13. Kinh Công Phu Thực Tập Căn Bản

Kinh Công Phu Thực Tập Căn Bản
(Đâu Lặc Phạm Chí Kinh)
Nghĩa Túc Kinh, kinh thứ 13, Đại Tạng Tân Tu 198
tương đương với Tuvatake Sutta, Sutta-Nipàta 915-934

Bối Cảnh

Đây là kinh Đâu Lặc Phạm Chí. Khung cảnh dựng lên: Tại thành Xá Vệ, trên đỉnh núi Lê Sơn, có hai vị quỷ vương tên là Thất Đầu Tướng Quân và Ô Ma Việt Tướng Quân, mỗi vị thống lãnh một phần đất đai. Hai vị cam kết với nhau rằng nếu vị nào khám phá ra được một cái gì có thể gọi là trân quý thì phải báo cho vị kia. Ô Ma Việt phát hiện một bông sen ngàn cánh lớn như bánh xe màu hoàng kim. Cùng với năm trăm thuộc hạ, vị này tới báo tin cho Thất Đầu. Trong khi đó Thất Đầu đã phát hiện ra được sự có mặt của Bụt. Ông ta đọc một bài kệ dài trên sáu mươi câu để ca tụng Bụt rồi mời Ô Ma Việt với thuộc hạ cùng đi với mình tới thăm Bụt. Trong khi gặp gỡ, có một vị Phạm Chí tên là Đâu Lặc còn chưa rõ về giáo lý và sự thực tập của Bụt. Bụt liền nói kinh này.

1. Con xin hỏi bậc thiền giả, bậc thầy tâm linh: Một vị khất sĩ làm sao đạt tới sự lặng lẽ? Làm sao để có được sự mãn nguyện và niềm vui lớn? Vị ấy học hỏi, tu tập như thế nào để chứng nhập được niết bàn và hoàn toàn không còn nắm bắt gì nữa trong cuộc đời?

2. Người ấy trước hết phải thấy rằng gốc rễ của mọi ham muốn là tin tưởng vào sự hiện hữu của một cái bản ngã. Từ tri giác sai lầm về bản ngã ấy mà biết bao nhiêu loạn động phát sinh. Nếu trong tâm ái dục đang còn thì bên ngoài còn có nhiều đổ vỡ. Phải luôn luôn thực tập cảnh giác chánh niệm về điều này.

3. Đừng thấy mình hơn người, thua người hoặc bằng người. Mỗi khi được thiên hạ xưng tụng và khen ngợi, đừng để cho tâm ngạo mạn cống cao phát sinh.

4. Đừng kẹt vào cái sở tri và cái mình đã học hỏi. Phải quán chiếu cả bên trong lẫn bên ngoài. Cần nỗ lực tinh tiến hành trì. Không nắm bắt gì, và không thấy có gì cần nắm bắt.

5. Phải làm chủ được mình, phải thực hiện cho được sự bình an nội tâm. Cái bình an ấy không thể tiếp nhận được từ kẻ khác. Do sự thực tập quán chiếu bên trong mà tâm ý yên tĩnh lại được. Cái yên tĩnh ấy không tới từ bên ngoài.

6. Nên an trú trong hiện tại như an trú trong chiều sâu của biển cả. Ở đó có sự bình an, không hề có sóng gió. Sống tĩnh lặng, tất cả năm uẩn đều được làm cho lắng dịu. Đừng để cho tâm ý và các giác quan bị kích động.

7. Phải phát tâm cầu mong chứng đạt cho được con mắt của trí tuệ lớn. Tự mình chứng đạt và giúp cho kẻ khác chứng đạt. Phải nuôi dưỡng, chế tác đức từ bi và bao dung. Phải thực tập, quán chiếu và tập trung cho tới mức vững chãi.

8. Con mắt đừng nhìn láo liêng bên này bên kia. Không ham nói nhiều, không mất thì giờ nghe những câu chuyện đàm tiếu. Không chạy theo vị ngọt của tham dục. Không có nhu yếu làm sở hữu chủ của bất cứ một cái gì trong cuộc đời.

9. Phải có chánh niệm về những xúc tiếp của cảm quan. Đừng để nẩy sinh ra tâm ý đau buồn. Đừng để nẩy sinh ra tâm ý ham muốn. Đừng để nẩy sinh tâm giận hờn và tâm sợ hãi.

