18. Bombay, 31 tháng giêng 1981

Bombay, 31 tháng giêng 1981

Mỗi người các bạn muốn gì? Tôi không thể cho bạn tiền bạc, một việc làm, dắt bạn đến thiên đàng, đến sự cứu rỗi, vậy thì người nói có thể làm gì đây? Tất cả mọi điều ông ta có thể làm là vạch rõ những nhân tố, những biến cố, những trải nghiệm nào đó mà gây nguy hại cho sự tồn tại của con người; ông ta có thể vạch rõ rằng chủ nghĩa quốc gia là một nguy hiểm cực kỳ, chủ nghĩa xã hội là một nguy hiểm, một cộng đồng đối nghịch sự tồn tại của toàn cầu là một nguy hiểm cực kỳ, rằng bất kỳ tôn giáo nào mà không giải thoát con người là một nguy hiểm cực kỳ – những quyển sách của bạn, những quyển sách tạm gọi là thiêng liêng, đều vô giá trị nếu chúng không giúp bạn được tự do. Vậy là liệu chúng ta có thể cùng nhau giúp đỡ lẫn nhau được tự do – tự do khỏi sự sợ hãi, sự đau khổ, sự lo âu để cho chúng ta có một loại nào đó của hòa bình, của tình yêu trong thế giới? Cùng nhau chúng ta có thể thực hiện điều này chứ? Hay điều này không thể thực hiện được? Bạn muốn người nói trình bày về sự kết thúc của đau khổ? Bạn muốn người nói chuyển tải cho bạn một cách sống mà hoàn toàn khác hẳn cách chúng ta đang sống lúc này? Liệu cùng nhau chúng ta có thể tạo ra một xã hội hoàn toàn khác hẳn? Điều đó sẽ có thể được chỉ khi nào những liên hệ của chúng ta đúng đắn, chỉ khi nào những hành động của chúng ta đúng đắn.

Chúng ta sẽ tìm hiểu câu hỏi hành động đúng đắn là gì? Hành động mà sẽ đúng đắn trong mọi tình huống, bất kỳ nơi nào bạn sống, bất kỳ môi trường sống của bạn, bất kỳ hoạt động của bạn bị giới hạn đến chừng nào – liệu cùng nhau chúng ta có thể tìm ra hành động đúng đắn là gì? Điều đó rất quan trọng. Vì vậy cùng nhau chúng ta sẽ tìm ra ý nghĩa của hai từ ngữ đó, đúng đắn và hành động. Khi chúng ta sử dụng từ ngữ đúng đắn, nó có nghĩa tổng thể, không bị phân chia, không bị vỡ vụn, một hành động mà trọn vẹn, mà trong đó không có những hối tiếc, mà không mang cùng nó bất kỳ loại nhiễu loạn nào. Đúng đắn có nghĩa một chuyển động mà luôn luôn là tổng thể, rõ ràng, chính xác trong tất cả mọi tình huống. Và hành động có nghĩa đang làm – đang làm – không phải đã làm hay sẽ làm. Vậy là hành động đúng đắn có nghĩa đang làm, có nghĩa hành động mà là tổng thể, tức khắc. Hiện nay hành động thực tế của chúng ta là gì? Nó được đặt nền tảng trên một ý tưởng, một ký ức hay một hành động mà bạn nên làm, và vậy hành động của chúng ta luôn luôn đang dựng lên, luôn luôn đang trở thành. Nếu chúng ta có một động cơ cho một hành động, hành động đó từ cốt lõi là không-hành động, bởi vì trong hành động đó bạn liên tục đang trở thành, và thế là bạn chỉ quan tâm đến trở thành, không phải đến hành động. Vậy là lúc này chúng ta sẽ tìm ra cho chính chúng ta hành động đúng đắn là gì.

