Thảnh Thơi

Trong dòng chảy tất bật của cuộc sống, có bao giờ chúng ta dừng lại và tự hỏi: Tại sao ta giận? Tại sao ta buồn? Tại sao ta cô đơn?... Tất cả những hiện tượng tâm lý ấy không ngừng biến hóa trong ta và tác động lên đời sống của ta, nhưng ta lại biết rất ít về nguồn gốc và sự vận hành của nó.[1] Nên chúng ta cứ bị dòng đời cuốn hút, lấy cái phương tiện làm cứu cánh, để rồi đến lúc mệt mỏi, chúng ta lại than van đời tôi sao mà khổ thế, không được một chút thảnh thơi.

Khái niệm về thảnh thơi có lẽ nó đơn giản hơn nhiều khi ta đừng gắng thêm cho nó, cái “mốt”, cái danh, cái lợi và cái lòng kiêu hãnh hơn người… Có ai cấm ta những thứ đó đâu, nhưng cái gì cũng có cái giá của nó. Nên trong nhà thiền luôn lấy câu: “ở đời vui đạo hãy tùy duyên, đói ăn khác uống mệt ngủ liền”. Thoạt nghe qua khái niệm đó quá bình thường, ai cũng biết và ai cũng làm được. Nếu dừng ở lại sự diễn đạt câu cú và nghĩa đen của nó thì quả là ai cũng làm được. Nếu chỉ dừng lại đó mà hiểu nó thì chúng ta đã đánh mất một triết lý sống vượt thời gian.

Hai chữ “tùy duyên” nói lên tất cả, nó quyết định mọi trạng thái: “ Khổ đau, hạnh phúc, tình yêu, tức giận, thảnh thơi, yếu đuối... rất nhiều trạng thái và cảm xúc của con người đều không vượt ngoài hai chữ tùy duyên.

Trên đời này có ai muốn thất bại bao giờ, nên một số ít tự tin, và áp đặt cho mình một khái niệm sống không bao giờ thất bại và không chấp nhận thất bại, một lối phát biểu “ngây thơ”. Từ thiên nhiên, cho đến bản thân ta đều luôn có hai mặt đối lập để tồn tại và phát triển, nên chúng ta phải chấp nhận cả hai vừa thành công và cả thất bại. Từ ngàn xưa cho đến ngàn sau cũng không thể thay đổi quy luật này. Chấp nhận nó như một sự thật hiển nhiên “ắt có và đủ”. Khái niệm đó là tòa nhà kiên cố để ta ẩn náo khi giông bão cuộc đời đi qua, người ta gọi nó “Tâm bình an”.

Vì vậy, xu hướng ngày nay người ta luôn tìm về chốn bình yên để có được những tháng ngày thảnh thơi cho mình với nhiều cách: Du lịch sinh thái, du lịch tâm linh, hoặc tìm đến những khóa học Thiền hay Yoga để giảm căng thẳng (stress).Những phút giây ngồi tĩnh tâm, ngẫm lại chính cuộc sống của mình để thấy đó là một nửa cuộc đời còn lại mà ta đã bỏ quên để rồi chúng ta cứ mãi loay hoay tìm ra cho mình một chổ đứng tốt trong xã hội để vươn lên, có những lúc tất bật đến nỗi không còn thời gian để chăm sóc bản thân cứ luôn lao về phía trước để thành đạt và giàu có, hoặc cố chiếm lấy tình cảm của một đối phương thuộc về mình, mà quên đi cái gì cũng có cái giá của nó!

Hàng ngày xem đài đọc báo thấy nhan nhãn những kết cuộc thiếu hậu là do họ nông nỗi muốn làm giàu tức thì nên bất chấp mọi hệ lụy và thậm chí dám đạp đổ thành trì đạo đức để tô điểm cho cái ngã cái lòng ích kỷ của mình, đến khi mọi chuyện vỡ ra thì than thân trách phận sao đời tôi lại bất hạnh? Ở điểm này trong nhà thiền có một câu khúc chiết: “Thanh tịnh hay bất tịnh là do ta”.