10. Khi được cúng dường thức ăn, thức uống và những vật dụng khác như quần áo, thuốc men… phải tiếp nhận vừa đủ nhu cầu của mình, đừng có tâm chất chứa để dành cho mai sau. Phải biết dừng lại, đừng để cho lòng tham kéo đi.

11. Phải siêng năng thực tập thiền định, ưa ngồi trong rừng cây. Đừng đi vào những nơi đám đông tụ họp, vào chốn hý trường tiêu khiển. Khi ngồi cũng như khi nằm, chọn nơi yên tĩnh và đem hết tâm lực mà hành trì.

12. Đừng ngủ nhiều, phải học hỏi và tu tập cho nghiêm túc. Đừng lơ là, cũng không nên bi quan. Không đánh mất thì giờ trong các cuộc vui rộn ràng. Những gì mà kẻ thế gian ưa chuộng và chạy theo, mình đều buông bỏ.

13. Không thực tập phù phép, bùa chú, đoán mộng. Không bói toán, chấm số tử vi, đoán vận mạng, đoán điềm tốt xấu. Không cầu tự, không làm thầy địa lý, không kết nghĩa với người thế gian.

14. Không mua bán, không tạo lãi. Không hùn vốn để kiếm lợi tức. Gặp gỡ người trong xóm làng, đừng đi theo họ với mục đích mưu cầu lợi dưỡng.

15. Đừng vừa đi vừa nói chuyện. Không được nói lưỡi hai chiều. Suốt một đời tu chỉ nhắm tới sự nghiệp tuệ giác. Hành trì giới luật đừng để sơ suất, kể cả những giới điều nhỏ nhặt.

16. Có ai cật vấn, đừng ngại ngùng. Có ai tôn kính, đừng nói lời đại ngôn. Đừng tham lam, đừng tật đố. Đừng nói lưỡi hai chiều, đừng giận dữ hoặc buồn phiền.

17. Không nói những lời thô, lậu, tà vọng. Đừng làm điều gì có thể gây ra thù oán. Những điều sai quấy đừng bắt chước làm theo. Phải biết hổ thẹn, phải đừng tự hào.

18. Khi nghe những lời thô ác, không dễ thương của những bạn đồng tu hoặc của người thế tục nên giữ im lặng. Đừng tham dự vào. Cũng đừng phản ứng bằng những lời nói tương tự.

19. Đã có cơ duyên gặp được chánh pháp của bậc Như Lai thì phải để hết tâm ý hành trì, đừng ham vui nữa. Nên thực tập hết lòng theo lời Gotama chỉ dạy để đạt tới cái yên tĩnh của niết bàn.

20. Nuôi lớn tuệ giác, chánh pháp không bao giờ lãng quên. Phải tập thấy được chân lý bằng con mắt của chính mình. Vị khất sĩ luôn luôn thực tập theo tuệ giác của đức Như Lai mà không chạy theo những cái hào nhoáng bên ngoài của thế gian nữa.

Đại Ý

Kinh này là một kinh rất quý đối với người xuất gia vì trong kinh Bụt chỉ dạy rất cặn kẽ và rất thiết thực về công phu thực tập hằng ngày của một vị xuất gia chân chính. Mỗi bài thi kệ là một viên ngọc bích. Có cả thảy là hai mươi bài thi kệ. Kinh này đáng để cho tất cả mọi người xuất gia học thuộc lòng. Kinh này đích thực là cẩm nang của người xuất gia.

