Tổng Quan Về Tâm Yếu Bốn Phần (nyingtik Yabzhi) Và Tâm Yếu Cõi Giới Bao La (longchen Nyingtik)

Pema Jyana chuyển dịch Việt ngữ

Nhìn chung, điều được gọi là Tâm Yếu Bốn Phần chủ yếu bao gồm những giáo lý của Tôn giả Vimalamitra [Vô Cấu Hữu], Padmasambhava [Liên Hoa Sinh] và Vairotsana, các vị tiên phong của giáo lý Đại Viên Mãn [Dzogchen] ở xứ Tây Tạng. Những giáo lý mà Tôn giả Vô Cấu Hữu trao cho vua Pháp Trisong Detsen và Nyang Tingdzin Zangpo được nhắc đến là truyền thống truyền miệng (Nyengyu). Những giáo lý được trao cho Be Lodro Wangchuk và Drom Rinchen Bar được nhắc đến là truyền thống kinh văn. Những giáo lý chôn giấu trong Chùa Mũ ở U được Ngài Dangma Lhundrup rút ra. Ngài cũng thọ nhận truyền thống truyền miệng và như thế, Kama và Terma được kết hợp thành một dòng chảy duy nhất. Ngài đã dạy Chetsun Senge Wangchuk, vị cũng phát lộ bốn quyển kho tàng sâu xa tại Chimphu và được đích thân Tôn giả Vô Cấu Hữu dẫn dắt trong những linh kiến. Dòng truyền thừa xuất hiện theo cách này là (1) Tâm Yếu Vô Cấu Hữu (Vima Nyingtik), mà tinh túy của chúng là (2) Cực Tinh Túy Của Đạo Sư (Lama Yangtik). Hai [giáo lý] này được nhắc đến là các bản văn mẹ và con của Tâm Yếu Vô Cấu Hữu.

Guru Rinpoche dạy (3) Tâm Yếu Không Hành Nữ (Khandro Nyingtik) cho hàng trăm nghìn Không Hành Nữ, đứng đầu là Yeshe Tsogyal, tại Zhoto Tidro[2]. Hơn thế nữa, Ngài Pema Ledreltsal thọ nhận giáo lý này như một kho tàng. Điều này được nhắc đến như là [bản văn] mẹ. Những điểm sâu xa và trọng yếu của nó nằm trong (4) Cực Tinh Túy Của Không Hành Nữ (Khandro Yangtik), một kho tàng tâm của Tôn giả Longchenpa[3], điều được nhắc đến như là con.

Cực Tinh Túy Sâu Xa (Zabmo Yangtik) của Tôn giả Longchenpa được xem là bản toát yếu của cả hai Tâm Yếu. Với môn đồ Nyingma nói chung, những phần này cùng nhau được biết đến chung là Tâm Yếu Bốn Phần (Nyingtik Yabzhi).

Sau đây là một cách tính khác, được Ngài Katok Rigdzin Tsewang Norbu và những vị khác ủng hộ: mẹ và con của Tâm Yếu Vô Cấu Hữu được tính riêng biệt; tiếp theo, mẹ và con của Tâm Yếu Không Hành Nữ được tính là một và như thế, người ta thêm vào Tâm Yếu Kim Cương Tát Đỏa của Kunkyong Lingpa, tổng cộng tạo thành bốn [phần]. Truyền thừa chính yếu của Tâm Yếu Kim Cương Tát Đỏa đến từ Tôn giả Vairotsana.

Hơn thế nữa, Ngài Karmapa Rangjung Dorje cũng có linh kiến về Tôn giả Vô Cấu Hữu; trên nền tảng đó, Ngài sắp xếp Tâm Yếu Karma[pa] (Karma Nyingtik). Với hầu hết môn đồ Kagyu, phần này sau đó đã thay thế Tâm Yếu Kim Cương Tát Đỏa để tạo thành Tâm Yếu Bốn Phần.

