1. Truyện 1 - 33

* 1 *
NGƯỜI NGU ĂN MUỐI

Thưở xưa có một người ngu
Đến thăm nhà bạn rất ư thân tình
Chủ nhà vui đãi khách mình
Bữa cơm đạm bạc, có canh ăn cùng
Chàng chê canh lạt khó dùng
Chủ bèn nêm chút muối trong canh này
Chàng ăn cảm thấy ngon ngay
Nên chàng tự nghĩ loay hoay trong đầu:
“Ngon nhờ ít muối thêm vào
Muối nhiều ngon chắc gấp bao nhiêu lần!”
Thế rồi chàng chẳng ngại ngần
Xin nguyên chén muối bỏ luôn miệng mình
Nuốt đi hết, tưởng ngon lành
Nào ngờ chất muối mặn kinh hồn người
Anh chàng tưởng chết tới nơi
Muối kia mà ngấm tàn đời còn đâu
Vội vàng móc họng ra mau
Để nôn, để mửa ngõ hầu cứu nguy.
*
Tu hành chớ có mê si
Uống ăn vừa phải lợi thì vô biên
Đừng theo tà giáo tuyên truyền
Nhịn ăn nhịn uống mà thêm sai lầm
Giữ gìn sức khoẻ tối cần
Mới mong đắc đạo thánh nhân tuyệt vời,
Dù cho nhịn bảy ngày trời
Hay mười lăm bữa, khổ đời thêm thôi
Tự mình hành hạ thân người
Chỉ thêm đói khát. So thời giống sao
Giống người ăn muối biết bao
Rời xa chân lý, lạc vào cõi mê.

* 2 *
ĐỂ DÀNH SỮA

Có người dự định tháng sau
Mời nhiều khách đến cùng nhau vui vầy
Sữa bò đãi khách bữa này
Cho nên phải trữ sữa ngay bây giờ
Để dành nhiều lo phòng hờ
Lỡ khi khách đến bất ngờ thiếu đi.
Anh chàng lẩn thẩn nghĩ suy:
“Mỗi ngày mình nặn sữa kia ra hoài
Mang thùng lớn chứa đủ rồi
Nhưng mà lại sợ sữa thời dễ hư
Để lâu sữa sẽ bị chua
Chi bằng sữa đó đừng đưa ra ngoài
Giữ nguyên trong vú bò thôi
Tới ngày đãi khách sai người nặn ra
Bớt đi được công việc nhà
Sữa khi đó mới chắc là thơm ngon
Quả là phương pháp tinh khôn!”
Nghĩ xong chàng tách bò con ra liền
Rồi đem bò mẹ nhốt riêng
Chàng không nặn sữa, để nguyên ít ngày.
Thời gian trôi lẹ làng thay
Tháng sau khách đã tới ngay đầy nhà
Chàng bèn dắt bò mẹ ra
Sữa tươi cố nặn nhưng mà có đâu
Vú bò nặn mãi thật lâu
Chẳng hề được giọt sữa nào. Than ôi!
Vây quanh khách khó nín cười
Khi hay rõ chuyện đầu đuôi lạ lùng:
“Chủ nhà quả thật điên khùng
Để dành sữa lại ở trong vú bò!”
*
Ở đời chớ có đợi chờ
Phát tâm bố thí phải lo làm liền
Đợi chi tới lúc nhiều tiền
Lỡ làng công chuyện, chẳng nên chút nào.
Góp gom của cải khó sao
Chưa xong đã gặp biết bao muộn phiền
Hoả tai, lũ lụt trong miền,
Hoặc là trộm cướp ngày đêm rình mò,
Vua quan chiếm đoạt, tận thu,
Bất ngờ thần chết có từ một ai
Kịp đâu bố thí cho người.
Kẻ ngu dành sữa so thời khác chi!

* 3 *
KHOANH TAY
CHỊU ĐÒN

Có anh chàng ngốc sói đầu
Một hôm kẻ lạ chợt đâu ngó vào
Thấy đầu không sợi tóc nào
Hắn dùng lê đánh lên bao nhiêu lần
Trái lê đánh bật máu luôn
Máu tuôn anh vẫn không buồn nói chi
Đứng im hứng chịu đòn kia
Không màng chống lại, không hề tránh ra.
Bất ngờ có bạn đi qua
Động lòng trắc ẩn, xót xa khuyên liền:
“Sao anh cứ đứng lặng yên
Để người ta đánh mãi trên đầu mình,
Không đánh lại vì nể tình
Thời nên tránh né, sao đành đứng nguyên,
Đầu anh đầy máu hai bên
Đau không? Sao chẳng kêu rên thế này?”
Anh chàng ngốc trả lời ngay:
“Tên kia xấc láo lại đầy ngu si
Thấy tôi tóc chẳng có chi
Tưởng đầu tôi giống đá kia trong vườn
Đá xinh xắn, đá dễ thương
Cho nên hắn mới lầm đường đánh lên
Trái lê cứng, đầu tôi mềm
Máu ra lênh láng mãi thêm tuôn trào
Hắn vô tri thức biết bao
Bạn ơi tôi biết tính sao bây giờ?”
Bạn nghe nói giận vô bờ
Trách anh chàng ngốc: “Thật là đáng thương
Bị người đánh đã chán chường
Mà anh vẫn đứng bình thường. Lạ thay!
Ngu si nhất cõi đời này
Chính là anh chứ ai đây sánh cùng!”
*
Thầy tu một số buông lung
Bao nhiêu Giới cấm coi thường sá chi
Buông luôn Định với Tuệ kia
Chỉ ưa gò ép oai nghi bên ngoài
Hầu mong được khắp mọi người
Cúng dường cung kính. Khổ đời vậy thay!
Tu hành theo kiểu thế này
Đớn đau kết quả gặt ngay tức thì
So cùng với kẻ ngu kia
Thấy sao tương tự, khác gì nhau đâu!

* 4 *
VỢ GIẢ CHẾT
DỐI CHỒNG

Một chàng cưới được vợ xinh
Nàng tuy rất đẹp, tính tình lại hoang
Chàng thương vợ thật nồng nàn
Nhưng nàng trái lại phũ phàng chẳng yêu
Ngoại tình một sớm một chiều
Tình nhân sẵn đó nàng theo tức thì
Muốn về nhà bỏ chồng kia
Tìm qua người mới tính bề kết duyên.
Khi chồng vắng mấy ngày liền
Nàng tìm một lão bà quen thân nàng
Nhỏ to kín đáo dặn rằng:
“Khi tôi rời khỏi ngôi làng ngày mai
Bà tìm xác chết của ai
Xác cô con gái không người thân quen
Mang về nhà để một bên
Chồng tôi trở lại bà liền báo ngay
Rằng tôi là xác chết này
Mọi người tẩm liệm sẵn đây đợi chàng.”
Bà già thực hiện chu toàn
Đúng theo kế hoạch của nàng vợ hư.
Khi chồng về lại nhà xưa
Nhìn qua xác chết rất ư buồn rầu
Chàng ngồi khóc suốt canh thâu
Rồi đem hỏa táng, có đâu hay gì
Tin rằng vợ đã chết đi
Tro xương còn lại chàng thì dấu yêu
Đựng trong hũ để mang theo
“Khối tình quá khứ” nâng niu đêm ngày.
Vợ chàng lúc đó vui vầy
Kết duyên đầm ấm với tay nhân tình,
Thời gian thoáng chốc trôi nhanh
Thế rồi chồng mới lạnh tanh với nàng
Nay ruồng rẫy vì chán chường
Khiến nàng tủi phận tìm đường trở lui
Quay về tổ ấm trước thôi 
Thưa cùng chồng cũ những lời yêu thương:
“Em đây là vợ của chàng
Trở về nối lại dở dang cuộc tình!”
Người chồng lớn tiếng thanh minh:
“Vợ tôi đã chết cỏ xanh nấm mồ
Cô sao ăn nói hồ đồ
Dối gian chi vậy! Thế cô muốn gì?”
Cô nàng biện bạch tía lia
Mong chồng nhận vợ xưa kia là mình
Nhưng chồng phủ nhận tận tình:
“Vợ tôi đã chết rành rành từ lâu
Tôi nào tin được cô đâu
Nhận cô làm vợ nghe sao lạ kỳ!”
* 
Thế gian nào có khác gì
Lắm người thành kiến rất chi sai lầm
Nhưng không chịu cải đổi dần,
Như phường ngoại đạo tà tâm lâu đời
Dù nghe Giáo Pháp tuyệt vời
Cũng không tin tưởng vào nơi Đạo Vàng
Giống người chồng ngốc thảm thương
Vợ tuy còn sống trăm đường chẳng tin.