• Bài thi kệ thứ nhất là câu hỏi. Tu tập như thế nào để buông bỏ được mọi nắm bắt và thực chứng được niết bàn?
• Bài thứ hai: Phải thực tập chánh niệm để thực chứng được vô ngã, và do đó mới nhổ được gốc rễ của ái dục.
• Bài thứ ba: Đã thấy được vô ngã thì ba loại mặc cảm hơn người thua người và bằng người sẽ được tiêu tán.
• Bài thứ tư: Vượt sở tri chướng, đừng ôm chặt kiến thức mình có.
• Bài thứ năm: Phải có an mới có lạc. Bình an thật sự đến từ bên trong.
• Bài thứ sáu: Phải an trú trong hiện tại mới thật sự có bình an. Phải biết cách thực tập chỉ và quán để làm lắng dịu thân và tâm.
• Bài thứ bảy: Trái tim của sự thực tập là giới, định và tuệ. Tam học chế tác và nuôi dưỡng tình thương.
• Bài thứ tám: Mắt đừng nhìn láo liêng, miệng đừng ham nói nhiều, không chạy theo vị ngọt của tham dục, đừng tìm cách làm sở hữu chủ của bất cứ một cái gì (như một cái hội hay một cái chùa).
• Bài thứ chín: Hộ trì sáu căn, đừng để phát sinh tâm hành đau buồn, đam mê và sợ hãi.
• Bài thứ mười: Tiêu thụ vừa đủ, có chừng mực.
• Bài thứ mười một: Đừng tìm tới những đám đông, những nơi náo nhiệt.
• Bài thứ mười hai: Đừng ngủ nhiều, để thì giờ mà học hỏi tu tập. Đừng đánh mất thì giờ trong những cuộc vui rộn ràng.
• Bài thứ mười ba và mười bốn: Không sống bằng tà mạng.
• Bài thứ mười lăm: Phải thực tập chánh ngữ, ái ngữ.
• Bài thứ mười sáu, mười bảy và mười tám: Phải thực tập khiêm cung, tàm quý.
• Bài thứ mười chín và hai mươi: Phải tiếp cận chân lý bằng kinh nghiệm của mình chứ không nên vay mượn kiến thức của kẻ khác.

Bài kệ 1
Nguyện vấn hiền Thần du viết 願 問 賢 神 俞 曰
Viễn khả tĩnh đại hỉ túc 遠 可 靖 大 喜 足
Tùng hà kiến học đắc diệt 從 何 見 學 得 滅
Tất bất thọ thế sở hữu 悉 不 受 世 所 有

Bài kệ 2
Bổn thị dục đa hiện ngã 本 是 欲 多 現 我
Tùng nhất ỷ tiện tất loạn 從 一 綺 便 悉 亂
Sở khả hữu nội ái dục 所 可 有 內 愛 欲
Tùng hóa hoại thường giác thức 從 化 壞 常 覺 識

Bài kệ 3
Mạc dụng thị tiện tự kiến 莫 用 是 便 自 見
Bất cập giảm nhược dữ đẳng 不 及 減 若 與 等
Tuy kiến dự chúng sở xưng 雖 見 譽 眾 所 稱
Mạc cống cao quyết bỉ trú 莫 貢 高 蹶 彼 住

Bài kệ 4
Như sở Pháp vi dĩ tri 如 所 法 為 已 知
Nhược tại nội nhược tại ngoại 若 在 內 若 在 外
Cường lực tiến sở tại tác 強 力 進 所 在 作
Vô sở đắc thủ vô hữu 無 所 得 取 無 有

Bài kệ 5
Thả tự thủ hành cầu diệt 且 自 守 行 求 滅
Học mạc tùng bỉ cầu diệt 學 莫 從 彼 求 滅
Dĩ nội hành ý trước diệt 以 內 行 意 著 滅
Diệc bất nhập tùng hà hữu 亦 不 入 從 何 有

Bài kệ 6
Tại xứ như hải trung ương 在 處 如 海 中 央
Vô triều ba an bình chánh 無 潮 波 安 平 正
Nhất thiết chỉ trụ diệc nhĩ 一 切 止 住 亦 爾
Giác mạc tăng thức dữ ý 覺 莫 增 識 與 意

Bài kệ 7
Nguyện tác Đại Tuệ nhãn thị 願 作 大 慧 眼 視
Dĩ chứng Pháp phục hiện bỉ 已 證 法 復 現 彼
Nguyện tác quang nhân thiện thứ 願 作 光 仁 善 恕
Chư kiểm thức tùng trí định 諸 撿 式 從 致 定

Bài kệ 8
Thả nhiếp nhãn tả hữu trước 且 攝 眼 左 右 著
Bất thọ ngôn quan bế thính 不 受 言 關 閉 聽
Giới sở vị mạc tham trước 戒 所 味 莫 貪 著
Ngã vô sở thế sở hữu 我 無 所 世 所 有

