(MỘT TRĂM CÔNG ÁN THIỀN TÔNG)
Thích Mãn Giác dịch
Chùa Việt Nam Trung Tâm Văn Hoá Phật Giáo Việt Nam tại Hoa Kỳ 1988
TẮC THỨ BỐN MƯƠI MỐT
THÙY: Chỗ thị phi lẫn lộn, bậc thánh cũng không biết;lúc nghịch thuận tunh hoành, Phật cũng chẳng biện được. Là bậc tuyệt thế siêu quần, để lộ cái khả năng trổi vượt. Bước trên bằng mỏng đi trên lưỡi kiếm. Giống như thể sừng kỳ lân, hoa sen trong lửa. Vừa thấy kẻ siêu quần đã biết là động dao.Ai là tay hảo thủ? Xin nêu lên xem!
CỬ: Triệu Châu hỏi Đầu Tử, “Kẻ đã chết ngắc rồi lại sống dậy thì như thế nào?” Đầu Tử nói, “Không được đi đêm, ban ngày hãy tới.”
BÌNH: Triệu Châu hỏi Đầu Tử, “Kẻ đã chết ngắc rồi lại sống dậy thì như thế nào?” Đầu Tử trả lời, “Không được đi đêm, ban ngày hãy tới.” Thử nói xem đó là thời tiết gì vậy? Sao không lo đập vào phách đá, đó gọi là câu hỏi để thử chủ. Và cũng gọi là câu hỏi tâm hành. Người khắp nơi ai cũng ca ngợi Đầu Tử và Triệu Châu là có tài hung biện siêu quần. Tuy hai người là truyền nhân của hai dòng khác nhau, song thử nhìn xem cơ phong của họ mới ăn khớp làm sao.
Một hôm Đầu Tử thiết tiệc trà đãi Triệu Châu, đích thân đưa bánh hấp đến cho Triệu Châu, Triệu Châu không buồn để ý. Đầu Tử sai một hành giả khác đưa bánh cho Triệu Châu. Triệu Châu vái hành giả ba lần. Thử nói xem ý của thầy ta như thế nào? Nhìn xem thầy ta luôn luôn hướng vào tận gốc rễ của vạn vật để mà khai mở cho người khác.
Có ông tăng hỏi Đầu Tử, “Đạo là gì?” Đầu Tử nói, “Đạo.” Ông tăng hỏi, “Phật là gì?” Đầu Tử nói, “ Phật” Ông tăng lại hỏi, “Lúc khóa vàng chưa mở thì như thế nào?” Đầu Tử nói, “Mở”. Ông tăng nói, “ Lúc kim đê chưa gáy thì như thế nào?” Đầu Tử nói, “Không có cái âm thanh ấy.” Ông tăng hỏi, “Thế sau khi gáy rồi thì như thế nào?” Đầu Tử nói, “ Mỗi cái tự biết thời của mình.” Đầu Tử bình sinh vấn đáp đều như vậy cả.
Thử nhìn xem Triệu Châu hỏi Đầu Tử,” Kẻ đã chết ngắc rồi lại sống dậy thì như thế nào?” Đầu Tử bèn nói, “Không được đi đêm, ban ngày hãy tới.” Như đá lửa điện chớp, phải là người hướng thượng như thầy ta thì mới có thể như thế được.
Một người đã chết ngắc rồi thì chẳng có Phật pháp đạo lý, huyền diệu đắc thất thị phi dài ngắn gì cả. Đến chỗ này rồi thì cứ như thế mà thôi. Cổ nhân gọi là “ Trên đất bằng người chết vô số, vượt qua được khu rừng gai góc mới là tay hảo thủ.” Phải thấu qua được bên kia mới được. Tuy là thế, song người bây giờ ngay cả chỉ đạt đến được mức độ này cũng đã là khó lắm rồi.