* 5 *
KHÁT KHÔNG 
UỐNG NƯỚC

Thuở xưa có kẻ đi đường
Rất là khát nước nên dừng chốn đây
Kiếm tìm nước khắp Đông Tây
Thấy sương lóng lánh giăng đầy phía xa
Tưởng là nước vội tìm qua
Mới hay lầm lẫn. Thế là trở lui.
Cuối cùng tìm được nước rồi
Dòng sông trong mát, nước trôi không ngừng
Nhưng chàng chỉ đứng dòm chừng
Nhìn xem. Không uống. Lạ lùng vậy thay!
Người ta thấy, vội hỏi ngay:
“Anh đi tìm nước, nước đầy dưới sông
Sao không uống, chỉ đứng trông?”
Anh chàng đáp lại vô cùng kỳ khôi:
“Nước sông này nhiều quá trời
Một lần mà uống có đời nào xong,
Uống một lần hết nước sông
Thời tôi mới uống, mới không ngại ngần.”
Mọi người quanh đấy cười ầm
Chê anh chàng nọ ngu đần mãi thôi.
*
Thế gian có một ít người
Không gần chân lý, sống đời lầm sai
Luôn gàn bướng chẳng nghe ai
Cho là Giới Luật Phật thời lớn lao
Lại thêm nghiêm ngặt xiết bao
Thọ trì, tuân giữ hết nào dễ đâu
Họ tin vậy nên từ lâu
Sa chân giới cấm, lao đầu bến mê
Để rồi đau khổ tràn trề
Trong vòng sinh tử não nề nổi trôi
Khó mà đắc Đạo trọn đời
Xem ra đáng trách, nghĩ thời đáng thương
Khác chi kẻ khát đi đường
Kiếm ra được nước không màng uống thôi!

* 6 *
GIẾT CON 
CHO ĐỦ GÁNH

Có người nuôi bảy đứa con
Một con bỗng chết, không còn sống thêm
Thi hài anh chẳng chôn liền
Trong nhà anh vẫn giữ nguyên con mình
Rồi anh cùng cả gia đình
Dọn đi nơi khác. Quả tình lạ thay!
Láng giềng thấy vậy nói ngay:
“Sao không gánh xác chết này đi chôn
Mà anh lại bỏ đi luôn
Hành vi như vậy chẳng khôn chút nào
Rất là dại dột biết bao.”
Anh kia bèn đáp: “Biết sao bây giờ
Chắc chi tôi đã dại khờ
Một con nằm chết vậy mà khó khăn
Muốn cho quang gánh được cân
Hai đầu cần có xác thân hai người
Gánh đi chôn mới dễ thôi
Mới thành đủ gánh đôi nơi cân bằng.”
Thế rồi anh chợt nghĩ rằng
Giết thêm đứa nữa dễ dàng gánh ra
Nghĩ xong anh chẳng nề hà
Giết thêm một đứa thế là đủ đôi
Hai con thành một gánh rồi
Gánh lên chôn tại núi đồi trên cao.
*
Truyện này tỉ dụ giống sao
Người tu Giới Luật phạm vào ít thôi
Nhưng không sám hối một lời
Ăn năn cũng tránh. Tính bài dối gian
Làm như giữ Giới đàng hoàng
Có ai chỉ trích lại càng ngang nhiên
Bao Giới Luật cứ phạm thêm
Nói rằng: “Sau đó sẽ liền ăn năn
Sẽ liền sám hối một lần
Cho thêm thuận tiện, đâu cần ngưng ngay.”
Tu như vậy sai lầm thay
Giới như ngọc quý hàng ngày phải tuân,
Tu sai thời tiếc vô ngần
Giống người ngu xuẩn bội phần kể trên
Muốn cho đủ gánh hai bên
Vô minh sai khiến giết thêm con mình.

* 7 *
NHẬN NGƯỜI
LÀM ANH

Một người giàu có thuở xưa
Tác phong đứng đắn lại thừa thông minh
Cho nên các kẻ chung quanh
Tỏ lòng thán phục, tỏ tình kính yêu
Xa gần ái mộ rất nhiều.
Bỗng đâu có kẻ sớm chiều lân la
Tới lui thăm viếng thiết tha
Rồi sau nhận họ: “Ông là anh tôi.”
Điều này cũng dễ hiểu thôi
Của làm tối mắt khiến người dối gian
Kết thân thích, nhận họ hàng 
Để mà lợi dụng bạc vàng chứ đâu.
Ít lâu sau người nhà giàu
Khốn cùng, sa sút hết mau bạc tiền
Kẻ kia bèn trở mặt liền
Giờ đây lại nói: “Chẳng quen thuộc gì
Ông nào có phải anh chi.”
Lời sao lãnh đạm, nghe thì đáng khinh
Bà con lối xóm bực mình
Cười chê kẻ đó: “Quả tình bất nhân!”
*
Truyện này thí dụ rất gần
Có phường tà giáo manh tâm lọc lừa
Lời hay của Phật nhận bừa
Nhận là giáo pháp từ xưa của mình
Đến khi dân chúng ở quanh
Cùng nhau bảo họ thực hành ngay đi
Những người này chẳng phụng trì
Chẳng theo giáo pháp thực thi chút gì
Hoàn toàn chỉ muốn ngăn che
Âm mưu tội ác u mê gian tà.
May thay Giáo Pháp Phật Đà
Dễ chi bị bọn tà ma lộng hành.

* 8 *
TRỘM ÁO NHÀ VUA

Có người ở chốn quê mùa
Lén vào kho áo nhà vua trộm về
Bộ y phục đẹp kể chi
Trộm xong trốn tới vùng kia xa vời.
Khi vua biết vụ trộm rồi
Phái nhiều binh lính khắp nơi truy tìm
Cuối cùng cũng bắt được liền
Giải tên ăn trộm lên trên pháp đình.
Bị tra hỏi, hắn gian tình
Chối luôn tội trộm của mình mới đây
Khai rằng bộ y phục này
Là do tổ phụ lâu nay lưu truyền.
Vua ra lệnh mặc thử liền
Hắn đem y phục mặc lên thân người
Mặc sao lộn bậy tức cười
Món trên xuống dưới, dưới thời lên trên
Áo quần, mũ mãng đảo điên
Tỏ ra hắn chẳng hề quen bao giờ.
Vua bèn phán: “Không còn ngờ
Điều này chứng tỏ ngươi là kẻ gian
Đây là y phục cung vàng
Riêng vua cùng với các quan thường dùng.”
Trộm khờ cứng họng hết đường
Cúi đầu thú nhận tội cùng vua thôi.
*
Truyện này thí dụ lâu rồi
Vua là Đức Phật của thời xa xưa
Còn y phục được coi như
Chính là Giáo Pháp tối ư nhiệm mầu
Nhà quê kẻ trộm khác đâu
Là phường tà giáo mưu cầu gian manh
Trộm của người rồi chí tình
Nhận làm giáo pháp của mình đấy thôi
Trộm điều Phật dạy tuyệt vời
Khoe rằng giáo pháp của nơi chính mình
Nhưng không biết cách thực hành
Vì không thấu hiểu cho rành trước sau
Cho nên lộn bậy đuôi đầu
Đảo điên bản chất lộ mau tức thì.