Nếu các bạn có thể thực sự hiểu rõ điều này cho chính các bạn, các bạn sẽ giải quyết xong vô số vấn đề. Toàn sống của chúng ta là một đang trở thành. Nếu bạn là một thư ký, bạn muốn trở thành một giám đốc; nếu một giám đốc bạn muốn trở thành một tổng giám đốc; và vân vân. Bạn muốn leo lên cái thang, dù trong kinh doanh hay trong chính trị, và cũng cùng sự việc trong thế giới tôn giáo. Trong thế giới tôn giáo nếu bạn đang thực hành, đang tuân theo những giáo điều nào đó, những khái niệm, những ý tưởng nào đó, lại nữa bạn đang trở thành, liên tục đang thành tựu. Vậy là, thật ra sống của bạn là, nếu bạn quan sát nó, một tiến hành liên tục của đang trở thành. Trong đang trở thành đó, thời gian có liên quan. Tôi là cái này, tôi sẽ là cái kia, mà có nghĩa một chuyển động từ đây đến đó, một khoảng cách tâm lý. Bạn cần thời gian để đi từ đây đến nhà của bạn. Ở đó, nó là cần thiết bởi vì bạn sống rất xa hay gần. Dù bạn sống rất xa hay gần, điều đó liên quan đến thời gian. Thuộc tâm lý, phía bên trong, bạn nói với mình, tôi là cái này, nhưng tôi sẽ trở thành cái kia. Có một khoảng cách giữa cái gì bạn là và cái gì bạn muốn là, mà là thời gian trong đó bạn đang trở thành cái gì đó. Vì vậy sống của chúng ta luôn luôn là một đang trở thành, và trong đang trở thành đó có hành động. Đúng chứ? Vậy là hành động luôn luôn không trọn vẹn. Tôi tự hỏi không hiểu bạn có thấy điều này. Khi bạn đang cho phép thời gian trong hành động, thời gian đó chỉ ra rằng bạn đang chuyển động từ một điểm đến một điểm. Vì vậy hành động của bạn chắc chắn sẽ bị giới hạn, và thế là bất kỳ hành động nào mà bị giới hạn sẽ tạo ra xung đột thêm nữa.

Vì vậy liệu có một hành động mà không liên quan thời gian? Làm ơn hãy thấy sự quan trọng của điều này. Có thời gian sinh vật học, sự tăng trưởng từ lúc em bé còn bế ngửa, có thời gian tâm lý, và có thời gian theo đồng hồ, mà là ngày và đêm. Vậy là có ba loại thời gian: thời gian sinh vật học, bạn không thể làm bất kỳ điều gì về nó, nhưng thời gian được liên quan trong ngay những cái gien. Với mục đích tăng trưởng từ niên thiếu đến tuổi trưởng thành, tuổi già, thời gian là cần thiết. Và thời gian là cần thiết để đi từ đây đến nhà của bạn. Nhưng chúng ta cũng nghĩ thời gian là cần thiết để tạo ra hành động đúng đắn: tôi sẽ học hành động đúng đắn là gì, và học đó hàm ý thời gian. Vì vậy liệu có một hành động mà không liên quan thời gian, mà có nghĩa, liệu có một hành động mà không bị điều khiển bởi ý tưởng của đang trở thành? Điều đó được không? Làm ơn hãy thấy sự quan trọng của điều gì được bao hàm trong thời gian, thời gian tâm lý. Đó là, tôi bị tức giận; tôi sẽ mất thời gian để vượt qua sự tức giận. Đó là cách bộ não của chúng ta vận hành; nó đã được rèn luyện qua hàng thiên niên kỷ để vận hành theo cách đó. Bạn cũng nghĩ rằng sự khai sáng hay giác ngộ cần thời gian, đời này sang đời khác, tuân theo một khuôn mẫu của thiền định, vâng lời, rằng tất cả điều đó bao hàm thời gian. 

