III. Thực tại ở đâu?

THỰC TẠI SÁNG NGỜI MUÔN THUỞ

III. THỰC TẠI Ở ĐÂU?

Đây là một điểm nữa cần thấu triệt để không lầm ngôn ngữ. Tâm người quen sống có CHỖ đã lâu, không chỗ thì chới với nên luôn hỏi chỗ. Với thực tại mà hỏi ở đâu, tức xa thực tại rồi, đâu còn là thực tại ! Có ở đâu là bị chỗ đó CHUYỂN, là đi vào luân hồi. Còn đợi câu trả lời để hiểu nữa là càng đi quá xa.
Có vị tăng hỏi Thiền sư Tự mãn:

- Chẳng rơi vào xưa nay, xin thầy nói thẳng!

Sư bảo:

- Đã biết ông lờ mờ rồi!

Vị tăng muốn hỏi thêm, Sư liền bảo:

- Sẽ cho là lão tăng rơi vào xưa nay.

Ông tăng hỏi thẳng mà Sư bảo lờ mờ, ai thấy ông tăng lờ mờ ở chỗ nào? Hãy chín chắn lại xem: Đã chẳng rơi vào xưa nay mà còn đợi nói ra thì sao ? Có nói ra tức rơi vào xưa nay rồi. Ngay chính câu hỏi đã kẹt vào " RƠI - CHẲNG RƠI ", là trái thực tại không hay. Nếu thực chẳng rơi XƯA NAY, sao còn đợi chỉ? Người kẹt chữ nghĩa dễ lầm chỗ này!

Còn đây, Thiền sư Huệ Minh cất am trên núi Đại Mai, có hai thiền khách đến am, Sư hỏi:

- Thượng tọa ở đâu đến?

ThIền khách đáp:

- Ở đô thành đến.
Sư bảo:
- Thượng tọa rời đô thành đến núi này thì ở đô thành thiều Thượng tọa, ở núi này dư Thượng tọa. Dư thì ở ngoài tâm có pháp, thiếu thì tâm pháp chẳng khắp. Nói được đạo lý thì ở, chẳng hội nên đi.

Cả hai không đáp được.

Thiền sư Huệ Minh khéo thêm THIẾU DƯ để gạn hai Thượng tọa kia. Đúng ngay hai ông còn kẹt "đây kia", chỗ nơi, quên mất thực tại hằng hữu nơi mình nên bị ngôn ngữ lừa. Chính cái đang đối diện hỏi đáp đó, có đây kia gì đâu? Thấy đây thấy kia là kẹt trên thân tướng giả hợp này. Y cứ trên thân tướng này thì có chỗ nơi nên có ở đây thì vắng ở kia. Đã kẹt chỗ nơi, đây kia nên cũng vướng mắc thiếu dư thành bị ngại.

Lâm Tế cũng từng thể hiện ý này rất tế nhị. Sư từ giã Hoàng Bá đi, Hoàng Bá hỏi:

- Ông đi về đâu?

Sư đáp:

- Chẳng về Hà Nam liền về Hà Bắc.

Chỉ một câu đáp nhẹ nhàng nhưng biểu hiện sức sống thực tại luôn hiện hữu nơi Sư. Nghĩa là, với Sư thì sức sống chân thật đó luôn luôn hiện hữu nơi mình không lúc nào vắng mặt, không dừng ở một chỗ nào, không thuộc ở hà Nam cũng không htuộc ở Hà Bắc. Chính Sư luôn sống trong ấy mới trả lời được như thế. Nếu người còn nhớ chỗ kia, chỗ này hoặc ở Hà Nam hoặc ở Hà Bắc, tức còn kẹt trên cái ta này, đó là chưa thấy TÁNH, chưa SỐNG NGAY THỰC TẠI ĐANG LÀ !

Chính vua Lý Thái Tông vì muốn biết chỗ sống của Thiền sư Thiền Lão nên một hôm vua vào núi hỏi Sư:

- Hằng ngày Hòa thượng làm gì?

Sư đáp:
 Trúc biếc hoa vàng đâu cảnh khác
Trăng trong mây bạc lộ toàn chân.

Hỏi hằng ngày làm gì, tức hỏi chỗ sống của Thiền sư. Với Thiền Lão thì tất cả trước mặt đều hiện bày ánh sáng chân thật ấy kh6ong chỗ nào thiếu vắng, không có thêm cái gì khác nữa để làm. Vì vậy, trăng trong, mây bạc, trúc biếc, hoa vàng đều lộ bày toàn thể tánh chân, Sư thấy cái gì cũng sáng ngời không mê. Đó là thực tại luôn hiện hữu, còn phải tìm đâu nữa?

Cũng như có ông tăng hỏi Hòa thượng Triệu Châu:

- Khi tiên nhân Tỳ Mục cầm tay đồng tử Thiện Tài liền thấy vi trần Phật thì thế nào?

Triều Châu liền cầm tay ông tăng bảo:

- Ông thấy cái gì?

Trong kinh Hoa Nghiêm, phẩm Nhập Pháp Giới nói, khi đồng tử Thiện Tài đến tham học với tiên nhân Tù Mục, được tiên nhân cầm tay thì liền đó thấy vô số đức Phật nhiều như bụi nhỏ. Ở đây ông tăng thắc mắc, trong cái cầm tay có gì đặc biệt mà thấy vi trần Phật như thế? Không ngờ Triệu Châu là bậc mắt sáng, Sư đâu theo cái khuôn chữ nghĩa để giải thích, mà trực tiếp đưa ông tăng vào chỗ thực tại đó! Chính ngay khi Sư cầm tay, ông tăng liền cảm nhận chưa trôi vào niệm thứ hai, trong ấy thiếu cái gì? Phật Phật vô lượng, vô số có ngoài ánh sáng ấy đâu? Nghe nói tiên nhân Tỳ Mục, lo nhớ đến ở thuở nào, về mấy ngàn năm trước, là đánh mất ánh sáng tực tại đây rồi!