* 9 *
KẺ NGỐC KHEN CHA

Có ông nọ thuở xưa xa
Hay khen đức hạnh của cha ruột mình
Khoe cùng người đứng chung quanh:
“Cha tôi chính trực, hiền lành mãi thôi
Không làm hại sinh mạng người
Ghét quân cướp giật, ghét ai lọc lừa
Công bình, đức độ, nhân từ
Tránh lời gian dối, lại ưa giúp đời
Cứu người nguy khốn khắp nơi
Từ bi nở đẹp tuyệt vời trong tâm.”
Bấy giờ có kẻ ở gần
Vốn mang bản chất ngu đần, vô minh
Nghe xong chợt nghĩ: “Quả tình
Mình nên ca tụng cha mình một phen.”
Hắn bèn lên tiếng bon chen:
“Cha tôi đức hạnh vượt trên khắp làng
Cha ông so chẳng sánh ngang.”
Bà con quanh đó rộn ràng hỏi ngay:
“Cha anh như vậy tốt thay
Thế thì đức hạnh trước đây thế nào?”
Kẻ ngu vênh mặt tự hào:
“Cha tôi từ nhỏ ưa nào chuyện dâm
Tuyệt đường tình dục bao năm
Chẳng hề biết đến. Không ham chuyện này.” 
Mọi người cười rộ hỏi ngay:
“Cha anh đoạn dục từ ngày ấu thơ
Làm sao đẻ được anh ra?”
Kẻ ngu cứng họng khó mà nói chi.
*
Ở đời khen ngợi chuyện gì
Cần cho chân thật, chớ hề dối gian
Nói sai tai hại vô vàn
Không mang hiệu quả, xa gần khinh khi
Phật tuyên “ngũ giới” xưa kia
Dạy đừng “vọng ngữ”. Ta thì chớ quên!

* 10 *
NHÀ GIÀU CẤT LẦU

Có chàng giàu có kể chi
Tiền nhiều nhưng lại ngu si tức cười
Không hề biết đến việc đời,
Một hôm chàng chợt dạo chơi trong vùng
Ngang căn nhà của phú ông
Rất chi đẹp đẽ, vô cùng cao sang
Ba tầng lầu thật huy hoàng
Chàng nhìn ham thích xốn xang nghĩ rằng:
“Tiền ta tuy chẳng sánh bằng
Ít ra đủ cất một tầng cũng hay.”
Chàng về hào hứng mời ngay
Một nhà kiến trúc vùng này tới mau
Hỏi thăm: “Nhà ba tầng lầu
Thời ông có cất khi nào hay chưa?”
Người xây cất cười rồi thưa:
“Ba tầng lầu đó tôi thừa khả năng.”
Thế là hợp với ý chàng
Chàng nhờ người đó vội vàng khởi công:
“Cất lầu ba giống phú ông
Làm ngay cho đẹp, phải trông tuyệt vời.”
Người xây cất đồng ý thôi
Thợ thời đem tới, đất thời san ra
Đắp nền móng, dựng tường nhà.
Chàng giàu ít bữa ghé qua xem chừng 
Hỏi thăm cho biết tỏ tường:
“Này ông kiến trúc, ông đương làm gì?”
Người xây cất đáp tức thì:
“Nhà ba tầng đó, có chi lạ nào.”
Chàng giàu bèn nói: “Vậy sao,
Xây chi tầng dưới tốn hao phiền hà
Chỉ cần xây cái lầu ba.”
Người xây cất đáp: “Làm nhà trước sau
Phải xây tầng dưới khởi đầu
Xong rồi ta mới xây lầu tầng trên.”
Chàng giàu ngu ngốc ngăn liền:
“Không! Tôi chỉ muốn trả tiền cho ông 
Cất lầu ba cho chóng xong
Còn hai tầng dưới tôi không yêu cầu!”
Người xây cất cười hồi lâu
Tận tình giảng giải. Chàng đâu nghe gì.
Tỏ ra cố chấp kể chi
Yêu cầu kiên quyết thực thi ý mình.
Chàng giàu ngu ngốc thật tình
Cất lầu công việc đành đình lại thôi.
*
Truyện này tỉ dụ ở đời
Trong hàng Phật tử có người biếng tu
Phụng thờ “Tam Bảo” ơ hờ
Tu “Giới, Định, Tuệ” cũng lơ là hoài 
Tưởng lầm tu vậy đúng rồi
Không cần theo bước của người tu lâu
Muốn mình “chứng quả” thật mau
Bỏ ba “quả vị” khởi đầu đường tu
Vượt ngay tới quả thứ tư
Thành A La Hán theo như ước nguyền.
Tu như vậy thật cuồng điên
So cùng chàng ngốc ở trên khác gì!

* 11 *
BÀ LA MÔN 
GIẾT CON

Có người ngoại đạo thuở xưa
Tự xưng mình giỏi nên ưa khoe tài
Rành quá khứ, biết tương lai
Bao điều học vấn trên đời tinh thông
Nói ra trôi chảy vô cùng.
Một hôm chàng muốn phô trương tay nghề
Bèn đi đến một nước kia
Ôm theo con nhỏ, não nề khóc than.
Mọi người thấy lạ hỏi han:
“Tại sao anh khóc vô vàn tang thương?”
Chàng lên tiếng đáp não nùng:
“Con tôi sẽ chết trong vòng bảy hôm
Cho nên tôi rất đau buồn.”
Bà con thương hại khuyên luôn anh này:
“Con anh hiện mạnh khoẻ thay
Làm sao chỉ sống bảy ngày nữa thôi
Chắc là anh tính lầm rồi
Chỉ thêm buồn khổ hại người, ích chi.”
Chàng bèn quả quyết tức thì:
“Tôi xem chính xác, ít khi sai lầm
Mặt trời có thể mờ dần,
Mặt trăng có thể khuất luôn trên trời,
Muôn sao có thể rụng rơi
Riêng tôi đoán đúng mọi lời tiên tri.”
Bảy ngày lần lượt trôi đi
Con chàng không chết. Có gì lạ đâu.
Chàng bèn tính toán trong đầu
Muốn cho danh dự trước sau bảo tồn
Chàng ra tay giết con luôn
Chứng minh mình chẳng đoán lầm đoán sai.
Bà con thấy vậy phục tài
Cùng nhau tin tưởng, đồng thời ngợi ca
Tiếng tăm từ đó vang xa
Số người tôn kính thật là nhiều thôi.
*
Biết bao ngoại đạo ở đời
Muốn người tin phục, buông lời dối gian
Nhận mình đắc đạo thánh nhân
Rồi mang thủ đoạn bạo tàn phô trương
Khi cần mê hoặc người thường
Hầu mong hưởng lợi. Trăm phương khác gì
Kẻ gian manh kể trên kia
Giết con cho đúng “tiên tri”, đúng lời.
Kẻ này sẽ gặt tức thời
Tương lai quả báo tơi bời sầu bi!

* 12 *
QUẠT NƯỚC ĐƯỜNG

Thuở xưa có một anh kia
Nấu đường cát trắng chuyên nghề đã lâu
Một hôm đang bận, chợt đâu
Có ông khách nọ sang giàu đến thăm
Anh ngưng nấu, chạy lăng xăng
Hết lòng o bế khách sang tới nhà,
Muốn mời khách uống nước trà
Anh đi lấy nước đổ ra cái nồi
Thêm đường một ít vào rồi
Bắc lên lò nấu, lửa thời chụm lên
Lửa to, nước nóng sôi liền
Sôi lên sùng sục. Anh bèn lo âu
Nước đường nóng, dễ uống đâu
E rằng khách quý chờ lâu bực mình
Phải làm cho nước nguội nhanh
Anh bèn quạt nước ở quanh trong nồi
Quạt lâu, đường vẫn cứ sôi
Vì anh lính quýnh quên dời nồi đi
Nồi còn trên bếp lửa kia
Dưới còn lửa nóng đường thì vẫn sôi.
Anh chàng quạt lẹ đã đời
Cho nên toát cả mồ hôi dầm dề.
Mọi người quanh đó cười chê:
“Phí công quạt mãi không hề ích chi
Dưới nồi không tắt lửa đi
Quạt hoài nước chẳng dễ gì nguội cho!”
*
Truyện này tỉ dụ người tu
Tham, Sân, Si chẳng diệt trừ cho nhanh
Lửa phiền não đó hoành hành
Làm sao giải thoát ngọn ngành khổ đau
Dù tu khổ hạnh dài lâu
Nằm giường gai góc có đâu ích gì
Hành thân, hành xác thảm thê
Uổng công, vô ích, dễ chi viên thành
Tương lai đau khổ quẩn quanh
Trôi lăn trong cõi tử sinh xoay vòng.

