bàn luận vấn đề này là gì? Bạn có lẽ cố gắng tạo ra những quan điểm của quần chúng bằng cách viết trên báo chí nó kinh khiếp đến chừng nào, nhưng điều đó sẽ chặn đứng những chính phủ không tìm hiểu và chế tạo bom H? Họ có lẽ sử dụng năng lượng hạt nhân cho hòa bình cũng như cho những mục đích hủy diệt, và có thể trong khoảng năm hay mười năm họ sẽ có những nhà máy chạy bằng năng lượng nguyên tử; nhưng đồng thời họ sẽ đang chuẩn bị cho chiến tranh. Họ có lẽ giới hạn sự sử dụng những vũ khí nguyên tử; nhưng động lực của chiến tranh ở đó, và chúng ta có thể làm gì? Những biến cố lịch sử đang chuyển động, và tôi không nghĩ bạn và tôi đang sống ở đây có thể chấm dứt chuyển động đó. Nhưng điều gì chúng ta có thể làm là điều gì đó hoàn toàn khác hẳn. Chúng ta có thể bước ra khỏi bộ máy hiện nay của xã hội, mà liên tục đang chuẩn bị cho chiến tranh, và có lẽ bằng sự cách mạng tổng thể bên trong riêng của chúng ta chúng ta sẽ có thể đóng góp vào sự xây dựng một văn minh hoàn toàn mới mẻ.

Rốt cuộc, văn minh là gì? Văn minh Châu âu hay Ấn độ là gì? Nó là một biểu hiện của ý muốn tập thể, phải không? Ý muốn của nhiều người đã tạo ra văn minh hiện nay này ở Ấn độ, và liệu bạn và tôi không thể phá vỡ nó và suy nghĩ hoàn toàn khác hẳn về những vấn đề này à? Nó không là trách nhiệm của những người nghiêm túc phải làm điều này hay sao? Không cần có những người mà thấy tiến trình hủy diệt này đang xảy ra trong thế giới, mà tìm hiểu nó, và bước ra khỏi nó trong ý nghĩa của không còn tham vọng và mọi chuyện như thế hay sao? Chúng ta có thể làm gì khác? Nhưng bạn thấy, chúng ta không sẵn lòng nghiêm túc; đó là sự khó khăn. Chúng ta không muốn tự giải quyết; chúng ta muốn bàn luận vấn đề gì đó bên ngoài, xa xa.

Người hỏi: Phải có vài người nào đó rất nghiêm túc, và liệu họ đã giải quyết những vấn đề của họ hay những vấn đề của thế giới?

Krishnamurti: Đó không là một câu hỏi nghiêm túc, phải không? Nó giống như tôi nói rằng những người khác đã ăn khi tôi bị đói. Nếu tôi bị đói tôi sẽ tìm kiếm nơi nào có thức ăn, và nói rằng những người khác được ăn đầy đủ là không có liên quan. Nó thể hiện rằng tôi không thực sự đói. Liệu có những người nghiêm túc đã giải quyết được những vấn đề của họ không đặt thành vấn đề. Bạn và tôi đã giải quyết những vấn đề của chúng ta chưa? Điều đó quan trọng hơn nhiều. Liệu một ít người chúng ta có thể bàn luận vấn đề này rất nghiêm túc, khẩn thiết theo đuổi nó và thấy chúng ta có thể làm gì, không chỉ thuộc trí năng, từ ngữ, nhưng thực sự?

Người hỏi: Chúng ta có thể thực sự tẩu thoát khỏi ảnh hưởng của văn minh hiện đại hay sao?

Krishnamurti: Văn minh hiện đại là gì? Ở đây tại Ấn độ nó là một văn hóa cổ truyền mà đã được thêm vào những tầng nào đó của văn hóa phương Tây như chủ nghĩa quốc gia, khoa học, chế độ đại nghị, chủ nghĩa quân phiệt, và vân vân. Bây giờ, hoặc chúng ta sẽ bị nuốt trọn bởi văn minh này, hoặc chúng ta phải phá vỡ và tạo ra một văn minh hoàn toàn khác hẳn.

Thật là bất hạnh khi chúng ta quá hăm hở chỉ lắng nghe, bởi vì chúng ta lắng nghe trong thái độ hời hợt nhất, và điều đó dường như đã quá đủ cho chúng ta. Tại sao chúng ta có vẻ quá khó khăn khi nghiêm túc bàn luận và tự loại bỏ trong chính chúng ta những sự việc đang gây ra thù địch và chiến tranh?