Chúng ta đang nói thời gian là nguy hiểm. Thời gian tâm lý là nguy hiểm bởi vì nó ngăn cản bạn không hành động. Nếu bạn bạo lực, nếu bạn nói, “Tôi sẽ không-bạo lực”, bạn đã dùng thời gian. Trong thời gian đó bạn không được tự do khỏi bạo lực; bạn đang bạo lực. Vậy là nếu bạn hiểu rõ bản chất của thời gian, sẽ có hành động tức khắc. Đó là, có sự kết thúc tức khắc của bạo lực. Chúng ta hãy hiểu rõ vấn đề của thời gian. Điều đó rất quan trọng bởi vì chúng ta nghĩ rằng chúng ta cần thời gian để thay đổi; chúng ta nghĩ rằng chúng ta cần thời gian để tăng trưởng, tiến hóa – thời gian đó có nghĩa như thế này, đó là, chúng ta là gì và chúng ta nên là gì. Đây là truyền thống liên tục, cố định của chúng ta, tình trạng bị quy định của chúng ta. Lúc này chúng ta đang vạch rõ sự nguy hiểm của thời gian tâm lý, không phải thời gian sinh vật học hay thời gian theo đồng hồ, nhưng thời gian tâm lý, đó là, thừa nhận ngày mai, một ngày mai mà có lẽ cách xa đây một trăm ngày, nhưng ý tưởng rằng thời gian là cần thiết để thay đổi từ “cái gì là” đến “cái gì nên là”. Vì vậy chúng ta đang nói rằng đó là một trong những nhân tố nguy hiểm nhất trong sống, thừa nhận thời gian trong hành động. Bây giờ hãy chờ một phút. Tôi cần thời gian để học một ngôn ngữ; tôi cần thời gian để lấy một mảnh bằng kỹ sư. Nếu tôi muốn là một chuyên gia máy vi tính, tôi phải học, tìm hiểu nó, mất thời gian; phải mất thời gian để đi từ đây đến nhà của bạn. Chúng ta cần thời gian vật lý để đi từ đây đến đằng đó. Chúng ta cần thời gian để học một ngôn ngữ; chúng ta cần thời gian để trở thành một chuyên gia trong bất kỳ ngành nào; để là một người thợ mộc giỏi, bạn cần thời gian cho tất cả công việc đó.

Vậy là toàn bộ não của chúng ta đang làm việc theo khái niệm của thời gian. Toàn cách sống của chúng ta là trở thành cái gì đó. Và đang trở thành này là một nhân tố nguy hiểm nhất trong hành động. Bạn thấy, chúng ta đã không bao giờ tìm hiểu liệu có thể không có ngày mai, không có một tương lai; tương lai là đang trở thành. Cũng vậy chúng ta đã không bao giờ tìm hiểu cái gì đang là. Chúng ta đã chấp nhận truyền thống, tình trạng bị quy định, rằng tất cả sống là đang trở thành. Bạn gieo một hạt giống; nó trở thành một cây nhỏ; một cây lớn; mà cần thời gian. Vậy là cùng chuyển động đó được chấp nhận trong thế giới tâm lý. Chúng ta đang nghi vấn điều đó. Chúng ta đang nói bất kỳ hình thức nào của đang trở thành thuộc tâm lý không những ngăn cản hành động thực tế mà còn là một ảo tưởng. Không có ngày mai thuộc tâm lý, nhưng tư tưởng đã tạo ra ý tưởng của đang trở thành, và tư tưởng đã chiếu rọi cái ngày mai – không phải rằng không có ngày mai; có chứ, ngày mai bạn phải thức dậy sớm – ý tưởng rằng thuộc tâm lý, phía bên trong, tôi sẽ trở thành cái gì đó; cuối cùng tôi sẽ tìm được thiên đàng; tôi sẽ tìm được sự khai sáng; đời này sang đời khác, nếu tôi sống đúng đắn, tôi sẽ nhận được phần thưởng của tôi. Thời gian là cần thiết cho một cái cây tăng trưởng, và chúng ta cũng nghĩ rằng thời gian là cần thiết để trở thành cái gì đó.

Bây giờ, trong đang trở thành đó có sẵn tất cả những vấn đề của chúng ta: tôi phải tốt lành hơn, thương yêu hơn, hay tôi thèm khát tiền bạc, và tôi cứ liên tục theo đuổi tiền bạc, tiền bạc, tiền bạc. Vậy là bạn thấy điều gì đang xảy ra? Bộ não là kết quả của thời gian; nó đã tiến hóa từ con đười ươi đến thời điểm hiện nay; nó đã tăng trưởng qua trải nghiệm, hiểu biết, ký ức, tư tưởng, và hành động. Lúc này hãy thấy điều gì đang xảy ra? Trải nghiệm, hiểu biết, ký ức, hành động – muốn thâu lượm hiểu biết đòi hỏi thời gian.