* 13 *
SỰ THẬT
CHỨNG MINH

Trong nhà một nhóm ngồi quanh
Phẩm bình đức hạnh một anh ở ngoài
Một người lên tiếng chê bai:
“Anh này mọi việc trên đời đều hay
Trừ hai điều đáng chê thay
Một là sân hận nổi ngay dễ dàng
Hai là lỗ mãng vô vàn
Mỗi khi chạm việc liên quan đến mình.”
Người này đang kể sự tình
Thời anh chàng đó thình lình đi ngang
Bên tai nghe lọt rõ ràng
Đùng đùng nổi giận vội vàng ra tay
Nhảy chồm ngay vào nhà này
Túm người đang nói trong đây đánh liền
Miệng thời la hét cuồng điên:
“Ta nào sân hận, chớ nên nói càn
Ta nào lỗ mãng hung tàn!”
Mọi người quanh đó can ngăn thốt lời:
“Hãy nhìn hành động của ngươi
Những gì hiện tại tức thời chứng minh
Hận sân, lỗ mãng đầy mình
Người ta bình phẩm quả tình chẳng sai.”
*
Trần gian tội lỗi lắm người
Suốt ngày trác táng, cả đời say sưa
Nào đâu tự nhận thói hư
Chẳng ưng chỉ trích, không ưa phê bình
Nghe chê, xấu hổ, bực mình
Giận lên tìm cách gian manh trả thù
Khó mà tiến trên đường tu,
Dấn sâu cõi ác vốn từ xưa kia
Gánh vào hậu quả não nề!

* 14 *
GIẾT KẺ 
DẪN ĐƯỜNG

Một đoàn đông toàn thương gia
Dự trù vượt biển đi xa buôn hàng
Tìm đường sinh sống lang thang
Lộ trình đoàn phải băng ngang cánh đồng
Đầy nguy hiểm, rộng mênh mông
Cả đoàn lúng túng, đường không biết rành
Bàn nhau mời kẻ giúp mình
Đi theo chỉ lối, khởi hành luôn thôi. 
Nửa đường vừa vượt qua rồi
Đoàn buôn bất chợt gặp ngôi miếu thần
Giữa đồng bát ngát vô ngần,
Chiếu theo tập quán của dân vùng này
Thời đoàn cần cúng miếu ngay
Một người phải giết tại đây tế thần
Mới mong đi thoát cả đoàn.
Thương gia xúm lại họp bàn riêng tư:
“Chúng mình thân thích từ xưa
Đồng hương, bè bạn, rất ư lâu đời
Lạ thời chỉ có một người
Là người đưa lối, giết thời tiện thay
Để đem cúng tế miếu này.”
Bàn xong là họ ra tay tức thì
Mang người đưa lối giết đi
Giết xong nghĩ chuyện cúng kia yên lành
Đoàn buôn tiếp tục lộ trình
Tiếc rằng không có ai rành đường đi,
Giữa đồng hoang vắng bốn bề
Bơ vơ, lạc lõng, thảm thê, hãi hùng
Để rồi cả bọn cuối cùng
Thảy đều chết thảm trong vùng hiểm nguy.
*
Truyện này tỉ dụ mỗi khi
Muốn vào biển Phật Pháp kia kiếm tìm
Những châu báu quý lưu truyền
Pháp lành ta phải tu liền ngay thôi
Noi theo Giáo Pháp tuyệt vời
Đưa đường chỉ lối tới nơi an lành.
Nhiều người điên đảo tu hành
Pháp lành, Chân Lý chí tình bỏ qua
Quay cuồng trong cõi ta bà
Đường dài sinh tử khó ra được nào 
Chìm trong biển khổ dâng trào
Trôi xa bờ giác, lạc vào bến mê.

* 15 *
MUỐN CON 
MAU LỚN

Thuở xưa có một ông vua
Quý yêu công chúa mới vừa sinh ra
Nên vua mong muốn thiết tha
Con mình mau lớn để mà ngắm trông
Vua bèn triệu đến hoàng cung
Lương y một vị tiếng lừng khắp nơi
Rồi vua thương lượng cùng người:
“Hiện ông có thuốc tuyệt vời gì không
Để cho công chúa uống xong
Tức thì mau lớn ta mong nhờ người.”
Lương y từ tốn trả lời:
“Thuốc hay như vậy kiếm thời cũng ra
Nhưng mà phải đến phương xa
Có điều tôi muốn trình qua cùng ngài
Tháng ngày tìm thuốc kéo dài
Thời công chúa phải ở ngoài chốn riêng
Ngài đừng thăm. Cần cữ kiêng.
Khi nào kiếm thuốc đã yên chuyện rồi
Và công chúa dùng xong xuôi
Tới thăm thuận tiện thời tôi thỉnh mời.”
Vua nghe, ưng thuận, y lời.
Lương y từ biệt thảnh thơi ra về
Lên đường đi kiếm thuốc kia
Mười hai năm chẵn tới kỳ trở lui
Kiếm ra được thuốc quý rồi
Đưa công chúa uống tức thời thuốc tiên
Xong đưa công chúa đi liền
Vào trình diện đấng vua hiền trong cung.
Nhà vua rất đỗi vui mừng
Thấy công chúa đã vô cùng lớn khôn
Ngợi khen thầy thuốc kia luôn:
“Thầy tài, thầy giỏi không còn ai hơn,
Và công chúa được nhờ ơn
Thuốc hay, chóng lớn, vô vàn tốt tươi.”
Sau khi vua nói dứt lời
Sai quan ban thưởng cho người có công
Nhiều tài vật quý vô song.
Mọi người rõ chuyện cười ông vua này
Là người dại dột lắm thay
Tuổi con mà cũng không hay biết gì.
* 
Người tu Đạo Phật từ bi
Hành trì cần phải rất chi chân tình
Tinh anh tìm hiểu tự mình
Rằng: “Khi nước đến sẽ thành ra ao
Dòng trong sẽ hiện trăng sao.”
Mới mong công đức trước sau vẹn toàn
Nếu không cố gắng chuyên cần
Không theo Phật Pháp vô ngần thâm sâu
Chỉ mong kết quả cho mau
Khó mà đạt được đạo mầu tối cao.
Kẻ ngu muội đáng cười sao!

* 16 *
TƯỚI MÍA 
BẰNG NƯỚC MÍA

Hai người trồng mía thi đua
Cùng so tài nghệ hơn thua một ngày
Xem ai giỏi, xem ai hay
Ai trồng mía tốt thưởng ngay, khen liền,
Ai trồng mía xấu thời phiền
Bị người kia phạt. Hai bên đồng lòng.
Một anh tự nghĩ: “Mía ngon
Vì xưa nay ngọt, ai còn lạ chi
Muốn tăng thêm vị ngọt kia
Mình dùng nước mía tưới thì tốt cây.”
Nghĩ xong anh thực hiện ngay
Mang nhiều mía ép, nước đầy chảy ra
Rồi bưng nước mía đem qua
Tưới lên vườn mía anh ta mới trồng.
Chao ơi, hao tốn vô cùng
Mà rồi kết quả lại không được gì
Cả vườn mía mới trồng kia
Đều hư hoại hết. Ngu si! Đáng cười!
*
Truyện này tỉ dụ ở đời 
Khi tu Phật Pháp lắm người kỳ khôi
Không theo đường chính sẵn rồi
Giở trò gian dối, lôi thôi, khác thường
Đui mù tu luyện sai đường
Ỷ quyền, ỷ thế giàu sang của mình
Cướp ngang tài sản dân lành
Đem làm phước thiện mong thành công ngay
Quả lành mong sẽ tới tay
Ngờ đâu kết quả đắng cay vô vàn 
Hao tinh thần, phí thời gian
Nhọc công vô ích, đạo vàng thấy đâu
Tương lai tai họa thảm sầu
Giống người tưới mía trước sau khác gì!