Người hỏi: Chúng ta phải suy nghĩ những vấn đề tức khắc.

Krishnamurti: Trong suy nghĩ vấn đề tức khắc, bạn sẽ phát giác rằng nó có gốc rễ rất sâu; nó là kết quả của những nguyên nhân nằm trong chúng ta. Vì vậy để giải quyết vấn đề tức khắc, chúng ta không nên tìm hiểu những vấn đề sâu hơn à?

Người hỏi: Chỉ có một vấn đề, và đó là tìm ra mục đích của sống là gì.

Krishnamurti: Liệu chúng ta có thể bàn luận vấn đề đó thật nghiêm túc, tìm hiểu nó thông suốt, để cho chúng ta tự biết cho chính chúng ta mục đích của sống là gì? Toàn bộ sống là gì? Nó đang dẫn đến đâu? Đó là vấn đề, không phải mục đích của sống là gì. Nếu chúng ta chỉ tìm kiếm một định nghĩa cho mục đích của sống, bạn sẽ định nghĩa nó trong một cách và tôi trong một cách, và chúng ta sẽ chọn lựa sai lầm điều gì chúng ta nghĩ là định nghĩa tốt hơn tùy theo những tính khí của chúng ta. Chắc chắn đó không là điều gì người hỏi yêu cầu. Anh ấy muốn biết điều gì là mục đích của tất cả đấu tranh này, tìm kiếm này, trận chiến mãi mãi này, đến cùng nhau và chia tay này, sống và chết. Toàn sự tồn tại đang dẫn đến đâu? Nó có nghĩa gì?

Bây giờ, cái sự việc này mà chúng ta gọi là sống là gì? Chúng ta biết sống chỉ qua ý thức về chính mình, phải không? Tôi biết tôi sống bởi vì tôi nói, tôi suy nghĩ, tôi ăn, tôi có vô số ham muốn mâu thuẫn, biết được và không biết được, vô số những ép buộc, những tham vọng, và vân vân. Chỉ khi nào tôi ý thức được những điều này, đó là, chừng nào tôi còn ý thức về chính mình, thì tôi biết tôi sống. Và chúng ta có ý gì qua từ ngữ ý thức về chính mình? Chắc chắn, tôi ý thức về chính mình chỉ khi nào có loại xung đột nào đó; ngược lại tôi không ý thức về chính tôi. Khi tôi đang suy nghĩ, đang cố gắng, đang cãi cọ, đang làm cái này hay cái kia, tôi ý thức về chính mình. Chính bản chất của ý thức về chính mình là mâu thuẫn. Ý thức là một tiến hành tổng thể; nó là cái giấu giếm cũng như cái năng động, cái bộc lộ. Bây giờ, tiến hành của ý thức này có nghĩa gì, và nó đang dẫn đến đâu? Chúng ta biết sinh ra và chết đi, tin tưởng, đấu tranh, đau khổ, hy vọng, xung đột vô tận. Ý nghĩa của tất cả điều đó là gì? Người ta có thể tìm được ý nghĩa đúng thực của nó chỉ khi nào cái trí có khả năng tìm hiểu, đó là khi nó không bị bám víu vào bất kỳ kết luận nào.

Người hỏi: Nó là sự tìm hiểu hay sự tìm hiểu lại?

Krishnamurti: Có sự tìm hiểu lại chỉ khi nào cái trí bị trói buộc, lặp lại, và vì vậy liên tục đang tìm hiểu lại chính nó. Muốn được tự do để tìm hiểu, muốn tìm được điều gì là đúng thực, chắc chắn việc đó đòi hỏi một cái trí không bị nhốt chặt trong biên giới của bất kỳ kết luận nào. Bây giờ, liệu bạn và tôi có thể tìm ra ý nghĩa của toàn đấu tranh này cùng tất cả những phức tạp của nó? Nếu đó là ý định của người ta và người ta nghiêm túc, khẩn thiết, liệu cải trí của người ta có thể có bất kỳ kết luận nào về nó hay không? Người ta không phải khoáng đạt cho sự hỗn loạn này hay sao? Người ta không phải tìm hiểu nó bằng một cái trí tự do để tìm ra điều gì là đúng thực hay sao? Vì vậy điều gì quan trọng không là vấn đề nhưng thấy liệu cái trí có thể được tự do để tìm hiểu và tìm ra điều gì là sự thật hay không?