Vậy là chúng ta đang hỏi, hành động đúng đắn là gì? Nó không thể ở trong lãnh vực của thời gian. Tôi không thể học về hành động đúng đắn. Nếu tôi học về hành động đúng đắn, học đó cần thời gian. Nếu bạn chộp được ý nghĩa đầy đủ của điều này ngay tức khắc, vậy là từ trực nhận tức khắc đó là hành động mà không bị liên quan trong thời gian. Tôi sẽ tìm hiểu điều này kỹ càng hơn.

Như người nói đã trình bày, thời gian là nguy hiểm. Hoặc bạn trực nhận tức khắc và hành động tức khắc ngay lúc này, hoặc bạn nói, “Tôi sẽ suy nghĩ lại kỹ càng điều gì ông đã nói và xem thử liệu ông nói đúng hay sai”. Vậy là bạn đã sử dụng thời gian, ngược lại nếu bạn nói, “Hãy để tôi lắng nghe rất cẩn thận điều gì ông ta đang nói”, điều này có nghĩa bạn đang chú ý, và chú ý đó không có thời gian. Bạn chú ý, bạn lắng nghe, không phải bạn muốn lắng nghe hay lắng nghe rồi diễn giải điều gì đang được nói, mà cần thời gian, hay bạn diễn giải điều gì bạn nghe thành điều gì bạn biết rồi, mà cũng cần thời gian. Vậy là liệu bạn có thể lắng nghe thật trọn vẹn đến độ bạn chộp được ngay tức khắc ý nghĩa của thời gian? Tôi sẽ tìm hiểu nó lại. Những người khoa học, đặc biệt những chuyên gia máy vi tính, đã nhận ra rằng điều gì bộ não có thể làm được hay đã làm được, máy vi tính cũng có thể làm được. Đó là một sự kiện. Điều gì tư tưởng có thể làm được, máy vi tính có thể làm được nhanh hơn nhiều, chính xác hơn nhiều; nó có thể làm những việc phi thường. Lúc này họ đang hỏi, thông minh là gì? Nếu máy vi tính có thể làm được điều gì tư tưởng có thể làm được, con người là gì? Lúc này máy vi tính đang được lập trình bởi một con người, và máy vi tính không bao giờ có thể được tự do khỏi hiểu biết; nó được đặt nền tảng trên hiểu biết. Những con người có thể được tự do khỏi hiểu biết. Đó là sự khác biệt duy nhất. Tự do khỏi hiểu biết không là thời gian. 

Con người là sinh vật duy nhất có thể làm tự do anh ấy khỏi cái đã được biết. Máy vi tính không thể. Cái đã được biết là thời gian; muốn thâu lượm hiểu biết cần thời gian. Hãy chờ đã, muốn hiểu rõ về chính mình, bạn nghĩ bạn cần thời gian. Hiểu rõ về chính mình là đọc quyển sách của nhân loại. Tôi là nhân loại, và tôi nghĩ tôi cần thời gian để đọc quyển sách đó. Tôi phải hiểu rõ tại sao tôi có những phản ứng, tại sao tôi có ký ức tích lũy, tại sao cái này và cái kia. Vì vậy để đọc quyển sách đó, mà là hiểu rõ về chính mình, chúng ta nghĩ chúng ta cần thời gian. Đó là, tôi cần hiểu rõ về chính tôi, mà là toàn cấu trúc của hiểu biết. Để hiểu rõ về chính mình, tôi nghĩ tôi cần thời gian. Chúng ta đang áp dụng cùng nguyên tắc cho học một ngoại ngữ để học về chính tôi hay về bạn. Vì vậy chúng ta nghĩ thời gian là cần thiết. Và tôi không cần thời gian ở đó. Chúng ta nghĩ chúng ta cần thời gian để trở thành.