Như vậy, khái niệm thảnh thơi không thể “độc hành độc vãng” mà nó có sự liên hệ mật thiết từ nhiều góc độ của cuộc sống. Chẳng hạn về thiên nhiên bão lũ do thiên tai và cũng do nhân tai. Và những hố “tử thần” giữa đường phố; những ổ gà trên đường cao tốc Trung Lương; những ngôi nhà mới đưa vào sử dụng thì bị xuống cấp…những đứa con kiện mẹ cha ra tòa vì chia tài sản không đồng đều. Những nữ sinh đánh hội đồng bạn và lột áo giữa phố, học sinh nam thì đánh thầy cô….Giai đoạn này những nhà mô phạm, những truyền giáo có trách nhiệm với xã hội giống lên những hồi chuông cảnh tỉnh. Uy tín, danh dự và tiền bạc là cần thiết cho cuộc sống, nhưng nó chỉ là phương tiện để giúp chúng ổn định và phát triển đất nước, đừng biến những thứ phương tiện trở thành bàn đạp cho lòng kiêu hảnh. Có tiền, có quyền lực có danh vọng thì sao? Nó có mang đến cho chúng ta nhưng tháng ngày thảnh thơi hạnh phúc?

Có lẽ nhận ra được điều thảnh thơi không phải thụ hưởng nên cặp vợ chồng Bill Gates, giàu nhất thế giới này quyết định tặng 95% gia tài của họ (43,7 tỉ USD) để tận diệt bệnh sốt rét ngã nước và bệnh HIV. Đồng thời phát biểu khá ấn tượng “Cuộc sống vốn không công bằng - Hãy tập quen dần với điều đó.”[2] Ở Việt nam có bầu Đức, một chiếc áo sơ-mi đi khắp nơi và thậm chí trong túi không có tiền. Sĩ Hoàng với thú vui làm vườn sau khi xong việc giảng dạy…những con người tiêu biểu đó cho thấy họ có tiền nhưng không bị “say” mà biết cách sử dụng nó, họ muốn thông qua con đường vật chất để tìm đến cái thảnh thơi.

Nhưng trên đời này có không ít người chỉ biết thu vào, chỉ biết vun vén cho cái tôi vươn lên bằng nhiều hình thức kể cả những thủ đoạn rồi tự bào chữa “thương trường là chiến trường”, sau một thời gian dài bỏ quên một nửa bản thân, khi “cuộc chơi hơn nửa đời người”, thì lúc đó mới nhận ra và tất bật chạy tìm đến Thiền, đến yoga hoặc chữa trị bản thân có quá nhiều bệnh tật. Lại thêm con cái cái hư hỏng và gia đình tan rả. Lúc đó là thời điểm coi tay, xủ quẻ và phong thủy có đất dụng võ! Dĩ nhiên thời điểm đó gần như chúng ta dành hết thời gian cho việc ngồi gặm nhấm nỗi đau. Tâm lý sẽ rơi vào bế tắc.

Những lúc như vậy, chúng ta thử ngồi lại “lắng nghe lời mình nói” nhằm “thanh lọc lại mọi ý niệm”. Phải “Biết” mình đang nghĩ gì. Phải rõ những suy nghĩ đang hiện trong đầu là thiện hay ác. Một niệm vì người là thiện. Một niệm tổn người hại vật là ác. Niệm tham, niệm sân là ác. Biết được khi nó xuất hiện trong đầu, thì mới hy vọng ngăn chặn không cho nó thành hành động. Tai hại của mình là “Biết” rất chậm. Cái biết của mình không kịp với dòng nghiệp lực. Nghe chút trái ý, tâm sân tâm si liền khởi, xúi dục chúng ta làm những chuyện động trời mà vẫn còn chưa biết, chưa thấy lỗi do mình mà chỉ thấy lỗi người. Biết chậm như thế nên cuộc đời cứ sinh ra nhiều bão tố. Từ đó ta phải theo dòng nghiệp mà trôi. Ân đền oán trả theo đó còn hoài.

Những cảm xúc và hiểu biết đó sẽ đưa chúng ta xa rời khổ đau để tìm về giác ngộ. Giữa dòng đời vạn biến lòng ta sẽ trở về bất biến.

Hãy rời xa những bộn bề, ta thấy tâm hồn thật thảnh thơi!

LT

[1] Hiểu về trái tim, Minh Niệm, 07-2010

[2] 10 câu nói bất hủ của Bill Gates

Source: thuvienhoasen