Phật Giáo Và Môi Trường

Phật Giáo Và Môi Trường

Tiểu Lục Thần Phong

Mọi người ai cũng biết đạo Phật là đạo trí huệ, từ bi, tôn trọng sự sống của muôn loài. Thế giới cũng công nhận đạo Phật là tôn giáo hòa bình, ôn hòa nhất. Lịch sử hơn hai mươi lăm thế kỷ đã chứng minh như thế.

Đạo Phật ngày nay không còn hạn hẹp ở châu Á nữa mà đã lan tỏa khắp mọi nơi trên thế gian này. Đạo Phật dạy con người sống tỉnh thức, từ bi, khuyến khích con người kiểm nghiệm và thực hành chứ không phải ép buộc bằng giáo điều, không chấp nhận sự tin tưởng mù quáng. Đạo Phật có tính khế cơ khế lý, nói theo ngôn ngữ ngày nay là tính thực tiễn, thích hợp với điều kiện của xã hội và đời sống. Ban đầu đạo Phật chỉ ở vùng bắc Ấn cổ đại, sau đó phát triển toàn lục địa Ấn và lan tỏa sang các nước khác. Đạo Phật truyền đến địa phương nào thì kết hợp với đặc tính văn hóa, tập quán, truyền thống và trình độ căn cơ của dân chúng ở vùng ấy, vì thế mà có nhiều dòng truyền thừa với truyền thống khác nhau.

Trong suốt quá trình hình thành và phát triển, đạo Phật đã chứng minh cho loài người thấy được sự ưu việt của mình. Đạo Phật không chỉ từ bi mà còn rất khoa học. Đạo Phật yêu chuộng hòa bình, tôn trọng sự sống muôn loài, không đe dọa hay làm hại ai, ngay cả với động vật và cỏ cây cũng thế. An cư kiết hạ ngoài ý nghĩ tu học, sám hối, thựcc hiện lục hòa còn có mục đích khác nữa là an cư để không làm hại đến côn trùng sâu bọ và cây cỏ trong ba tháng mùa mưa.

Vấn đề môi trường hôm nay là một vấn đề có tầm vóc toàn cầu, sự nóng lên của trái đất và bầu khí quyển, băng tan ở hai cực đe dọa đời sốmg tự nhiên, biển dâng nhấn chìm những vùng đất thấp, ô nhiễm không khí, ô nhiễm nguồn nước, ô nhiễm đất đai, sa mạc hóa, rác thải nhựa ngập trong các đại dương...Môi trường tự nhiên ô nhiễm không còn là chuyện của bất cứ quốc gia hay dân tộc nào, tất cả cộng sinh với nhau, liên đới nhau cùng chịu trách nhiệm và hậu quả. Giáo lý nhà Phật dạy:” cái này sinh thì cái kia sinh, cái này diệt thì cái kia diệt”  điều này ứng vào vấn đề môi trường hiện nay, sự tồn vong của con người và đời sống tự nhiên cũng thế, khi tự nhiên bị hoại thì con người không thể tồn tại độc lập được. Sự ô nhiễm môi trường nghiêm trọng bởi sự khai tác tàn bạo của con người, bởi sự vô trách nhiệm của con người. Con người khai thác đến độ tận diệt, xả thải vô tội vạ. Con người làm hại môi trường thiên nhiên cũng chính là đang tự hại mình.

Bấy lâu nay truyền thông và các mạng xã hội liên tục đưa tin, hình ảnh những con cá voi khổng lồ bị chết vì nuốt quá nhiều rác thải nhựa, những con rùa biển cũng bị chết oan vì nuốt những bao nylon mà chúng lầm tưởng là sứa biển. Các nhà khoa học và các tổ chức bảo vệ môi trường khảo sát, ước tính khối lượng rác thải nhựa, cao su, rác thải vô cơ… ở trong các đại dương bằng diện tích nước Pháp và ngày càng tăng thêm nhanh chóng. Các nhà khoa học, các nhà môi trường khẩn thiết kêu gọi liên hiệp quốc sớm đề ra luật và các biện pháp để cứu lấy đại dương. Các tổ chức bảo vệ mội trường cũng hoạt động hết mình để bảo vệ và cứu lấy hành tinh xanh.

Cộng đồng quốc tế cũng đang tích cực hành động, vậy còn Phật giáo nói chung, cộng động Phật giáo Việt chúng ta thì sao? Hình như chưa quan tâm đến, chưa thấy có bất cứ ý tưởng hay hành động gì, lẽ nào một tôn giáo từ bi, trí huệ, tôn trọng sự sống muôn loài mà lại im lặng trước vấn đề sinh tồn của con người và muôn loài?  Tôi thiết nghĩ các cấp lãnh đạo Phật giáo của chúng ta nên đề ra chương trình hành động cụ thể, hãy kêu gọi và đánh thức ý thức trách nhiệm của Phật tử chúng ta, hãy cùng hành động vì môi trường.

Nhân đây tôi cũng xin mở rộng thêm một chút, với các địa phương khác thì tôi không nói đến, tôi chỉ đề cập đến địa phương nơi tôi sống vì tôi thấy và biết rất rõ ràng. Người Việt và các chùa Việt khi mới tậu mãi, việc đầu tiên là mướn ngườt cắt hết các cây to lớn ở phần đất của mình. Có những khu vực với vườn thông xanh ngát đẹp như mơ,  cây cao bóng cả mát rượi rất thanh bình ấy vậy mà khi người Việt làm chủ là cắt hết ráo, cắt cây xanh như là một đặc điểm chung của ngườui Việt ở đây. Điều này thật khó hiểu nhưng lại là sự thật, Tôi nhớ đâu đó đức Phật từng cấm các tỳ kheo không tự tiện vô ý chặt hạ cây xanh, chỉ cắt bỏ khi có lý do chính đáng. Việc cắt cây xanh cũng là một việc ảnh hưởng xấu đến môi trường, việc cắt cây xanh cũng gây khó chịu cho láng giềng, nhất là cư dân da trắng. Bởi vậy mà những khu vực có nhiều người Việt và chùa Việt thì người da trắng bán nhà bỏ đi hết ráo, ( tất nhiên còn nhiều nguyên nhân khác chứ không chỉ mỗi nguyên nhân cắt cây)

Ô nhiễm mội trường hiện nay rất nghiêm trọng, tuy nhiên mỗi người chúng ta còn sống yên ổn trong những khu vực an toàn nên chưa cảm nhận được sự nguy hại, vì thế cái ý thức bảo vệ môi trường xem nhẹ hoặc chưa ý thức được. Hy vọng sao mỗi phật tử chúng ta, mỗi chùa Việt cùng tham gia hành động vì môi trường. Việc bảo vệ môi trường là một việc thiện, việc có ích cho chúng sanh.

Sử dụng túi nylon, bao nhựa, chai nhựa, hộp xốp, chén đũa xài một lần… quá tiện lợi, dễ dàng và đã trở thành thói quen, bây giờ kêu gọi từ bỏ quả thật là khó, tuy nhiên chúng ta là Phật tử, hãy nghĩ đến chữ từ bi, nghĩ đến môi trường sống của con người và muôn loài vạn vật thì chúng ta sẽ làm được thôi. Từ bỏ những vật dụng xài một lần ấy có thể làm chúng ta thấy mất đi một chút tiện lợi nhưng sẽ đem lại lợi ích lớn cho môi trường, điều này cũng có  nghĩa là lợi cho muôn loài, lợi cho thến hệ con cháu sau này.