* 17 *
VÌ NHỎ MẤT LỚN

Có chàng cho mượn năm đồng
Đã lâu con nợ cũng không trả tiền
Chàng bèn tìm đến đòi liền
Qua nhà con nợ ở bên kia làng
Có dòng sông rộng chắn ngang
Phải đi đò khiến anh chàng tốn hao
Ba đồng một lượt, ít sao!
Tới nơi người mượn nợ nào có đây
Vắng xa nhà đã mấy ngày
Thế là chàng lại phải quay đầu về
Trả ba đồng, giống lượt đi
Tiền đò qua lại vị chi sáu đồng
Tính ra quả thật nhọc công
Lại thêm tổn thất mà không được gì.
*
Ở đời thấy có nhiều khi
Vì tranh chút lợi rất chi tầm thường
Chúng sinh hành động lầm đường
Thanh danh bại hoại thảm thương theo liền
Gặt về kết quả muộn phiền
Và rồi chút lợi cũng bền được đâu,
Đời này tiếng xấu ngập đầu
Đời sau quả báo đớn đau dữ dằn.

* 18 *
TRÊN LẦU MÀI DAO

Có chàng nọ thuở xa xưa
Từ lâu phục dịch cho vua của mình
Quả là khổ sở thật tình
Tâm tư mỏi mệt, thân hình tang thương
Nhà vua bèn thưởng cho chàng
Lạc đà vừa chết để mang về nhà.
Món quà vua quý ban ra
Chàng mang về tính lột da tức thì
Tiếc thay dao lụt quá đi
Lưỡi kia không sắc dễ chi đứt nào.
Chàng đi tìm đá mài dao
Thấy viên đá ở lầu cao trên cùng
Chàng leo lên mài dao xong
Quay lui trở xuống đem dùng dao kia
Lột da. Dao lại lụt đi
Mới dùng chốc lát có gì dài lâu
Thế là chàng lại leo lầu
Đem dao mài nữa rồi mau xuống liền
Lột da. Dao lụt. Lại lên
Xuống lên nhiều lượt cho nên mệt người
Chàng bèn nảy ý lạ đời:
“Lạc đà ta vác lên nơi tầng lầu
Vừa lột da vừa mài dao
Thật là thuận tiện. Ai nào khôn hơn!”
Nghĩ xong chàng thực hiện luôn
Cho là mình quả vô ngần thông minh.
Xa gần lên tiếng phẩm bình:
“Rất chi ngu xuẩn, thật tình dở hơi!”
*
Truyện này tỉ dụ ở đời
Bao nhiêu giới cấm lắm người không theo
Rồi vung tiền của thật nhiều
Để đem bố thí mong gieo phước lành
Mong sao cho bản thân mình
Sau này sẽ được tái sinh cõi Trời
Giống người đần độn trên thôi
Nào đâu kết quả! Nực cười lắm thay!

* 19 *
GHI DẤU TRÊN THUYỀN

Một chàng vượt biển đi xa
Thuyền qua ngọn sóng bất ngờ đánh rơi
Chén bằng bạc quý sáng ngời
Chén rơi xuống biển và rồi chìm sâu
Chàng bèn làm dấu thật mau
Hông thuyền ghi lại để sau dễ tìm
Rồi chàng tiếp tục chèo thuyền
Trong tâm tự nghĩ: “Nào quên dễ gì
Chỗ chén rơi đã khắc ghi
Ngang hông thuyền đó kiếm thì khó chi.”
Thời gian hai tháng trôi đi
Thuyền chàng đến địa phương kia xa vời
Ngay trên sông, ở ngoài khơi
Anh chàng bỗng nhớ chén rơi, muốn tìm
Bèn theo dấu tại mạn thuyền
Định tâm sẽ nhảy xuống miền nước sâu.
Có người nhìn thấy hỏi mau:
“Anh làm gì lại lặn vào biển khơi?”
Chàng ung dung khẽ đáp lời:
“Tôi tìm chén bạc đánh rơi ngày nào.”
Người kia hỏi: “Rơi tại đâu?”
Anh chàng: “Rơi tại biển sâu mới rồi
Cách đây hai tháng mà thôi
Và tôi cẩn thận ghi nơi hông thuyền
Chỗ chén rơi để khỏi quên
Ngày nay theo dấu nhảy tìm khó chi.”
Mọi người nghe vậy cười chê:
“Nước sông nước biển có gì khác đâu
Nhưng nơi chốn thời khác nhau
Ngàn trùng cách biệt trước sau xa vời
Rơi một đằng, lặn một nơi
Làm sao tìm được chén rơi của mình.”
*
Truyện này nhắc nhở chúng sinh:
“Có người ngoại đạo tu hành buông lơi
Không theo chính hạnh tuyệt vời,
Tu theo khổ hạnh, công thời tiêu tan
Vừa vô ích, vừa lầm than
Một ly sai biệt dậm ngàn mất đi,
Ta cần sáng suốt kể chi
Phải theo đúng Chánh Pháp khi tu hành!”

* 20 *
TRẢ THỊT

Nước kia có một ông vua
Nghe lời đồn đãi khó ưa về mình
Ngoài đời có kẻ phê bình
Rằng mình bạo ngược, tính tình tàn hung
Còn về chính trị chẳng thông,
Vua nghe tức bực trong lòng lắm thay
Vua bèn hạ lệnh ra ngay:
“Bắt cho kỳ được tên này về cung
Tên này phạm thượng vô cùng.”
Tuy nhiên mật thám truy lùng không ra
Biết ai mà bắt bây giờ
Nịnh thần có kẻ bất ngờ trình tâu,
Vua nghe ra lệnh tóm đầu
Một viên quan nọ có đâu tội tình
Rồi lên án chịu cực hình
Lóc trăm lạng thịt trên mình quan kia
Sau xương sống, thật thảm thê
Gọi là trừng phạt tội “khi quân” này.
Thế rồi sau một ít ngày
Có người minh chứng vua hay rõ ràng
Vị quan đó bị hàm oan
Dám đâu nói xấu cung vàng khi nao.
Nhà vua hối hận biết bao
Oan người vô tội lẽ nào để yên
Phải đền bù cho người hiền
Đền bù tổn thất lại liền một khi
Vua bèn ra lệnh lạ kỳ
Dùng ngàn lạng thịt tức thì đắp lên
Ngay xương sống, trả lại liền
Nghĩ bù đắp vậy là yên mọi bề.
Vị quan được trả thịt về
Vẫn còn đau đớn não nề khóc than
Cứ rên rỉ suốt canh tàn
Nhà vua nghe được chẳng cần xét suy
Đến nơi vặn hỏi quan kia:
“Ngươi còn khóc lóc làm chi nữa mà
Thịt ngươi ta chỉ lấy ra
Có trăm lạng thịt. Nay ta đền bồi
Một ngàn lạng thịt đủ rồi
Cớ sao ngươi vẫn còn ngồi than thân?”
Nạn nhân mệt mỏi vô ngần
Không còn sức lực, chịu thầm đớn đau,
Người chung quanh vội trình tâu:
“Nếu ai mà có chặt đầu đại vương
Rồi sau họ lại bồi thường
Một ngàn đầu khác cũng không ích gì
Làm sao dính lại đầu kia!”
Vua nghe nói vậy, lầm lì, lặng thinh.
*
Kẻ ngu trong đám chúng sinh
Tham vui hiện tại thoả tình không thôi
Sợ đâu hậu quả tương lai,
Họ gây khổ não cho người chung quanh
Góp gom tiền của về mình
Rồi đem làm phúc, quả lành cầu mong
Mong bao tội lỗi diệt xong,
Nghĩ suy như vậy là không đúng rồi.
Truyện nhà vua lóc thịt người
Khuyên đừng cẩu thả buông lơi việc gì
Bạo tàn, lỗ mãng ích chi
Kẻo khi lầm lỡ khó bề sửa sai!