Vậy là chúng ta đang hỏi, hành động đúng đắn hàm ý thời gian? Tôi sẽ giải thích cho bạn điều gì đó. Những hành động của chúng ta được đặt nền tảng trên trải nghiệm, hiểu biết, ký ức, tư tưởng. Đó là sợi dây xích mà trong đó chúng ta sống, từ đó chúng ta hành động. Tiến trình này là một chuyển động trong thời gian. Lúc này chúng ta đang vạch rõ điều gì khác, đó là chuyển động này của hiểu biết, trải nghiệm, ký ức, hành động, và sau đó lặp lại cùng khuôn mẫu đó là thời gian; và bởi vì chúng ta đã sống trong tiến trình này, chúng ta bị trói buộc, bị quy định bởi nó. Bây giờ, hành động có nghĩa đang làm ngay lúc này, không phải ngày mai, không phải đã hành động. Hành động có nghĩa đang làm, đang làm đó không có thời gian. Đó là hành động. Vì vậy nếu bạn có một vấn đề, không mang vấn đề đó qua đêm, không cho phép thời gian giải quyết nó; thời gian sẽ không bao giờ giải quyết nó. Không nhét đầy cái trí của bạn bởi những vấn đề tâm lý. Nếu bạn là một chuyên viên kỹ thuật, bạn đã được đào tạo để giải quyết những vấn đề. Điều đó đơn giản. Nhưng hiện nay bạn đang bị quy định bởi thời gian, đó là, đang thâu lượm hiểu biết và đang hành động từ hiểu biết, hành động từ điều mà bạn đã học. Chúng ta đang nói, hãy thấy chuyển động này – trải nghiệm, hiểu biết, ký ức, tư tưởng, hành động – hãy thấy sự kiện đó. Đó là một sự kiện; thấy nó trong ý nghĩa, tỉnh thức được nó, và nếu bạn thấy nó rất dễ dàng, lúc đó trực nhận của bạn không có thời gian và thế là hành động trong đó thời gian không bị bao hàm. Tôi sẽ giải thích cho bạn.

Hầu hết mọi người đều bị tổn thương tâm lý từ niên thiếu. Trong trường học, bạn bị so sánh với em học sinh nào đó mà sáng láng hơn, và bạn bị tổn thương. Sự tổn thương này được mang theo trường học, cao đẳng, đại học, hay bạn bị tổn thương tâm lý, bên trong, trong cách nào đó bởi người nào đó, bởi một từ ngữ, một cử chỉ, một cái nhìn. Chúng ta, tất cả chúng ta, tất cả những con người, đều bị tổn thương tâm lý. Cái gì bị tổn thương là cái hình ảnh mà bạn đã tự dựng lên quanh chính bạn. Điều đó rõ ràng. Hình ảnh đó bị tổn thương. Chừng nào bạn còn có một hình ảnh, bạn sẽ bị tổn thương, hay được nịnh nọt – nó cùng là sự việc, hai mặt của cùng một đồng xu. Đó là một sự kiện. Hầu hết những con người đều bị tổn thương – họ mang theo nó suốt cuộc sống – và tổn thương đó tạo ra mỗi lúc mỗi rút lui, sợ hãi, kháng cự, lẩn tránh, cô lập. Bạn thấy tất cả điều đó. Đó là, bạn đã lắng nghe; bạn thấy những lý do, thấy sự hợp lý của nó; bạn đã hiểu rõ nó theo trí năng, mà có nghĩa bạn đã hiểu rõ chỉ nghĩa lý của từ ngữ nhưng không thực sự thấy sự thật của nó. Sự thật là rằng chừng nào bạn còn bị tổn thương, tổn thương đó là cái hình ảnh mà bạn đã tự dựng lên về chính bạn được tạo ra bởi xã hội, gia đình, giáo dục của bạn, và vân vân. Bạn đã dựng lên cái hình ảnh đó giống như người chính trị dựng lên một hình ảnh về chính ông ấy, ham muốn quyền hành, vị trí, và khi ai đó đến và ghim một cây kim vào cái hình ảnh của bạn, bạn bị tổn thương. Lúc này, bạn thấy sự kiện đó, hay nó chỉ là một hình ảnh? Bạn hiểu rõ sự khác biệt chứ?

