Ngày trước, phố tôi còn nghèo như cái thủa nào vẫn thế. Mang tiếng là phố nhưng dọc ngang là đường đất, lắm bãi hoang và dùng nước giếng.
Hồi ấy nhà tôi ở trong một
xóm nghèo giữa lòng phố, có hơn chục nóc nhà quanh năm lo lụt, chung mọt lối đi
đường đất đầy hoa cỏ may, dùng chung nhau một cái giếng nước như bao đời người
dân quê vẫn vậy. Lạ một điều là nước giếng lúc nào cũng đầy, và nước xanh mát
mắt. Rong rêu giếng làng - Ảnh minh họa Những ngày trời nắng, khi
những giếng khác quanh đó đã cạn, giếng nước xóm tôi cũng chỉ hơi vơi đi một
chút, rồi những cơn mưa bất chợt lại làm đầy lên. Sân giếng tráng xi-măng. Buổi
chiều, những người phụ nữ trong xóm ra gánh nước, giặt đồ, nói cười rộn rã vui
như hội vậy. Cái sân hầu như lúc nào cũng ướt, mép sân đầy rêu. Có hôm, mẹ tôi ra gánh nước,
để tránh các cô đang giặt đồ, mẹ phải đi sát mép sân nên trượt ngã sóng soài.
Cũng có hôm trời mưa, điện cúp, mẹ mặc áo mưa ra giếng giặt đồ, mắt bị nhoà
nước, mẹ lại trượt ngã trên rêu. Dấu trượt làm bong lớp rêu ra một mảng lớn.
Nhưng rồi chỉ vài hôm sau, cái khoảng trống ấy lại xanh ngút màu rêu. Nhà tôi
ra đến giếng chỉ một đoạn đường đất nhỏ. Nhưng cứ lúc nào trời mưa là ba không
cho tôi ra giếng… Một buổi sáng trời nắng tươi
tôi theo mẹ ra giặt đồ bên sân giếng. Đám rêu dưới chân ướt mềm, mát lạnh khiến
cậu bé thích nghịch ngợm như tôi trượt chân ngã oạch, trán sưng vêu, áo quần bê
bết. Ba nhìn thấy, xót ruột, ba mắng luôn cả mẹ: “Sao em lại không ngó con để
cho nó ngã? Lần sau không cho ra giếng nữa!”. Rồi ba xoa dầu cho tôi trong khi tôi
mếu máo cười mà nước mắt chảy dài vì đau… Lâu không về thăm xóm giếng,
xóm tôi khá dần lên thành phố. Đường nhựa phẳng lì thay cho đường đất thủa
trước. Nước máy đã về đến từng nhà, không ai còn dùng nước giếng. Thi thoảng
nước máy bị cắt, có người ra giếng múc dăm ba gàu nước vào dùng rồi thôi. Những
buổi ra giếng tắm của lũ trẻ con thưa dần rồi mất hẳn theo mỗi tuổi lớn. Cứ thế
xa giếng dần dần. Sân giếng bây giờ không còn
ai giặt đồ. Rêu chết, bong từng mảng phơi mình khô cong dưới nắng. Dăm bữa, thả
gàu xuống giếng, không còn thấy những cọng sẫm xanh lẫn vào trong nước… Hai bên con đường đất vào
xóm giếng của tôi ngày trước dầy những cỏ may. Và chẳng hiểu vì sao tôi yêu
loài bé dại ấy từ những ngày còn thơ ấu. Những chiều cả gió, trẻ con trong xóm
theo nhau ra đường chơi thả diều, đá bóng, bắn bi… Tôi cũng theo trong đám trẻ.
Đi đi, lại lại giữa đám cỏ cho đến khi những bông kim nhỏ xinh ấy bám đầy quần
áo, tôi lại lặng lẽ gỡ chúng ra. Cũng có hôm, tôi rủ được vài
đứa trẻ chơi cùng tôi. Thi nhau đi vòng vòng cho cỏ may bám thật nhiều. Rồi lại
thi nhau ngồi gỡ xem đứa nào gỡ được nhanh hơn. Trò chơi không phần thưởng cho
người thắng cuộc. Chỉ tiếng cười trong trẻo vút vào tầng xanh. Chỉ vẻ mặt căng
thẳng, bặm môi và tiếng thở dài ngộ nghĩnh của đứa trẻ thua cuộc. Chỉ tuổi thơ
tôi được thêm bè bạn. Thú vui trẻ con ấy cũng thường
khiến mẹ càu nhàu mỗi lần giặt quần áo cho tôi: “Đi đứng không để ý để tứ gì,
cho cỏ may dính đầy!”. Tôi rinh rích cười. Rồi vẫn cứ loay hoay với cỏ may
những chiều cả gió… Giờ xóm giếng của tôi đã chuyển
mình thành phố. Con đuờng đất trống ngày xưa hai bên đã thành những công trình
lớn, to và đẹp chẳng còn chỗ cho những bông cỏ may bé dại. Lũ trẻ ngày xưa cũng
đã bon chen vào cuộc sống. Đứa có chồng, đứa lấy vợ. Có đứa ở lại xóm. Có đứa
lập nghiệp phương xa. Phần tôi nặng nợ đất này, đi nhiều rồi cũng quay về. Chiều cả gió, rong ruổi
những con đường, lại nhớ miên man những bông cỏ may bên con đường đất có nước
giếng trong ngày bé. Chiều nay mưa, ngồi trong nhà buồn buồn, nghĩ thế nào tôi
lại bước thẳng ra sân.
Bùi Hữu Cường