* 21 *
CẦU CON

Ở trong vùng có một bà
Sinh con một đứa rất là mừng vui
Nhưng rồi mẹ muốn đủ đôi
Muốn thêm đứa nữa cho đời tươi thêm
Nên bà dò hỏi chị em
Hỏi đàn bà khác thân quen giúp mình:
“Xin ai có kế tài tình
Chỉ tôi phương pháp để sinh thêm nào.”
Có bà lão tuổi đã cao
Bấy giờ lên tiếng: “Sinh đâu khó gì
Nhưng con đầu phải giết đi
Để rồi lấy máu tế thì linh thay
Tế thần xong toại ý ngay
Đó là phương pháp già này tinh thông.”
Nghe lời bà mẹ xiêu lòng
Định làm theo vậy mà không ngại ngần
May thay lối xóm ở gần
Có người hay biết cản ngăn bà liền
Trách rằng: “Chị quả cuồng điên
Muốn thêm con nữa, cứ nên mong cầu
Nhưng sao tính giết con đầu
Giết xong nhìn lại còn đâu đứa nào
Thật là dại dột biết bao
Chị cần xét lại xem sao. Chớ làm!”
*
Ở đời lắm kẻ sai lầm
Dị đoan, mê tín, theo chân thuyết tà
Do phường ngoại đạo đề ra
Rằng: “Muốn hạnh phúc thăng hoa cuộc đời
Phải tu khổ hạnh tức thời
Nhảy vào hầm lửa, nằm gai, trần truồng.”
Tu sai nên chỉ uổng công
Khổ thân tự hại chứ không phước gì
Đâu sinh lên được Trời kia
So cùng Phật Giáo rất chi ngược đời
Vì xa Chánh Pháp tuyệt vời.

* 22 *
BÁN TRẦM HƯƠNG

Có chàng lặn lội biển khơi
Tìm trầm hương quý kiếm lời bán ra
Trải nhiều năm tháng trôi qua
Công lao kết quả thật là tốt thay
Trầm hương được một xe đầy
Đem về giữa chợ chàng bầy bán rao
Vì hàng quý, nên giá cao 
Thành ra chẳng có ai nào muốn mua
Chàng buồn chán, chàng ưu tư
Băn khoăn tính toán nhưng chưa được gì.
Chợt chàng ngó thấy người kia
Mang than ra chợ bán thì hết mau
Có bao giờ ế hàng đâu
Chàng nhìn, tính toán trong đầu loay hoay:
“Ta đem đốt trầm hương này
Thành than rồi bán xong ngay dễ dàng.”
Nghĩ xong chàng đã vội vàng
Mang trầm hương đốt thành than hết liền
Đưa ra chợ bán kiếm tiền
Thế là bán chạy quả nhiên hết hàng.
Buồn thay giá một xe than
So ra rẻ mạt sao bằng trầm hương.
*
Truyện này khuyên khách thập phương
Tu hành chớ ngại con đường gian truân
Nếu mong Phật quả thành tâm
Khó chi ta cũng ngàn lần vượt ngay.
Giữ nguyên quả vị Phật này
Chớ nên thoái chí chẳng hay chút nào,
Giữ nguyên quả vị tối cao
Quyết tâm thành đạt chớ nao núng lòng.

* 23 *
TRỘM MỀN

Có tên trộm thật ngu si
Vào nhà giàu có lấy đi ít hàng
Toàn là gấm quý hạng sang
Rồi còn vơ vét trên đường rút lui
Một mền rách nát tả tơi
Và quần áo cũ của người chủ gia
Xong rồi mới chịu đi ra
Đem hàng gấm quý bao qua ngoài cùng
Áo quần, mền rách phía trong
Gói thành một gói, cõi lòng thảnh thơi.
Sau này đi khắp mọi nơi
Hắn mang gói đó chẳng rời phút giây.
Mọi người biết được chuyện này
Đêu chê cười hắn là tay ngu đần.
*
Ở đời ai đã phát tâm
Tin theo Phật Pháp chuyên cần tu thân
Không nên trở lại sai lầm
Tham lam danh lợi dương trần làm chi
Để rồi Giới Luật phá đi.
Nếu ai điên đảo nghĩ suy sai đường
Giới thanh tịnh cứ coi thường
Tất nhiên đức hạnh tổn thương nặng nề
Khiến cho thiên hạ cười chê!

* 24 *
GIEO MÈ

Có người ăn chút vừng mè
Khi ăn mè sống anh chê bai liền
Ăn mè rang chín anh khen
Rồi anh tự nghĩ: “Mình nên trồng mè
Mè rang chín ăn ngon ghê
Nếu đem mè chín trồng thì tốt cây
Chắc cây cho hạt ngon đây.”
Nghĩ xong anh thực hiện ngay tức thì
Rang vừng mè cho chín đi
Rồi mang tới mảnh đất kia gieo trồng.
Than ôi kết quả chờ trông
Chẳng cây nào mọc! Uổng công mất rồi!
*
Truyện này ví dụ có người
Tu theo hạnh Bồ Tát thời không vui
Than tu khổ hạnh buồn đời 
Con đường Phật quả xa vời, gian nan.
Sau khi nghĩ bèn chuyển sang
Chỉ tu theo hạnh dễ dàng mà thôi
Làm A La Hán được rồi
Đường tu mau chứng, luân hồi thoát ngay
Chẳng còn sinh, tử vần xoay.
Tu như vậy thật tiếc thay vô cùng
Sau này khó thể trông mong
Muốn cầu Phật quả có hòng được đâu!

* 25 *
NƯỚC VÀ LỬA

Có người sống tại nhà này
Thường hay làm mọi việc ngay trong phòng
 Cần nước lạnh, cần lửa hồng,
Lửa chàng nhóm ở bên trong chén sành
Nước thời chứa ở trong bình
Cái bình bằng thiếc nhỏ xinh, nóng liền.
Chàng lo chuẩn bị làm đêm
Để bình đựng nước lên trên chén sành
Trong lòng tự nghĩ khôn lanh:
“Lửa hồng, nước lạnh sẵn dành tại đây
Tối nay làm việc có ngay.”
Khi quay lại đó tiếc thay cho chàng
Nước thời nóng, thật lỡ làng
Lửa vì bị đậy nên tàn mất đi
Cả hai dùng chẳng được chi
Việc làm chậm trễ cũng vì khờ thôi.
*
Truyện này ví dụ ở đời
Xuất gia cầu học lắm người hăng say
Học theo Phật Pháp điều hay
Nhưng rồi quyến luyến lại quay về nhà
Về gia đình, khó thoát ra
Thân chìm cõi dục, tâm sa biển tình
Lửa công đức tàn lụi nhanh
Nước trì giới, đức tu hành mất đi
Thế gian sự nghiệp còn gì
Chỉ còn một nỗi sầu bi dâng tràn!

* 26 *
BẮT CHƯỚC VUA

Có người nọ thuở xa xưa
Muốn tìm cách khiến cho vua của mình
Được hài lòng, vui thật tình
Tìm người quen hắn chân thành hỏi han,
Người quen mách kế cho rằng:
“Lấy lòng vua cũng dễ dàng, khó chi
Anh nên bắt chước ngài đi
Theo từng điệu bộ mỗi khi gần ngài.”
Hắn khen: “Ý kiến thật tài.”
Xong rồi hắn đến nơi ngai vàng liền
Dõi theo cử chỉ vua hiền
Để rồi bắt chước giống in mọi điều.
Bấy giờ vua nháy mắt nhiều
Hắn bèn cũng chớp mắt theo liên hồi
Giống như in, giống quá trời
Nhà vua thấy lạ thốt lời hỏi ngay:
“Sao ngươi chớp mắt mãi đây
Bị lông hay bụi bẩn bay rớt vào?”
Hắn bèn lên tiếng thưa mau:
“Mắt tôi vẫn tốt từ bao lâu rồi
Cầu mong lấy được lòng ngài
Nên tôi bắt chước, tức thời theo ngay
Nhái cho thật giống, thật hay
Ngài vui, ban thưởng, thân này thăng hoa.”
Vua nghe nổi giận thét la:
“Nhà ngươi láo xược chẳng tha được nào!”
Vua sai quân lính lôi vào
Phạt về tội dám hỗn hào cùng vua
Đánh đòn một trận cho chừa
Đuổi ra khỏi nước kể như tàn đời.
*
Truyện này thí dụ nhiều người 
Được nghe Phật Pháp để rồi tu theo
Nhưng không hiểu được một điều
Phật vì đại chúng tuy nêu Pháp lành
Pháp nhiều khi thấp thật tình
Giúp người kém cỏi thấm nhanh đạo mầu,
Họ nào hay biết được đâu
Khi nghe Pháp thấy có câu, chữ nào
Tỏ ra không được thanh cao
Họ bèn lên tiếng ồn ào chê bai
Hoặc là bắt chước làm sai
Mất đi thiện lợi, gánh tai hại về
Đọa vào đường ác não nề
Mất đi chứng ngộ, thảm thê khổ hình.