Bạn nghe bằng từ ngữ điều gì đang được nói. Bạn lắng nghe nó, và kế tiếp tạo ra một trừu tượng về nó mà trở thành một ý tưởng rồi sau đó bạn theo đuổi nhưng không là cái thực tế. Bạn thấy sự kiện thực tế rằng bạn có một hình ảnh về chính bạn? Nếu bạn thấy, và đó là một sự kiện, hình ảnh đó sẽ bị tổn thương. Bạn không thể tẩu thoát khỏi nó. Nó ở đó. Lúc này liệu bạn đã hoàn toàn nhận ra rằng chừng nào bạn còn có một hình ảnh về chính bạn, bạn sẽ bị tổn thương? Bạn thấy điều đó như một sự kiện? Nếu bạn thấy điều đó như một sự kiện, vậy thì bạn có thể tìm hiểu ai đã tạo ra nó. Tư tưởng, trải nghiệm, giáo dục, gia đình, truyền thống, tất cả điều đó hội tụ để tạo ra cái hình ảnh. Và bạn thấy sự thật rằng chừng nào bạn còn có một hình ảnh bạn sẽ bị tổn thương cùng tất cả những hậu quả của nó. Nếu bạn thấy điều đó, trực nhận sự kiện thực sự, vậy thì cái hình ảnh biến mất ngay tức khắc. Nếu bạn nói, “Làm thế nào tôi có thể loại bỏ cái hình ảnh? Chỉ cho tôi phương pháp, tôi sẽ luyện tập nó”, trong tất cả điều đó bạn đang cho phép thời gian, và thế là bạn đang tiếp tục cái hình ảnh. Trái lại nếu bạn thấy sự kiện, sự thật rằng chừng nào bạn còn có một hình ảnh về bất kỳ thứ gì, bạn sẽ bị tổn thương, đang thấy của sự thật là sự kết thúc của hình ảnh. Đó là, thấy sự kiện là quan trọng nhất. Trực nhận và hành động tức khắc.

Vậy là chúng ta, những con người có những vấn đề. Như tôi đã nói, một trong những vấn đề này là xung đột, xung đột giữa “cái gì là” và “cái gì nên là”. Đó là một xung đột. Và niềm tin trong bất kỳ hình thức nào, mà cho một loại an toàn tâm lý nào đó, gây hủy hoại cho con người. Nếu bạn thấy xung đột là một hiểm họa, quan sát nó, thấy tất cả những hậu quả của nó, thấy nó như một sự kiện, và đừng chuyển động khỏi sự kiện đó, vậy là chính sự trực nhận của nó là sự kết thúc của nó. Đó là lý do tại sao người ta phải hiểu rõ sự phức tạp vô cùng của thời gian. Nếu bạn hiểu rõ nó theo trí năng, điều đó không có giá trị; đó chỉ là một truyền đạt bằng từ ngữ. Nhưng nếu bạn thực sự hiểu rõ, đó là, thực sự thấy rằng bạn là tham lam – và không nói, tôi phải không được tham lam, lúc đó bạn đang lang thang khỏi nó – nếu bạn ở cùng sự tham lam, thấy nó tức khắc, ngay sự trực nhận đó là hành động mà kết thúc nó. Bạn đang thực hiện nó, hay bạn chỉ đang đồng ý tất cả điều này theo từ ngữ?

Như chúng ta đã nói, chúng ta đã và đang tìm hiểu cùng nhau bộ não của con người chúng ta, sống của con người chúng ta, sống hàng ngày cùng tất cả những xung đột, những ảo tưởng của nó, và vân vân. Và chúng ta nghĩ thời gian, sống kế tiếp, sẽ giải quyết tất cả những vấn đề này. Thời gian là kẻ thù nguy hiểm nhất mà bạn có thể có, bởi vì thời gian ngăn cản hành động, hành động mà là tổng thể, trọn vẹn, không bị phân chia để cho nó không để lại một dấu vết như sự hối tiếc. Vậy là nếu bạn đã lắng nghe rất kỹ càng, đã tự thấy nó cho chính bạn, bạn sẽ hiểu rõ rằng sự tự do khỏi thời gian là sự khai sáng vĩ đại nhất.