Lịch Sử Vĩ Đại Của Tâm Yếu Vô Cấu Hữu nói rằng:

Sinh lực và tinh túy của ý định trí tuệ của các bản văn mẹ và con trong Tâm Yếu Vô Cấu Hữu là Tâm Yếu Chetsun (Chetsun Nyingtik).

Cực Tinh Túy Của Đạo Sư bao gồm Thành Tựu Đạo Sư Vô Cấu Hữu (Vima Ladrub), một thực hành trường thọ dựa trên vị Tôn thiền định Vô Lượng Thọ và một nghi quỹ ngắn gọn về Không Hành Nữ Krodhakali, nhưng ngoài ra, không có những pho tỉ mỉ về các thực hành giai đoạn sinh khởi. Cũng có một thực hành sơ khởi phổ thông do Đức Khyentse Wangpo soạn, điều tuân theo truyền thống Mindrolling.

Về cả bản văn mẹ và con của Tâm Yếu Vô Cấu Hữu, có bốn quán đỉnh: tỉ mỉ, không tỉ mỉ, rất không tỉ mỉ và cực kỳ không tỉ mỉ. Có truyền thống ban các quán đỉnh cho pho mẹ và con riêng biệt. Truyền thống quán đỉnh cho Cực Tinh Túy Của Đạo Sư và truyền thống giải thích theo truyền thừa xa cho sự bình giảng thêm về cả cắt đứt hoàn toàn (Trekchod) và trực tiếp nhảy qua (Togal), Cõi Giới Vĩ Đại Của Hư Không[4], thứ tồn tại ở Kham, và truyền thừa gần sau này của Khyentse [Wangpo] Rinpoche[5] được kết hợp thành một dòng chảy duy nhất trong những luận giải của Khenpo Ngaga[6].

Theo Minling Terchen[7], bốn quán đỉnh của Cực Tinh Túy Của Đạo Sư có thể thay thế cho [các quán đỉnh] khác. Ngài kết hợp những chỉ dẫn của các bản văn mẹ và con, như trong luận giải Con Đường Xuất Sắc Của Đại Lạc do Jetsun Mingyur Paldron, con gái Ngài, soạn. Các luận giải căn bản này về Cực Tinh Túy Của Đạo Sư được nhắc đến như là ba chỉ dẫn về ý nghĩa[8].

Sau đấy, Đức Khyentse [Wangpo] và [Tôn giả Jamgon] Kongtrul cùng nhau khởi xướng truyền thừa luận giải về các bản văn mẹ và con của Tâm Yếu Vô Cấu Hữu được gọi là Những Từ Vô Cấu Nhiễm, điều do chính Kongtrul Rinpoche soạn[9].

Về các quán đỉnh cho Tâm Yếu Không Hành Nữ, người ta được chín muồi nhờ quán đỉnh biểu tượng của Không Hành Nữ, quán đỉnh bình, quán đỉnh bí mật, quán đỉnh trí tuệ, quán đỉnh ngữ, quán đỉnh đạo sư, quán đỉnh về sự hiển bày mãnh liệt của giác tính, quán đỉnh Không Hành Nữ, sự chấp nhận để hành động vì lợi lạc của chúng sinh khác, sự giao phó các giáo lý và quán đỉnh liên quan đến chư Hộ Pháp. Có một thực hành giai đoạn sinh khởi tỉ mỉ về chư Tôn an bình và phẫn nộ và một thực hành đạo sư tỉ mỉ cùng với các nghi quỹ riêng cho Tám Hóa Hiện. Luận giải chính yếu được Minling Terchen viết. Ngài Khyentse Wangpo cũng phát lộ một nghi quỹ đạo sư, Thực Hành Tâm Đạo Sư Được Gia Trì, thứ giống như một kho tàng được khám phá lại.