* 27 *
TRỊ VẾT THƯƠNG

Tội thay có một ông già
Bị vua đánh đập rất là nhẫn tâm
Mang thương tích nặng vô ngần
Ông dùng phân ngựa thoa luôn ngay vào
Vài hôm thương tích lành mau.
Có người ngu nọ thấy sao lạ lùng
Bèn lên tiếng nói vui mừng:
“Ta vừa học được một phương thuốc này
Trị thương tích thật là hay.”
Người ngu vội vã về ngay nhà mình
Gọi con ra khẽ tâm tình:
“Cha vừa biết thuốc chữa lành vết thương
Thật hay ho, thật lạ thường
Con để cha đánh sau lưng bây giờ
Rồi khi thương tích hiện ra
Thuốc hay kia sẽ đem thoa chữa liền
Chắc là hiệu nghiệm vô biên.”
Con nghe cha nói xong bèn chịu ngay
Đánh lưng con cha ra tay
Rồi đem phân ngựa thoa đầy vết thương
Thật là ngu xuẩn trăm đường
Khiến cho thiên hạ bốn phương chê cười.
*
Truyện này thí dụ có người
Muốn tu học Phật Pháp thời lầm mê
Để phiền não, tham sân si
Tự do phát khởi. Mất đi Pháp Lành
Lại thêm nghiệp lụy tăng nhanh.
Tỉ như nghe nói thực hành tốt thay
“Quán thân bất tịnh” thật hay
Thân phàm ngũ uẩn bỏ ngay dễ dàng
Thoát ly sinh tử đôi đường,
Hắn bèn “nữ sắc” coi thường quán mau
Quán thêm “ngũ dục” xem sao
Than ôi kết quả thảm sầu tới nhanh
“Quán thân bất tịnh” không thành
Vì tâm chưa vững nên đành đớn đau
Đường mê sắc dục dấn sâu 
Tử sinh nghiệp báo tránh đâu thoát nào!

* 28 *
XẺO MŨI

Trong làng có một anh chàng
Sánh duyên cùng với một nàng vợ xinh
Đẹp nhan sắc, tuổi xuân xanh
Chỉ riêng cái mũi quả tình khó coi.
Thời gian chắp cánh dần trôi
Bỗng nhiên chàng gặp một người như tiên
Dung nhan rực rỡ một miền
Lại thêm mũi đẹp có duyên vô cùng
Anh chàng tự nghĩ trong lòng:
“Nàng này mũi đẹp, mình mong ước rằng
Làm sao có được mũi nàng
Để thay vào mũi khó thương vợ mình
Vợ mình sẽ đẹp sẽ xinh.”
Thế rồi chàng thực hiện nhanh ý này
Cắt đi mũi người đẹp ngay
Cầm về khoe vợ giọng đầy sướng vui:
“Em ơi! Có mũi đẹp rồi
Tặng em thay mũi cũ thời tuyệt luân!”
Chàng bèn xẻo mũi vợ luôn
Quăng đi mũi cũ chẳng buồn tiếc chi
Thay vào bằng mũi đẹp kia
Cuối cùng không ráp được vì dễ đâu,
Vợ chàng mất mũi đớn đau
Càng thêm xấu xí thảm sầu tang thương.
Vì trò ngu xuẩn của chàng
Gây tai hại cả hai nàng than ôi!
*
Truyện này thí dụ có người
Nghe Sa Môn đức tuyệt vời từ lâu
Bà La Môn đức kém đâu
Mọi người cung kính trước sau cúng dường
Người này bèn nghĩ điên cuồng:
“Ta cùng các vị đó không khác gì.”
Thế là lên giọng u mê
Xưng mình đức lớn khác chi đâu nào
Thật là bất lợi xiết bao
Tổn thêm phẩm hạnh từ lâu của mình.

* 29 *
ĐỐT ÁO

Có chàng nọ nghèo thật nghèo
Làm thuê, tiền bạc không nhiều là bao
Chàng dành dụm mãi trước sau
Đủ tiền may một áo sao tầm thường
Vải thô, áo ngắn thảm thương
Nên khi chàng mặc ra đường khó coi.
Có người chặn hỏi chê cười:
“Hình dung, mặt mũi anh thời đẹp xinh
Chắc là thuộc một gia đình
Giàu sang, phú quý ở quanh trong làng
Sao anh mặc áo vải thường?
Tôi nay có cách tìm đường giúp anh
Có quần áo đẹp tốt lành
Nhưng anh phải thật tâm thành tin tôi
Tôi không dối. Nói thật thôi.”
Chàng nghèo mừng rỡ: “Được rồi tôi tin
Nghe theo anh chỉ bảo liền.”
Thế là kẻ lạ ngay bên mé rừng
Đốt lên ngọn lửa bập bùng
Bảo chàng nghèo đó: “Anh đừng ngại chi
Cởi mau cái áo xấu kia
Bỏ vào trong lửa đốt đi tức thời
Sau khi áo cháy xong xuôi
Anh nên đợi một chút rồi thấy ngay
Áo quần đẹp hiện ra đây.”
Chàng nghèo tuân lệnh kẻ này làm theo
Cởi ra áo cũ xấu, nghèo
Vứt vào lửa đốt cháy vèo đi mau.
Chàng đi qua lại chờ lâu
Nào quần áo đẹp có đâu hiện hình.
*
Truyện này khuyên nhủ chúng sinh
Phải theo lời Phật dạy mình chớ quên
Thân người khó đạt được liền
Chúng ta đã được phải nên giữ gìn
Tu thân, tích đức, tạo duyên
Vun bồi cội phúc luôn thêm tốt lành
Y theo Chánh Pháp tu hành.
Tiếc thay ngoại đạo gian manh vô vàn
Lập ra tà thuyết dối gian
Khuyên nên hủy hoại tấm thân con người
Nhảy vào hầm lửa ngạt hơi
Là sinh lên được cõi trời tối cao
Hưởng đời sống thật dài lâu
Hưởng nhiều khoái lạc ngọt ngào mai sau.
Lời vô lý, khó tin sao
Đời này tổn hại tránh nào thoát đây,
Đời sau mê hoặc tới ngay
Sa vào địa ngục đọa đày khổ đau.