Bài kệ 9
Thân sở hữu nhược thô tế 身 所 有 若 麤 細
Mạc hoàn niệm tác bi tư 莫 還 念 作 悲 思
Sở khả niệm tiện sanh nguyện 所 可 念 便 生 願
Hữu lai khủng tuệ mạc úy 有 來 恐 慧 莫 畏


Bài kệ 10
Sở đắc lương cập ẩm tương 所 得 糧 及 飲 漿
Sở đương dụng nhược y bị 所 當 用 若 衣 被
Thủ túc chỉ mạc lự hậu 取 足 止 莫 慮 後
Tùng thị chỉ dư mạc tham 從 是 止 餘 莫 貪

Bài kệ 11
Thường hành định lạc thọ gian 常 行 定 樂 樹 間
Xả thị lý vô hí phạm 捨 是 理 無 戲 犯
Nhược tại tọa nhược tại ngọa 若 在 坐 若 在 臥
Nhàn tĩnh xứ học lực hành 閑 靜 處 學 力 行

Bài kệ 12
Mạc tự oán quyên thùy ngọa 莫 自 怨 捐 睡 臥
Tại học hành thường nghiêm sự 在 學 行 常 嚴 事
Khí ám hốt cập hí hư　棄 晻 忽 及 戲 譃
Dục thế hảo tất viễn ly 欲 世 好 悉 遠 離

Bài kệ 13
Xả binh tạc hiểu giải mộng 捨 兵 鑿 曉 解 夢
Mạc quán túc thiện ác hiện 莫 觀 宿 善 惡 現
Mạc hiện tuệ ư bào thai 莫 現 慧 於 胞 胎
Tất mạc tạc khả thiên thân 悉 莫 鑿 可 天 親

Bài kệ 14
Mạc tạo tác ư mại mãi 莫 造 作 於 賣 買
Mạc ư bỉ hành khi lợi 莫 於 彼 行 欺 利
Mạc tác tham chỉ huyền quốc 莫 作 貪 止 縣 國
Mạc tùng bỉ cầu dục lợi 莫 從 彼 求 欲 利

Bài kệ 15
Mạc lạc hành bất thành thuyết 莫 樂 行 不 誠 說
Tất mạc hành lưỡng diện từ 悉 莫 行 兩 面 辭
Tận thọ cầu tuệ sở hành 盡 壽 求 慧 所 行
Cụ trì giới mạc khinh lậu 具 持 戒 莫 輕 漏

Bài kệ 16
Hoành lai cật mạc khởi khủng 橫 來 詰 莫 起 恐
Kiến tôn kính mạc đại ngữ 見 尊 敬 莫 大 語
Sở tham khí bất khả tật 所 貪 棄 不 可 嫉
Xả lưỡng thiệt nhuế bi Pháp 捨 兩 舌 恚 悲 法

Bài kệ 17
Sở dục ngôn học tham trước 所 欲 言 學 貪 著
Mạc xuất thanh thô tà lậu 莫 出 聲 麤 邪 漏
Vô tu tàm mạc tùng học 無 羞 慚 莫 從 學
Sở thí hành mạc thủ oán 所 施 行 莫 取 怨

Bài kệ 18
Văn thô ác bất thiện thanh 聞 麤 惡 不 善 聲
Tùng đồng học nhược phàm nhân 從 同 學 若 凡 人
Thiện quan bế mạc dữ đồng 善 關 閉 莫 與 同
Tuệ phản ưng bất quá thân 慧 反 應 不 過 身

Bài kệ 19
Tri Như Lai đế dĩ chánh 知 如 來 諦 已 正
Bất hí tác trước ý tác 不 戲 作 著 意 作
Tùng yến tịnh kiến dĩ diệt 從 宴 淨 見 已 滅
Bất hí nghi Cồ Đàm giáo 不 戲 疑 瞿 曇 教

Bài kệ 20
Tự trí tuệ bất vong Pháp 自 致 慧 不 忘 法
Chứng Pháp vô số dĩ kiến 證 法 無 數 已 見
Thường tùng tuệ Như Lai học 常 從 慧 如 來 學
Hảo bất trước tùng thị tuệ 好 不 著 從 是 慧