Về Tâm Yếu Vô Cấu Hữu, Đức Vô Cấu Hữu được cho là hóa hiện không gián đoạn và có bảy hóa hiện tuần tự. Minling Terchen và Ngài Jigme Lingpa đều có những linh kiến về Tôn giả Longchenpa. Khyentse Wangpo Rinpoche cũng sở hữu truyền thừa gần về Tâm Yếu Vô Cấu Hữu và Tâm Yếu Không Hành Nữ. Kim Cương Trì Jamgon Khyentse Tulku Chokyi Lodro cũng kết hợp các trao truyền cho truyền thống quán đỉnh và chỉ dẫn của cả Minling Terchen và Ngài Jigme Lingpa.

Chư vị bảo vệ cho Tâm Yếu Vô Cấu Hữu là Ekajati, Za Rahula và Vajrasadhu[10]. Về Tâm Yếu Không Hành Nữ và Cực Tinh Túy Sâu Xa, đó là Sokdrup Nakpo và Dorje Yudronma.

Cuốn Giáo Khoa Chỉ Dẫn Yeshe Lama của Ngài Jigme Lingpa kết hợp ý định trí tuệ của cả Tâm Yếu Vô Cấu Hữu và Tâm Yếu Không Hành Nữ. Khi chúng ta nói về các truyền thừa Tâm Yếu trước và sau, [truyền thừa] trước liên quan đến Tôn giả Longchenpa và sau là Jigme Lingpa.

Từ quan điểm của Kama, các bộ tâm và hư không chủ yếu được Ngài Vairotsana giảng dạy trong khi bộ chỉ dẫn cốt tủy được Tôn giả Vô Cấu Hữu và Đức Liên Hoa Sinh dạy. Thế nhưng trong các kho tàng, cũng có nhiều bản văn của bộ chỉ dẫn cốt tủy được Ngài Vairotsana dạy. Ba bộ của Đại Viên Mãn theo Kama vẫn được tìm thấy hiện nay trong Kho Tàng Chỉ Dẫn Quý Báu[11]. Cũng có một kho tàng của Terton Chokgyur Dechen Lingpa được biết đến là Ba Bộ Đại Viên Mãn.

Một số bản thảo cổ cực kỳ quan trọng, chẳng hạn năm quyển dài bằng mũi tên được tìm thấy trong thư viện của Khyentse Rinpoche ở Dzongsar, Derge.

Chúng ta tìm thấy những trao truyền tỉ mỉ nhất về Đại Viên Mãn trong các kho tàng của Guru Chowang, Rigdzin Godem, Sangye Lingpa, Dorje Lingpa, Pema Lingpa, Karma Lingpa, Kunkyong Lingpa, Jatson Nyingpo, Duddul Dorje, Longsal Nyingpo, Terdak Lingpa, Taksham, Choling, Lhatsun Namkha Jigme, Namcho Mingyur Dorje, Khyentse Wangpo, Chokling và Do Khyentse Yeshe Dorje. Drugu Tokden Shakya Shri cũng có nhiều kho tàng tâm về Đại Viên Mãn; Adzom Drukpa Pawo Dorje cũng vậy; chư vị thuộc về truyền thừa của Đức Khyentse Wangpo và Tôn giả Jamgon Kongtrul. Trong truyền thừa gia đình của Dudjom Lingpa và các con trai của Ngài, cũng có nhiều kho tàng với những phần đặc biệt của giáo lý Đại Viên Mãn. Sau đấy, cũng có truyền thống luận giải của Khyentse Rinpoche về truyền thừa gần của Tâm Yếu Không Hành Nữ và bản văn gốc của kho tàng kết hợp với luận giải Tràng Vàng[12].

Cực Tinh Túy Sâu Xa cũng có bốn quán đỉnh – quán đỉnh tỉ mỉ và v.v.

Tâm Yếu Không Hành Nữ và Tâm Yếu Vô Cấu Hữu có thể được xem là kho tàng đất trong khi các pho Cực Tinh Túy là kho tàng tâm[13].

TÂM YẾU CÕI GIỚI BAO LA (LONGCHEN NYINGTIK)