* 30 *
NUÔI DÊ

Chàng kia nuôi một bầy dê
Đúng theo phương pháp, tay nghề giỏi giang
Nên dê sinh sản từng đàn
Từ ngàn con đến chục ngàn rất mau
Nhưng chàng hà tiện hàng đầu
Không hề dám giết con nào để ăn
Hoặc là đãi khách đến thăm
Dù ai năn nỉ cũng bằng thừa thôi
Không cho, không bán lâu rồi.
Ngày kia xuất hiện một người dối gian
Tới làm quen với anh chàng
Dùng lời ngon ngọt kết làm bạn thân,
Chàng tin ngay, chẳng ngại ngần
Giao du kẻ lạ không cần nghĩ thêm.
Một hôm kẻ đó nói liền:
“Chúng ta là bạn thân quen bao ngày
Muốn cùng anh bàn chuyện này
Anh chưa có vợ. Buồn thay cuộc đời
Cô đơn, hiu quạnh, đơn côi,
Tôi nghe ở hướng Đông nơi tỉnh mình
Có cô gái nọ đẹp xinh
Nếu mà anh cưới quả tình xứng đôi
Tôi xin giới thiệu hai người
Kết duyên chồng vợ nghĩ thời thành công.”
Chàng nuôi dê mừng vô cùng
Giao dê cho bạn nhiều không tính tiền
Sắm bao lễ vật đưa thêm
Làm đồ sính lễ đầu tiên của chàng.
Vài ngày sau ông bạn vàng
Bỗng quay trở lại nói rằng: “Anh ơi!
Cô nàng chịu lấy anh rồi
May thay cô vợ anh thời mới sinh
Một con ngộ nghĩnh thật tình
Tôi quay lại báo để anh được mừng.”
Chàng nuôi dê sướng vô cùng
Hôn thê mặt mũi đã từng thấy đâu
Nhưng nghe nói sinh con đầu
Vui không thể tả. Dê nào tiếc chi
Cấp dê cho bạn lia chia
Hai bên từ biệt. Bạn đi đến nàng.
Vài ngày sau ông bạn vàng
Lại quay lui báo tin rằng: “Anh ơi!
Thảm thê, đau đớn quá trời
Con anh vừa mới lìa đời ít hôm
Tôi xin thành thật chia buồn
Tỏ lòng bạn hữu tình luôn đậm mầu.”
Chàng nuôi dê chợt u sầu
Nghe tin vật vã buồn đau khóc hoài.
*
Truyện này thí dụ cuộc đời
Ở trong Phật Giáo có người đa văn
Nhưng vì danh lợi bản thân
Đã không giáo hoá cho dân quanh mình
Lại ham dục lạc thường tình
Cho nên bị lường gạt thành đớn đau
Một ngày nọ chợt quay đầu
Tới bờ mê hoặc, ghé cầu vô minh
Bao công đức, bao pháp lành
Than ôi phút chốc thôi đành buông trôi
Tu hành lơ đãng mất rồi
Mạng thân, tài sản tức thời tiêu tan
Thật là tủi nhục vô vàn
Tự mình chuốc khổ, chuốc oan cho mình!

* 31 *
MUA LỪA

Thuở xưa đạo Bà la môn
Tín đồ một nhóm họp luôn cùng bàn
Cử hành đại hội huy hoàng
Cần nhiều chén bạc, chén vàng đem trưng
Nên giáo chủ không ngại ngùng
Sai người lên chợ mời ông thợ về
Thợ đồ sứ giỏi tay nghề.
Tuân lời đệ tử tức thì đi ngay
Giữa đường họ gặp ông này
Dắt lừa ra chợ hôm nay bán hàng
Lưng lừa chở nặng rộn ràng
Toàn đồ sứ quý sẵn sàng bán ra,
Lừa đang đi chợt bất ngờ
Xảy chân, té quỵ bên bờ đường mương
Bao nhiêu đồ sứ trên lưng
Rơi luôn xuống đất và cùng vỡ tan 
Thế là ông thợ bàng hoàng
Buồn rầu cất tiếng khóc than não nùng.
Mấy chàng đệ tử lạ lùng
Bèn lên tiếng hỏi: “Sao ông khóc hoài?”
Thở dài ông thợ trả lời:
“Bao nhiêu đồ sứ đi đời nhà ma
Công lao làm suốt năm qua
Giờ lừa làm bể, thế là công toi
Các anh nhìn đó mà coi
Tôi buồn đứt ruột khóc thời lạ đâu.”
Mấy chàng đưa mắt ngó nhau
Nghĩ thầm mừng rỡ: “Lừa sao thật tài
Một năm ông thợ miệt mài
Công trình khó nhọc lừa thời phá tan
Chỉ trong giây phút dễ dàng
Chú lừa thật giỏi, nên mang lừa về.”
Họ bèn thương lượng tức thì
Xin ông thợ bán lừa kia cho mình.
Đang tức giận, đang bất bình
Nên ông đồng ý bán nhanh chú lừa
Khi nghe thấy họ hỏi mua
Đôi bên thanh toán êm ru mọi bề.
Các chàng đệ tử ra về
Mang lừa trình diện, hả hê vô vàn
Chợt nghe giáo chủ hỏi han:
“Mua lừa chuyên chở đâu cần dùng chi
Chỉ cần ông thợ khéo kia
Sao không mời thợ lại đi mua lừa?”
Các chàng hăng hái vội thưa:
“Lừa này bản lãnh rất ư lạ lùng
Giỏi hơn ông thợ vô cùng
Bao đồ sứ thợ làm trong năm rồi
Chỉ cần vài phút giây thôi
Một mình lừa đã tức thời phá tan.”
Lắc đầu giáo chủ khẽ than:
“Các con dại dột nên ham lừa này
Lừa trong khoảnh khắc chưa đầy
Làm bao đồ sứ bể ngay dễ dàng
Nhưng dù trải trăm năm trường
Lừa này cũng chẳng biết đường làm chi
Tạo ra đồ sứ quý kia
Dù cho một cái, nói gì nhiều hơn.”
*
Thế gian lắm kẻ thọ ơn
Nhờ người giúp đỡ ân cần lắm khi
Nhưng không đền đáp chút chi
Lại đem thù oán mà đi trả người
Vong ân, bội nghĩa ở đời
Chỉ thêm tai hại. Ta thời tránh xa! 

* 32 *
TRỘM VÀNG

Hai thương gia nọ từ lâu
Ở cùng một chỗ cạnh nhau bán hàng
Một người buôn bán bạc vàng
Một người bông vải. Hai chàng thảnh thơi.
Một hôm có khách tới nơi
Mua vàng nên muốn tức thời thử ngay
Xem vàng thật, giả sao đây
Để vàng vào lửa là hay biết liền.
Người bông vải nổi tham lên
Trộm luôn một cục vàng trên lửa hồng
Vội vàng đem giấu trong bông
Sợ ai nhìn thấy thời không hay gì.
Vàng đang nóng đỏ kể chi
Khiến cho bông vải cháy đi điêu tàn
Sạch sành sanh, cháy tiêu tan
Thế là bại lộ chuyện gian manh rồi
Vàng không trộm được của người
Bao nhiêu bông vải mình thời tiêu ma.
*
Đôi khi ngoại đạo quanh ta
Trộm luôn Chánh Pháp Phật Đà quang vinh
Đem làm giáo lý của mình 
Nhưng mà nguyên lý quả tình hiểu đâu
Vụng về sử dụng cùng nhau
Việc làm kết quả trước sau tiêu tùng:
“Đạo mình pha trộn lung tung
Rất là mâu thuẫn, vô cùng kỳ khôi.”
Khi cơ mưu bại lộ rồi
Làm trò cười mãi cho người bàng quan. 

* 33 *
CHẶT CÂY TÌM TRÁI

Có cây nọ trong vườn vua 
Cây sinh ra trái rất ư khác đời
Sum sê tàn nhánh xanh tươi
Trái thời ngon ngọt tuyệt vời hiếm thay.
Từ nơi quốc ngoại một ngày
Có người khách nọ ghé đây thăm vườn
Nhà vua đưa khách đi luôn
Tới xem cây quý, cành vươn, lá dày
Vua khoe rằng: “Trái của cây
Rất nhiều nước ngọt, lại đầy vị ngon
 Thật là hiếm quý vô song.”
Khách xin ăn thử, cầu mong hưởng liền
Vua bằng lòng, nhưng nhìn lên 
Thấy cây cao lớn, bốn bên vươn cành 
Vua bèn ra lệnh lính canh
Đốn cây đổ xuống cỏ xanh ven rào
Nhưng tìm không được trái nào
Đành trồng cây lại. Biết sao bây giờ!
Vua sai dựng lại chỗ xưa
Dựng cây lên chỗ mới vừa chặt xong
Rồi tìm mọi cách vun trồng,
Than ôi cây quý nay không sống còn
Không còn sinh trái ngọt ngon
Chồi non, cành lá héo hon thảm sầu.
*
Truyện này thí dụ đạo mầu
Phật từng khuyên dạy ta mau tu hành
Trì giới cấm, theo pháp lành
Để như cây quý tươi xanh giữa trời
Sinh ra quả báu tuyệt vời
Từ bi, trí tuệ bao người cầu mong
Thêm thiền định, thêm thần thông
Nở hoa, kết trái vô cùng khả quan,
 Nhưng nhiều người lại hoang đàng
Buông lung, phạm giới, đạo vàng buông lơi
Mà mong cây phước tốt tươi
Vô minh như vậy nghĩ thời đáng thương!