Nếu như các ông vẫn còn nương cậy vào thiên kiến thì ắt chẳng thể hiểu được. Triết Hòa Thượng gọi đó là cái thấy không thuần khiết. Ngũ Tổ gọi là mạng căn chưa cắt đứt.[1]Phải chết đi một lần rồi sống lại thì mới được.Vĩnh Quang Hòa Thượng ở triết Trung nói, “Nếu như không nắm được cơ phong kể như xa nhà ngàn dặm. Phải buông tay trên bờ vực thẳm, dám đưa vai ra gánh chịu, chết đi sống lại. Không lừa dối các ông được, cái yếu chỉ phi thường này làm sao người ta che giấu được?”
Ý nghĩa câu hỏi của Triệu Châu là như vậy. Đầu Tử là bậc chuyên gia cho nên cũng không cô phụ câu hỏi của Triệu Châu. Chỉ có điều thầy ta tuyệt tình tuyệt tích, cho nên không thể nào mà không khó hiểu. Thầy ta chỉ để lộ trước mắt chút đỉnh mà thôi. Cổ nhân nói, “Muốn đạt được thân thiết, đừng đem câu hỏi đến hỏi. Câu hỏi nằm trong câu trả lời, câu trả lời nằm trong câu hỏi.” Nếu như không phải là Đầu Tử mà bị Triệu Châu hỏi một câu hỏi, hẳn là thấy khỏ trả lời vô cùng. Chỉ bởi vì Đầu Tử là tay chuyên gia cho nên vừa thấy nêu lên là đã biết cốt yếu.
TỤNG
Trong sống có mắt giống như chết,
Thuốc kỵ làm sao thử chuyên gia?
Cổ Phật cũng bảo là chưa đến,
Không hiểu ai biết rải cát bụi.
BÌNH: “Trong sống có mắt giống như chết.” Tuyết Đậu là người biết cơ, cho nên mới dám tụng. Cổ nhân nói, “Thầy ta tham câu sống chứ không tham câu chết.” Tuyết Đậu nói trong sống có mắt thì cũng giống như người chết vậy. Thầy ta đã từng chết chưa? Trong chết mà có mắt thì cũng giống như sống. Cổ nhân nói, “ Giết hết kẻ chết thì mới thấy người sống. Làm sống lại tất cả người chết, thì mới thấy được người chết.”
Triệu Châu là người sống cho nên mới tạo ra một câu hỏi chết để thử Đầu Tử. Giống như thể lấy một vật kỵ với thứ thuốc nào đó để thử nó. Cho nên Tuyết Đậu mới nói, “Thuốc kỵ làm sao thử chuyên gia?” Đây là để tụng câu hỏi của Triệu Châu. Sau đó lại tụng Đầu Tử.” Cổ Phật cũng bảo là chưa đến.” Ngay cả chỗ người đã chết này sống lại Cổ Phật cũng chưa từng đến. Các lão hòa thượng trong thiên hạ cũng chưa từng đến. Dù cho là Thích Ca lão tử, bích nhãn hồ tăng (Bồ Đề Đạt Ma) cũng cần phải tham (Thiền) thêm nữa mới được. Cho nên Tuyết Đậu mới nói, “Chỉ có lão Hồ biết chứ không cho lão Hồ hiểu.”
Tuyết Đậu nói, “Không hiểu ai biết rãi cát bụi.” Há không nghe chuyện có ông tăng hỏi Trường Khánh, “Thế nào là mắt của bậc thiện tri thức?” Trường Khánh nói, “Người ấy có cái nguyện không rải cát.” Bảo Phúc nói, “Không được rải thêm nữa.” Các lão hòa thượng ngồi trên giường gỗ khác, vung gậy hò hét, dơ phất trần đập lên giường, hiện thần thông làm chủ tể, đều chỉ là rải cát mà thôi. Thử nói xem, làm sao có thể tránh được?
%7Cutmcsr%3D(direct)%7Cutmcmd%3D(none)%3B%2B__utmv%3D932118225.-%3B)